Transcript Жаңқалиева Күлан
Ұстаз болу - өз уақытын аямау, өзгенің бақытын аялау.
Ж.Ж.Руссо Қызылорда облысы, Қазалы ауданы №266 мектеп - лицейдің химия пәнінің мүғалімі Жанқалиева Күлән Бисенқызы
Физиологиялық әсері Табиғатта таралуы Қолдануы
Шығу тарихы
Күкірт – қашан ашылғаны, қалай атау берілгені жөнінде тарихта дәл мағлұмат жоқ.
Ертеде күкіртті үйді жындардан, жаман энергиялардан тазалауға қолданған. Одессей аңызы бойынша ұзақ жолдан туған үйіне оралғанда бірінші жұмысы үйін күкіртті жағып жын – шайтандарды қуу болған.
16 S
S
Күкірт 1S 2 2S 2 2P 6 3S 2 3P 4 16 S
Күкірт
түр өзгерістері
Аллотропия – (грекше allos - өзге және
tropos – бұрылыс, қасиет ) химиялық Элементтердің бірнеше жай заттар түрінде болуы.
Қазақша тұрпаттастық деп аталады.
Кристалдық түрі
ОЛ иіссіз, суда ерімейтін, сары түсті, морт сынатын, электр тогы мен жылуды нашар өткізетін , балқу температурасы 119 градус, сары түс, қоңыр түсті сұйықтыққа айналады. 250 градуста қоймалжың сұйықтыққа айналады. Температура жоғарылаған сайын молекуладағы атомдар саны азая бастайды:
S ∞ →S 8 → S 6 → S 4 → S 2
Табиғатта таралуы Бос күйінде Қосылыс түрінде Саф күкірт Самород күкірт Қорғасын жылтыры-PbS, күміс жылтыры -
Ag 2 S,
Халькопирит -
CuFeS 2
Металдардың Сульфидтері Күкірт қышқылының тұздары Темір колчеганы FeS 2 Мырыш алдамышы-ZnS Гипс-CaS0 4 · 2H 2 O Глаубер тұзы Na 2 So 4 ·10H 2 O Ащы тұз-MgS0 4 ·7H 2 O
Физиологиялық әсері
S Күкірт – макро элемент,ақуыздың негізгі компоненті .
Күкіртке шаш, кератин,витамин В
1
бай.
Тазартылған күкіртті – тері ауруларына май түрінде жағады, асқазан тағамды қорытпағанда, дистрофияда ішеді.
Күкірт бар аминқышқылдары (цистеин,) ағзаны радиациядан қорғайды, ағзада сутек иондарын тасымалдайды.
Жану реакциясы
S+O
2
=SO
2
2S+3О
2
= 2SO
3
1 2 3
Күкіртсутек
Электрондық формуласы:
.. H : S : H ..
Құрылымдық формуласы:
S H H
Күкіртсутектің химиялық қасиеттері
H 2 S+NaOH = NaHS+H 2 O H 2 S+CaO =CaS+H 2 O H 2 S+Pb(NO 3 ) 2 =2 HNO 3 Na 2 S+Pb(NO 3 ) 2 S 2 +Pb 2+ = 2NaNO = PbS↓ 3 + PbS↓ + PbS↓
H 2 S Күкіртсутек – улы зат, онымен тыныс алса басы айналып тұншығады.
Күкірсутек бар ауамен тыныс алғанда ол қанға сіңіп, темір ионымен байланысып қанның түсі қараяды Адам күкірсутекпен уланғанда тез арада таза ауамен дем алу қажет
Арасан суларымен ревматизм сырқатын емдейді
Сынап сульфиді ашық қызыл түсті Кадмий сульфиді ашық сары түсті
№1. “Сенесің бе, сенбейсің бе?
(берілген сұрақтарға “иә” немесе “жоқ” деген сұрақтармен жауап беру керек) №2. 9 есеп (54 бет) №3. Төмендегі айналуларды іске асыруға болатын реакция теңдеулерін жазыңдар.
Zn →ZnS →H 2 S→ SO 2 → SO 3
Сенесің бе, сенбейсің бе , - күкірттің таңбасы
“эс”
Сенесің бе, сенбейсіңбе, - күкірт латынның
“карбениум” деген сөзі
Сенесің бе, сенбейсіңбе, -
кристалл күкірттің түр өзгерісі
Сенесің бе, сенбейсіңбе, - күкірттің
атомдық массасы 15
Сенесің бе, сенбейсіңбе, -
периодтық кестеде к үшінші қатарда тұр.
Үйге тапсырма: