Transcript Sağlıklı İşgücü Türkiye Çalışması : Sonuçların Değerlendirilmesi

Sağlıklı İşgücü Türkiye Çalışması :
Sonuçların Değerlendirilmesi
Dr. Nurullah Akkoç
Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi
Romatoloji İmmunolji Bilim Dalı
Sağlıklı İş Gücü “Fit for Work” Projesi Nedir
• Türkiye dahil 25 Avrupa ülkesindeki kas-iskelet sistemi
hastalıklarının (KİSH)
– Çalışanların çalışma hayatı üzerindeki etkisini,
– Çalışanların aldıkları tedavinin ve desteğin yeterliliğini,
– İşteki deneyimlerini,
– Çalışanların sorunlarının aileleri ve iş arkadaşları üzerindeki
etkisini
– Maliyetlerini inceleyen bir çalışma.
• Finansal boyut
• İnsani boyut
– Saptanan sorunların çözümüne yönelik öneriler rapora dahil
edilmiş
Problemin Boyutu
• Kronik kas iskelet sistemi rahatsızlıkları Avrupa’da 100 milyon kişiyi
etkiler .
• AB’de 40 milyondan fazla çalışanın KİSH’lerden etkilendiği
sanılmaktadır .
• AB ülkelerinde işle ilgili hastalıkların yaklaşık yarısını
oluşturmaktadır.
• 3 gün veya daha uzun süren bütün hastalık izinlerinin %50’sinden
ve kalıcı iş göremezliğin %60’ından sorumludur.
• AB’de KİSH’nın yol açtığı yıllık maliyetin 240 milyar € olduğu
hesaplanmıştır.
Ülkemizde Kronik Hastalıklar ve İş Gücü
• 2002 yılında nüfusun %12.3’ünde maluliyet ve
%9.7’sinde kronik bir hastalık bulunduğu saptanmıştır.
• Kronik hastalığı olan erkeklerin %53’ünün ve kadınların
%93’ünün çalışmadığı bulunmuştur.
• KİSH’na bağlı iş günü kaybı, iş gücü kaybı, eknomik
maliyet bilinmiyor
Kas İskelet Sistemi
Hastalıkları
Sonuçları
• Eklem hastalıkları
• Ağrı
• Boyun/sırt/bel
• Fonksiyon kaybı
rahatsızlıkları
• Kas / tendon/ ligaman
rahatsızlıkları
• Travma
• Sosyal yaşamda kısıtlılık
• Yaşam kalitesinde düşme
• Geçici/kalıcı işgücü kaybı
İş ile İlişkili Kas ve İskelet Sistemi Hastalıkları
Gerilim boyun ağrısı
Disk kayması
Bel ağrısı
Kas ve ligaman
zorlanması
Torasik outlet sendromu
Rotator cuff tendiniti
DeQuervain’sendromu
Raynaud
fenomeni
Karpal Tünel
Sendromu
Kondromalasi
Siyatik
Menisküs yırtılması
Plantar fasiiit
Sosyal Sigorta Mevzuatı, Meslek Hastalıkları
Kayıtlarında KİSH (1980 yılı)
• Vibrasyonun sebep olduğu kas, eklem hasarları ve anjiyonörotik
bozukluklar
• Eklem bursalarının sürekli lokal basıya bağlı hastalıkları
• Aşırı yüklenmeye bağlı tendon, tendon kılıfı ve periost hastalıkları
(tenosinovit ve periostit)
• Çalışma yerlerinde menisküs hasarları
• Sinirlerin sürekli lokal basıya bağlı paralizisi (genellikle yüzeydeki
motor sinirlerin)
• Kas krampları
“Sağlıklı İş Gücü” Raporunun Odaklandığı Kas
İskelet Sistemi Hastalıkları
Sık görülen ve sık olarak
işgöremezliğe yol açan
rahatsızlıklar
Sık görülmeyen, ancak sık
olarak işgöremezliğe yol
açan rahatsızlıklar
1. Bel ağrısı
1. Romatoid Artrit
2. İşle ilişkili üst ekstremite
rahatsızlıkları
2. Ankilozan Spondilit
Yöntem
• Çok ayrıntılı bir litertatür araştırması; yayınlanmış ve yayınlanmamış
araştırmaların gözden geçirilmesi
• Farklı ülkelerdeki prevalans ve maliyet verilerinin, klinik ve iş hayatı
ile ilgili çalışmaların karşılaştırılarak gözden geçirilmesi
• Ekonomistlerle, iş hayatı ile ilgili uzmanlarla, klinisyenlerle, hasta
gruplarıyla ve politika oluşturanlarla görüşmeler
• Econometrik veri analizi
• Türkiye dahil 25 Avrupa ülkesinde rapor yazımı
Avrupa Ülkelerinde Genel Bulgular
•
Modern iş yerlerinde fiziksel işin azalmasına rağmen KİSH Avrupa’da iş gücü kaybına
ve iş görmezliğe yol açan birinci nedendir.
