Transcript Opmaaksjabloon powerpointpresentaties VTS

Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
Trainer B Voetbal (UEFA B)
Toegepaste Trainingsmethodiek
Blessurepreventie
2009-2010
1
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
Blessurepreventie
•
•
•
•
•
•
Situering
Conceptueel model
Primaire preventie
Secundaire preventie
Tertiaire preventie
Algemene conclusies
2
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
1. Situering
feiten en cijfers
• amateurvoetbal: 1 blessure per speler/jaar
(Ekstrand, 1983, American Journal of Sports Medicine)
– geschatte kost per blessure* = 150 euro
– wereldwijd, 200 miljoen spelers = 30 miljard euro per jaar
– 30% minder blessures via preventie = 10 miljard euro per jaar
(* 1 of meer dagen onbeschikbaar voor training en/of wedstrijd)
• profvoetbal: economische kost van 1 week onbeschikbaarheid
– salaris: 800.000 €
– geschatte economische kost per week = 20.000 €
• toptalenten: naast de emotionele en psychologische impact, moet een
blessure bij talentvolle jeugdvoetballers beschouwd worden als een
bruuske stop in het ontwikkelingsproces en een potentieel risico voor
de verdere ontwikkeling
3
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
1.Situering
locatie van blessures
4
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
5
1. Situering
ernst van blessures
1ste klasser
70
2de klasser
Aantal blessures (%)
60
50
40
30
20
10
0
1-3 dagen
4-7dagen
8-28 dagen
>28 dagen
Onge s c hikthe id voor training e n/of we ds trijd
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
6
2. Conceptueel model
risicofactoren
blessuremechanismen
• menselijke factoren
scheidsrechter
ploegmaat
tegenstander
• omgeving
weer
ondergrond
leeftijd (RLE)
geslacht
lengte
lichaamsbouw
gezondheid
fysieke fitheid
proprioceptie
vaardigheidsniveau
lenigheid
spier(on)evenwichten
spierkracht
nurture (oiv training)
(vloerfrictie/schoentractie)
onderhoud
kunstlicht
• sportuitrusting
kledij
schoenen
• beschermende kledij
beenbeschermers
helm
uitlokkende factoren
• trainingsprogramma
training
cyclus
seizoensplan
• beweeglijkheid gewrichten
• prestaties
(wedstrijden en/of trainingen)
geblesseerde voetballer
nature (aangeboren)
vatbare voetballer
externe risicofactoren
voorbestemde voetballer
interne risicofactoren
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
2. Conceptueel model
• een speler raakt geblesseerd door de inwerking van één of meerdere
uitlokkende factoren op één of meerdere interne risicofactoren,
gekoppeld aan één of meerdere externe risicofactoren
vb:
• een speler heeft een onevenwicht tussen achterste (m. hamstrings) en voorste (m.
quadriceps) dijbeenspieren = interne risicofactor
 speler is voorbestemd om blessure op te lopen
• hij traint op een terrein in slechte staat
(glad, oneffen, …) = externe risicofactor
 speler is vatbaar voor blessure
• de overloadtraining geeft een prikkel die te hoog
ligt voor de speler
 speler loopt een blessure op
7
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
3. Primaire preventie
= voorkomen van blessures voor er sprake is van klachten
1. blessurepreventie-screening (opsporen en normaliseren
van zwakke schakels in het bewegingsapparaat)
2. actieve blessurepreventie
3. passieve blessurepreventie
8
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
3.1. Blessurepreventie-screening
• blessurepreventietests (vb U.Z. Leuven)
– medisch onderzoek
– krachtmetingen (cybex)
– lenigheidsmetingen
9
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
3.2. Actieve blessurepreventie
1.
2.
3.
4.
5.
6.
opwarming
cooling-down
bekkencontrole
rompstabilisatie
proprioceptie (vb: enkelstabiliteit)
spierversterkende oefeningen
10
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
3.2.1.Opwarming
• spelers voorbereiden op een komende prestatie (wedstrijd of
training)
• primaire doelstellingen
– cardio-pulmo-vasculaire prikkeling (o.a. hartfrequentie,
ademhaling, bloeddoorstroming, lichaamstemperatuur, …)
– gewrichten, pezen en spieren ‘klaar’ maken
• elasticiteit
• mobilisatie – flexibiliteit
• spanning opbouwen
– vb bekken-heup > 3 vlakken
– sprong ABC
– mentaal: concentratie – opwekken van positieve agressie
11
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
3.2.1.Opwarming
• opbouw wedstrijdopwarming (chronologisch)
–
–
–
–
–
–
–
inlopen en losmakende oefeningen
loop ABC - dynamische stretching
sprong ABC (ifv explosiviteit)
snel voetenwerk + versnelling
passing
positiespel
afwerking (spitsen) – oefenstof eigen aan individu
• collectieve of individuele korte opwarming na mentale en
fysieke pauze en wedstrijdpraatje?
