Transcript PowerPoint Sunusu - İş Sağlığı ve Güvenliği Koordinatörlüğü

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
İş hijyeninin temel ilkeleri
sık rastlanılan iş kazaları
Doç.Dr.M.Nihal ESİN
Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi, Halk Sağlığı
Hemşireliği Anabilim Dalı
[email protected]
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
İçerik
•
•
•
•
•
İş hijyeninin tanımı
Çalışma ortamı tehlike ve riskleri
İş kazaları
Yapılması gereken çalışmalar
Çalışanlara düşen görevler
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
Konunun Genel Amacı
Üniversitemiz iş sağlığı ve güvenliği kurullarında
yer alan kurul üyelerinin;
İş sağlığının temel konuları olan iş hijyeni ve iş
kazaları konusunda bilgilenmelerini sağlamak
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
Kişisel hijyen ve iş hijyeni: aynı anlamda kullanılabilir mi?
İş sağlığı ve güvenliği uygulamalarında ;
“kişisel hijyen" ile "iş Hijyeni"nin bire bir
örtüştüğü, aynı şeyi ifade ettiği sanılmaktadır.
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
Kişisel hijyen
genel olarak bilindiği gibi ;
sağlığa zarar verecek ortamlardan korunmak
için yapılacak uygulamalar ve alınan temizlik
önlemlerinin tümü kişisel hijyen olarak
tanımlanır
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
• Çalışma ortamında kişisel hijyen ek
uygulamaları gerektirir.
• İşyerindeki lavaboları, duşları, tuvaletleri,
soyunma odalarını en iyi şekilde kullanmak her
bir çalışanın sorumluluğudur.
• Zehirli kimyasal maddelerle, sıcakta ve kirli
işlerde çalışan işçileri için iyi bir
hijyen (temizlik) temel şarttır
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
iş hijyeni (endüstriyel hijyen)
İşyerinde oluşan, çalışanın sağlık ve iyilik halini
etkileyen, çalışanlar ve toplumdaki bireyler
arasında önemli ölçüde huzursuzluk ve
verimsizlik yaratan işyeri ortam tehlikelerini ve
risklerini;
belirleme, kontrol altına alma. Kontrol
stratejilerini geliştirme ve izleme faaliyetlerini
içeren iş sağlığı bilim dalıdır.
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
İŞYERİ ORTAM TEHLİKELERİ VE RİSKLERİ
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
İnsan yaşamının önemli bir
bölümü çalışma ortamında
geçiyor
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
TEHLİKE! çalışma koşulları
RİSKLER
SAĞLIK SORUNLARI
• vardiyalı çalışma,
• uzun süre ayakta
durma,
• fazla saat çalışma
•uyku düzensizlikleri,
•gastrointestinal sorunlar,
•kardiyovasküler sorunlar,
•kanser,
•psikolojik sorunlar,
•sosyal yaşamın olumsuz
etkilenmesi,
•yorgunluk,
•mesleki doyumsuzluk,
•dikkatsizlik
Doç.Dr.M.Nihal
10
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
gece çalışması
 Gece çalışma ile ilgili olarak son 20 yıl yapılan
çalışmalar değerlendirildiğinde gece çalışan
hemşirelerin meme kanserine yakalanma riskinin fazla
olduğu belirtilmiştir.
 Bunun nedeni olarak geceleri koyu karanlıkta
salgılanan melatonin hormonunun gece vardiyası
sırasında ışığa maruz kalınması nedeniyle az yada hiç
salgılanmaması olduğu belirtilmektedir (Hansen
2012).
Doç.Dr.M.Nihal
11
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
TEHLİKE! Kimyasal etkenler
• Kimyasal maddeler çalışma ortamı ve günlük
yaşantımızın içinde bir çok alanda yer
almaktadır ve katı, sıvı ve gaz hallerinde
kullanılmaktadırlar.
• Dünyada her yıl en az 400 milyon ton
kimyasal madde üretilmekte ve her tür endüstride
kullanılmaktadır
• Günümüzde çalışanların birçoğu kimyasal
tehlikeye şu ya da bu şekilde maruz kalmaktadır.
Doç.Dr.M.Nihal
12
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
Kimyasalların sağlık üzerine etkileri
Doç.Dr.M.Nihal
13
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
TEHLİKE! Biyolojik etkenler
SAĞLIK SORUNLARI
RİSKLER
•
Hastalar,
•
Kontamine araç ve gereçler
•konjoktivit(adenovirüsler)
• sitomegolavirus
• difteri
• hepatit A/B/C
• kızamık
• meningokoksik menenjit
• kızamıkçık
• tüberküloz
• su çiçeği
Doç.Dr.M.Nihal
14
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
TEHLİKE! Ergonomik etkenler
RİSKLER
SAĞLIK SORUNLARI
•
Tekrarlamalı, zorlayıcı hareketler
•
İtme,çekme,ağır yük kaldırma
•
Oturma
•bel ve sırt ağrıları
• kas iskelet sistemi
hastalıkları
•Ayak sağlığı sorunları
•
Bilgisayar kullanma
Doç.Dr.M.Nihal
15
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
TEHLİKE! Fiziksel etkenler
RİSKLER
SAĞLIK SORUNLARI
• Gürültü
•psikolojik,
•fizyolojik sağlık
sorunları
• iş kazaları
• Isı
• Işık
• radyasyon
Doç.Dr.M.Nihal
16
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
TEHLİKE! Sosyal Etkenler
• Sosyal etkenler olarak; annelik, ev kadınlığı rolleri, kurum içi sosyal
olanakların yetersizliği, Yetersiz ücret sayılabilir. Bu etkenler tükenmişlik,
rol karmaşası, mesleği terk etme gibi sorunlar yaratabilmektedir
Doç.Dr.M.Nihal
17
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
TEHLİKE! Psikolojik etkenler
RİSKLER
• ekip iletişimi,
• bağımsız karar alma ve
SAĞLIK SORUNLARI
•iş stresi
•unutkanlık, kararsızlık,
•olumsuz kişilerarası
ilişkiler
•mobing
uygulamalar
Doç.Dr.M.Nihal
18
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
TEHLİKE ve RİSKLER
MESLEK HASTALIĞI ve İŞ KAZALARINA
YOL AÇIYOR
Doç.Dr.M.Nihal
19
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
İş kazaları
“
İş kazası,
işin yapılması sırasında meydana
gelen ve çalışanı hemen veya
sonradan bedence veya ruhça
arızaya uğratan olaydır.
Doç.Dr.M.Nihal
20
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
Eksik olanı bulun
Doç.Dr.M.Nihal
21
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
• Dünya Sağlık Örgütü (WHO)
İş kazasını,
“Önceden planlanmamış, çoğu kişisel
yaralanmalara, makinelerin ve araç gereçlerin
zarara uğramasına, üretimin bir süre
durmasına yol açan bir olay“ olarak
tanımlamaktadır.
Doç.Dr.M.Nihal
22
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO )
İş kazasını,
Önceden planlanmamış, bilinmeyen ve kontrol
altına alınmamış olan, etrafa zarar verecek
nitelikteki olaylar” olarak tanımlamaktadır.
Doç.Dr.M.Nihal
23
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
Kaza
Kaza, dıştan ve ani bir etkiyle meydana gelen
ve kişilere zarar veren istenmeyen bir olaydır.
Kazanın oluşumunu inceleyen araştırmacıların,
“dik duran domino taşları” modelini
kullandıkları görülmektedir.
Doç.Dr.M.Nihal
24
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
Bu modele göre, kaza zinciri faktörleri şöyle
sıralanmaktadır:
1.aşama: Doğa koşulları (doğal yapı),
2.aşama: Kişisel eksiklikler,
3.aşama: Güvensiz durum ve davranışlar,
4.aşama: Kaza,
5.aşama: Zarar (ölüm veya yaralanma).
Doç.Dr.M.Nihal
25
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
Kazaların Temel Nedenleri (4M)
1- İnsan (Man) : Hatalara neden olan insan
faktörü,
2- Makine (Machine) : Uygun olmayan,
koruyucusuz ekipman, makine, tezgah, tesisi
gibi fiziksel faktörler,
3- Ortam-Çevre (Media) : Bilgi, bilgilendirme,
çalışma metotları ve çevresel faktörler,
4- Yönetim (Management): Yönetimsel
faktörler,
Doç.Dr.M.Nihal
26
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
EN ÇOK ZARAR GÖREN ORGANLARIMIZ
%15
% 15
%8
%10
%3
%15
%15
%34
Doç.Dr.M.Nihal
27
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
Ne yapılmalı?
