Transcript İş Güvenliği Seminer Sunumu İçin Tıklayınız

6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI
VE
GÜVENLİĞİ KANUNU
HAKKINDA
GENEL DEĞERLENDİRME
Mustafa CERİT
SGK İstanbul İl Müdür Yardımcısı
SGK Başmüfettişi
Mustafa Cerit
1
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ NEDİR ?
İş sağlığı ve güvenliği, tüm mesleklerde
işçilerin bedensel, ruhsal, sosyal iyilik
durumlarını en üst düzeye ulaştırmak,
bu düzeyde sürdürmek, işçilerin çalışma
şartları
yüzünden
sağlıklarının
bozulmasını önlemek, amacıyla yapılan
çalışmaları ifade eder (ILO – WHO
,1950).
Mustafa Cerit
2
İSG AJANSI VERİLERİNE GÖRE
AVRUPA ÜLKELERİNDE YILDA
İş kazaları ve meslek hastalıkları sonucu yılda;
5.500 kişi hayatını kaybetmekte,
75.000 kişi sürekli iş göremez hale gelmekte,
149 Milyon iş günü ve 20 milyar EURO maddi kayıp
oluşmakta
Mustafa Cerit
3
TÜRKİYE’DE HER GÜN
• 4 işçi, iş kazası sonucu hayatını
kaybetmektedir.
• 5 kişi, iş kazası sonucu iş göremez hale
gelmektedir.
• Her yıl Gayri Safi Milli Hasılanın % 5’i
kaybolmaktadır.
• 217 iş kazası olmaktadır.
• Dünyada en fazla iş kazası olan ülkeler
arasında Türkiye üçüncü sırada yer alırken,
AB ülkeleri arasında ölümlü iş kazaları
açısından ilk sırada yer almaktadır.
Mustafa Cerit
4
İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIKLARININ GÖRÜNÜMÜ
İÇİNDE İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN YERİ
2010
İŞ KAZASI SAYISI
62.903
%11
6.437
MESLEK HASTALIĞI
SAYISI
533
%6
31
SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİK
SAYISI
2.085
%16
319
ÖLÜM SAYISI
1.454
%33
475
İş kazalarının % 11’i, meslek hastalıklarının % 6’sı inşaat
sektöründe gerçekleşmektedir. Sürekli iş göremezlik
ödeneğine hak kazananların %16’sı inşaat sektöründe
çalışanlardan oluşmaktadır.
Yine iş kazası sonucu
meydana gelenlerin ölümlerin %33’ü inşaat sektöründe
gerçekleşmektedir. Bu anlamda inşaat sektöründeki iş
kazalarının ölümcül olduğu ve önleme aşamasının
oldukça önemli olduğu görülmektedir.
Mustafa Cerit
5
6331 KANUN’UN GENEL DEĞERLENDİRMESİ
• Ülkemiz, dünya sıralamasında 16. büyük ekonomi ve
büyüme hızı ile dünya kamuoyunun, endüstrisinin ve
yatırımcıların dikkatini çekmektedir.
• Ülkemiz
çalışma
hayatında,
işverenlerimizin
uluslararası pazarda rekabet gücünün artmasında,
çalışanların sağlığı ve güvenliğinin payı oldukça
önemli. Bu anlamda “İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu”
çalışma hayatında mevcut en önemli eksikliğimiz
olarak
uluslararası
platformlarda
karşımıza
çıkmaktadır.
Mustafa Cerit
6
KANUNUN GENEL SİSTEMATİĞİ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU 30 Haziran 2012 – 28339
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
1. Amaç
2. Kapsam ve İstisnalar
3. Tanımlar
İKİNCİ BÖLÜM
İşveren ile Çalışanların Görev, Yetki ve Yükümlülükleri
4. İşverenin genel yükümlülüğü
5. Risklerden korunma ilkeleri
6. İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri
7. İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin desteklenmesi
8. İşyeri hekimleri ve iş güvenliği uzmanları
Mustafa Cerit
7
KANUNUN GENEL SİSTEMATİĞİ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
9. Tehlike sınıfının belirlenmesi
10. Risk değerlendirmesi, kontrol, ölçüm ve araştırma
11. Acil durum planları, yangınla mücadele ve ilk yardım
12. Tahliye
13. Çalışmaktan kaçınma hakkı
14. İş kazası ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildirimi
15. Sağlık gözetimi
16. Çalışanların bilgilendirilmesi
17. Çalışanların eğitimi
18. Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının sağlanması
19. Çalışanların yükümlülükleri
20. Çalışan temsilcisi
21. Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi
Mustafa Cerit
8
KANUNUN GENEL SİSTEMATİĞİ
• 22. İş sağlığı ve güvenliği kurulu
• 23. İş sağlığı ve güvenliğinin koordinasyonu
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Teftiş ve İdari Yaptırımlar
• 24. Teftiş, inceleme, araştırma, müfettişin yetki, yükümlülük ve
sorumluluğu
• 25. İşin durdurulması
• 26. İdari para cezaları ve uygulanması
• 27. Hüküm bulunmayan haller ve muafiyet
Mustafa Cerit
9
KANUNUN GENEL SİSTEMATİĞİ
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Geçici Hükümler
•28. Bağımlılık yapan maddeleri kullanma yasağı
•29. Güvenlik raporu veya büyük kaza önleme politika belgesi
•30. İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çeşitli yönetmelikler
•31. Belgelendirme, ihtar ve iptaller
•32. Değiştirilen hükümler
•…
•38. Yürürlük
Mustafa Cerit
10
HANGİ MADDE HANGİ TARİHTE
YÜRÜRLÜĞE GİRECEK?
Kanunun 38. Madde Yürürlük Maddesidir:
Kanun 30.06.2012 tarihli Resmi Gazetede yayımlandı
•6, 7 ve 8 inci maddeleri;
1) Kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer
alan işyerleri için yayımı tarihinden itibaren iki yıl sonra(30.06.2014),
2) 50’den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan
işyerleri için yayımı tarihinden itibaren bir yıl sonra(30.06.2013),
3) Diğer (50’den fazla çalışanı olan az tehlikeli, tehlikeli, çok tehlikeli)
işyerleri için yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra(30.12.2012),
(Yasanın diğer maddeleri de 30.12.2012’de )
Yürürlüğe girecektir
Mustafa Cerit
11
HANGİ MADDE NE ZAMAN
YÜRÜRLÜĞE GİRECEK?
• 6. madde; İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri,
• 7. madde; İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinin Desteklenmesi,
• 8. madde; İş Yeri Hekimleri ve İş Güvenliği Uzmanları
Mustafa Cerit
12
İŞ YERİNİN TEHLİKE SINIFI ÖNEMLİ
TEHLİKE SINIFI NE DEMEK?
• 6331 sayılı yasanın 6, 7, 8. maddelerinin
yürürlüğü,
• iş sağlığı ve güvenliği yönünden hekimin ne
kadar süre ile istihdam edileceği, iş güvenliği
uzmanının ne kadar süre ile istihdam edileceği
gibi konular işyerinin tehlike sınıfının
belirlenmesini gerekli kılıyor.
• Yasa’nın 9. maddesi tehlike sınıfları ile ilgili
olarak tebliğ çıkartılacağını belirtir
Mustafa Cerit
13
İŞ YERİNİN TEHLİKE SINIFI ÖNEMLİ
TEHLİKE SINIFI NE DEMEK?
• 25.11.2009 tarih 27.417 sayılı Resmi Gazete
« İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Tehlike Sınıfları
Listesi Tebliği»
• a) Az Tehlikeli İşler
•
•
•
•
•
1) Mantar, saz ve kamıştan sepet vb. eşya imali
2) Gazete, mecmua yönetim yerleri, yayın evlerinde yapılan işler
3) Kereste ve her türlü inşaat malzemesi ve pencere camı toptancılığı
4) Her türlü makine ve taşıtlarla yedek parçaları toptancılığı
5) Her türlü madeni ve cam eşyası, elektrik malzemesi ve cihazları, radyo,
buzdolabı ve benzeri eşya toptancılığı
• 6) Ev ve bürolara mahsus mobilyalarla halı ve kilim vb. yer döşemeleri
toptancılığı
Mustafa Cerit
14
İŞ YERİNİN TEHLİKE SINIFI ÖNEMLİ
TEHLİKE SINIFI NE DEMEK?
