Transcript Odpłatna działalność NGO

Odpłatna działalność NGO
Tomasz Liniewicz
Odpłatna działalność NGO
•
•
•
•
Czym jest odpłatna działalność organizacji?
Na czym polega?
Kto i w jakim zakresie może ją prowadzić?
Jakie przepisy prawa mają zastosowanie
w takiej działalności?
Niektóre organizacje pozarządowe prowadzą
tzw. odpłatną działalność statutową.
Zwykle mamy na myśli:
• stowarzyszenia,
• związki stowarzyszeń,
• fundacje.
Wiąże się ona z:
• pobieraniem opłat od beneficjentów działań,
• sprzedażą produktów lub przedmiotów darowizny.
Czym jest odpłatna działalność organizacji?
Brak wzmianek na temat działalności odpłatnej w:
• ustawie Prawo o stowarzyszeniach,
• czy w ustawie o fundacjach.
Należy więc przedefiniować pojęcie w oparciu
o inne przepisy, które regulują taką działalność.
Odpłatna działalność pożytku publicznego
• Termin ten zdefiniowany jest w ustawie
z dnia 24 kwietnia 2003 r. (z późniejszymi zmianami)
o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
• Definicja działalności pożytku publicznego
jest jednak tak szeroka, że dotyczyć będzie
znakomitej większości NGO
(fundacji, stowarzyszeń, związków stowarzyszeń,
czy innych organizacji społecznych lub zawodowych).
• Nie dotyczy stowarzyszeń zwykłych,
nie posiadających osobowości prawnej.
Art. 8. ww. ustawy mówi:
„1. Działalnością odpłatną pożytku publicznego jest:
1) działalność prowadzona przez organizacje pozarządowe
i podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 [1],
w sferze zadań publicznych, o której mowa w art. 4 [2],
za które pobierają one wynagrodzenie” (opłaty od beneficjentów)
2) sprzedaż towarów lub usług wytworzonych lub świadczonych
przez osoby bezpośrednio korzystające z działalności pożytku
publicznego, w szczególności w zakresie rehabilitacji oraz
przystosowania do pracy zawodowej osób niepełnosprawnych
oraz reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych
wykluczeniem społecznym,
- a także sprzedaż przedmiotów darowizny.”
•
•
•
•
•
Kogo dotyczy przepis? - art. 3 ust 3.
osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów
o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej,
o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz
o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe
obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego;
stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego;
spółdzielnie socjalne;
spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby
sportowe będące spółkami działającymi na podstawie przepisów ustawy
z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej
(Dz. U. z 2007 r. Nr 226, poz. 1675, z późn. zm.),
które: nie działają w celu osiągnięcia zysku oraz przeznaczają całość
dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają zysku
do podziału między swoich członków, udziałowców, akcjonariuszy
i pracowników.
Sfera zadań publicznych, o której mowa
w art. 3 ust. 1, obejmuje zadania w zakresie:
1) pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej
oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób;
2) działalności na rzecz integracji i reintegracji zawodowej i społecznej
osób zagrożonych wykluczeniem społecznym;
3) działalności charytatywnej;
4) podtrzymywania i upowszechniania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości
oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej;
5) działalności na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego;
6) ochrony i promocji zdrowia;
7) działalności na rzecz osób niepełnosprawnych;
8) promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy
i zagrożonych zwolnieniem z pracy;
9) działalności na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn;
10) działalności na rzecz osób w wieku emerytalnym;
c.d.
11) działalności wspomagającej rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości;
12) działalności wspomagającej rozwój techniki, wynalazczości i innowacyjności
oraz rozpowszechnianie i wdrażanie nowych rozwiązań technicznych
w praktyce gospodarczej;
13) działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych;
14) nauki, szkolnictwa wyższego, edukacji, oświaty i wychowania;
15) wypoczynku dzieci i młodzieży;
16) kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego;
17) wspierania i upowszechniania kultury fizycznej i sportu;
18) ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego;
19) turystyki i krajoznawstwa;
20) porządku i bezpieczeństwa publicznego;
21) obronności państwa i działalności Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;
22) upowszechniania i ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich,
a także działań wspomagających rozwój demokracji;
c.d.
23) ratownictwa i ochrony ludności;
24) pomocy ofiarom katastrof, klęsk Żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen
w kraju i za granicą;
25) upowszechniania i ochrony praw konsumentów;
26) działalności na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów
i współpracy między społeczeństwami;
27) promocji i organizacji wolontariatu;
28) pomocy Polonii i Polakom za granicą;
29) działalności na rzecz kombatantów i osób represjonowanych;
30) promocji Rzeczypospolitej Polskiej za granicą;
31) działalności na rzecz rodziny, macierzyństwa, rodzicielstwa,
upowszechniania i ochrony praw dziecka;
32) przeciwdziałania uzależnieniom i patologiom społecznym;
33) działalności na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych
w art. 3 ust. 3, w zakresie określonym w pkt 1232.
Przychód z działalności odpłatnej pożytku
publicznego służy wyłącznie prowadzeniu
działalności pożytku publicznego.
• forma pozyskiwania środków na swoją działalność statutową
• organizacje mogą mieć w swoich celach statutowych
zarówno działalność ze sfery pożytku publicznego
jak i spoza niej
• w takiej sytuacji należy rozdzielić zarówno koszty
jak i przychody je finansujące.