İŞ SAĞLIĞI HİZMETLERİ
• Bütün mesleklerde çalışanların bedensel,
ruhsal ve sosyal yönden iyilik hallerini
sürdürme ve daha üst düzeye çıkarma
çalışmalarıdır (ILO-WHO,1951)
Doç.Dr.M.Nihal
28
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
İnsanın, iş yerlerinde, işin
yürütülmesi sırasında oluşan
veya oluşabilecek
tehlikelerden ve sağlığına
zarar verebilecek unsurlardan
korunmasını, aynı zamanda iş
yeri ortamının iyileştirilmesini
hedef alan sistemli ve bilimsel
çalışmaların tümüne
“İş Sağlığı ve Güvenliği”
denir.
Doç.Dr.M.Nihal
29
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
Doç.Dr.M.Nihal
30
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
SORUMLULUKLARIMIZ…
Devlet
Çalışan
İşveren
Gerekli yasal düzenlemeleri ve uygulamadaki
denetim ve kontrolünü yapmak, eğitim vermek
yetkisi ve görevi.
İSG yönünden kendisine verilen talimatlara
harfiyen uymak sorumluluğu.
Sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı hazırlamak
ve mevcut yasa ve yönetmelikleri uygulama
yükümlülüğü.
Doç.Dr.M.Nihal
31
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
İş sağlığı ve güvenliği kanunu
• Tüm çalışanlara iş sağlığı hizmeti sunulması
gerekliliği belirlendi
• İşverenlerin Yükümlülükleri Ayrıntılı
Tanımlandı
• Çalışanların Yükümlülükleri Ayrıntılı
Tanımlandı
Doç.Dr.M.Nihal
32
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
İş sağlığı ve güvenliği kanunu
• Tüm İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği
Profesyonellerinin Görevlendirilmesi Sağlandı
• Çalışanların Tamamı Sağlık Gözetimine Tabi
Tutulacak
• Çalışanlara İş Sağlığı ve Güvenliği İçin Bilgi ve
Eğitim verilmeli
Doç.Dr.M.Nihal
33
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
Tehlike Sınıfları
İşyerleri;
Az tehlikeli
Tehlikeli
Çok tehlikeli
İşyeri tehlike sınıflarının tespitinde o işyerinde yapılan asıl iş dikkate alınır.
Doç.Dr.M.Nihal
34
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
Tüm işyerlerinde yapılması gereken uygulamalar
1. Risk analizlerinin yapılması
2. Çalışanların eğitiminin yapılması
3. Çalışanların sağlık muayenelerinin yapılması
Doç.Dr.M.Nihal
35
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
RİSK ANALİZLERİ ;
• İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek
tehlikelerin belirlenmesi,
• bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan
faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin
analiz edilerek derecelendirilmesi ve
• kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla
yapılması gerekli çalışmaları ifade etmektedir.
Doç.Dr.M.Nihal
36
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
Faaliyet
Acil yangın
tatbikatlarının
yapılmaması
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
Risk
Tehlike
Yangın
Yangın sırasında
çalışanların binayı
boşaltamaması,
olası yaralanma ve
ölümler
1.Tatbikat için ön hazırlık yapılaması
(alarm,yangın hortumları, sorumluların
hazırlanması)
2.çalışanalrın,öğrencilerin nasıl davranacakları
konusunda eğitilmesi
3. Tatbikatın yapılması
3.Tatbikatın sonuçlarının değerlendirilmesi
RİSK ORTADAN KALDIRILDI
Doç.Dr.M.Nihal
Olasılık
5
Şiddet Risk Skoru Öncelik
5
25
1
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
İŞ SAĞLIĞI EĞİTİM KONULAR ;
◈ Çalışanlara verilecek eğitim, işyerinin faaliyet alanına göre
aşağıdaki konulardan seçilir.
