Transcript p 4.3 - akdc

Hst 4: De wereld indelen
Vorige week:
• Nog vragen hierover ?????? STEL ZE GELIJK!!!!
•
•
•
•
Centrum – periferie
Demografische transitiemodel
Culturele diffusie
Tijd-ruimte compressie
• Het kleiner worden van de wereld
Paragraaf 4,3
Centrum van de wereld!
Economische triade +
handelsstromingen
80% van de handel word
gedaan door
20% van de
wereldbevolking
Economische triade +
handelsstromingen
Economische triade +
handelsstromingen
80% van de handel word
gedaan door
20% van de
wereldbevolking
Kapitaalstromen
• Enorme kapitaalstromen voor:
- Betalingen
- Investeringen
- Overnames
Merendeel komt voor rekening voor de 3 centrum gebieden van
de wereld. De zogenaamde Noord-Noord handel.
Waarom noemen ze dat zo?
Noord-Zuid handel
Geringe handel
in vgl m N – N handel
Kritiek op Noord-Zuid handel
• Ongunstige ruilvoet:
Door Noord-Zuid tegenstellingen verkoopt men
goedkope grondstoffen aan het rijke noorden
(om toch maar iets te verdienen).
Vervolgens maakt het rijke noorden daar
eindproducten van.
Die het arme zuiden weer (voor heel veel geld)
moet terug importeren.
• Waarom maken die Zuidelijke landen dan niet
zelf eindproducten?
• Antw: Geen geld, kennis, ideeën, technieken
etc.
Ruilvoetverslechtering
(ongunstige ruilvoet)
1 ton =
100 euro
Grondstoffen
Arm Land
Kosten:
3000 euro
Rijk land
Luxe producten
10 Koelkasten
p.st: 300 euro
Toch zijn er landen die wel zelf
eindproducten zijn gaan
maken
• Dit heet importsubstitutie (import vervangend), ze
wilden van die ruilvoetverslechtering af.
• De landen die importsubstitutie hebben ingevoerd zijn
nu de vaak zogenoemde NIC’s.
• New Industrialized Countries (produceren eindproducten
in opdracht voor het Centrum en eigen belang [tegen de
ruilvoetverslechtering]).
• Bekende NIC landen zijn de zogenaamde BRIC-landen.
• Waar staan die voor?
• Brazilië, Rusland, India en China
• Zij zoeken aansluiten bij het rijke Centrum.
• NIC’s kun je dan ook rekenen tot Semi-perifere landen.
Verschuiving Centrum – Periferie door
globalisering (in gang gezet door MNO’s )
• Traditionele Centrum – periferie model is door de
opkomende economieën van de NIC’s aan het veranderen!!!
• Dit gebeurt onder invloed van globalisering
• Aangewakkerd door MNO’s (Multi Nationale
Ondernemingen)
• MNO’s hebben veel geld en daardoor veel macht.
• MNO’s zijn altijd op zoek naar de laagste mogelijke kosten
om zoveel mogelijk winst te maken
• Daardoor de verschuiving richting Azië (opkomst van China
van Semi-periferie richting Centrum vanwege de lage lonen).
Hoe verhogen bedrijven hun
winsten?
• Hun productieketen in stukjes knippen (zie figuur 2,6)
• Bedrijfsonderdelen worden verplaatst naar
lagelonenlanden.
• Naar gebieden die ergens gespecialiseerd in zijn.
(regionale specialisatie) Vaak gemakkelijk werk maar wel
arbeidsintensief werk.
• Maar je ziet ook steeds hoogwaardig/moeilijk werk
richting lagelonenlanden vertrekken. Dit heet
outsourcing.
Clusters
• Je ziet in die regio van India een cluster ontstaan van
Callcenters.
• In Zuid-Korea heb je clusters van schoenenfabrieken
• En in Silicon Vally heb je een cluster van computersoftware
bedrijven.
Call-center in India
Toekomst of slechts een droom?
