Transcript Paleolit dolny od 1,8 mln lat BP: zasiedlenie Europy

1,8-0,78 Mya
Prezentacja wykonana na potrzeby zajęć dydaktycznych na kierunku archeologia. Może być wykorzystywana wyłącznie w celach
edukacyjnych i wyłącznie w zastosowaniach niekomercyjnych. W prezentacji wykorzystano materiał ilustracyjny z publikacji i stron
internetowych m.in. Nature, Science, National Geographic, Wikipedia i in.
Paleoklimat versus homininy
W trakcie maksimum
zlodowaceń
czwartorzędowych
(zlodowacenie Sanu),
lądolód przykrył m.in.
Cały obszar ziem
polskich.
Dmanisi, Gruzja
Fauna
obejmuje
Narzędzia
ponad
3000
znalezione
w
szczątków, w tym
Dmanisi
to b.
szereg
proste
narzędzia
diagnostycznych
otoczakowe
chronologicznie, (lub
jak
szablozębne
koty
rdzenie),
homotherium
nawiązujące
doi
meganteoron (obok),
najstarszych
czy
mikrofauna
przemysłów
póżnoplejstoceńskich
olduwajenu
gryzoni z Mimomys
pliocaenicus.
W
afrykańskiego,
zespole
jest dużo
poprzedzających
szczątków
tzw.
developed
drapieżników,
oldovan.
znajdują
się
też
koprolity
hieny
jaskiniowej, ale nie
jest to typowy zespół
odzwierzęcy. Kości i
zabytki
zostały
pogrzebane szybko,
przy
minimalnym
transporcie.
4 czaszki i elementy szkiel. postranialnego:
D2700: 600 cm3 (najmniejsza poza Afryką)
D2280: 780cm3
D2282: 650cm3
D3444: 625cm3: bezzębna przeżyciowo (!)
Szkielet postkranialny pozwolił oszacować
wzrost na ok 1,5m. Budowa tak jak czaszki
jest mozaiką cech H. ergaster – H. habilis
Mięso stanowiło istotny składnik diety H. georgicus, jednak ówcześni
ludzie nie zawsze znajdowali się na górze łańcuch troficznego, sami
stanowiąc czasem zwierzynę łowną, co mogą sugerować ślady na jednej z
czaszek, pasujące do rozstawu kłów Homotherium.
Dmanisi – stratyfikacja, daty
Dmanisi
ulokowane
jest
na
podłożu
bazaltownym, wydatowanym metodą potasowo
– argonową na ok 2,00 Mya. Bezpośrednie
datowanie warstw zawierających zabytki
dostarczyło dat w przedziale 1,85 – 1,77 Mya.
Metody z grupy potasowo – argonowych (K-Ar,
40Ar-39Ar) dostarczyły dat grupujących się wokół
1,8 Mya, datowanie paleomagnetyczne
sugeruje, iż stanowisko zbliża się datowaniem
do końcowej granicy epizodu Olduvai. Ze
wskazaniami metod fizyko-chemicznych zgadza
się datowanie faunistyczne, oparte na dużych
ssakach i mikrofaunie. Na podstawie tych
danych najlepszą estymacją wydaje się data
rzędu 1,8 Mya.
Pirro Nord
Pirro Nord, to aktualnie najstarsze
poza Dmanisi stanowisko w
Europie, datowane między 1,7 a
1,3 Mya.
Mikrofauna: m.in.: Allophaiomys
ruffoi, Episoriculus gibberodon
Megafauna: m.in.: Bison degiulii,
Equus
altidens
elementy
afrykańskie: pawian gelada
Theropithecus i kot szablozęby
Megantereon whitei. Datowanie
faunistyczne: Villafrankien
Sima del Elefante
Najstarsze stanowisko ze
szczątkami ludzkimi poza
Dmanisi, datowane na ok.
1,2 Mya.
W
warstwie
TE9
znaleziono
ponadto
narzędzia odłupkowe i
kości (m.in. bovidae) ze
śladami nacięć (tzw. cut
marks).
Stanowiska z południa Płw. Iberyjskiego
Barranco Leon & Fuente Nueva-3
Fuente Nueva-3,
1,2 Mya (na
zdjęciu),
Barranco Leon:
1,3 Mya
Technologia wytwarzania narzędzi
Gran Dolina,
s. Atapuerca
Gran
Dolina:
znaleziska
z
warstwy
TD6,
datowane
na
ponad 0,78 Mya,
szczątki
h.
antecessor, ok.
1000
cm3,
masywna
budowa,
analogie do h.
ergaster i h.
heidelbergensis.
Kanibalizm ?
Ceprano, 430 – 385 Kya (dawniej: 0,9 -0,7 Mya)
Stanowiska włoskie
 Isernia La Pineta
 Monte Poggiolo
 Ceprano
Gracja
Petralona,
0,9 Mya
Szczątki mieszkańców Europy z okresu ok. 1 – 0,78 Mya wydają się posiadać szereg
cech wspólnych. Cechuje je duża pojemność mózgoczaszki (znacznie powyżej
1000cm3) i występowanie cech budowy, które zdają się świadczyć o pewnej specyfice
europejskiej linii ewolucyjnej, od H. antecessor do neandertalczyków.