Transcript Pieśń legionów polskich we Włoszech

„SYMBOLE NARODOWE ICH HISTORIA I ZNACZENIE
W ŻYCIU MŁODEGO CZŁOWIEKA”
Każdy młody Polak wie, jak wygląda godło Rzeczypospolitej Polskiej.
Herbem Polski jest Orzeł Biały w koronie umieszczony na czerwonym
tle tarczy.
Już w czasach starożytnych Babilończycy, Persowie czy Hindusi z
wizerunkiem białego ptaka utożsamiali najwyższą boskość. Na
wyświetlonym slajdzie znajduje się zdjęcie orła bielika. Przyjmuje
się, że to ten ptak uwidoczniony jest w godle Polski.
W mitologii greckiej i rzymskiej orzeł stanowił symbol geniuszu,
wielkości i majestatu. W starożytnym Rzymie był znakiem legionów
cesarskich.
Jako symbolu swej władzy używali go książęta ruscy i serbscy oraz
niemieccy i moskiewscy cesarze.
Początki tego znaku wiązano z Lechem - legendarnym twórcą państwa
polskiego. Według legendy Lech założył swoją stolicę w Gnieźnie w
miejscu, gdzie występowało dużo orlich gniazd. Na pamiątkę tego
wydarzenia Lech umieścił białego orła w swoim herbie.
To legendarna historia, w świetle źródeł historycznych początki orła
białego nie są tak barwne.
Zobaczmy, co działo się z Herbem Polski w czasach piastowskich.
Po raz pierwszy w polskiej historii rysunek ptaka pojawił się na denarach
Bolesława Chrobrego około 1000 roku.
Na wyświetlonym obrazie widać, że w owym czasie orzeł występował
bez korony.
Niektórzy dopatrują się na denarach Chrobrego wizerunku gołębia,
koguta czy pawia.
W czasach piastowskich, orzeł malowany był również na czerwonych
tarczach i towarzyszył wielu uroczystościom, dlatego na denarach
najprawdopodobniej obecny jest jego wizerunek.
O herbie państwa polskiego można mówić dopiero po koronacji
Przemyśla II w XIII wieku. Od jego panowania biały orzeł w
koronie na czerwonej tarczy staje się rzeczywistym herbem
Polski. Kolejni królowie Władysław Łokietek i Kazimierz Wielki
używają herbu ziemi kujawskiej.
Z nastaniem Dynastii Jagiellonów Królestwo Polskie i Wielkie
Księstwo Litewskie utworzyło nowe państwo - Rzeczpospolitą
Obojga Narodów.
Orzeł Biały pozostał w tym czasie herbem Królestwa Polskiego,
ale nie był już herbem dynastycznym, gdyż Jagiellonowie używali
własnego. Na wyświetlonej ilustracji widnieją prawie identyczne
orły Władysława Jagiełły i Kazimierza Jagiellończyka.
Od czasów panowania Zygmunta Starego orzeł ponownie zmienił swój
wygląd. Zaczęto umieszczać na jego piersi monogramy, czyli inicjały
władców. Orły wyświetlone na slajdzie oznaczone są dodatkowo
znakami S, co znaczy Zygmunt Stary, SĄ oznacza Zygmunt August,
natomiast A - Anna Jagiellonka.
Zobaczmy, co działo się z orłem w czasach panowania królów
elekcyjnych.
Z biegiem czasu zmienił się rysunek orła oraz kształt noszonej
przez niego korony. Pojawiła się korona zamknięta, zwieńczona
krzyżem. Można to zaobserwować na wyświetlonych herbach
Stefana Batorego i Wazów.
Na herbie Stanisława Augusta Poniatowskiego pojawiają się
dodatkowo insygnia władzy królewskiej: berło i jabłko trzymane
przez orła w szponach.
I tak oto przechodzimy do wieku XIX.
Po III rozbiorze Herb Polski musiał zniknąć. Dopiero po upadku
powstania listopadowego Orzeł Biały powrócił na sztandary.
Pojawił się też w czasie powstania styczniowego.
Nadszedł czas na wiek XX.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości próbowano
wprowadzić wizerunek Orła bez korony. Ostatecznie na początku
XX wieku przyjęto wzór Orła w koronie.
Wraz z władzą komunistyczną wprowadzono jednak orła bez korony.
W tym samym czasie Rząd Rzeczypospolitej działający poza
granicami kraju oraz wszelkie ruchy niepodległościowe używały
zawsze herbu z orłem w koronie.
Dlatego też w drugiej połowie XX wieku przywrócono herb Polski
przedstawiający ukoronowanego orła białego. Współczesny herb
ma właśnie taki wizerunek. Tak oto kończy się historia orła
białego, teraz przechodzimy do krótkiej prezentacji historii Flagi
Narodowej.