Een vorm van outsourcing
Aangewakkerd door globalisering en MNO’s
Call centers in India:
Lange film 47 minuten, zeer interessant!
24-uurseconomie:
Call-center in India
Toekomst of slechts een droom?
Een vorm van outsourcing
Aangewakkerd door globalisering en MNO’s
Call centers in India:
Lange film 47 minuten, zeer interessant!
24-uurseconomie: ergens stopt
het werk en wordt op een
andere plek opgepakt
De film ‘even India bellen’
• Indruk van BRIC-land India
• Outsourcen van hoogwaardig werk (callcenters)
• MNO’s veel profijt van  drukt loonkosten en efficiënter
• India veel profijt van  Veel werkgelegenheid
Paragraaf 4,3
Centrum van de wereld!
Hier waren we gebleven:
•
•
•
•
Kapitaalstromen
Ongunstige ruilvoet/ ruilvoetverslechtering
NIC’s en de daarbij behorende BRIC-landen
Globalisering en MNO’s
•
•
•
•
Het verplaatsen van onderdelen uit de productieketen.
Regionale specialisatie
Outsourcing
clusters
Groei en verschuiving (belangrijke
voorwaarden voor globalisering).
• Waarom krijg je nu (afgelopen 30 jaar) eigenlijk globalisering?
En waarom heeft dit uiteindelijk geleid tot een global shift v/d
wereldeconomie?
• Voorwaarden voor globalisering:
1.
2.
3.
Economische voorwaarden
Technische voorwaarden
Politieke veranderingen
Economische voorwaarden:
• Twee economische voorwaarden:
1) Vrijhandel:
• Een wereld zonder tariefmuren en subsidies
(alleen: vraag en aanbod).
• Tegenover vrijhandel staat protectionisme:
• Het beschermen van je markt door
handelstarieven en subsidies (dit vind vaak plaats
binnen handelsblokken)
• Vb: EU  landbouwsubsidies.
•
Wordt afgebouwd, komt inkomenssubsidie voor in de
plaats
2) Sterke groei van de welvaart in grote delen
van de wereld  de wereld als afzetmarkt!
Technische voorwaarden
1. Transporttechnologie:
De modaliteiten
(=vervoersmiddelen) werden
steeds groter, sneller en
(uiteraard) goedkoper.
2. Communicatietechnologie:
Mobiele telefoons, satellieten,
glasvezelkabels en het internet.
Politieke
veranderingen
• Uiteenvallen van gesloten
politiek-militaire blokken (vb:
Sovjet-Unie)
• Daardoor enorme nieuwe
arbeids- en afzetsmarkt ontstaan
• Ander voorbeeld in het boek is
vietnam.
Groei en verschuiving (belangrijke
voorwaarden voor globalisering).
• Waarom krijg je nu (afgelopen 30 jaar) eigenlijk globalisering?
En waarom heeft dit uiteindelijk geleid tot een global shift v/d
wereldeconomie?
• Voorwaarden voor globalisering:
1.
2.
3.
Economische voorwaarden
Technische voorwaarden
Politieke veranderingen
Waarom krijg je door deze
voorwaarden een global shift?
• Voorwaarden voor globalisering:
1.
2.
3.
Economische voorwaarden
Technische voorwaarden
Politieke veranderingen
• MNO’s op zoek naar de laagste kosten!
• Vinden deze in lagelonenlanden.
• Zijn tegenwoordig gemakkelijk aan te sturen door ICT.
• Tevens verandert de politieke situatie continue (de betreffende landen zijn
tegenwoordig vaker politiek stabiel).
Handelsblokken
• Politiek-economische eenwording
•
•
•
•
•
• Gebieden met onderlinge vrijhandel
• De buitenkant beschermt met tariefmuren (en binnenin
met subsidies)
Voorbeelden hiervan zijn:
EU
NAFTA
ASEAN
Ik wijs jullie er op
dat je het kopje “Het waarom
van groei en verschuiving” een keer
goed naleest!