• ….
• 27) Ticari müşavirler, hesap uzmanları, muhasebe büroları ve benzeri
hizmetler
• (138 tane iş sayılıyor)
• b) Tehlikeli İşler
•
•
•
•
•
….
13) Halı ve kilim vb. yer döşemeleri imali
14) Parke, kontraplak, kaplamalık ağaç, reçine ve suni tahta imali
15) Ahşap mobilya sanayii, her tür ağaç eşya imal, işleme ve tamir işleri
(117 tane iş sayılıyor)
Mustafa Cerit
15
İŞ YERİNİN TEHLİKE SINIFI ÖNEMLİ
TEHLİKE SINIFI NE DEMEK?
• c) Çok Tehlikeli İşler
•
•
•
•
•
•
•
•
•
1) Sünger avcılığı ve su altında yapılan diğer işler
2) Maden kömürü işletmeciliği
3) Linyit kömürü işletmeciliği
4) Diğer kömürlerin işletmeciliği (Tüm kömür yıkama, eleme, briketleme,
torbalama yerleri dahil)
…
10) Diğer madenlerin üretimi, tüm madenlerin cevher hazırlama ve
zenginleştirme işleri
11) Petrol ve tabi gaz kuyularının açılması
12) Taş ocaklarında yapılan işler (Taş çıkarma, kırma ve taş ocağında
yapılan kesme işleri)
13) Mermer ocakları, blok mermer işlenmesi
Mustafa Cerit
16
İŞ YERİNİN TEHLİKE SINIFI ÖNEMLİ
TEHLİKE SINIFI NE DEMEK?
• …
• 32) Ayakta ve/veya yataklı teşhis ve tedavi yapılan sağlık kuruluşlarındaki
faaliyetler
• 33) Bina, liman, iskele, köprü, baraj, ve benzeri inşaat dolayısıyla
müstakilen yapılan tetkik ve deneme mahiyetindeki sondaj işleri
• 34) Çimento ve klinker imali
• 35) Nikelaj kaplama ve galvanoplasti işleri, kalaycılık
• 36) Font ve diğer madenleri eritip kalıplara dökmek suretiyle muhtelif eşya
imali, maden dökümü ve haddehanelerdeki işler
• 37) Dekovil ve tramvay yolu inşaat ve tamiratı
• 38) Bina inşaatı ve tamiratı, bina yıkımı işleri
• …
• 42) Deniz tankerlerinde yapılan bütün işler
• (72 tane iş sayılmış)
Mustafa Cerit
17
KANUNUN AMACI
• İş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin
sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik
şartlarının iyileştirilmesi için iş veren ve
çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve
yükümlülüklerini düzenlemek
Mustafa Cerit
18
KANUNUN UYGULAMA KAPSAMI
DIŞINDA (İSTİSNA) TUTULAN İŞYERLERİ
• Fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri iş yerindekiler hariç TSK, genel
kolluk kuvvetleri, MİT faaliyetleri,
• Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri,
• Ev hizmetleri,
• Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi
yapanlar,
• Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri sırasında, iyileştirme
kapsamında yapılan işyurdu, eğitim, güvenlik ve meslek edindirme
faaliyetleri
Dışındaki;
Kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve işyerlerine, bu işyerlerinin
işverenleri ile işveren vekillerine, çırak ve stajyerler de dâhil olmak üzere
tüm çalışanlarına faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanacaktır.
Mustafa Cerit
19
KANUNDA GEÇEN ÖNEMLİ TANIMLAR
Çalışan Temsilcisi: İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili
çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tedbir
alınmasını isteme, tekliflerde bulunma ve
benzeri konularda çalışanları temsil etmeye
yetkili çalışan,
Destek Elemanı: Asli görevinin yanında iş sağlığı
ve güvenliği ile ilgili önleme, koruma, tahliye,
yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri
konularda özel olarak görevlendirilmiş uygun
donanım ve yeterli eğitime sahip kişi,
Mustafa Cerit
20
KANUNDA GEÇEN ÖNEMLİ TANIMLAR
Eğitim Kurumu: İş güvenliği uzmanı, iş yeri
hekimi ve diğer sağlık personelinin eğitimlerini
vermek üzere Bakanlıkça yetkilendirilen kamu
kurum ve kuruluşlarını, üniversiteleri ve Türk
Ticaret Kanuna göre faaliyet gösteren şirketler
tarafından kurulan müesseseleri,
İş Güvenliği Uzmanı: İş sağlığı ve güvenliği
alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça
yetkilendirilmiş, iş güvenliği uzmanlığı belgesine
sahip mühendis, mimar veya teknik eleman,
Mustafa Cerit
21
KANUNDA GEÇEN ÖNEMLİ TANIMLAR
• İş Kazası: İşyerinde veya işin yürütümü
nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet
veren veya vücut bütünlüğünü ruhen yada
bedenen özre uğratan olay
Mustafa Cerit
22
KANUNDA GEÇEN ÖNEMLİ TANIMLAR
• İşyeri: Mal veya hizmet üretmek amacıyla
maddi olan ve olmayan unsurlar ile çalışanın
birlikte örgütlendiği, işverenin işyerinde
ürettiği mal veya hizmet ile nitelik yönünden
bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında
örgütlenen işyerine bağlı yerler ile dinlenme,
çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma,
muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitim
yerleri ve avlu gibi diğer eklentiler ve araçları
da içeren organisazyon
Mustafa Cerit
23
KANUNDA GEÇEN ÖNEMLİ TANIMLAR
İşyeri Hekimi: İş sağlığı ve güvenliği alanında
görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş,
işyeri hekimliği belgesine sahip hekimi,
İşyeri sağlık ve güvenlik birimi: İş yerinde iş
sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmek üzere
kurulan gerekli donanım ve personele sahip olan
birimi,
Meslek Hastalığı: Mesleki risklere maruziyet
sonucu ortaya çıkan hastalığı,
Kurul : İş sağlığı ve güvenliği kurulu,
Mustafa Cerit
24
KANUNDA GEÇEN ÖNEMLİ TANIMLAR
Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi: Kamu kurum ve
kuruluşları, organize sanayi bölgeleri ile Türk Ticaret
Kanununa göre faaliyet gösteren şirketler
tarafından, iş yerlerine iş sağlığı ve güvenliği
hizmetlerini sunmak üzere kurulan gerekli donanım
ve personele sahip olan
ve Bakanlıkça
yetkilendirilen birimi,
Önleme : İş yerinde yürütülen işlerin bütün
safhalarında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili riskleri
ortadan kaldırmak veya azaltmak için planlanan ve
alınan tedbirlerin tümünü,
Mustafa Cerit
25
KANUNDA GEÇEN ÖNEMLİ TANIMLAR
Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya
da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimali,
Risk Değerlendirmesi: İşyerinde var olan ya da
dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu
tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile
tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek
derecelendirilmesi
ve kontrol tedbirlerinin
karşılaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışma,
Mustafa Cerit
26
KANUNDA GEÇEN ÖNEMLİ TANIMLAR
Tehlike: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek,
çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme
potansiyeli,
Tehlike Sınıfı : İş sağlığı ve güvenliği açısından, yapılan işin
özelliği, işin her safhasında kullanılan ve ya ortaya çıkan
maddeler, iş ekipmanı, üretim yöntem ve şekilleri, çalışma
ortam ve şartları ile ilgili diğer hususlar dikkate alınarak
işyeri için belirlenen tehlike grubu,
Teknik Eleman: Teknik öğretmen, fizikçi veya kimyager
ünvanına sahip olanlar ile üniversite iş sağlığı ve güvenliği
programı mezunları,
Mustafa Cerit
27
KANUN’UN GENEL DEĞERLENDİRMESİ
Mustafa Cerit
28
KANUNUN GETİRDİĞİ YENİLİKLER
RİSK DEĞERLENDİRMESİ
Tehlike sınıfı ve çalışan sayısına
bakılmaksızın tüm iş yerleri 30.12.2012
tarihinden itibaren risk değerlemesi
yapmakla yükümlü, risk değerlemesi
yapılmayan her ay için İdari Para Cezası
söz konusu.