•
KİSH’den muzdarip bir çok çalışanda mental sağlık problemleri de eklenir.olmayabilir.
•
İşe bağlı KİSH dışında kalan romatizmal ve inflamatuar hastalıklar milyonlarca kişiyi
etkilemektedir. Ancak iş ortamında oluşan hastalıklar olmadıkları için AB politika
geliştiricileri tarafından ve ulusal hükümetler tarafından büyük ölçüde görmezden
gelinmektedir.
•
Mevcut politika ve uygulamalarda birçok zaafları vardır: Yetersiz veri, resmi kurumlar
arasında yetersiz koordinasyon, işverenlerin bilgisizliği, işe geri dönmenin klinisyen
tarafından bir tedavi hedefi olarak görülememesi
•
Erken teşhis ve erken müdahale çalışma hayatını olumlu etkileyerek topluma olan
maliyeti azaltır.
Türk Sağlıkle Erişkinlerde Sırt/Bel Ağrısı
Prevalansı
Altinel L, Acta Orthop Traumatol Turc. 2008
Türkiye’de Romatoid Artrit Sıklığı
Genel
Kadın
Erkek
İzmir, (≥ 20, n=2835)
0.36
0.57
0.11
Antalya (≥ 16y, n=3173)
0.38
0.67
0.05
Bölge
Türkiye de tahmini olarak 150.000 Romatoid Artritli
hasta vardır. Yaklaşık 1/3’ ü tanı almamıştır.
Akar S, et al. Clini Exp Rheumatoll 2004
Kaçar C, et al. Clin Rherumatol 2005
RA’da Prognoz
• %50 hastada ilk 2 yılda eklem hasarı gelişir.
İşgöremezlik
• 5-10 yıl içinde genç çalışan hastaların %50’ si
iş göremez olur
Ölüm
• Beklenen yaşam süresi kadınlarda 10,
erkeklerde 4 yıl kısalmıştır
Türkiye’de Spondiloartrit ve Ankilozan
Spondilit Sıklığı
≥ 20 yaş (n=2835)
Genel
Kadın
Erkek
Spondiloartrit
1.05
1.22
0.88
Ankilozan Spondilit
0.49
0.44
0.54
Türkiye de tahmini olarak 425.000 Spondiloartritli
hasta ve 200.000 Ankilozan Spondilitli hasta vardır
Onen F, et al Journal of Rheumatology, 2008
Ülkemizde AS Tanısında Gecikme
Gunal, EK ve ark. Joint
• Semptom başlangıcından tanıya
Bone Spine. 2008
kadar geçen süre : 8.6 ± 8.6 yıl
May;75(3):299-302
(n=112, 72E, 40K)
Dinçer Ü, ve ark. Clin
Rheumatol 2008
27:457–462
• Semptom başlangıcından tanıya
kadar geçen süre : 6.05±5.08 yıl
(n=111, 103E, 8K)
Genç Hastalarda AS’nin
Yaşam Kalitesine Etkisi
Çalışma
durumu
Hastalığa
bağlı işe
ara verme
• Hastalık sonrası işten ayrılmış.
%32
• Hastalıktan önce de çalışmıyor.
%11
• Ev hanımı
%3
• Hiç
%35
• 1 haftadan az
%10
• 1-4 hafta
%17
• 1-3 ay
%16
• 3 aydan fazla
%22
Ozgul et al Clin Rheumatol. 2006 Mar;25(2):168-74.
Ankilozan Spondilit ve Çalışma Hayatı
121 erkek hastada;
•
•
•
•
%31 işe devam
%45 daha hafif bir işle değişim
% 24’ünün AS nedeniyle emeklilik
Hastaların ortalama emeklilik yaşı 36 ± 4.2 yıl
Çakar, ve ark. 2009
Ankilozan Spondilitte İşgöremezlik
Çalışma Durumu
• %31 bir değişiklik olmadan işine devam
• %45 daha hafif bir işle değişim
• %24 AS nedeniyle emekli
Çakar E et al Clin Rheumatol. 2009
Dünyanın Farklı
Bölgelerinde
Romatoid Artrit ve
Spondiloartrit
Sıklığının
Karşılaştırması
Akkoc N, Cur Rheumatol Rep, 2008
KİSH Etkilerinin Azaltılması
•
•
•
•
•
Önleme
Erken tanınma
Erken girişim
Tedavi
Rehabilitasyon
Sağlıklı İşgücü Çalışması Türkiye
Raporundan öneriler
• Kas ve iskelet sistemi hastalıklarında erken müdahale şarttır.
• Fonksiyon kayıpları üzerine değil yeterlilikler üzerine
odaklanılmalıdır.
• Yenilikçi iş tasarımları rehabilitasyon için anahtar önem
taşımaktadır.
• Fiziksel semptomların ötesi düşünülmelidir.
• Kas-iskelet sistemi hastalıklarının direkt ve indirekt maliyetleri
değerlendirilmelidir