Transcript Nowelizacja "Podstawy programowej katechezy Kościoła ..."

Nowelizacja „Podstawy
programowej katechezy
Kościoła katolickiego
w Polsce”
Irena Konopko
Sprawozdanie z kursu doskonalącego
zorganizowanego przez ODN Łomża,


Planowanych 30 godzin dydaktycznych.
PO SZKOLENIU UCZESTNIK:
- zna "Podstawę Programową
katechezy Kościoła katolickiego
w Polsce",
- potrafi przygotować interesujący
materiał katechetyczny zgodny z
"Podstawą programową katechezy".
RAMOWY PROGRAM KURSU:
Założenia, cele i terminologia "Podstawy
programowej katechezy Kościoła
katolickiego”
 Wprowadzenie w życie religijne
 Katecheza inicjacji w sakramenty pokuty
i pojednania oraz Eucharystii
 Katecheza mistagogiczna
 Katecheza wyznania i rozumienia wiary
 Katecheza świadectwa wiary
 Katecheza specjalna
 Współpraca środowisk katechetycznych
 Materiały katechetyczne

Znowelizowana PPK wskazuje na kierunek
działań na najbliższe … lat, po roku
2016, kiedy to zupełnie przestanie
obowiązywać PPK z 2001r.
Okaże się, jak dokument będzie wpływał
na rzeczywistość szkolną
i pracę katechetyczną.
We wprowadzeniu prof. dr
hab. E. Osewska podkreśliła,
że:
religii odbywa się na podstawie
programów opracowanych i zatwierdzonych
przez właściwe władze kościołów i innych
związków wyznaniowych, w przypadku
nauczania religii rzymskokatolickiej jest
 to
Komisja Wychowania Katolickiego
Konferencji Episkopatu Polski.
 Nauczanie
katecheci nie piszą
programów nauczania religii, a jedynie
programy na zajęcia dodatkowe,
ponieważ autorem programu nauczania
religii i organem zatwierdzającym jest
Komisja Wychowania Katolickiego
Konferencji Episkopatu Polski,
 a każdy nowy program lub jego
modyfikacja musi być zgłoszona do
zatwierdzenia do Biura Programowania
Katechezy wyłącznie przez biskupa
diecezjalnego lub wydawnictwo
katolickie.
 Indywidualnie
działań
i odpowiedzialnym za zatwierdzanie
nowych podręczników z ramienia
Komisji Wychowania Katolickiego KEP
jest ks. prof. dr hab. P. Tomasik,
Koordynator Biura Programowania
Katechezy
 Koordynatorem
W diecezji łomżyńskiej do programu
nauczania religii obowiązują dwie
wersje podręczników do nauki
religii w szkole podstawowej,
przyjęte na terenie całej Polski a
zatwierdzone lokalnie przez biskupa
Stanisława Stefanka:
Przedszkole:
- Jedność Kielce
- WAM Kraków

Szkoła podstawowa:
- WAM Kraków
- Biblos Tarnów

PRACA KATECHETÓW W GRUPACH
NAD ZAGADNIENIAMI:
1. Komu i czemu służy podstawa
programowa?
2. Dlaczego jest taka ważna?
3. Jakie są konsekwencje
wprowadzenia znowelizowanej
podstawy programowej?
Komu i czemu służy podstawa
programowa?



Kościołowi, biskupom, proboszczom,
katechetom, rodzicom, uczniom ponieważ
porządkuje wiedzę religijną, wszystkim
członkom Kościoła i twórcom programów
nauczania religii,
systematyzuje przekaz wiedzy religijnej od
przedszkola po szkoły ponadgimnazjalne
(matura),
określa cele, założenia, zasady katechezy
i wymagania stawiane wobec
katechizowanego,
Dlaczego jest taka ważna?
jest ważna, ponieważ ukazuje ciągłość
i systematyczność przekazu wiedzy
religijnej oraz jej dostosowanie do wieku,
potrzeb i percepcji katechizowanych;
 jest zgodna z Magisterium Kościoła
(prawdami wiary), służy pogłębieniu
wiedzy religijnej, doskonaleniu umiejętności
i formowaniu postaw;
 tworzy ramy, które umożliwiają zachowanie
różnorodności przy jednoczesnym
zachowaniu pewnej jednolitości
katechetycznej na terenie całego kraju;

zapewnienia integralność treści
religijnych na poszczególnych etapach
edukacyjnych;
 określa wymagania w pracy
z uczniem;
 koreluje z systemem wychowawczym
szkoły (wartości chrześcijańskie);
 koreluje z edukacją szkolną.