Mustafa Cerit
29
KANUNUN GETİRDİĞİ YENİLİKLER
RİSK DEĞERLENDİRMESİ
• 6331’in «Risk değerlendirmesi, kontrol, ölçüm ve araştırma»
başlıklı 10. maddesinde;
• «(1) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk
değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür. Risk
değerlendirmesi yapılırken aşağıdaki hususlar dikkate alınır:
• a) Belirli risklerden etkilenecek çalışanların durumu.
• b) Kullanılacak iş ekipmanı ile kimyasal madde ve müstahzarların
seçimi.
• c) İşyerinin tertip ve düzeni.
• ç) Genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel
politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanların durumu.»
Mustafa Cerit
30
KANUNUN GETİRDİĞİ YENİLİKLER
RİSK DEĞERLENDİRMESİ
Daha önce 27.11.2010 tarih 27.768 sayılı RG’de
yayımlanan «İş Güvenliği Uzmanlarının Görev,
Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında
Yönetmelik» e göre; bu risk değerlendirmesi
yükümlülüğü; İş Kanunu kapsamında yer alan ve
sanayiden sayılan işlerin yapıldığı ve devamlı
olarak en az elli işçi çalıştırılan iş yerleri ve eğitim
Kurumlarını ilgilendirmekte ve yine aynı
yönetmeliğin 7. maddesine göre İş Güvenliği
Uzmanının görevleri arasındaydı
Mustafa Cerit
31
KANUNUN GETİRDİĞİ YENİLİKLER
RİSK DEĞERLENDİRMESİ
• Kanunun İdari Para Cezalarını düzenleyen 26.
maddesinde;
• «ç) 10 uncu maddesinin birinci fıkrasına göre
risk
değerlendirmesi
yapmayan
veya
yaptırmayan işverene üçbin Türk Lirası,
aykırılığın devam ettiği her ay için
dörtbinbeşyüz Türk Lirası, …»
Mustafa Cerit
32
KANUNUN GETİRDİĞİ YENİLİKLER
RİSK DEĞERLENDİRMESİ
• Sanayiden Sayılan İşler (Örnek Olarak)
«Sanayi, Ticaret, Tarım ve Orman İşlerinden Sayılan İşlere İlişkin
Yönetmelik» 03.09.2008 tarih 26.986 sayılı Resmi Gazete
• A) Sanayiden Sayılan İşler
• 1 - Hammadde, yarı mamul ve mamul ürünlerin işlenmesi,
temizlenmesi, şeklinin değiştirilmesi, süslenmesi, satış için
hazırlanması işleri,
• 2 - Yardımcı ve tamamlayıcı işler dahil her türlü madenleri ve
endüstriyel hammaddeleri arama ve topraktan çıkarma işleri,
• 3 - Madencilikten bağımsız maden ve cüruf ayıklama ve
temizleme işleri,
Mustafa Cerit
33
KANUNUN GETİRDİĞİ YENİLİKLER
RİSK DEĞERLENDİRMESİ
• (Sanayi’den sayılan İşler)
• 4 - Mermer gibi kesilip parlatılabilen taş ocaklarında yapılan işler,
• 5 - Taş çıkarma, kırma, kesme işleri dahil taş, kil, kum ve kireç ocaklarında
yapılan işler,
• 6 - Kaya tuzu üretimi ile deniz ve göllerden tuz üretimi işleri,
• 7 - Petrol ve doğalgaz arama işleri,
• 8 - Petrol ve doğalgaz kuyularının açılması işleri,
• 9 - Petrol ve doğalgaz kuyularının ve tabakalarının veya bitümlü kumların
işletilmesi işleri,
• 10 - Petrol ve doğalgazın boru hatları ve karayolu ile taşınması işleri,
• 11 - Petrol ürünlerinin sıvılaştırılmış petrol gazı (SPG) dahil depolanması,
taşınması, dolum ve dağıtımı (akaryakıt ve SPG istasyonları dahil) işleri,
Mustafa Cerit
34
KANUNUN GETİRDİĞİ YENİLİKLER
RİSK DEĞERLENDİRMESİ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
(Sanayi’den sayılan İşler)
12 - Her türlü canlı hayvanın kesilmesi, et ve et ürünlerinin üretilmesi
işleri,
13 - Süt ve süt ürünlerinin üretilmesi işleri,
14 - Meyve ve sebze işlenmesi, konserveciliği, kurutmacılığı, sirke, turşu,
salça, reçel, marmelat, meyve ve sebze suları imali işleri,
15 - Konserve, füme, salamura, marina gibi balık ve diğer su ürünlerinin
temizlenmesi, paketlenmesi, dondurulması ve işlenmesi işleri,
16 - Gıda maddelerinin temizlenmesi, ayıklanması ve öğütülmesi işleri,
17 - Yem sanayi işleri,
18 - Fırıncılık, pastacılık, bisküvi ve diğer hamur işleri,
19 - Makarna, şehriye ve benzeri yiyecek maddeleri imali işleri,
(Bu şekilde 102 tane iş sayılmış)
Mustafa Cerit
35
KANUNUN GETİRDİĞİ YENİLİKLER
RİSK DEĞERLENDİRMESİ
B) Ticaretten Sayılan İşler;
•…
•
3 - Hukuki hizmetler,
•
4 - Fotoğrafçılık işleri,
•
5 - Kuaför, berber ve güzellik salonlarında yapılan işler,
•
6 - Depoculuk, ambarcılık, antrepoculuk ve benzeri işler,
•
7 - Su ürünleri alımı ve satımı işleri,
(Bu şekilde 33 tane iş sayımış)
c) Tarım ve Orman İşleri;
Mustafa Cerit
36
İŞVEREN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİ NASIL
SAĞLAYACAK?
İşveren;
1. -İş güvenliği uzmanı,
-İşyeri hekimi,
-Diğer Sağlık personeli istihdam
edecek.
2. Dışarıdan (ortak sağlık ve güvenlik
birimlerinden) hizmet satın alabilecek.
3. Belirli durumlarda bu hizmetleri kendisi de
yürütebilir.
Mustafa Cerit
37
İŞ YERİ HEKİMİ UYGULAMASINDA
NE DEĞİŞTİ
• 4857 sayılı İş Kanununda, işyeri hekimi
görevlendirilmesi için aranan devamlı olarak elli işçi
çalıştırma şartı, 6331 sayılı Kanun ile ortadan
kaldırılmıştır.
• Buna göre her işverenin, çalışan sayısına
bakılmaksızın işyeri hekimi istihdam etme
yükümlülüğü getirilmiştir.
• Bu yükümlülük, işyerinin tehlike sınıfı ile çalışan
sayısına göre, Kanun'un yürürlük tarihine göre
belirlenecektir. (2013/2014-Ocak-Temmuz)
Mustafa Cerit
38
KAMU KURUM VE KURUŞLARI
4734
sayılı
kamu
ihale
kanunu
kapsamındaki kamu kurum ve kuruluşları,
iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini;
-Sağlık Bakanlığına ait döner sermayeli
kuruluşlardan alabileceği gibi,
-4734 sayılı kanun kapsamında ihale yoluyla
da alabilecekler.
Mustafa Cerit
39
İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI
• 4857 sayılı İş Kanunu döneminde, iş güvenliği
uzmanı görevlendirilmesi için aranan işin sanayiden
sayılan işlerden olması şartı 6331 Kanun ile
kaldırılmıştır.
• Buna göre her işverenin iş güvenliği uzmanı
istihdam etme yükümlülüğü getirilmiştir.
• Bu yükümlülük, işyerinin tehlike sınıfı ile çalışan
sayısına göre, Kanun'un yürürlük tarihine göre
belirlenecektir.
Mustafa Cerit
40
İŞYERİMDE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANINI HANGİ SÜRELERLE
İSTİHDAM EDECEĞİM?
a) 1 ilâ 10 çalışanı olan işyerlerinden,
1) Az tehlikeli sınıfta yer alanlarda, ayda en az 30
dakika,
2) Tehlikeli sınıfta yer alanlarda, ayda en az 60
dakika,
3) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlarda, ayda en az
120 dakika,
Olmak üzere her çalışan başına ilave 15 dakika.
Mustafa Cerit
41
İŞYERİMDE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANINI HANGİ SÜRELERLE
İSTİHDAM EDECEĞİM?
b) 10’dan fazla çalışanı olan işyerlerinden,
1) Az tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına
ayda en az 10 dakika,
2) Tehlikeli sınıfta yer alanlarda çalışan başına
ayda en az 15 dakika,
3) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlarda çalışan başına
ayda en az 20 dakika,
Mustafa Cerit
42
İŞYERİMDE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANINI HANGİ SÜRELERLE
İSTİHDAM EDECEĞİM?
Az tehlikeli sınıfta yer alan 1000 ve daha fazla
çalışanı olan işyerlerinde her 1000 çalışan için
tam gün çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanı
görevlendirilir. Çalışan sayısının 1000 sayısının
tam katlarından fazla olması durumunda geriye
kalan çalışan sayısı göz önünde bulundurularak
yönetmelikte belirtilen kriterlere uygun yeteri
kadar iş güvenliği uzmanı ek olarak
görevlendirilir.
Mustafa Cerit
43
İŞYERİMDE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANINI HANGİ SÜRELERLE
İSTİHDAM EDECEĞİM?
Tehlikeli sınıfta yer alan 750 ve
daha fazla çalışanı olan işyerlerinde
her 750 çalışan için tam gün
çalışacak en az bir iş güvenliği
uzmanı görevlendirilir.
Mustafa Cerit
44
İŞYERİMDE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANINI HANGİ SÜRELERLE
İSTİHDAM EDECEĞİM?
Çok tehlikeli sınıfta yer alan 500 ve
daha fazla çalışanı olan işyerlerinde
her 500 çalışan için tam gün
çalışacak en az bir iş güvenliği
uzmanı görevlendirilir.
Mustafa Cerit
45
İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ ÇALIŞMA SÜRELERİNİN
DÜZENLENMESİ
İş
güvenliği uzmanları sözleşmede
belirtilen süre kadar işyerinde hizmet sunar.
Birden fazla işyeri ile kısmi süreli iş
sözleşmesi yapıldığı takdirde bu işyerleri
arasında yolda geçen süreler haftalık kanuni
çalışma süresinden düşülür.
Mustafa Cerit
46
İŞYERİNDE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI HANGİ SÜRE İLE İSTİHDAM
EDİLECEK?
Örnek: 10 çalışanı bulunan az tehlikeli sınıfa giren
bir iş yerinde iş güvenliği uzmanı 30 dk. + (15 dk.
X 10 kişi) 180 dakika yani 3 saat süreyle
görevlendirilmelidir.
25 çalışanı bulunan az tehlikeli bir işyerinde iş
güvenliği uzmanı (25 X 10 dk.) 250 dk yani 4 saat
10 dakika süreyle görevlendirilmelidir.
Mustafa Cerit
47
İŞYERİNDE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI HANGİ SÜRE İLE İSTİHDAM
EDİLECEK?
1.100 çalışanı olan az tehlikeli bir iş yerinde
1 tam gün süreli iş güvenliği uzmanı, 1.000
dakika süre ile de ikinci bir iş güvenliği
uzmanı istihdam edilmeli.
Mustafa Cerit
48
İŞYERİMDE İŞYERİ HEKİMİNİ HANGİ SÜRELERLE
İSTİHDAM EDECEĞİM?
a) Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde;
çalışan başına ayda en az 9 dakika,
b) Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde;
çalışan başına ayda en az 12 dakika,
c) Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde;
çalışan başına ayda en az 18 dakika,
Mustafa Cerit
49
İŞYERİMDE İŞYERİ HEKİMİNİ HANGİ SÜRELERLE
İSTİHDAM EDECEĞİM?
Az tehlikeli sınıfta yer alan 1000 ve daha fazla
çalışanı olan işyerlerinde her 1000 çalışan için
tam gün çalışacak en az bir işyeri hekimi
görevlendirilir. Çalışan sayısının 1000 sayısının
tam katlarından fazla olması durumunda geriye
kalan çalışan sayısı göz önünde bulundurularak
yönetmelikte belirtilen kriterlere uygun yeteri
kadar işyeri hekimi eklenir.
Mustafa Cerit
50
İŞYERİMDE İŞYERİ HEKİMİNİ HANGİ SÜRELERLE
İSTİHDAM EDECEĞİM?
Tehlikeli sınıfta yer alan 750 ve daha
fazla çalışanı olan işyerlerinde her
750 çalışan için tam gün çalışacak
en
az
bir
işyeri
hekimi
görevlendirilir.
Mustafa Cerit
51
İŞYERİMDE İŞYERİ HEKİMİNİ HANGİ SÜRELERLE
İSTİHDAM EDECEĞİM?
Çok tehlikeli sınıfta yer alan 500 ve
daha fazla çalışanı olan işyerlerinde
her 500 çalışan için tam gün
çalışacak en az bir işyeri hekimi
görevlendirilir.
Mustafa Cerit
52
İŞYERİMDE İŞYERİ HEKİMİNİ HANGİ SÜRELERLE
İSTİHDAM EDECEĞİM?
İşyeri
hekiminin
görevlendirilmesinde
sözleşmede belirtilen süre kadar işyerinde hizmet
sunulur. Birden fazla işyeri ile kısmi süreli iş
sözleşmesi yapıldığı takdirde bu işyerleri arasında
yolda geçen süreler haftalık kanuni çalışma
süresinden
düşülür.
Kısmi süreli hekim görevlendirilen işyerlerinde
çalışmalar tek hekim tarafından yürütülür.
Mustafa Cerit
53
DİĞER SAĞLIK PERSONELİ
ÇALIŞTIRMAK ZORUNLU MU?
• Tam süreli işyeri hekimi
çalıştıran işyerlerinde, diğer
sağlık personeli çalıştırılması
zorunlu değil.
• Tam süreli işyeri hekimi
çalıştırılması zorunlu değilse;
Mustafa Cerit
54
İŞYERİMDE DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİ HANGİ
SÜRELERLE İSTİHDAM EDECEĞİM?
a)Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde;
çalışan başına ayda en az 18 dakika,
b) Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde;
çalışan başına ayda en az 24 dakika,
c) Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde;
çalışan başına ayda en az 36 dakika
görevlendirilir.
Mustafa Cerit
55
İŞYERİMDE DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİ HANGİ
SÜRELERLE İSTİHDAM EDECEĞİM?
 Az tehlikeli sınıfta yer alan 500 ve daha fazla çalışanı
olan işyerlerinde 500 çalışan için tam gün çalışacak bir
diğer sağlık personeli görevlendirilir.
 Tehlikeli sınıfta yer alan 300 ve daha fazla çalışanı olan
işyerlerinde 300 çalışan için tam gün çalışacak bir diğer
sağlık personeli görevlendirilir.
 Çok Tehlikeli sınıfta yer alan 200 ve daha fazla çalışanı
olan işyerlerinde 200 çalışan için tam gün çalışacak bir
diğer
sağlık
personeli
görevlendirilir.
Mustafa Cerit
56
ONDAN AZ ÇALIŞANI OLAN İŞYERLERİNİN
GİDERİ BAKANLIKÇA KARŞILANACAK
• Kamu kurum ve kuruluşları hariç 10’dan
az(1-9) çalışanı bulunan işyerlerinden;
• Çok tehlikeli ve tehlikeli sınıfta yer alan
işyerleri,
• Bakanlar Kurulu kararı ile 10’dan az
çalışanı bulunan az tehlikeli sınıfta yer alan
işyerlerinin,
iş
sağlığı
ve
güvenliği
hizmetlerinin
giderleri
Bakanlıkça
karşılanmak suretiyle desteklenebilecek.
Mustafa Cerit
57
DESTEK GİDERLERİ NEREDEN
KARŞILANACAK
• Destek kapsamındaki işyerlerinin iş sağlığı
ve güvenliği giderler;
• İş kazası ve meslek hastalığı bakımından
kısa vadeli sigorta kolları için toplanan
primlerden kaynak aktarılmak suretiyle,
Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından finanse
edilecek.
