Transcript Światowy Rezerwat Biosfery Bory Tucholskie

REZERWAT BIOSFERY
BORY TUCHOLSKIE
Charzykowy, 24 maja 2013 r.
„Rezerwaty biosfery to tereny ekosystemów morskich lub
lądowych, bądź kombinacji obu ich typów, które są
postrzegane na płaszczyźnie międzynarodowej jako element
programu UNESCO „Człowiek i Biosfera” (MAB). Celem tego
programu jest promowanie i pokazywanie zrównoważonego
związku człowieka i biosfery”.
Rezerwaty Biosfery są wyznaczane przez Międzynarodową
Radę
Koordynacyjną
Programu
MAB
na
prośbę
zainteresowanego Państwa.
Rezerwaty Biosfery nie są formą ochrony przyrody. Mają
znaczenie promocyjne, nobilitujące dany obszar.
2 czerwca 2010 roku
jest szczególną datą w historii ochrony Borów Tucholskich. W tym dniu
obradująca w Paryżu Międzynarodowa Rada Koordynacyjna programu
Człowiek i Biosfera (MAB) zadecydowała o utworzeniu
Rezerwatu Biosfery Bory Tucholskie.
Jest to 10 i największy rezerwat biosfery w Polsce.
Powołanie rezerwatu jest owocem prawie 20 letniej współpracy
środowisk
naukowych,
władz
samorządowych
i
organizacji
pozarządowych w celu ochrony tego cennego pod względem
przyrodniczym i kulturowym obszaru.
Nadanie temu obszarowi międzynarodowej rangi, marki rozpoznawalnej
na całym świecie z pewnością przyczyni się do promocji Borów
Tucholskich jako obszaru, na którym rozwój ekonomiczny idzie w parze
z ochroną przyrody, krajobrazu i dziedzictwa kulturowego w myśl szeroko
pojętego zrównoważonego rozwoju. Co więcej, jeszcze bardziej uwrażliwi
mieszkańców
regionu
na
proekologiczne
sposoby
użytkowania
ekosystemów oraz na tworzenie harmonii pomiędzy społeczeństwem
i przyrodą.
Akt nominacyjny Rezerwatu Biosfery
TRZY WIODĄCE FUNKCJE REZERWATU BIOSFERY
1. Ochrona – wkład w ochronę krajobrazu, ekosystemów,
zmienności gatunkowej i genetycznej
2. Rozwój – inspirowanie zarówno ekonomicznego, jak
i społecznego rozwoju, który jest socjokulturowo i ekologicznie zrównoważony
3. Wsparcie logistyczne – wspomaganie dla projektów
prezentujących region, edukacji ekologicznej oraz praktyk,
badań i monitoringu związanych z ochroną przyrody oraz
trwałym i zrównoważonym rozwojem
OCHRONA
Rezerwat Biosfery Bory Tucholskie został utworzony w największym
kompleksie leśnym Polski. W obrębie Rezerwatu występuje szereg
cennych siedlisk przyrodniczych, m.in. kwaśne buczyny, żyzne buczyny,
brzeziny bagienne, dąbrowy acidofilne, bory chrobotkowe, torfowiska
przejściowe i wysokie, śródlądowe murawy napiaskowe, jeziora
lobeliowe, jeziora dystroficzne, jeziora ramienicowe, suche wrzosowiska.
Są to układy ekologiczne typowe dla niżowych obszarów Europy
Środkowej,
w
których
występuje
i chronionych gatunków roślin i zwierząt.
wiele
rzadkich,
reliktowych
OCHRONA
Na obszarze Rezerwatu występuje ponad 1000 rodzimych dla Polski gatunków
roślin naczyniowych, a wśród nich wiele reliktów glacjalnych, m.in. : brzoza
niska, bażyna czarna, zimoziół północny, grążel drobny, fiołek torfowy.
Stwierdzono ok. 70 gatunków mchów i ok. 350 gatunków porostów, z których
znaczna część objęta jest ochroną.
Fauna kręgowców obejmuje nieco ponad 200 gatunków. Ponad 90% gatunków
objętych jest ochroną prawną.
OCHRONA
Największą powierzchnię w Rezerwacie Biosfery „Bory Tucholskie”
zajmują
ekosystemy
leśne.
Znaczna ich
część
jest
użytkowana
gospodarczo. Stanowią one bufor, warunkujący trwanie licznych tu
ekosystemów wodnych i torfowiskowych.
Ważną rolę ekologiczną i gospodarczą w funkcjonowaniu Rezerwatu
odgrywają ekosystemy lądowe, nieleśne.
CZŁOWIEK
Obszar Rezerwatu zamieszkuje nieco ponad 100 tys. mieszkańców. Trzy główne
grupy etniczne to: Borowiacy Tucholscy, Borowiacy Kaszubscy i Zaboracy. Borowiacy
Tucholscy zamieszkują południową część obszaru, Borowiacy Kaszubscy zasiedlają
rejon Chojnic i Konarzyn. Terytorium Zaboraków to rejon miasta Brusy. Poza
wymienionymi podstawowymi grupami etnicznymi, wschodnią część regionu
zamieszkują Kociewiacy, na północnych obrzeżach żyją Kaszubi, przy północnozachodniej granicy regionu – Gochy.
Obszar Rezerwatu to region ścierania się kultury borowiackiej, kaszubskiej
i kociewskiej. Wszystkie te grupy etniczno-kulturowe charakteryzuje przywiązanie do
tradycji, czego wyrazem jest działalność stowarzyszeń, artystycznych grup
regionalnych, organizowanie licznych festiwali folklorystycznych, a także istnienie
w wielu miejscowościach muzeów regionalnych.
