Transcript Document

Temel Bilgisayar Bilimleri Dersi
Hafta 13
Elektronik Tablo – IV
(Microsoft Excel)
Konya, 2012
1 / 28
© TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ – ELEKTRONİK TABLO- II
FORMÜL VE FONKSİYONLAR
GİRİŞ
Excel’de kendi oluşturduğumuz formülleri ve programda var
olan
işlevleri
kullanarak
veriler
üzerinde
çok
farklı
hesaplamalar yaptırabiliriz. Bu hesaplamalar toplama,çıkarma
gibi dört işlemin yanı sıra,programda var olan işlevlerle
standart sapma,korelasyon
gibi daha
karmaşık işlemler
olabilir.
2 / 28
© TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ – ELEKTRONİK TABLO- II
FORMÜL VE FONKSİYONLAR
Programda formüller oluştururken veya işlevleri kullanırken
aşağıda belirtilen kurallara uymamız gerekir:
• Bütün formüller
başlamalıdır.
eşittir (=)
•Formül yazarken karakterler
boşluk bırakılmamalıdır.
işareti
ile
arasında
•Formülle bir hücredeki veri alınmak
istendiğinde, eşittir işaretinden sonra hücre
adresi yazılabilir veya fare ile ilgili hücreye
tıklanabilir.
3 / 28
© TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ – ELEKTRONİK TABLO- II
FORMÜL VE FONKSİYONLAR
• Formülde metinler tırnak (“) içinde yazılır.
•Formülde parantez
parantez
dışındaki
önceliklidir.
içindeki işlemler,
işlemlere
göre
•Formül yazarken hücre içindeki değerleri
yazmak yerine, hücre adresleri tercih
edilmelidir. Böylelikle
hücredeki
veri
değiştiği
anda
sonuç
yeniden
hesaplanacaktır.
4 / 28
© TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ – ELEKTRONİK TABLO- II
FORMÜL VE FONKSİYONLAR
•Formül sadece iki hücre ile ilgili olduğunda, hücre adresleri
arasına noktalı virgül (;), iki hücre arasındaki hücrelerle ilgili
ise adresler arasına iki nokta üst üste (:) koyulması gerekir.
Örneğin B1 ile B2 hücrelerindeki değerleri toplamak istersek
formül =Topla(B1;B2), B1 ile B9 arası tüm hücrelerdeki
değerleri toplamak için ise, formül =Topla(B1:B3) olacaktır.
A
A
1
10
100
2
20
90
3
5 / 28
B
=Topla(B1;B2)
1
2
3
4
B
10
20
30
100
90
80
=Topla(B1:B3)
© TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ – ELEKTRONİK TABLO- II
FORMÜL VE FONKSİYONLAR
Formüllerde kullanılabilecek işaretler ve işlevleri aşağıdaki gibidir
6 / 28
İşaret
İşlev
İşaret
İşlev
+
Toplama
>
Büyüktür
-
Çıkarma
<
Küçüktür
*
Çarpma
>=
Büyük Eşit
/
Bölme
<=
Küçük Eşit
%
Yüzde
<>
Eşit Değil
^
Üs alma
==
Eşittir
© TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ – ELEKTRONİK TABLO- II
ARİTMETİK VE MANTIK FORMÜLLERİ
Temel İşlemler
C1 hücresine A1 ve B1 hücrelerindeki verileri toplamak istersek,
C1 hücresine =10+100 yazılır. Sonuçta C1 hücresinde 110
değeri görünecektir.
Hücre adreslerini kullanarak toplamak istersek, C2 hücresine
=A2+B2 yazmamız gerekir. Yine C2 hücresinde 110 değeri
görünecektir.
Örnekler şekil1’de gösterilmiştir.
7 / 28
© TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ – ELEKTRONİK TABLO- II
ARİTMETİK VE MANTIK FORMÜLLERİ
A
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
B
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
C
=100+10
=A2+B2
=30-80
=A4-B4
=50*60
=A6*B6
=70/40
=A8/B8
=90*25%
=A10*25%
A
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
B
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
C
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
110
110
-50
-30
3000
3000
1,75
2,67
22,5
25
Şekil 1. Temel İşlemler
8 / 28
© TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ – ELEKTRONİK TABLO- II
ARİTMETİK VE MANTIK FORMÜLLERİ
Farklı hücrelerdeki değerleri de toplatabiliriz. Bu durumda hücre
adreslerini kullanmak daha açıklayıcı olacaktır.