• Uygulamada, Sosyal Güvenlik Kurumu
kayıtları esas alınacak.
Mustafa Cerit
58
KAYIT DIŞI İŞÇİ ÇALIŞTIRAN İŞVEREN ÜÇ
YIL SÜREYLE DESTEKTEN
YARARLANAMAYACAK
• Kontrol ve denetimlerde; istihdam ettiği kişilerin
sigortalılık bildiriminde bulunmadığı tespit edilen
işverenlerden;
• Tespit tarihine kadar yapılan ödemeler yasal faizi
ile birlikte SGK tarafından tahsil edilir ve işveren
destekten üç yıl süreyle faydalanamaz.
• Uygulamaya ilişkin olarak ortaya çıkabilecek
tereddütleri gidermeye, uygulamayı yönlendirmeye
ve doğabilecek sorunları çözmeye Bakanlık
yetkilidir.
Mustafa Cerit
59
İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARI BELGE TÜRÜNE
GÖRE GÖREV ALABİLECEK
İş güvenliği uzmanlarından;
• Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde (A)
sınıfı,
• Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde (B) sınıfı,
• Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ise en az
(C) sınıfı,
İş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip olmaları
şartı aranır.
Mustafa Cerit
60
GEÇİŞ DÖNEMİNDE BİR ALT SINIF
BELGEYE SAHİP GÜVENLİK UZMANI
ÇALIŞTIRILABİLECEK
• Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri
(A) sınıfı yerine 4 yıl süreyle (B) sınıfı
belgeye sahip,
• Tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri (B)
sınıfı yerine 3 yıl süreyle(C) sınıfı belgeye
sahip,
İş güvenliği uzmanı çalıştırabilecekler
Mustafa Cerit
61
İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ
• İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının
tam süreli görevlendirilmesi gereken
durumlarda işveren, “işyeri sağlık ve
güvenlik birimi” kurar. Bu durumda,
çalışanların tabi olduğu kanun hükümleri
saklı kalmak kaydıyla, 4857 sayılı İş
Kanununa göre belirlenen haftalık çalışma
süresi(45 saat) dikkate alınır.
Mustafa Cerit
62
KAMUDA ŞARTLARI UYAN İŞYERİ HEKİMİ VE
İŞ GÜVENLİĞİ
UZMANLIĞI DA YAPABİLECEK
• Kamuda çalışan, işyeri hekimi veya iş güvenliği
uzmanı olma niteliğini haiz personel, gerekli belgeye
sahip olmaları şartıyla asli görevlerinin yanında,
çalışmakta oldukları kurumda veya diğer kamu kurum
ve kuruluşlarında görevlendirilebilecekler,
• Bu şekilde görevlendirilecek personele, görev yaptığı
her saat için (200) gösterge rakamının memur aylık
katsayısı ile çarpımı tutarında(14.32 TL) ilave ödeme,
hizmet alan kurum tarafından yapılır. Bu ödemeden
damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılmayacak.
Aylık,toplam seksen saatten fazla olan görevlendirmeler
dikkate alınmayacak.
Mustafa Cerit
63
İŞVERENİN İŞ KAZASI VE MESLEK
HASTALIĞI YÜKÜMLÜLÜKLERİ
İşveren;
• İş kazası ve meslek hastalıklarının kaydını
tutar. Bunları inceler, rapor düzenler.
• Çalışanı, işyeri, ya da ekipmanı zarara
uğratma potansiyeli olan olayları inceler,
bunlarla ilgili rapor düzenler.
• İş Kazalarını 3 gün içinde,
• Meslek hastalığını öğrendiği tarihten
itibaren 3 gün içinde SGK’ ya bildirir.
Mustafa Cerit
64
İŞVEREN ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ
GÖREVLENDİRECEK
• İşveren
işyerinin
değişik
bölümlerindeki riskleri ve çalışan
sayısını da dikkate alarak, dengeli
dağılıma da özen göstermek suretiyle
seçim,
seçimle
belirlenemediği
durumda atama yoluyla “çalışan
temsilcisi” görevlendirir
Mustafa Cerit
65
ÇALIŞAN TEMSİLCİ SAYISI
• İşveren çalışan sayısı;
• 2 ile 50 arasında olan işyerlerinde 1,
• 51 ile 100 arasında olan işyerlerinde 2,
• 101 ile 500 asasında olan işyerlerinde 3,
• 501 ile 1000 arasında olan işyerleri 4,
• 1001 ile 2000 arasında olan işyerleri 5,
• 2001 ve üzerinde çalışanı olan işyerleri 6,
İşçi temsilcisi görevlendirmek zorundadır.
Mustafa Cerit
66
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU
• 50 den fazla çalışanı olan ve 6 aydan fazla
süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde
işveren, “İş Sağlığı Ve Güvenliği Kurulu”
oluşturur. (Önceki uygulamada sanayiden
sayılan iş yerleri için zorunlu idi)
• Kurul, iş sağlığı ve güvenliği konularında
çalışmalar yapar,
• İşveren mevzuata uygun kurul kararlarını
uygular.
Mustafa Cerit
67
ALT İŞVEREN OLMASI HALİNDE İŞ
SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU
• 6 aydan fazla süren işveren-alt işveren ilişkisinin
bulunduğu hallerde;
-Asıl işveren ve alt işveren ayrı ayrı kurul
oluşturmuşsa koordinasyonu asıl işveren yapar,
-Asıl işveren kurul oluşturmuşsa alt işveren
koordinasyonu sağlamak üzere vekaleten yetkili bir
temsilci atar,
-Kurul oluşturması gerekmeyen asıl işveren, kurul
oluşturan alt işverenle koordinasyonu sağlamak için
kurula vekaleten yetkili bir temsilci atar,
Mustafa Cerit
68
ALT İŞVEREN OLMASI HALİNDE İŞ
SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU
-Kurul oluşturması gerekmeyen, asıl işveren ve alt
işverenin toplam çalışan sayısı 50 den fazla ise,
koordinasyonu asıl işveren yapmak kaydıyla birlikte
ortak kurul oluştururlar,
-Aynı çalışma alanı içinde birden fazla işveren
bulunması ve birden fazla kurul oluşturulması
halinde işverenler,
birbirlerinin çalışmalarını
etkileyecek kurul karaları hakkında diğer işverenleri
bilgilendirirler
Mustafa Cerit
69
İŞİN DURDURULACAĞI
HALLER
• İşyerindeki bina ve eklentilerinde,
• Çalışma yöntem ve şekillerinde,
• İş ekipmanlarında,
çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir
husus tespit edildiğinde, bu tehlike
giderilinceye kadar işyerinin bir bölümünde
veya tamamında iş durdurulur.
Mustafa Cerit
70
İŞİN DURDURULACAĞI HALLER
•
•
•
•
•
Çok tehlikeli sınıfta yer alan;
Maden,
Metal ve yapı işleri,
Tehlikeli kimyasallarla çalışılan işyerleri,
Büyük endüstriyel kazaların olabileceği
işyerlerinde,
risk değerlendirilmesi yapılmamış olması
durumunda iş durdurulur.
Mustafa Cerit
71
İŞİN DURDURULACAĞI HALLER
• İş sağlığı ve güvenliği yönünden teftiş yapan
müfettişin talebi üzerine üç kişilik
müfettişten oluşan heyet, yaptığı inceleme
sonunda tespit tarihinden itibaren iki gün
içinde işin durdurulmasına karar verebilir.
Şayet tespit edilen hususun acil müdahaleyi
gerektirmesi halinde; tespiti yapan iş
müfettişi heyet tarafından karar alınıncaya
kadar işi geçici olarak durdurur.
Mustafa Cerit
72
İŞİN DURDURULMASI NEDENİYE İŞSİZ
KALAN ÇALIŞLARIN ÜCRETİ ÖDENECEK
• İşverenin işin durdurulmasını gerektiren
hususların giderildiğini Bakanlığa yazılı
olarak bildirmesi halinde, en geç 7 gün
içinde inceleme yapılarak işverenin talebi
sonuçlandırılır.