Jakie są konsekwencje
wprowadzenia znowelizowanej
podstawy programowej?
aktualizuje zmiany systemowe
zachodzące w świecie współczesnym;
 wprowadza „trochę zamieszania” –
( co jeszcze obowiązuje, a co już
nie…? jak długo jeszcze?);
 przygotowanie nowych podręczników
(koszt? – zysk i strata);

I WPROWADZENIE
Ujęcie całościowe: PPK pomaga łączyć
rzeczywistość katechetyczną z
oświatową;
- doprecyzowuje język, który jest inny dla
szkoły, a inny dla parafii…;
- podkreśla normy i wartości
chrześcijańskie;
- koncentruje się na osobie – uczniu;
- daje możliwości dostosowania wiedzy,
umiejętności i właściwych postaw do
możliwości każdego ucznia
(indywidualizacja pracy);
- wielostopniowa współpraca na każdym
etapie religijnym;
- szeroko rozumiana współpraca katechety
i ucznia w rodzinie, szkole i parafii oraz
wszystkich środowisk katechetycznych;
- przygotowanie katechetów (szkolenia);
- większa swoboda dla katechety,
ponieważ może przesuwać treści
religijne w ramach danego etapu
edukacyjnego.
II DOKUMENTY KOŚCIOŁA
(wydane po Soborze Watykańskim II)
Dyrektorium Katechetyczne Ogólna
Instrukcja Katechetyczna (1971)
 Ramowy Program Katechizacji (1971)
 Jan Paweł II – Adhortacja apostolska
„Catechesi tradendae” (16.10.1979r.)
 Katechizm Kościoła Katolickiego
(1992)





Kongregacja ds. Duchowieństwa
„Dyrektorium ogólne o katechizacji”
(15.08.1997r.)
Dyrektorium Katechetyczna Kościoła
Katolickiego w Polsce (2001)
Podstawa Programowa Katechezy
Kościoła Katolickiego w Polsce (2001)
Program nauczania religii (2001)
III PRZYCZYNY ZMIAN
Europejskie kompetencje kluczowe;
 Zmiana podstawy wychowania
przedszkolnego i kształcenia
ogólnego;
 Podniesienie poziomu kształcenia;
 Zmiany demograficzne;
 Konkurencyjność na rynku pracy;

Zróżnicowany poziom
zainteresowania katechizowanych
i stan ich religijności;
 Uwarunkowania kulturowe, społeczne,
religijne szczególnie wyzwania
ponowoczesności;
 Nowa podstawa programowa
wychowania przedszkolnego
i kształcenia ogólnego.

IV NOWA PODSTAWA - NOWE
ROZWIĄZANIA
Zmiany w edukacji przedszkolnej;
 Zmiany w edukacji wczesnoszkolnej,
gimnazjum i szkole ponadgimnazjalnej;
 Dostosowania nauczania religii do
zmian programów przedmiotów
świeckich;
 Określa wymagania, jakie należy
postawić przed uczniem na danym
etapie kształcenia;






Wskazanie na możliwości łączenia lekcji
religii z systemem wychowawczym
szkoły;
Element konieczny w dialogu
interdyscyplinarnym;
Wykorzystanie technologii informacyjnej
na każdym etapie kształcenia;
Terminologia respektująca standardy
szkolne;
Zamieszanie wokół wartości;
Nawiązuje do polskiej tradycji
katechetycznej;
 Znaki czasu i wezwania
ponowoczesności;
 Dialog interpersonalny;
 Zróżnicowany poziom dojrzałości
religijnej katechizowanych;
 Jedność i powszechność posłania
Jezusa Chrystusa;

Objęcie procesem formacji
chrześcijańskiej uczniów z rodzin
dysfunkcyjnych;
 Integralność treści religijnych na
różnych etapach edukacyjnych
(przedszkole – I –II – III – IV etap);
 Propozycje współpracy środowisk
katechetycznych.