Örnek şekil2’de gösterilmiştir.
A
1
2
3
4
5
B
20
90
20
60
50
C
=A1+B1+B3+A5+B5
A
1
2
3
4
5
B
20
C
90
240
20
60
50
Şekil 2. Farklı hücrelerdeki değerleri toplama
9 / 28
© TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ – ELEKTRONİK TABLO- II
ARİTMETİK VE MANTIK FORMÜLLERİ
Birden fazla işlem gerektiren formüller oluşturmak da
mümkündür. Örneğin, A1 ile A4 hücrelerindeki değerleri
toplayıp B1 ile B4 hücrelerinin toplamına bölmek istersek,
formül şekil 3’teki gibi olmalıdır.
A
1
2
3
4
B
70
80
90
100
10
20
30
40
A
1
2
3
4
C
=(A1+A2+A3+A4)/(B1+B2+B3+B4)
B
70
80
90
100
C
10
20
30
40
3,4
Şekil 3. Birden fazla işlem gerektiren formül
10 / 28
© TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ – ELEKTRONİK TABLO- II
ARİTMETİK VE MANTIK FORMÜLLERİ
Yüzde İşlemi
Bir hücredeki değerin yüzdesi alınmak istenirse örnek formül
şekil 4’teki gibi olacaktır.
A
1
2
B
240 =240*25%
240 =A2*25%
A
1
2
B
240
240
60
60
Şekil 4. Yüzde işlemi
11 / 28
© TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ – ELEKTRONİK TABLO- II
FONKSİYONLARLA ÇALIŞMAK
Excel programında çok sayıda hazır işlev bulunmaktadır.
Verilerimizin çok sayıda olduğu durumlarda bu hazır işlevleri
kullanmak, işlemleri daha kolay ve hızlı yapabilmemizi
sağlayacaktır. Formüller menüsündeki işlev ekle komutunu
çalıştırdığımızda, şekil 5’teki İşlev Ekle penceresi karşımıza
çıkacaktır.
İşlev Ekle penceresine Shift +F3 kısayol tuşları ile de ulaşmak
mümkündür.
12 / 28
© TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ – ELEKTRONİK TABLO- II
FONKSİYONLARLA ÇALIŞMAK
Şekil 5. İşlev Ekle penceresi
13 / 28
© TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ – ELEKTRONİK TABLO- II
FONKSİYONLARLA ÇALIŞMAK
İşlev eklemek için bir diğer yol ise formül girilecek hücreye eşittir
işareti girdikten sonra ad kutusundan yararlanmaktır. Eşittir
işaretinden sonra şekil 6’daki ad kutusu en son kullanılan
işlevlerin listesi haline gelecektir. Buradan da istenilen işlev
seçilebilir.
Şekil 6. Ad kutusundan işlev ekleme
14 / 28
© TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ – ELEKTRONİK TABLO- II
FONKSİYONLARLA ÇALIŞMAK
İşlev Ekle penceresinin işlev ara
kısmına
uygulamak
istediğimiz
formülün adını yazıp “Git” butonuna
tıkladığımızda
aşağıda
ilgili
işlevlerin listesi çıkacaktır.
Kategori seçin kısmında yapılacak
işleme
uygun
bir
kategori
seçtiğimizde aşağıya ilgili işlevlerin
listesi gelecektir. Burada “tümü”
seçeneği tercih edilirse programda
mevcut olan tüm işlevler alfabetik
olarak listelenecektir.
İşlev seçin kısmında istenilen işlev
seçilebilir.
15 / 28
© TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ – ELEKTRONİK TABLO- II
FONKSİYONLARLA ÇALIŞMAK
Topla ve Çarpım İşlevi
Hücre içindeki değerleri =TOPLA(sayı1;sayı2) formülü ile
toplayabilir, =ÇARPIM(sayı1;sayı2) formülü ile çarpabiliriz. Örnek
formüller şekil7 ve şekil8’de gösterilmiştir.
A
1
2
5
10
B
=TOPLA(A1;A2)
A
1
2
B
5
10
15
Şekil 7. Topla İşlevi
A
1
2
5
10
B
=ÇARPIM(A1;A2)
A
1
2
B
5
10
50
Şekil 8. Çarpım İşlevi
16 / 28
© TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ – ELEKTRONİK TABLO- II
FONKSİYONLARLA ÇALIŞMAK
Karekök İşlevi
Hücre içindeki değerin karekökünü hesaplamamızı sağlar. Bunun
için =KAREKÖK(sayı) formülü kullanılır. Şekil9’da formülün
kullanımı gösterilmiştir.