• İşveren işin durdurulması nedeniyle işsiz
kalan çalışanların ya ücretini ödeyecek ya
da aynı ücretle meslek ve durumlarına göre
başka bir iş verecek.
Mustafa Cerit
73
BAĞIMLILIK YAPAN MADDELERİ
KULLANMA YASAĞI
• İşyerine, sarhoş veya uyuşturucu
madde almış olarak gelmek veya
işyerinde alkollü içki veya uyuşturucu
madde kullanmak yasaklandı.
• İşveren işyerinde ve eklentilerinde ne
gibi hallerde, hangi zamanda ve hangi
şartlarda alkollü içki içilebileceğini
belirlemeye yetkili.
Mustafa Cerit
74
ALKOLLÜ İÇKİ YASAĞI
UYGULANMAYACAK ÇALIŞANLAR
• Alkollü içki yasağı;
-Alkollü içki yapılan işyerlerinde çalışan ve işin gereği
üretileni denemekle görevli olanlara,
-Kapalı kaplarda veya açık olarak alkollü içki satılan veya
içilen işyerlerinde, işin gereği alkollü içki içmek
zorunda olanlara,
-İşin niteliği gereğince müşterilerle birlikte alkollü içki
içmek zorunda olanlara,
uygulanmaz.
Mustafa Cerit
75
GÜVENLİK RAPORU VE BÜYÜK
KAZA ÖNLEME POLİTİKASI
• İşveren, işletmeye başlamadan önce, büyük
endüstriyel kaza oluşabilecek işyerleri için, işyerinin
büyüklüğüne göre “büyük kaza önleme politika
belgesi” veya “güvenlik raporu” hazırlamak zorunda.
Bu zorunluluğa uymayan işverene 50.000 TL İdari
para cezası kesilecek.
• Güvenlik raporu hazırlama zorunluluğunda olan
işveren, hazırladığı raporun içerik ve yeterlilikleri
Bakanlıkça incelenmesini müteakip işyerini açabilir.
Bu zorunluluğa uymayan işverene 80.000 TL idari
para cezası kesilir.
Mustafa Cerit
76
İDARİ PARA CEZALARI
• İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu ile işverene
getirilen
yükümlülüklere
uyulmamasının
yaptırımı olarak İdari Para Cezası öngörülmüş.
• Her fiil için farklı tutarda İPC belirlenmiş.
• İPC cezaları 1.000 TL ile 80.000 TL arasında
değişiyor.
• Ancak, bazıları her ay, bazıları her çalışan için
kesileceğinden İPC çok yüksek tutarlara
ulaşabiliyor.
Mustafa Cerit
77
İDARİ PARA CEZALARI
• İdari para cezaları kanunun 26. maddesinde
düzenlenmiş.
• Örneğin: işyeri hekimi ve iş güvenliği
uzmanı uzmanı görevlendirmediği tespit
edilen işverene; işyeri hekimi için 5.000 TL
ve iş güvenliği uzmanı için 5.000 TL olmak
üzere toplam 10.000 TL İPC cezası
kesilecek. Yine aykırılığın devam ettiği her
ay için de 10.000 TL İPC kesilecek.
Mustafa Cerit
78
İDARİ PARA CEZALARI
• Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü
tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin
sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale
getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışma yapmayan(Ceza
– Fiil Maddesi 26/a – 4/a)
• İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını
izlemeyen,
denetlemeyen
ve
uygunsuzlukların
giderilmesini
sağlamayan(Ceza – Fiil Maddesi 26/a – 4/a),
İşverene her fiil için ayrı ayrı 2.000 TL,
• Belirlenen nitelikte iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimi
görevlendirmeyen işverene görevlendirmediği her bir kişi için 5.000 Türk
Lirası, aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar, diğer sağlık personeli
görevlendirmeyen işverene 2.500 Türk Lirası, aykırılığın devam ettiği her ay
için aynı miktar(Ceza – Fiil Maddesi 26/b- 6/a),
Mustafa Cerit
79
İDARİ PARA CEZALARI
• Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşların görevlerini
yerine getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekân ve zaman gibi gerekli bütün
ihtiyaçlarını karşılamayan(Ceza – Fiil Maddesi 26/b-6/c),
• İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetlerini yürütenler arasında iş birliği ve
koordinasyonu sağlamayan(Ceza – Fiil Maddesi 26/b-6/c),
• Çalışanların sağlık ve güvenliğini etkilediği bilinen veya etkilemesi
muhtemel konular hakkında; görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı
kurum ve kuruluşları, başka işyerlerinden çalışmak üzere kendi işyerine
gelen çalışanları ve bunların işverenlerini bilgilendirmeyen(Ceza – Fiil
Maddesi 26/b-6/d),
İşverene bu fiiller için ayrı ayrı 1.500 Türk Lirası,
• Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşlar tarafından iş
sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuata uygun olan ve yazılı olarak bildirilen
tedbirleri yerine getirmeyen işverene yerine getirilmeyen her bir tedbir
için ayrı ayrı 1.000 Türk Lirası(Ceza – Fiil Maddesi 26/b-6/ç),
Mustafa Cerit
80
İDARİ PARA CEZALARI
• İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanlarının hak ve yetkilerini, görevlerini
yerine getirmeleri nedeniyle kısıtlayan(Ceza – Fiil Maddesi 26/c-8/1),
• Belirlenen çalışma süresi nedeniyle işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının
tam süreli görevlendirilmesi gerektiği durumlarda; işverenin, işyeri sağlık
ve güvenlik birimi kurmaması halinde(Ceza – Fiil Maddesi 26/c-8/6),
Her bir ihlal için ayrı ayrı 1.500 Türk Lirası,
• İş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmayan veya
yaptırmayan işverene 3.000 Türk Lirası, aykırılığın devam ettiği her ay için
4.500 Türk Lirası (Ceza – Fiil Maddesi 26/ç – 10/1),
• İş sağlığı ve güvenliği yönünden çalışma ortamına ve çalışanların bu
ortamda maruz kaldığı risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol,
ölçüm, inceleme ve araştırmaları yapmayan işverene 1.500 Türk Lirası
Lirası (Ceza – Fiil Maddesi 26/ç – 10/4),
Mustafa Cerit
81
İDARİ PARA CEZALARI
• a) Çalışma ortamı, kullanılan maddeler, iş ekipmanı ile çevre şartlarını
dikkate alarak meydana gelebilecek acil durumları önceden
değerlendirerek, çalışanları ve çalışma çevresini etkilemesi mümkün ve
muhtemel acil durumları belirlemeyen ve bunların olumsuz etkilerini
önleyici ve sınırlandırıcı tedbirleri almayan,
• b) Acil durumların olumsuz etkilerinden korunmak üzere gerekli ölçüm ve
değerlendirmeleri yapıp, acil durum planlarını hazırlamayan,
• c) Acil durumlarla mücadele için işyerinin büyüklüğü ve taşıdığı özel
tehlikeler, yapılan işin niteliği, çalışan sayısı ile işyerinde bulunan diğer
kişileri dikkate alarak; önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk
yardım ve benzeri konularda uygun donanıma sahip ve bu konularda
eğitimli yeterli sayıda kişiyi görevlendirme, araç ve gereçleri sağlayarak
eğitim ve tatbikatları yaptırma ve ekiplerin her zaman hazır bulunmalarını
sağlamayan,
• ç) Özellikle ilk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele
konularında, işyeri dışındaki kuruluşlarla irtibatı sağlayacak gerekli
düzenlemeleri yapmayan,
Mustafa Cerit
82
İDARİ PARA CEZALARI
Ciddi, yakın ve önlenemeyen tehlikenin meydana gelmesi durumunda;
•a) Çalışanların işi bırakarak derhal çalışma yerlerinden ayrılıp güvenli bir yere
gidebilmeleri için, önceden gerekli düzenlemeleri yapmayan ve çalışanlara gerekli
talimatları vermeyen,
•b) Durumun devam etmesi hâlinde, zorunluluk olmadıkça, gerekli donanıma