Flaga państwowa inaczej flaga narodowa, to drugi po godle
symbol państwowy. Jest to oficjalny znak symbolizujący
suwerenność państwa. Flaga jest płatem tkaniny, najczęściej
prostokątnym, na którym barwy narodowe obecne są w postaci
dwóch pasów równej szerokości. Górny jest biały, a dolny
czerwony. Są to barwy pochodne od herbu państwa. Pas górny
oznacza orła białego, pas dolny pole tarczy herbowej.
Barwy narodowe są dla Polaków niezwykle ważne. Kolory biały i
czerwony towarzyszą obchodom ważnych świąt narodowych na
przykład Konstytucji 3 Maja a także Święta Niepodległości.
Są one często obecne na wstążkach i kokardach ozdabiających
wiązanki i wieńce, składane na mogiłach poległych żołnierzy.
Flaga Narodowa i barwy narodowe są nieodzownym atrybutem
kibiców piłkarskich.
Oraz sportowców, na przykład piłkarzy Polskiej Reprezentacji
Narodowej.
Kolor biało-czerwony jest obecny na szalikach kibiców.
Na koszulkach zawodników.
Na czepkach pływackich sportowców
Na twarzach kibiców
Na strojach dopingujących polskich zawodników cheerleaderek
Na samochodach rajdowych
Na samochodach rajdowych
Na kaskach polskich sportowców
Na mundurach polskich żołnierzy w postaci przedstawionej na
obrazie naszywki, którą przyczepia się na rękawie.
Na niebie w czasie pokazów lotniczych
Na wstęgach przecinanych w trakcie uroczystego otwarcia
nowych obiektów
Na polskich tablicach rejestracyjnych
Flaga Narodowa ma swoje święto. 2 maja obchodzony jest Dzień
Flagi Rzeczpospolitej Polskiej. Tego dnia Flaga wywieszana jest na
budynkach, instytucjach a niekiedy wożona przez kierowców na
dachach samochodów.
Wróćmy może do czasów historycznych i dziejów naszej flagi. Otóż
kolor biało-czerwony nie był od zawsze związany z Polską Flagą.
W czasach Królestwa Polskiego (Kongresowego), na początku XIX
wieku obowiązywała flaga a właściwie sztandar wyświetlony na
obrazie.
Widocznej na wyświetlonym slajdzie chorągwi używano na lądzie.
Uważano ją raczej za cesarsko-królewski sztandar niż flagę. Warto
zwrócić uwagę na to, że nie są jeszcze na niej obecne kolory biały i
czerwony.
Flaga Królestwa Polskiego wykorzystywana była już od XVIII
wieku, jako bandera Kompanii Handlu Czarnomorskiego. Była
ona używana przez dwa parowce pływające po Wiśle.
Spójrzmy, co działo się z polską flagą w czasach powstania
listopadowego
W chwili wybuchu powstania listopadowego zmieniono barwy
narodowe na biało-czerwone. Biel oznaczać miała dobro i czystość
dążeń narodu polskiego, czerwień - dostojność, majestat i potęgę
władców polskich. Odtąd barwy biało-czerwone uznane zostały za
barwy narodowe.
Przenieśmy się teraz do czasów powstania styczniowego.
W tym powstaniu oprócz flag biało-czerwonych, używano też flag
biało – czerwono - granatowych. Ich barwy nawiązywały do
rewolucyjnych kolorów Francji. Odcień czerwieni i koloru
niebieskiego miał podkreślać narodowy charakter. Na flagach
umieszczano też herb ustanowiony przez władze powstańcze.
Nadszedł czas na II Rzeczpospolitą
Na wyświetlonym obrazie z lewej strony widzimy flagę Polski
zatwierdzoną przez Sejm 1 sierpnia 1919 roku. Ustalone proporcje
flagi to: szerokość do długości jak pięć do ośmiu, obowiązują do
dzisiaj. Natomiast z prawej strony widnieje flaga z wizerunkiem orła
białego. Tej flagi używano w poselstwach i konsulatach za granicą
oraz na morzach jako banderę handlową.
W późniejszym czasie nieco zmieniono rysunek orła.
Wyświetlona flaga została zniesiona w Polsce przez
komunistyczne władze po II wojnie światowej, ale była używana
przez Rząd na Uchodźstwie i przez Polonię amerykańską.
Przechodzimy do czasów PRL-u, czyli Polskiej Rzeczpospolitej
Ludowej.
W czasach komunistycznych flagi używane za granicą oraz
bandery handlowe zawierały wizerunek orła białego bez korony.
Tak oto dobrnęliśmy do naszych czasów.