Als je er vragen over hebt, stel ze
me de volgende les
Transporttheorie van Ullman
•
•
•
1)
2)
3)
4)
Geldt voor alles dat je kunt transporteren
(bijvoorbeeld: Goederen, diensten en mensen).
VB: Waarom verlaten mensen een gebied (A)
om in een ander gebied (B) een nieuw bestaan
op te bouwen?
De theorie bestaat uit vier elementen:
Complementariteit
Tussenliggende mogelijkheid/hindernis
Transporteerbaarheid
Afstandsverval
Complementariteit
• Het aanvullen van elkaars regio.
De ene regio heeft iets wat de andere regio niet heeft.
• VB: Waarom verlaten mensen een gebied (A) om in een
ander gebied (B) een nieuw bestaan op te bouwen?
• Gebied B heeft iets wat gebied A niet heeft! En andersom; Gebied
A heeft iets wat gebied B niet heeft. (ze vullen elkaar aan).
•
•
•
•
Denk hierbij aan het push-pull model:
Economische redenen (werk ed)
Politieke redenen (veiligheid)
Sociaal-culturele redenen (taal/godsdienst)
Tussenliggende
gelegenheid/hindernis
• VB: Waarom verlaten mensen een gebied (A) om in een ander
gebied (B) een nieuw bestaan op te bouwen?
• Stel je woont in Nigeria (gebied A) en je wilt naar Nederland in de
Europese unie(gebied B) omdat daar werk is. Het zou best zo kunnen
zijn dat je op de reis ernaartoe al de ideale plek vindt (bv: Spanje of
Frankrijk). Een tussenliggende gelegenheid!
Tussenliggende
gelegenheid/hindernis
• VB: Waarom verlaten mensen een gebied (A) om in een ander gebied
(B) een nieuw bestaan op te bouwen?
• Stel je woont in Nigeria (gebied A) en je wilt naar Nederland in de
Europese unie(gebied B) omdat daar werk is. Het zou best zo kunnen
zijn dat je op de reis ernaartoe al de ideale plek vindt (bv: Spanje of
Frankrijk). Een tussenliggende gelegenheid!
• Het tegenovergestelde is ook mogelijk. Je wilt van Nigeria naar
Nederland, maar je wordt tegengehouden bij de strenge
grenscontrole bij de Europese Unie. Dus je kunt de EU niet in, dat is
een tussenliggende hindernis. (je kunt je beoogde einddoel niet
behalen en je vestigt je daarom maar in Marokko).
• In het kort:
• Tussenliggende gelegenheid: Een betere of zelfde omstandigheden die
aan je wensen voldoen.
• Tussenliggende hindernissen: Heeft te maken met de relatieve afstand;
De tijd, geld en moeite die je er voor moet doen. (dichtbij wordt ver weg).
Transporteerbaarheid
• VB: Waarom verlaten mensen een gebied (A) om
in een ander gebied (B) een nieuw bestaan op te
bouwen?
• Dit hangt af van de transporteerbaarheid van de
mensen.
• Die zijn afhankelijk van:
• Kosten
• Het vervoersmiddel
• Toestand van de infrastructuur
Afstandsverval
• Dit wil zeggen; Hoe verder gebieden uit elkaar liggen des te
meer de interactie afneemt.
• Het is namelijk zo dat je sneller een tussenliggende
gelegenheid tegenkomt, waar je gemakkelijker
transporteerbaar bent.
Transporttheorie van Ullman
•
•
1)
2)
3)
4)
Geldt voor alles dat je kunt transporteren (bijvoorbeeld:
Goederen, diensten en mensen).
De theorie bestaat uit vier elementen:
Complementariteit
Tussenliggende mogelijkheid/hindernis
Transporteerbaarheid
Afstandsverval
Volgende keer:
• Paragraaf 4.4
• Voor nu:
• Maken paragraaf 4.4
• HW Wk 43 P4.4: Opdr 48 t/m 59
Maar houd je aan de deadline! :P