sahip ve özel olarak görevlendirilenler dışındaki çalışanlardan işlerine devam
etmelerini isteyen,
İşverene uyulmayan her bir yükümlülük için 1.000 Türk Lirası, aykırılığın
devem ettiği her ay için aynı miktar (Ceza – Fiil Maddesi 26/d – 11, 12)
•Bütün iş kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydını tutmayan, gerekli
incelemeleri yaparak bunlar ile ilgili raporları düzenlemeyen işverene her bir fiil
için ayrı ayrı 1.500 Türk Lirası (Ceza – Fiil Maddesi 26/e – 14/1) ,
•a) İş kazalarını kazadan sonraki üç iş günü içinde,
•b) Sağlık hizmeti sunucuları veya işyeri hekimi tarafından kendisine bildirilen
meslek hastalıklarını, öğrendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde,
SGK’ya bildirimde bulunmayan işverene 2.000 Türk Lirası (26/e, 14/2)
Mustafa Cerit
83
İDARİ PARA CEZALARI
• Sağlık hizmeti sunucuları kendilerine intikal eden iş kazalarını, yetkilendirilen
sağlık hizmeti sunucuları ise meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları en geç
on gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirmezlerse 2.000 lira (Ceza – Fiil
Maddesi 26/e – 14/4),
• Çalışanlarını sağlık gözetimine tabi tutmayan, işe giriş, iş değişikliği, iş kazası
veya meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaştırma
sonrası talep edilmesi halinde, işin devamı süresince bakanlıkça belirlenen
düzenli aralıklarla, tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde çalışacaklar yapacakları işe
uygun olduklarını belirten rapor olmadan işe başlatılma durumunda,
Her bir çalışan için 1.000 Türk Lirası(Ceza – Fiil Maddesi 26/f – 15/1,2)
• 16. maddede geçen, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması bakımından
işyerinde karşılaşılabilecek sağlık ve güvenlik riskleri, koruyucu ve önleyici
tedbirler, yasal hak ve sorumluluklar, ilk yardım, olağan dışı durumlar afetler
ve yangınla mücadele ve tahliye işleri konularında çalışanları, çalışan
temsilcilerini bilgilendirmeyen işverene bilgilendirilmeyen her çalışan için
1.000 Türk Lirası(Ceza – Fiil Maddesi 26/g – 16),
Mustafa Cerit
84
İDARİ PARA CEZALARI
• Çalışanlarının iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini almasını sağlamayan,
çalışan temsilcilerini özel olarak eğitmeyen, mesleki eğitim alması gereken
tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde mesleki eğitim aldığını belgeleyemeyen
kişiler çalıştırılması, iş kazası veya meslek eğitiminden dolayı işe ara verip
tekrar başlayanlara, … gerekli eğitimler verilmeden başlatılması durumnda
her bir çalışan için 1.000 Türk Lirası (Ceza – Fiil Maddesi 26/ğ – 17),
• İş sağlığı ve güvenliği hakkında çalışanların görüşlerinin alınması ve
katılımlarının sağlanması yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene, her
bir aykırılık için ayrı ayrı 1.000 Türk Lirası (Ceza – Fiil Maddesi 26/h – 18),
• İş sağlığı ve güvenliği hakkında çalışan temsilcisi görevlendirilmesi
yükümlülüğünü yerine getirmeyen işverene 1.000 Türk Lirası (Ceza – Fiil
Maddesi 26/ı – 20/1,4),
• Çalışan temsilcilerinin tehlike kaynağının yok edilmesi veya riskin
azaltılması önerilerini dikkate almayan işverene 1.500 Türk Lirası (Ceza –
Fiil Maddesi 26/ı -20/3),
Mustafa Cerit
85
İDARİ PARA CEZALARI
• 50 ve daha fazla işçi çalıştırılan ve 6 aydan uzun sürekli işlerin görüldüğü
işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği kurulu kurulması yükümlülüğünü yerine
getirmeyen işverene her bir aykırılık için ayrı ayrı 2.000 Türk Lirası (Ceza –
Fiil Maddesi 26/i -22),
• Birden
fazla işyerlerinin bulunduğu iş merkezlerinde, iş hanlarında,
sanayi bölgeleri ve sitelerinde iş sağlığı ve güvenliği koordinasyon
yükümlülüklerini yerine getirmeyen, iş yerlerine gerekli uyarıları yapmayan
yönetimlere 5.000 Türk Lirası (Ceza – Fiil Maddesi 26/j -23/2),
• İş
sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda ölçüm, inceleme ve araştırma
yapılmasına, numune alınmasına veya eğitim kurumları ile ortak sağlık ve
güvenlik birimlerinin kontrol ve denetiminin yapılmasına engel olan
işverene 5.000 Türk Lirası (Ceza – Fiil Maddesi 26/k -24),
Mustafa Cerit
86
İDARİ PARA CEZALARI
• Yükümlülüklere
göre işyerinin bir bölümünde veya tamamında
verilen durdurma kararına uymayarak durdurulan işi yönetmelikte
belirtilen şartları yerine getirmeden devam ettiren işverene fiil
başka bir suç oluştursa dahi 10.000 Türk Lirası, bu sürede işçilerin
ücretini ödemeyen işverene ihlale uğrayan her bir çalışan için 1.000
Türk Lirası, aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar (Ceza – Fiil
Maddesi 26/l -25),
• Büyük kaza önleme politika belgesi hazırlamayan işverene 50.000
Türk
Lirası,
güvenlik
raporunu
hazırlayıp
Bakanlığın
değerlendirmesine
sunmadan
işyerini
faaliyete
geçiren,
işletilmesine Bakanlıkça izin verilmeyen işyerini açan veya
durdurulan işyerinde faaliyete devam eden işverene 80.000 Türk
Lirası(Ceza – Fiil Maddesi 26/m -29),
Mustafa Cerit
87
İDARİ PARA CEZALARI
• Bu kanuna dayalı olarak çıkarılacak yönetmeliklerde belirtilen
yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene, uyulmayan her hüküm için
tespit edildiği tarihten itibaren aylık olarak 1.000 Türk Lirası(29/n – 30),
• İdari Para Cezası Uygulanır.
(Cezanın kanuniliği ilkesi ?)
Kanunda belirtilen idari para cezaları gerekçesi belirtilmek suretiyle
Çalışma ve İş Kurumu il müdürünce verilir. Verilen idari para
cezaları tebliğinden itibaren otuz gün içinde ödenir.
İdari para cezaları tüzel kişiliği bulunmayan kamu kurum ve
kuruluşları adına da düzenlenebilir.
İdari para cezalarına itirazlar Sulh Ceza Mahkemesine yapılacaktır.
Mustafa Cerit
88
TELEVİZYON VE RADYOLARA
YAYIN ZORUNLULUĞU
• TRT ile ulusal, bölgesel ve yerel yayın yapan özel
televizyon kuruluşları ve radyolar; ayda en az 60
dakika iş sağlığı ve güvenliği,çalışma hayatında kayıt
dışılığın önlenmesi, sosyal güvenlik, işçi ve işveren
ilişkileri konularında uyarıcı ve eğitici mahiyette
yayın yapmakla zorunlu tutuldular.
• Bu yayının en az 30 dakikası 17:00-20.00 saatleri
arasında olmak üzere 8:00-22.00 arasında
yapılacak.
Mustafa Cerit
89
İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI
GÖREVLENDİRME ZORUNLULUĞUN
YÜRÜRLÜĞÜ
• İşyeri
hekimi
ve
iş
güvenliği
uzmanı
görevlendirme zorunluluğu;
• Kamu kurumları ile 50 den az çalışanı olan ve az
tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 30 Haziran
2014,
• 50 den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli
sınıfta yer alan işyerlerinde 30 Haziran 2013 de,
• Diğer işyerlerinde ise, 30 Aralık 2012 tarihinde
yürürlüğe girecek.
Mustafa Cerit
90
YASANIN DİĞER BÖLÜMLERİ 30 ARALIK
2012 DE YÜRÜRLÜĞE GİRECEK
Yasanın yayımı yani 30 Haziran 2012 de
yürürlüğe giren hükümleri, işverenleri
fazlaca ilgilendirmiyor. İş dünyasını
ilgilendiren bölümleri 30 Aralık 2012’de
yürürlüğe girecek.