ROZWÓJ
Występowanie na tym terenie unikalnych obiektów przyrodniczych
i kulturowych oraz dobrze zorganizowanych obiektów rekreacyjnych
powoduje wzrost zainteresowania regionem coraz większej liczby ludzi
z kraju i zagranicy.
Powołanie Rezerwatu Biosfery zapewne zwiększy zainteresowanie tym
obszarem oraz jeszcze bardziej nastawi gospodarkę na proekologiczne
sposoby użytkowania ekosystemów oraz tworzenie harmonii pomiędzy
społeczeństwem i przyrodą.
WSPARCIE LOGISTYCZNE
Wspomaganie
dla
projektów
związanych
z
ochroną
przyrody
i zrównoważonym rozwojem (edukacja ekologiczna, badania, monitoring,
promowanie regionu).
Badania naukowe i monitoring prowadzone są w oparciu o 9 stacji
terenowych wyższych uczelni i instytutów, m.in. z Torunia, Bydgoszczy,
Gdańska, Łodzi i Poznania.
WSPARCIE LOGISTYCZNE
Działalność edukacyjna prowadzona jest przez pracownie dydaktyczne:
parku narodowego, parków krajobrazowych, nadleśnictw, muzea
przyrodnicze i etnograficzne, parki dendrologiczne oraz pracownie
w szkołach regionu.
OBSZAR REZERWATU
Obejmuje swoim zasięgiem obszar o powierzchni 319 525 ha.
Ponad 60 % powierzchni rezerwatu zajmują lasy, zarządzane przez park
narodowy i 13 nadleśnictw LP: Czersk, Dąbrowa, Kaliska, Kościerzyna,
Lipusz, Osie, Osusznica, Przymuszewo, Rytel, Tuchola, Trzebciny, Woziwoda
i Zamrzenica.
Administracyjnie rezerwat położony jest w województwie pomorskimi
kujawsko-pomorskim, na terenie 22 gmin.
Powierzchnia całkowita:
- 319 525 ha
Powierzchnia strefy rdzennej:
- 7880,72 ha
Powierzchnia strefy buforowej:
- 104 631 ha
Powierzchnia strefy tranzytowej:
- 207 012 ha
Strefę rdzenną (lasy 86%, wody 9%, inne 5%) stanowią Park Narodowy „Bory
Tucholskie” i 25 rezerwatów przyrody: Dolina Rzeki Brdy, Bagna nad Stążką,
Źródła Stążki, Jezioro Piaseczno, Brzęki im. Zygmunta Czubińskiego, Miedzno,
Cisy Staropolskie im. Leona Wyczółkowskiego, Jezioro Laska, Mętne, Bór
Chrobotkowy, Bagno Stawek, Jezioro Ciche, Jezioro Małe Łowne, Piecki, Cisy
nad Czerską Strugą, Kręgi Kamienne, Jezioro Zdręczno, Krwawe Doły, Dury,
Jeziorka Kozie, Nawionek, Ustronie, Bagno Grzybna, Jelenia Góra, Martwe. Są to
najcenniejsze obiekty przyrodnicze całego regionu Borów Tucholskich.
.
Strefę buforową (lasy 73%, wody 7%, zabudowa 2%, inne 18%) tworzą 4 parki
krajobrazowe: Tucholski, Wdecki, Wdzydzki, Zaborski, które stanowią bufor
dla znajdujących się na ich obszarze rezerwatów przyrody. W skład tej strefy
wchodzą też powierzchnie leśne i nieleśne wokół 6 rezerwatów przyrody,
położonych poza obszarami parków krajobrazowych (bufory wokół Rezerwatu
Jezioro Mętne, Bór Chrobotkowy, Kręgi Kamienne, Cisy Staropolskie, Jelenia
Góra, Martwe).
Strefę tranzytową (lasy 50%, zabudowa 4%, wody 3%, inne 43%) tworzą
pozostałe obszary z terenów 22 gmin (13 z województwa kujawskopomorskiego i 9 z pomorskiego): Bukowiec, Cekcyn, Drzycim, Gostycyn,
Jeżewo, Kęsowo, Lniano, Lubiewo, Osie, Śliwice, Świekatowo, Tuchola,
Warlubie oraz Brusy, Chojnice, Czersk, Dziemiany, Karsin, Konarzyny,
Kościerzyna, Lipusz, Stara Kiszewa.
Pod względem ekonomicznym jest to obszar jednolity, zorientowany na
gospodarkę leśną, przetwórstwo drewna i innych produktów leśnych oraz na
rekreację i wypoczynek. Wszelkie działania gospodarcze są realizowane
z uwzględnieniem zasad ochrony przyrody.
KOORDYNACJA DZIAŁAŃ
Jednostka administrująca obszarem rdzennym:
Park Narodowy „Bory Tucholskie”
Jednostka administrująca strefą buforową:
Tucholski Park Krajobrazowy
Nieformalna Rada Rezerwatu Biosfery:
- Park Narodowy „Bory Tucholskie”
- Tucholski Park Krajobrazowy
- Zaborski Park Krajobrazowy
- Wdecki Park Krajobrazowy
- Wdzydzki Park Krajobrazowy
- Lokalna Grupa Działania „Sandry Brdy”
- Stowarzyszenie „Rezerwat Biosfery Bory Tucholskie”
KOORDYNACJA DZIAŁAŃ
- publikacja Formularza Nominacyjnego Rezerwatu Biosfery Bory
Tucholskie
- opracowanie logo Rezerwatu
- trwają prace nad regulaminem nadawania logo
- wydawnictwa opatrzone logo Rezerwatu Biosfery
?
ZALETY „BYCIA”
W REZERWACIE BIOSFERY
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
Janusz Kochanowski
e mail: [email protected]