Transcript I WOJNA ŚWIATOWA

I WOJNA ŚWIATOWA
(w latach 20. i 30. XX wieku nazywana
„wielką wojną”)
konflikt zbrojny trwający
od 1914 do 1918
Przyczyny
Obejrzyjcie film i zastanówcie się nad
przyczynami I wojny światowej.
http://www.youtube.com/watch?v=cQfdnMC
7VAc
Przyczyny I wojny światowej
• narastające od końca XIX w. spory, m.in.: zatargu
francusko-niemieckiego o Lotaryngię i Alzację,
rywalizacji w koloniach pomiędzy Francją, Anglią a
Niemcami (np. kryzysy marokańskie), problemów
narodowościowych w monarchii austro-węgierskiej
• rywalizacja gospodarczej i ekonomicznej
poszczególnych krajów
Trójprzymierze
państwa centralne
Austro-Węgry
Niemcy
Turcja
Bułgaria
Niemiecki plakat propagandowy – "Germania"
Ententa
trójporozumienie
Wielka Brytania
Francja
Rosja
od 1914: Serbia, Belgia,
Japonia,
od 1915: Włochy
od 1916: Rumunia
od 1917: Grecja
Stany Zjednoczone
Rosyjski plakat propagandowy
Pretekstem do wybuchu wojny było zabójstwo
austriackiego następcy tronu, arcyksięcia
Franciszka Ferdynanda w Sarajewie 28 czerwca
1914, po którym:
 Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Serbii (28 lipca)
 w odpowiedzi na mobilizację armii rosyjskiej Niemcy
wypowiedziały wojnę Rosji (1 sierpnia) i jej sojuszniczce
Francji (3 sierpnia)
 po ataku niemieckim na neutralną
Belgię (4 sierpnia) do wojny włączyła
się Wielka Brytania.
 6 sierpnia Austro-Węgry
wypowiedziały wojnę Rosji
Uczestnicy I wojny światowej:
kolor zielony – ententa i jej sojusznicy, pomarańczowy –
trójprzymierze, szary kraje neutralne
PRZEBIEG DZIAŁAŃ I WOJNY
ŚWIATOWEJ
Plakaty zachęcające do wstąpienia do wojska
Front zachodni
Armia niemiecka zmagała się z wojskami
francuskimi i brytyjskimi. Po zaciętych walkach
żadnej ze stron nie udało się zdobyć przewagi.
Działania militarne zaczęły przybierać
charakter wojny pozycyjnej.
Front wschodni
Wojna na froncie wschodnim
miała charakter manewrowy.
Znaczne sukcesy odnosiły tu
państwa centralne, które opanowały
ziemie Królestwa Polskiego i przesunęły linię frontu daleko
w głąb Rosji. Mimo zwycięstw nad armią rosyjską sytuacja
Niemiec i ich sprzymierzeńców stopniowo się pogarszała
(dwa fronty!)
Przegrupowanie armii rosyjskiej, spowodowane rewolucją
lutową i rewolucją październikową, zmusiło Rosję do
podpisania zawieszenia broni w Brześciu Litewskim
(listopad 1917), a w konsekwencji pokoju brzeskiego.
Front bałkański i włoski (południowy)
• Austro-Węgry opanowały Serbię i Czarnogórę.
W1915 Włochy wystąpiły przeciw państwom
centralnym. Początkowo Włosi ponosili
systematyczne klęski, dopiero w 1918 armia
austro-węgierska przestała stawiać opór.
Zawieszenie broni podpisano 3.11.1918.
• W1916 Rumunia przystąpiła do wojny po stronie
Ententy w 1916. Zaatakowała węgierski
Siedmiogród. Kontratak wojsk monarchii
zakończył się zajęciem Bukaresztu i klęską
Rumunii w maju 1918.
Fronty pozaeuropejskie
Rosjanie w 1914 pobili Turków i odnosili lokalne
sukcesy aż do 1917.
W Mezopotamii Anglicy ponosili klęski w latach
1914-1916, w 1915 połączony korpus australijskoangielski uległ Turkom w cieśninie Dardanele. Od
1917 Turcy zaczęli ustępować w Mezopotamii i w
Palestynie, kapitulując ostatecznie w 1918.