• wat met de bankzitters? (jeugd – volwassenen)
12
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
3.2.1.Opwarming
opwarmingsoefeningen (duur 15 min)
1. armen-schouders
beide armen kreitsen voorwaarts (symmetrisch)
beide armen kreitsen rugwaarts (symmetrisch)
armen horizontaal zijwaarts voor -rugwaarts
armen asymmetrisch kreitsen voorwaarts
armen asymmetrisch kreitsen voorwaarts
2. romp-bekken
huppelpas, knie naar rechts, armen naar links
samba loop links voor
samba loop rechts voor
lichte loopppas, arm kreitsen en grond raken met de hand
lichte looppas, romp voorwaarts neigen en doorlopen
13
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
3.2.1.Opwarming
3. beenspieren
skipping = lichte looppas knieën heffen tot horizontaal
lichte looppas- hielen zitvlak
lopen met gestrekte benen
huppelpas, onderbeen inwaarts brengen
onderbeen opendraaien
4. dynamisch stretchen
knie tegen de borst (4 x links-4 x rechts)
trapbeweging zijwaarts halve hoogte (4 x links-4 x rechts)
trap voorwaarts , schouderhoogte (4 x links-4 x rechts)
been opendraaien (4 x links-4 x rechts)
been indraaien (4 x links-4 x rechts)
14
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
3.2.1.Opwarming
5. sprong abc
kaatssprong voorwaarts
kaatssprong zijwaarts
veelsprong verticaal voorwaarts
veelsprong zijwaarts
veelsprong vertesprong
6. mobiliseren van de gewrichten
Enkelgewricht, kniegewircht, heup-bekken, schouders en hoofd
eindigen met enkele korte versnellingen vanuit dynamische stretchoefeningen (technisch versnellen), enkele richtingsveranderingen en 1x
coördinatieloop
15
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
3.2.2.Cooling-down
• doel :
- tot ‘rust’ komen na inspanning
- mentaal en fysiologisch
• hoe?
- loslopen (10’-15’)
- statische stretching (submaximaal)
- alternatieven (indien beschikbaar)
• ijsbad
• losfietsen
• massage
16
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
3.2.2.Cooling-down
17
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
3.2.2.Cooling-down
18
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
19
3.2.3. Bekkencontrole
• het bekken vormt één van de belangrijkste schakels in het
menselijke lichaam.
• welke oefening je tijdens het voetballen ook doet, telkens
zal het bekken de cruciale schakel zijn
• een stabiel bekken geeft je meer controle over je
bewegingen en werkt ook blessurepreventief tegen
vervelende kwetsuren ter hoogte van de heup
• deze vervelende blessures kunnen vaak worden voorkomen
door te zorgen voor een goede lenigheid (beweeglijkheid)
en voor een goed evenwicht tussen de verschillende
spiergroepen (stabiliteit)
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
20
3.2.3. Bekkencontrole
bekkenkanteling
rechtstaand
voorover gebogen
handen- en voetensteun
ruglig
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
3.2.4. Rompstabilisatie
• voetbalspecifieke acties vragen een optimaal functioneren van het
bewegingsapparaat. Het juist en snel uitvoeren van een technische
vaardigheid betekent vooral veel aandacht schenken aan een juist
‘evenwicht’ een goede ‘stabiliteit’ en een correcte
‘bewegingscontrole’ van het spiersysteem.
• het actief (= spieren), het passief (beenderen gewrichtkapsels,
ligamenten) en het neuraal systeem (= het aansturingsysteem van de
spieren) moeten zodanig samenwerken dat ze op een veilige en
efficiënte manier de krachten die worden ontwikkeld door de
spieractiviteit kunnen omzetten in functionele voetbalacties.
(bijvoorbeeld trappen op doel, lange passing, …)
• stabiliteit verkrijgt men als de drie componenten goed samenwerken
een gebrek aan stabiliteit kan leiden tot een foute technische
uitvoering maar evenzeer tot klachten en blessures
21
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
3.2.4. Rompstabilisatie
22
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
3.2.4. Rompstabilisatie
buikspieren - rugspieren
23
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
3.2.4. Rompstabilisatie
rugspieren
24
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
25
3.2.4. Rompstabilisatie
Ratio romp
130
120
110
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
2007
2008
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
3.2.5. Proprioceptie (vb enkelstabiliteit)
• proprioceptie (zelfwaarneming) is het vermogen om de
positie en stand van het eigen lichaam en lichaamsdelen
waar te nemen in rust en tijdens bewegingen
• het lichaamsgevoel dat mensen vertelt waar en in welke
stand hun lichaamsdelen zich bevinden
– versterken van de stabiliteit
– betere spiercontrole bij plotselinge positieverandering
– proprioceptie zorgt er in feite voor dat jij alle bewegingen die je
wilt maken, kunt maken en het maakt de beweging efficiënter
26
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
3.2.5. Proprioceptie (vb enkelstabiliteit)
27
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
3.2.5. Proprioceptie (vb enkelstabiliteit)
28
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
3.2.6. Spierversterkende oefeningen
• kracht wordt gedefinieerd als de eigenschap van een spier om samen
te trekken, door het ontwikkelen van een spanning tegen een
uitwendige weerstand
• voetbalspecifieke acties vragen een optimaal functioneren van het
bewegingsstelsel (de spieren, de beenderen, de gewrichten, maar ook
de zenuwbanen). Om een mooie actie succesvol te kunnen voltooien,
moet je natuurlijk de nodige “power” in de benen hebben, maar ook
voldoende stabiliteit, explosiviteit en uithouding.