„Ważne, aby katecheza wprowadzała w życie
religijne (przedszkole), kierowała inicjacją
w sakramenty pokuty i pojednania oraz
Eucharystii
(kl.
I-III
sp),
pogłębiała
przylgnięcie do Chrystusa przez proces
mistagogii *(kl. IV – VI sp), prowadziła do
rozumnego wyznania wiary i je wspierała
(gimnazjum) i wreszcie umożliwiała dawanie
świadectwa życia chrześcijańskiego (szkoły
ponadgimnazjalne). Te same zadania oraz
oczekiwania wiążą się z prowadzeniem
katechezy
osób
znajdujących
się
w szczególnych sytuacjach.”
MISTAGOGIA*
Mistagogia jest wprowadzeniem w misterium
Chrystusa. Jest przejściem od tego, co widzialne do
tego, co niewidzialne.
Nie można wprowadzić w to misterium samym
nauczaniem. Nie jest ono bowiem zbiorem prawd.
Chrześcijańskim misterium jest Osoba Jezusa
Chrystusa, a wprowadzeniem w misterium jest
pokorna pomoc innym w poznaniu tej Osoby i
oddaniu Jej swego życia. Ten proces wzrostu
dokonuje się we wspólnocie Kościoła.
V STRUKTURA PPK








Wprowadzenie
Terminologia Podstawy programowej
katechezy Kościoła Katolickiego w Polsce;
Cele katechetyczne – wymagania ogólne efekty kształcenia religijnego- cele
edukacyjne;
Zadania nauczyciela religii;
Treści – wymagania szczegółowe;
Zalecane warunki i sposób realizacji;
Korelacja nauczania religii z edukacją
szkolną;
Współpraca środowisk wychowawczych.
VI PRACA DOMOWA
KATECHETÓW
(Różnice między
Podstawą programową katechezy
z 2001r.
i
Podstawą programową katechezy
z 2010 r.)







Odwołanie do założeń reformy programowej
kształcenia ogólnego z 2009r. (2010)
Podział na etapy edukacyjne (jak 2001r.)
Zawiera charakterystykę psychologiczną dzieci
i młodzieży na danym etapie edukacyjnym (jak
2001r.)
Układ tabelaryczny i opisowy funkcjonował
w starej podstawie
W nowelizowanej podstawie tylko układ
tabelaryczny: zadania katechezy, katechety
i treści: wymagania szczegółowe
Cele katechetyczne szczegółowe sformułowane
w języku wymagań (2010)
Określa wiadomości, które uczniowie powinni
zdobyć, umiejętności, które uczniowie powinni
opanować oraz postawy, które powinny być
kształtowane u uczniów (2010)
Opisowo – zalecane warunki i sposoby
realizacji (2010)
 Takie same zadania katechezy: (inna
kolejność 2001)
- rozwijanie poznania wiary
- wychowanie liturgiczne
- formacja moralna (2010)
- wychowanie do modlitwy (2010)
- wychowanie do życia wspólnotowego
- wprowadzenie do misji
 Zalecane warunki i sposoby realizacji (2010)
– procedury osiągania celów (2001) opisowo – procedury osiągania celów (2001)

Korelacja nauczania religii z edukacją szkolną
(2010)
 Współpraca środowisk wychowawczych
(rodzina i parafia)
 Podstawa (2010) zobowiązuje katechetę do
wzbogacania i pogłębiania treści nauczania
stosownie do uzdolnień uczniów
 Określa (2010) czego katecheta winien
nauczyć ucznia na danym etapie edukacyjnym
 Wymagania szczegółowe (2010) są
pogłębieniem wymagań z wcześniejszych
etapów

Uczeń jest podmiotem działania katechetycznego,
integralność procesu katechetycznego, dialog
interdyscyplinarny (2010)
 Uwzględnia i koreluje (2010) treści nauczania
religii z założeniami programowymi kształcenia
ogólnego (historia i społeczeństwo, przyroda,
plastyka, muzyka (było sztuka)
 Nowa PPK zakłada:
- I etap edukacyjny kończy się przygotowaniem do
I Komunii Świętej (2001 – II klasa, III klasa –
Rocznica Komunii). Zmiana ta spowoduje
przesunięcie treści dotyczących przykazań,
sakramentu pokuty
i pojednania oraz
Mszy Świętej (do klasy III)