A
1
240
B
=KAREKÖK(A1)
A
1
B
240
15,49193
Şekil 9. Karekök İşlevi
17 / 28
© TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ – ELEKTRONİK TABLO- II
FONKSİYONLARLA ÇALIŞMAK
Yuvarla İşlevi
Hücre içindeki değeri, istediğimiz basamak sayısı kadar
yuvarlamamızı sağlar. Bunun için =YUVARLA(sayı;sayı_rakam)
formülü kullanılır. Sayı_rakam kısmında virgülden sonra kaç
basamağın
yuvarlanılacağı
belirtilir.
Örnek
şekil10’da
gösterilmiştir.
A
1
2
3
4
10,251
10,521
10,051
10,952
B
=YUVARLA(A1;0)
=YUVARLA(A1;1)
=YUVARLA(A1;2)
=YUVARLA(A1;3)
1
2
3
4
A
10,251
10,521
10,051
10,952
B
10
10,5
10,05
10,952
Şekil 10. Yuvarla İşlevi
18 / 28
© TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ – ELEKTRONİK TABLO- II
FONKSİYONLARLA ÇALIŞMAK
Min( En küçük değer) ve Mak(En büyük değer) İşlevi
Seçili alandaki hücre değerlerinden en büyüğünü bulmamızı
sağlar. Verilerin çok fazla olduğu durumlarda aradığımız değeri
daha kolay ve çabuk bulmamızı sağlayan bir işlevdir. Örneğin A1
ile A150 arası hücrelerdeki değerlerin en küçüğünü ve en
büyüğünü bulmak istiyoruz. Bunun için =MİN ve =MAK formülleri
kullanılır. Örnekler şekil11 ve şekil12’de gösterilmiştir.
A
1
2
3
4
10,251
10,521
10,051
10,952
B
=MİN(A1:A4)
A
1
2
3
4
B
10,251
10,521
10,051
10,952
10,051
Şekil 11. MİN(En küçük değer) işlevi
19 / 28
© TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ – ELEKTRONİK TABLO- II
FONKSİYONLARLA ÇALIŞMAK
Min( En küçük değer) ve Mak(En büyük değer) İşlevi
A
1
2
3
4
10,251
10,521
10,051
10,952
B
=MAK(A1:A4)
A
1
2
3
4
B
10,251
10,521
10,051
10,952
10,952
Şekil 12. MAK(En küçük değer) işlevi
20 / 28
© TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ – ELEKTRONİK TABLO- II
FONKSİYONLARLA ÇALIŞMAK
Ortalama İşlevi
Belirtilen hücrelerdeki değerlerin ortalamasını bulmaya yarayan
işlevdir. Aynı formülde toplama ve bölme işlemlerini içermektedir.
=ORTALAMA(sayı1;sayı2) formülü kullanılır. Örnek şekil13’te
gösterilmiştir.
A
1
2
3
B
D
=ORTALAMA(A1;B2;C3)
123
456
789
A
1
2
3
C
B
C
D
123
456
456
789
Şekil 13. Ortalama İşlevi
21 / 28
© TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ – ELEKTRONİK TABLO- II
FONKSİYONLARLA ÇALIŞMAK
Standart Sapma İşlevi
Belirtilen hücrelerdeki puanların dağılımını betimleyen bir
işlevdir. =STDSAPMA(sayı1;sayı2) formülü kullanılır. Örnek
şekil14’te gösterilmiştir.
A
1
2
3
4
70
80
90
100
=STDSAPMA(A1:A4)
B
A
1
2
3
4
5
B
70
80
90
100
12,90994449
Şekil 14. Standart Sapma İşlevi
22 / 28
© TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ – ELEKTRONİK TABLO- II
FONKSİYONLARLA ÇALIŞMAK
Eğer İşlevi
Eğer işlevi, belirtilen koşula bağlı olarak bir sonuç üretmemizi
sağlar. Hücre içindeki değer koşula bağlı olarak iki değerden
birini alır.
Eğer işlevi; =EĞER(mantıksal_sınama;[eğer_doğruysa_değer];
[eğer_yanlışsa_değer] ) şeklindedir.