• een goed evenwicht hiertussen is dan ook noodzakelijk
• een goede verhouding tussen de verschillende spiergroepen zal niet
enkel blessurepreventief werken, maar zal ook zorgen voor een
betere lichaamstabiliteit. Een goede controle over je lichaam vormt
de noodzakelijke basis voor verdere techniektraining.
29
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
3.2.6. Spierversterkende oefeningen
30
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
3.2.6. Spierversterkende oefeningen
hamstrings/quadriceps
31
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
32
3.2.6. Spierversterkende oefeningen
ratio hamstrings/quadriceps
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
2007
2008
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
3.3. Passieve blessurepreventie
• passieve preventie doe je door
–
–
–
–
voldoende te rusten,
door goede voetbalschoenen aan te doen,
door een goede fair-play,
door voldoende te DRINKEN voor tijdens én na een training of
match.
– juiste SPORTVOEDING
– …
33
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
4. Secundaire preventie
= snel herkennen eerste tekenen overbelasting (OVERREACHING)
• symptomen
– prestatiedaling
– gedragsverandering, vermoeidheid
– slechte eetlust, slecht slapen
– hogere rustpols, hogere ochtendpols
– langzamer herstellen
– …
34
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
35
4. Secundaire preventie
OVERREACHING
eerste symptomen van overbelasting
geen aandacht voor die symptomen
geen aangepaste trainingsactiviteiten
OVERTRAINING
tertiaire preventie
KWETSUUR
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
5. Tertiaire preventie
= het snel nemen van maatregelen bij acute blessures, het
geven van de juiste behandeling en verzorging in alle
stadia van de blessures, ook nadat de blessure is hersteld
• R-ICE methode (rust en ijs)
• actieve revalidatie: vervangende trainingsarbeid laten
verrichten waardoor de gehele conditie niet te sterk
terugloopt
• belasting aanpassen aan de blessure: pas aansluiten met
de groep als de CLUSK weer optimaal is
(CLUSK = coördinatie, lenigheid, uithouding, snelheid en kracht)
36
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
37
5. Tertiaire preventie
herblessures
In een wetenschappelijk onderzoek naar herblessures
(geblesseerde spelers die hervallen) werden 20 ploegen en 482 spelers verdeeld in 2 even grote groepen.
De ene groep (interventiegroep – 90 spelers met
blessure) werd in geval van blessure intensief begeleid in een 10-stappen model om
speler opnieuw ‘wedstrijdklaar’ te maken. In de andere groep (controlegroep – 79 met
blessure) gebeurde dit niet. Uit de resultaten bleek dat er zich bij de begeleide groep
beduidend minder herblessures voordeden dan bij de controlegroep.
interventiegroep
controlegroep
herblessure binnen 1 week
2 (2%)
14 (18%)
herblessure binnen 4 weken
7 (8%)
20 (25%)
herblessure binnen 2 maanden
9 (10%)
22 (28%)
herblessure tijdens het seizoen
10 (11%)
23 (29%)
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
6. Algemene conclusies
• toenemende evidentie voor de bijdrage
en effectiviteit van blessurepreventietraining voor het voorkomen van:
–
–
–
–
spierblessures
knie- en enkelproblemen
overbelastingsletsels
herblessures
• de betere studies in voetbal
– Junge 2002, Mandelbaum 2005,
– Gilchrist 2008, Soligard 2008
• The 11+
http://www.fifa.com
http://f-marc.com/11plus/index.html
38
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
6. Algemene conclusies
• spieren versterken/verlengen
problematiek van de spierblessures in het profvoetbal!
• spieronevenwichten evalueren en corrigeren
= absolute noodzaak bij talentvolle jeugdvoetballers
• soepelheid en beweeglijkheid van de gewrichten verhogen
problematiek van de enkelblessures in het amateurvoetbal!
• lichaamshouding verbeteren via een verhoogde rompstabiliteit
= aandachtspunt op alle niveau‘s
39
Trainer B Voetbal (UEFA B) - Algemeen Gedeelte – Toegepaste Trainingsmethodiek - Blessurepreventie
6. Algemene conclusies
• prestatietraining en blessurepreventie
= een gericht proces op weg naar succes
• belang van een geïntegreerde aanpak
– inspanningstests
– coördinatie-, conditie- en snelheidstests
– blessurepreventietests
– trainingsdata
• noodzaak van een multidisciplinaire communicatie
– technische staf
– fysieke begeleiding
– paramedische staf
– medische staf
– management
40