Do 1918 Brytyjczycy opanowali większość kolonii
niemieckich, Japończycy zajęli posiadłości
niemieckie w Chinach.
Działania morskie
Po wprowadzeniu przez
Ententę blokady floty
niemieckiej rozpoczęła ona w
1915 nieograniczoną wojnę
podwodną.
Ciężko uszkodzony niemiecki krążownik
„Seydlitz” po bitwie jutlandzkiej
Tonąca RMS Lusitania storpedowana w 1915
przez niemiecki okręt podwodny U-20
Niemiecki okręt podwodny – U-9, który
zatopił we wrześniu 1914 trzy angielskie
krążowniki
Nowe rodzaje broni
Gaz po raz pierwszy został użyty
przez Francuzów w sierpniu 1914.
W kwietniu 1915 Niemcy puścili na
pozycje przeciwnika chlor
(uszkadzał układ oddechowy)
Fosgen został po raz pierwszy użyty
w grudniu 1915 i był jedną z
najgroźniejszych broni chemicznych.
Najbardziej skuteczny okazał się gaz
musztardowy zastosowany przez
Niemców w lipcu 1917 pod Ypres.
Nie był on tak groźny (zmarło 2%
osób, które się z nim zetknęły) jak
fosgen, ale był trudniejszy do
"Mdły, słodko cierpki gaz tamował oddech w gardle, wywołując u
ludzi duszenie. W ustach zjawił się cierpki, metalowy smak,
wykrycia, a ponadto długo
błony śluzowe dróg oddechowych uległy zapaleniu, wszystkie
wewnętrzne organy trawienia męcząco paliły. Ci żołnierze, którzy
utrzymywał się w powietrzu,
więcej od innych wciągnęli do płuc śmiercionośnego gazu (...)
powodował poparzenia, które
wkrótce stracili przytomność i umierali. Twarze ich stawały się
sine i puchły, zaś twarze innych sczerniały jakby zostały
czyniły żołnierzy praktycznie
zwęglone. U innych z gardła, nosa i uszu trysnęła krew, z ust
sączyła się krwawa piana. Równocześnie ciekły łzy (...) bolały
kalekami niezdolnymi do walki.
oczy, pojawiały się mdłości i wymioty, a następnie bolesny kaszel
i plucie krwią".
Skutki działania gazu – oślepieni żołnierze brytyjscy
Czołgi i samoloty
Pociągi opancerzone, działa
Wielkie znaczenie dla wyniku wojny miało
przystąpienie do niej (6 kwietnia 1917), po stronie
Ententy, USA.
Po przejęciu inicjatywy przez aliantów (lipiec 1918)
wojska austro-węgierskie znalazły się w rozsypce,
a rewolucja listopadowa w Niemczech 1918
zmusiła dowództwo niemieckie do zaprzestania
działań zbrojnych i podpisanie rozejmu w
Compiègne 11 listopada 1918.
W1919 roku w Wersalu pod Paryżem podpisano
pokój z Niemcami – traktat wesalski.
Ferdinand Foch przed wagonem kolejowym w Compiègne
Strona tytułowa The New York Times obwieszcza rozejm
SKUTKI WOJNY
 zabitych ok. 11 mln. żołnierzy, rannych 20
mln.,
 zniszczenia terenów, na których toczyła się
wojna,
 epidemia grypy nazwanej hiszpanką
(nawiedza wyniszczone walkami kraje) –
śmierć ok. 50 milionów ludzi,
 emancypacja kobiet (prawo do pracy,
udziału w wyborach)
 zmniejszenie roli Europy względem
innych części świata
 upadek systemu geopolitycznego ustalonego
na Kongresie Wiedeńskim
 rozpad monarchii austro – węgierskiej
 zmiany polityczne w Niemczech (upadek
cesarstwa i powstanie republiki)
 zwycięstwo rewolucji bolszewickiej w Rosji
 odrodzenie się lub powstanie nowych państw w
Europie: Polski, Czechosłowacji, Jugosławii,
Litwy, Łotwy, Estonii i Finlandii
 nowy podział kolonii w Azji i Afryce
 upadek największych dynastii europejskich
(Hohenzollernów, Habsburgów, Romanowych)