Działalność odpłatna PP a gospodarcza
Linię demarkacyjna wykreśla art. 9. ustawy.
„Działalność odpłatna pożytku publicznego organizacji pozarządowych …
stanowi działalność gospodarczą, w rozumieniu przepisów
o swobodzie działalności gospodarczej, jeżeli:
1) wynagrodzenie … jest w odniesieniu do działalności danego rodzaju wyższe
od tego, jakie wynika z kosztów tej działalności …”
2) Działalność odpłatna pożytku publicznego staje się działalnością gospodarczą
(wymagającą rejestracji), jeżeli przeciętne wynagrodzenie osoby fizycznej,
zatrudnionej przy działalności odpłatnej, za okres ostatnich 3 miesięcy,
przekroczy 3-krotność przeciętnego wynagrodzenia w sektorze
przedsiębiorstw ogłoszonego przez prezesa GUS za rok poprzedni.
(Średnie wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw za 2010 wynosi
3434,62 zł, w związku z tym jego 3-krotność, czyli limit na 2011 rok
wynosi 10 303,86 zł).
Nie jest to zatem forma
budowania majątku czy kapitału
organizacji,
a jedynie
forma świadczenia usług społecznie
użytecznych
gdzie ich beneficjent pokrywa
całość lub część kosztów.
• Podjęcie odpłatnej działalności pożytku publicznego nie wymaga żadnej
formalnej rejestracji. Dzięki temu – przy zachowaniu określonych zasad –
organizacja może uzyskiwać pieniądze na finansowanie swojej działalności,
bez konieczności zgłaszania działalności gospodarczej.
• Ustawa wprowadza jednak zasadę, że informacja o prowadzeniu odpłatnej
działalności wraz z jej zakresem (rodzajami działalności) musi być określona
w statucie albo w innym akcie wewnętrznym (np. uchwale zarządu).
• Przyjmuje się, że organizacje pozarządowe (fundacje, stowarzyszenia)
działające na podstawie statutu winny informację o działalności odpłatnej
umieścić w statucie.
• Dotyczy to zwłaszcza organizacji posiadających status organizacji pożytku
publicznego (OPP), w tym przypadku nie ma żadnych wątpliwości,
że zapisy o rodzajach prowadzonej przez OPP działalności nieodpłatnej
i odpłatnej powinny zostać umieszczone w statucie takiej organizacji.
Jeśli jednak stowarzyszenie lub fundacja
decyduje się na uzyskanie statusu organizacji
pożytku publicznego
• we wniosku o rejestrację OPP musi określić
swoją działalność statutową i zaznaczyć,
- co jest działalnością odpłatną,
- a co – nieodpłatną.
• W wypadku, gdy jakiś rodzaj działalności prowadzony jest
przez organizację równocześnie jako działalność odpłatna
i nieodpłatna w formularzu należy wymienić ją dwukrotnie
• Nie można wpisać takiego przedmiotu działalności tylko raz
zaznaczając równocześnie pola TAK i NIE.
Czy można równolegle prowadzić działalność gospodarczą?
Otóż można, pod warunkiem, że
nie dotyczą one tego samego przedmiotu działalności.
Przykład:
•
•
•
•
•
Stowarzyszenie prowadzi szkolenia zawodowe w ramach reintegracji
zawodowej osób zagrodzonych wykluczeniem społecznym, podczas
których beneficjenci wytwarzają wyroby ceramiczne.
Stowarzyszenie sprzedaje je na kiermaszach, targach i innych imprezach,
i traktuje to jako działalność odpłatną pożytku publicznego.
Jednocześnie stowarzyszenie prowadzi doradztwo personalne i szkolenia,
dla firm i instytucji dotyczące pozyskiwania do pracy osób zagrożonych
wykluczeniem społecznym.
Szkolenia i doradztwo prowadzone są w ramach zarejestrowanej
działalności gospodarczej.
Takie połączenie nie powinno wzbudzać wątpliwości organów kontroli.
Przykład
• Fundacja prowadzi zajęcia terapii zajęciowej dla osób
niepełnosprawnych, podczas których wytwarzane są
wyroby wikliniarskie, hafciarskie, tkackie.
• Sprzedając te wyroby chce zakwalifikować przychód
z działalności odpłatnej pożytku publicznego.
• Jednocześnie fundacja prowadzi sklep internetowy,
w ramach działalności gospodarczej, poprzez który
sprzedaje również wyroby rękodzieła pozyskane od
różnego rodzaju rzemieślników i twórców,
• Rozróżnienie jednych i drugich wyrobów oraz sposobu ich
sprzedaży będzie trudne i może budzić wątpliwości.
Działalność pożytku publicznego
może być więc prowadzona
nieodpłatnie i odpłatnie.
Nieodpłatnie,
kiedy organizacja oferuje
konkretne usługi lub towary za darmo;
odpłatnie,
kiedy pobiera za nie wynagrodzenie.
Podsumowanie
•
•
•
•
Organizacje pozarządowe
mogą prowadzić działalność:
nieodpłatną,
nieodpłatną pożytku publicznego,
odpłatną pożytku publicznego
gospodarczą.
Dziękuję za uwagę
Tomasz Liniewicz
Prezes Lokalnej Grupy Działania
„Brama na Bagna”