Örneğin öğrencilerin devam durumları ile ilgili bir listeyi
kullanarak
otomatik
olarak
öğrencilerin
durumlarını
(devamlı,devamsız) olarak yazdıralım. Öğrencinin devamsız gün
sayısı 20’ye eşit ve büyükse “devamsız”, 20’den küçükse
“devamlı” yazacak mantıksal sınama formunu oluşturalım.
23 / 28
© TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ – ELEKTRONİK TABLO- II
FONKSİYONLARLA ÇALIŞMAK
A
1
2
3
4
5
5
3
15
16
21
B
=EĞER(A1>=20;"Devamsız";"Devamlı")
=EĞER(A2>=20;"Devamsız";"Devamlı")
=EĞER(A3>=20;"Devamsız";"Devamlı")
=EĞER(A4>=20;"Devamsız";"Devamlı")
=EĞER(A5>=20;"Devamsız";"Devamlı")
A
1
2
3
4
5
5
3
15
16
21
B
Devamlı
Devamlı
Devamlı
Devamlı
Devamsız
Şekil 15. Eğer İşlevi
Eğer işlevi ile excel programında farklı işlemleri tek formül içinde
birleştirmek de mümkündür.
Örneğin öğrencilerin vize ve final notlarının belirli bir yüzdesini
alarak üretilen sonucu mantıksal sınamaya tabi tutabiliriz.
Şekil?’deki örnekte vize notunun %40’ını, final notunun %60’ını
hesaplayıp bunların toplamını 60 değeri ile karşılaştıracak formül
oluşturulmuştur.
24 / 28
© TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ – ELEKTRONİK TABLO- II
FONKSİYONLARLA ÇALIŞMAK
Sonuçta öğrencinin ağırlıklı ortalaması 60’dan büyükse “geçti”,
küçükse “kaldı” yazması sağlanmıştır. Örnek
şekil16’da
gösterilmiştir.
A
B
A
C
B
C
VİZE
FİNAL
1
65
45
Kaldı
2
83
75
Geçti
3
96
95
Geçti
=EĞER(((A4*0,4)+(B4*0,6))<60;"Kaldı";"Geçti")
4
66
68
Geçti
=EĞER(((A5*0,4)+(B5*0,6))<60;"Kaldı";"Geçti")
5
43
51
Kaldı
VİZE
FİNAL
1
65
45
=EĞER(((A1*0,4)+(B1*0,6))<60;"Kaldı";"Geçti")
2
83
75
=EĞER(((A2*0,4)+(B2*0,6))<60;"Kaldı";"Geçti")
3
96
95
4
66
68
5
43
51
=EĞER((A3*0,4)+(B3*0,6))<60;"Kaldı";"Geçti")
Şekil 16. Eğer İşlevi ile Farklı İşlemleri Tek Formül İçinde Birleştirme
25 / 28
© TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ – ELEKTRONİK TABLO- II
FONKSİYONLARLA ÇALIŞMAK
Şimdi ve Bugün İşlevi
Şimdi işlevi girildiği hücreye kullanım anındaki tarihin ve saatin,
bugün işlevi ise günün tarihinin yazılmasını sağlar. Bunun için
hücreye =ŞİMDİ() ya da =BUGÜN() formülü yazılarak Enter’a
basılmalıdır. Örnek şekil17’de gösterilmiştir.
1
2
A
=ŞİMDİ()
=BUGÜN()
B
1
2
A
20.05.2012 16:23
20.05.2012
B
Şekil 17. Şimdi ve Bugün İşlevi
26 / 28
© TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ – ELEKTRONİK TABLO- II
FONKSİYONLARLA ÇALIŞMAK
Birleştir İşlevi
Farklı
hücrelerdeki
metinleri
birleştirmek
için
=BİRLEŞTİR(metin1;metin2) formülü kullanılır. Aynı işlem işlev
ekle penceresinin kategori kısmından metin seçip işlev seçin
kısmında birleştir işlevi seçilerek de yapılabilir. Örnek şekil18’de
gösterilmiştir.
A
1
2
Eğitim
B
Fakültesi
C
=BİRLEŞTİR(A1;B1)
A
1
2
Eğitim
B
Fakültesi
C
EğitimFakültesi
Şekil 18. Birleştir İşlevi
27 / 28
© TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ – ELEKTRONİK TABLO- II
Temel Bilgisayar Bilimleri Dersi
Hafta 13
Elektronik Tablo – IV
(Microsoft Excel)
Konya, 2012
28 / 28
© TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ – ELEKTRONİK TABLO- II