- II etap edukacyjny może rozpocząć się
wręczeniem Pisma Świętego oraz zakończyć
odnowieniem przyrzeczeń chrztu świętego
i wręczeniem tekstu Wyznania wiary (Rocznica –
IV klasa)
- III etap edukacyjny – podobnie jak było –
przygotowanie do sakramentu bierzmowania
- IV etap edukacyjny – bez zmian – przygotowanie
do sakramentu małżeństwa
 PPK z 2010 znacznie bardziej uwzględnia
wytyczne dla przedszkoli i szkół specjalnych
 Określa(2010), czego katecheta może wymagać
od ucznia o specjalnych potrzebach edukacyjnych
i jakie umiejętności oraz wiadomości uczeń
powinien opanować.
Podstawa programowa
nauczania religii w przedszkolu
Cele katechetyczne – wymagania ogólne:
I Codzienne doświadczenia i ich interpretacja w
świetle wiary.
Dziecko doświadcza miłości Boga w codziennym
życiu, wyjaśnia swoje przeżycia w świetle wiary,
odkrywa piękno przyrody otaczającego świata oraz
Boga jako Jego Dawcę, odkrywa też, kim jest Bóg i
buduje Jego prawdziwy obraz.
II Zainteresowanie tematyką
religijną
Dziecko rozwija uzdolnienia oraz kształtuje czynności
intelektualne potrzebne w codziennym życiu i dalszej
edukacji religijnej poprzez poznanie pierwszych pojęć
religijnych i kształtowanie mentalności wiary, a
ponadto poznaje Pismo Święte jako słowo Boga.
III Kontakt z Bogiem
w modlitwie i liturgii
Dziecko poznaje istotę modlitwy, rozwija sposoby
kontaktowania się z Bogiem; poznaje zwyczaje
chrześcijańskie związane z obchodami roku
liturgicznego.
IV Postawa społeczno moralna
Dziecko buduje podstawy systemu wartości oraz
uczestniczy w procesie wychowania moralno –
społecznego, poznaje chrześcijańskie pojęcie dobra i
zła, odkrywa znaczenie przykazania miłości Boga i
bliźniego oraz konsekwencje; nabywa i rozwija
umiejętności społeczne niezbędne do życia w
rodzinie, grupie rówieśniczej i kontaktach z
dorosłymi; pogłębia swój związek ze wspólnotą
Kościoła i odnajduje w niej swoje miejsce.
Podstawa programowa nauczania
religii w klasach
I–
III szkoły podstawowej
Cele katechetyczne – wymagania ogólne:
I Interpretacja życia w świetle wiary.
Uczeń pogłębia świadomość dziecięctwa Bożego
rozpoczętego na chrzcie świętym
i
odnajduje ślady Boga w otaczającym świecie; poznaje
podstawowe prawdy wiary.
II Wprowadzenie w rozumienie
sakramentów Eucharystii oraz
pokuty i pojednania
Uczeń poznaje cel uczestnictwa w Eucharystii
i sakramencie pokuty i pojednania, nabywa motywację
do regularnego i pogłębionego uczestnictwa w tych
sakramentach.
III Kontakt z Bogiem
w liturgii i modlitwie
Uczeń poznaje sposoby uczestniczenia w liturgii,
zwłaszcza we Mszy Świętej oraz wydarzeniach roku
liturgicznego; pogłębia umiejętność wyrażania w
znakach własnej religijności; rozwija sposoby
uczestniczenia
w
modlitwie
dziękczynienia,
uwielbienia, przeproszenia
i prośby.
IV Postawa moralna
Uczeń pogłębia rozumienie Przykazań Bożych,
a
także motywację wiary w ich przestrzeganiu; rozwija
umiejętności społeczne niezbędne do życia w grupie
rówieśników, rodzinie i szkole.
Podstawa programowa
nauczania religii w klasach
IV – VI szkoły podstawowej
Cele katechetyczne – wymagania ogólne
I Odbiór, analiza i interpretacja tekstów
o charakterze religijnym