a) Risk analizi eğitimi ( Seçilen gruba
verilir )
g) İşyerinde Güvenli Ortam ve Sistemleri
Kurma,
b) Genel İş Sağlığı ve Güvenliği
Konuları
h) Kişisel Koruyucu Alet Kullanımı,
c) İş Kazaları ve Meslek
Hastalıklarının Sebepleri ve
İşyerindeki Riskler
j) Uyarı İşaretleri,
d) Kaza, Yaralanma ve Hastalıktan
Korunma Prensipleri ve Korunma
Tekniklerinin uygulanması,
i) Ekranlı Ekipmanlarla Çalışma,
k) Kimyasal, Fiziksel ve Biyolojik Maddelerle
Ortaya Çıkan Riskler,
l) Temizlik ve Düzen,
m)Yangın Olayı ve Yangından Korunma,
e) İş Ekipmanlarının Güvenli
Kullanımı,
n) Termal Konfor Şartları,
f) Çalışanların Yasal Hak ve
Sorumlulukları,
p) Elektrik Tehlikeleri, Riskleri ve Önlemleri,
o) Ergonomi,
q) İlk Yardım ve Kurtarma ( Çalışan personel
sayısına göre sertifika38
alınması gereklidir. )
g) Yasal Mevzuat ile İlgili Konular,Doç.Dr.M.Nihal
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
ÇALIŞANLARIN SAĞLIK MUAYENELERİNİN YAPILMASI
• İşe giriş muayeneleri
• Periyodik muayeneler
• İşe dönüş muayeneleri
Doç.Dr.M.Nihal
39
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
• İş sağlığı hizmetlerinin sunumunda kimler
görev alır?
Doç.Dr.M.Nihal
40
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
Tıp Bilimleri
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
İŞ SAĞLIĞI HİZMET
EKİBİ
Mühendislik
Bilimleri
Hekim
Sosyal Bilimler
İş Güvenliği
Uzmanı
Ekonomist
İş Hijyenisti
Hemşire
Sosyal
antropolog
Psikolog
Doç.Dr.M.Nihal
41
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
Hizmet nerede sunulur?
• İşyeri sağlık birimleri
• Ortak güvenlik sağlık birimleri (OSGB)
• Toplum sağlığı merkezleri
Doç.Dr.M.Nihal
42
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
ÇALIŞANLARIN
GÖREVLERİ
İŞ SAĞLIĞI
VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
Kendi güvenliklerine ve birlikte çalıştığı kişilerin
güvenliklerine özen göstermek;
Kendilerinin ve diğerlerinin sağlık ve güvenlikleri
için verilmiş talimatlara, sağlık ve güvenlik
alanındaki işlem ve usullere uymak;
Güvenlik araçlarını ve koruyucu donanımı doğru
biçimde kullanmak ( bunları kullanılmaz hale
getirmemek);
Doç.Dr.M.Nihal
ESİN,Haziran 2014
43
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
ÇALIŞANLARIN HAKLARI
Sağlık ve güvenliklerini tehdit edici tehlike ve durumları
bilme ve bu konuda bilgilendirilme,
İşveren yada yetkili organ tarafından bilinen ve kendi
sağlıkları ve güvenlikleri açısından önem taşıyan
bilgileri edinme ,
Sağlık ve güvenlik açısından kaygı verici durumlar
görüldüğünde işveren ya da yetkili organ tarafından
inceleme ve araştırma yapılmasını talep etme,
Toplu olarak sağlık ve güvenlik temsilcileri seçme.
Doç.Dr.M.Nihal
ESİN,Haziran 2014
44
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
Bir tehlikenin ortaya çıktığını ve
• İş sırasında ya da işyerinden
bunu kendi başlarına
kaynaklanan bir kaza ve
önlemelerinin mümkün
yaralanma olması durumunda
olmadığını düşündükleri
bunu amirine bildirmek
durumlarda hemen kendi
amirlerine başvurmak;
Doç.Dr.M.Nihal
ESİN,Haziran 2014
45
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
GÜVENLİK KÜLTÜRÜ
“BİR DAVRANIŞ BİÇİMİDİR”
“ÖĞREN VE ÖĞRET”
Doç.Dr.M.Nihal
46
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
TEŞEKKÜRLER……
Doç.Dr.M.Nihal
47