Konstytucja z 1997 roku określa, że barwy biało – czerwone są
barwami państwowymi Rzeczypospolitej Polskiej. Wyświetlona z
prawej strony flaga państwowa z wizerunkiem godła Polski jest
używana za granicą jako flaga przedstawicielstw
dyplomatycznych oraz jako bandera handlowa.
Melodię i słowa „Mazurka Dąbrowskiego” znamy wszyscy. Od
najmłodszych lat przywykliśmy do tego, że pieśń tę śpiewa się zawsze
w chwilach ważnych i uroczystych. Ale gdyby historia potoczyła się
inaczej śpiewalibyśmy dziś inną pieśń na przykład „Bogurodzicę”,
„Rotę” lub „Boże coś Polskę”. Warto dowiedzieć się czegoś więcej o
pieśniach, które kandydowały do miana hymnu narodowego.
„Bogurodzica” jest najstarszą polską pieśnią. Nie znamy dokładnej
daty jej powstania, przyjmuje się, że pochodzi z I połowy XIII wieku.
Pierwszy odpis pieśni, zachował się do dnia dzisiejszego jest to
odpis krakowski, powstał w Krakowie w XV wieku.
Pieśń „Bogurodzica” śpiewana była w dawnych czasach przez
rycerstwo polskie podczas ważnych wojen i bitew. Wojska
Jagiełły śpiewały ją podczas wojny z Zakonem Krzyżackim pod
Grunwaldem w 1410 roku. Tę ważną w historii narodu polskiego
bitwę uwiecznił na płótnie Jan Matejko. Jego obraz widać na
wyświetlonym slajdzie.
Tekst pieśni „Bogurodzica”
Nadeszła pora, aby poznać historię drugiej pieśni konkurującej o
uznanie za hymn państwowy. Jest nią katolicka pieśń
patriotyczna „Boże coś Polskę”
Pieśń „Boże, coś Polskę” została napisana przez Alojzego Felińskiego
na cześć cara Aleksandra I. Pierwotnie w refrenie pieśni padały
słowa „Naszego króla zachowaj nam Panie”. Zaś po odzyskaniu przez
Polskę niepodległości Polacy śpiewali już „Ojczyznę wolną
pobłogosław Panie”.
Do początkowych dwóch zwrotek dwie następne, dodał Antoni
Gorecki. Anonimowi autorzy dodawali kolejne zwrotki. Jest ich aż
11. Pieśń „Boże, coś Polskę” śpiewa się do melodii pieśni
maryjnej „Serdeczna matko”.
Obraz K. Malankiewicza Bitwa pod Ostrołęką 1981
Słowa pieśni „Boże coś Polskę”
Następną pieśnią, która kandydowała do miana hymnu
narodowego była „Rota”.
Wiersz został napisany przez Marię Konopnicką dla Wielkopolski i
był protestem przeciwko okrutnej polityce germanizacyjnej
zaboru niemieckiego.
Pierwszy wydruk „Roty” ukazał się w krakowskim piśmie, zaś
pierwsze osobne wydanie w Oświęcimiu.
Muzykę do „Roty” napisał polski kompozytor, dyrygent i pedagog
- Feliks Nowowiejski.
Uroczyste obchody Roku Grunwaldzkiego w 500-lecie bitwy ugruntowały
popularność pieśni.
Pieśń wykonana została po raz pierwszy 15 lipca 1910 r. przez chóry z
całej Polski podczas uroczystego odsłonięcia Pomnika Grunwaldzkiego w
Krakowie. Zdjęcie z tej uroczystości widzą państwo na wyświetlonym
obrazie. W świadomości Polaków Rota uważana jest za drugi hymn
narodowy.
Słowa „Roty”
Tak oto przechodzimy do naszego hymnu narodowego „Mazurka Dąbrowskiego”.
Pieśń legionów polskich we Włoszech napisał Józef Wybicki w
włoskim Reggio w XVIII wieku. Pieśń powstała okazji uroczystości
pożegnania odchodzących z miasta legionistów i generała Jana
Henryka Dąbrowskiego, udającego się na spotkanie z Napoleonem.
Wówczas też pieśń po raz pierwszy zaśpiewano. Prawdopodobnie
śpiewał ją sam autor, do podlaskiej melodii ludowej zbliżonej do
mazurka.
Swoją karierę - od okolicznościowej piosenki żołnierskiej do Hymnu
Narodowego – „Mazurek Dąbrowskiego” zawdzięcza przede wszystkim
zawartej w nim myśli o trwaniu narodu mimo utraty bytu państwowego.
Myśl ta stała się fundamentem świadomości narodowej czasu niewoli.
Początkowo była to pieśń wojskowa, później pieśń narodowa,
wykonywana podczas uroczystości patriotycznych. Po raz pierwszy tekst
ogłoszono w Mantui w gazetce "Dekada Legionowa".