Mustafa Cerit
91
İş Kazası;
1- Sigortalının İşyerinde Bulunduğu Sırada,
2-işveren Tarafından İşyeri Dışında Görevli
olduğu sırada
3-Emziren Kadın Sigortalının, İş Mevzuatı
Gereğince Çocuğuna Süt Vermek İçin Ayrılan
Zamanlarda,
4-sigortalıların, İşverence Sağlanan Bir Taşıtla
İşin Yapıldığı Yere Gidiş Gelişi Sırasında,
Meydana Gelen Ve Sigortalıyı Hemen veya
sonradan Bedenen Ya Da Ruhen Özre Uğratan
Olaydır.
İş Kazasında Ortak Noktalar;
ORTAK NOKTALAR ŞÖYLE SIRALANABİLİR:
Kişinin
Sigortalı
Olması,
Ani
Olarak
Gerçekleşmesi, İstemeksizin Gerçekleşmesi,
Maddi/Manevi Bir Kaybın/Zararın Oluşması, İş İle
İlgili Olması, İşyerinde / İşverenin Otoritesi
Altında Olduğu Dönemde Gerçekleşmesi, Kişiyi
Hemen / Sonradan Bedeni / Ruhi Arızaya
Uğratması, Kaza İle Meydana Gelen Zarar
Arasında İlliyet Bağının Bulunması.
İŞ KAZASININ HUKUKİ SONUCU
BORÇLAR KANUNU
(6098)
Maddi Tazminat
İş Göremezlik
(49)
Maddi Tazminat
Destekten Yoksun
Kalma (53)
SSGSSK (5510)
Manevi
Tazminat (56)
Haklar (16)
İşveren Rücuu
(21)
Geçici/Sürekli İş
göremezlik
Tedavi Masrafları
Çalışma Gücünün Kaybından Doğan
Zararlar
Hak Sahiplerine Gelir
İktisadi Geleceğin Sarsılmasından
Doğan Zararlar
Evlenme Yardımı
Cenaze Yardımı
Mustafa Cerit
94
SGK TARAFINDAN SAĞLANAN YARDIMLAR
1-Geçici İş Göremezlik Ödeneği: Tedavi
Süresince İşçinin Yevmiyesi Ve Tüm Tedavi
Masrafları Ödenir
2-Sürekli İş Göremezlik Ödeneği: Tedavi
Süresince İşçiye Yevmiye Ve Tüm Tedavi
Masrafları Ödenir, % 10’dan Fazla Meslekte
Kazanma Gücünde Azalma Varsa
Gelir
Bağlanır.
3-Ölüm: Cenaze
Masrafları
Ödenir,
Varislerden Durumu Yasaya Uygun Olanlara
Gelir Bağlanır
Mustafa Cerit
95
İŞ HUKUKU YÖNÜNDEN
Kazazedenin Kendisi Veya Ölmüşse Hak
Sahipleri Tarafından Kusuru Olanlar Aleyhine
İş Mahkemesinde Maddi Ve Manevi Tazminat
Davası Açılır.
Maddi Tazminat Davaları Ya İş Göremezlik
Tazminatı Veya Destekten Yoksun Kalma
Tazminatı Adı Altında Açılır
Mustafa Cerit
96
İŞ HUKUKU YÖNÜNDEN
Borçlar Kanunu’nun 49. Maddesinde,
”Kusurlu Ve Hukuka Aykırı Bir Fiille
Başkasına Zarar Veren, Bu Zararı
Gidermekle
Yükümlüdür.”
Hükmü
Bulunmaktadır.
Mustafa Cerit
97
İŞ HUKUKU YÖNÜNDEN
DESTEKTEN YOKSUN KALMA
TAZMİNATI:
Borçlar Kanunu’nun 55. Maddesinde
“Destekten Yoksun Kalma Zararları İle
Bedensel Zararlar, Bu Kanun Hükümlerine
Ve Sorumluluk Hukuku İlkelerine Göre
Hesaplanır.” Hükmü Bulunmaktadır
Mustafa Cerit
98
İŞ HUKUKU YÖNÜNDEN
MANEVİ TAZMİNAT:
Borçlar
Kanunu’nun
56.
Maddesinde
“Hâkim, Bir Kimsenin Bedensel Bütünlüğünün
Zedelenmesi Durumunda, Olayın Özelliklerini
Göz Önünde Tutarak, Zarar Görene Uygun Bir
Miktar Paranın Manevi Tazminat Olarak
Ödenmesine
Karar
Verebilir.”
Hükmu
Bulunmaktadır.
Mustafa Cerit
99
SİGORTA HUKUKU
YÖNÜNDEN
SGK Tarafından Kusuru Görülenler
Aleyhine
İş
Mahkemesinde Açılan
Rücuan Tazminat Davalarıdır.
Kurum
Sigortalıya
Veya
Hak
Sahiplerine Yaptığı Ve İleride Yapacağı
Yardımların Peşin Sermaye Değerini,
Kusuru Nispetinde Müsebbiplerden Talep
Eder.
Mustafa Cerit
100
İŞ KAZASININ
CEZAİ SONUCU
CEZA HUKUK
Taksirle Öldürme
(5237/85)
2 – 6 Yıl Hapis
•Birden fazla ölüm
•bir /birden fazla ölümü
+ bir/birden fazla
yaralanma
•2 yıl – 15 yıl
İŞ HUKUKU
İdari Yaptırım
•Kapatma
•Durdurma
•Alıkoyma
Taksirle Yaralama
(5237/89)
•3 Aydan -1 Yıla Hapis
• Adli para cezası
•Birden fazla kişi
•6 ay – 3 yıl
Mustafa Cerit
İdari Para Cezası
4857/105
77- Yükümlülüklere
Aykırı / 1250 TL
78 – İş sağlığı ve güvenliği
yönetmeliklerine aykırı her
önlem 250 TL
101
CEZA HUKUKU
YÖNÜNDEN
TAKSİR;
Dikkat Ve Özen Yükümlülüğüne Aykırılık
Dolayısıyla, Bir Davranışın Suçun Kanuni
Tanımında
Belirtilen
Neticesi
Öngörülmeyerek Gerçekleştirilmesidir.
KAST;
Suçun Kanuni Tanımındaki Unsurların
Bilerek
Ve
İstenerek
Gerçekleştirilmesidir.
Mustafa Cerit
102
CEZA HUKUKU
YÖNÜNDEN
- Olay Yaralanma İle Sonuçlanmışsa:
-Sulh Ceza Mahkemesi, Tck. 89. Md. Uyarınca 3-12
Ay Arasında Hapis Veya Adli Para Cezası Verir.
Taksirle Yaralama Suçlarının Takibi Şikayete Bağlıdır.
-Duyu Zayıflaması, Kemik Kırılması, Konuşmada
Sürekli Zorluk Ve Hayati Tehlike Geçirme Halinde
Ceza Yarı Oranında Arttırılır.
-Bitkisel Hayata Girme Veya Sürekli Hastalık, Uzuv
Kaybı, Çocuk Yapma Veya Konuşma Yeteneğini
Kaybetme, Yüzde Sürekli Değişiklik Yahut Çocuk
Düşürme Halinde Ceza Bir Kat Arttırılır.
Mustafa Cerit
103
CEZA YASASI HUKUKU
YÖNÜNDEN
-Olay Bir Kişinin Ölümü İle Sonuçlanmışsa:
Asliye Ceza Mahkemesi, TCK 85. Madde
Uyarınca 3-6 Yıl Arası Hapis Cezası,
-Birden Fazla Kişinin Ölümü Veya Bir
Kişinin Ölümü Yanında Başka Kişilerin
Yaralanması İle Sonuçlanmışsa; Ağır Ceza
Mahkemesi, TCK 85. Madde Uyarınca 3-15
Yıl Arası Hapis Cezası Verilir
Mustafa Cerit
104
Son Söz ve Teşekkür
Herkese;
İş kazasız
Cezasız
Bol kazançlı
İş dileğiyle
Dinlediğiniz için teşekkürler
Mustafa CERİT
Mustafa Cerit
105