Uczeń rozwija sprawność uważnego słuchania Pisma
Świętego, katechizmu i innych tekstów, umiejętność
rozumienia znaczenia słownictwa religijnego; rozwija
umiejętność
poszukiwania
interesujących
go
wiadomości, a także ich podporządkowania oraz
poznawania dzieł sztuki religijnej; poznaje teksty
biblijne
i inne teksty religijne niezbędne dla tego etapu
rozwoju religijnego; uczy się je odbierać świadomie i
refleksyjnie; rozwija zainteresowania różnymi
dziedzinami religii; poznaje specyfikę sposobów
wypowiedzi o charakterze religijnym; w kontakcie z
tekstami biblijnymi i innymi tekstami religijnymi
kształtuje chrześcijańską hierarchię wartości, swoją
wrażliwość, gust estetyczny , poczucie własnej
tożsamości ucznia Chrystusa i postawę miłości
Kościoła i Ojczyzny.
II Tworzenie wypowiedzi
Uczeń rozwija umiejętność wypowiadania się w
mowie i w piśmie na tematy poruszane na zajęciach,
związane z poznawanymi tekstami biblijnymi i innymi
tekstami o charakterze religijnym i własnymi
zainteresowaniami; dba o poprawność wypowiedzi
własnych, a ich formę kształtuje odpowiednio do celu
wypowiedzi.
III Zainteresowanie
problematyką kościelną
Uczeń zadaje pytania, dlaczego jest tak, jak jest i
czy mogłoby być inaczej?
W
odniesieniu do obecności Kościoła w świecie oraz
próbuje odpowiedzieć na zadane pytania.
IV Zaciekawienie otaczającym światem i
praktyczne wykorzystanie wiedzy
religijnej
Uczeń stawia
pytania dotyczące zjawisk
zachodzących w jego najbliższym otoczeniu i w
społeczności świeckiej i kościelnej, prezentuje
postawę badawczą w poznawaniu relacji: Kościół –
świat przez poszukiwanie odpowiedzi na pytania:
dlaczego?, jak jest?, co się stanie, gdy?; rozpoznaje
podstawowe sytuacje zagrażające zdrowiu i życiu
oraz
podejmuje
działania
zwiększające
bezpieczeństwo własne i innych, świadomie działa na
Rzecz ochrony
zdrowia własnego i szacunku dla zdrowia innych;
mając świadomość, że świat został stworzony przez
Boga, szanuje przyrodę i dorobek kulturowy
społeczności.
V Postawa moralna
Uczeń prezentuje refleksyjną postawę wobec
człowieka, jego natury, powinności moralnych oraz
wobec różnych sytuacji życiowych; rozpoznaje swoje
obowiązki wobec najbliższego otoczenia, rodziny i
szkoły; rozpoznaje podstawowe wartości i dokonuje
właściwej ich hierarchizacji; wyraża opinie i
wartościuje zjawiska społeczno – religijne na
poziomie społeczności szkolnej i społeczności
lokalnej.
Katecheza:






Cele kształcenia
Materiał kształcenia
Wymagania programowe
Nauczanie
Wychowanie
Wtajemniczenie
Podstawa programowa katechezy
osób
z
niepełnosprawnością
intelektualną
w
stopniu
umiarkowanym i znacznym
Cele katechetyczne – wymagania ogólne
Celem
nauki
religii
uczniów
z
niepełnosprawnością intelektualną w stopniu
umiarkowanym lub znacznym jest rozwijanie
zdolności
we
wzroście
w
świętości,
wprowadzenie do funkcjonowania we wspólnocie
wierzących, rozumienia i przyjmowania za własne
przykazania miłości Boga i ludzi, a przede
wszystkim wyposażenie – stosownie do
możliwości
– w takie umiejętności i wiadomości, które
pozwolą na postrzeganie siebie jako dzieci
Bożych, stworzonych na Jego obraz i
podobieństwo, oraz na pełne uczestnictwo
w życiu sakramentalnym.
DZIĘKUJĘ!