Transcript Slayt 1

This project is part of the International Climate Initiative. The Federal Ministry for the Environment, Nature Conservation and Nuclear Safety supports
this initiative on the basis of a decision adopted by the German Bundestag
Çeltik-Akgöl,
Genel özellikleri, hidroloji ve
restorasyon önerileri
Osman Erdem
Kuş Araştırmaları Derneği
13.04.2015
1
This project is part of the International Climate Initiative. The Federal Ministry for the Environment, Nature Conservation and Nuclear Safety supports
this initiative on the basis of a decision adopted by the German Bundestag
Çalışma ekibi
Koordinatör: Osman Erdem,
Hidrojeolji uzmanı: Hüseyin Karakuş
Kuş gözlemcisi: Riyat Gül
Bitki uzmanı: İlker Özbahar
GIS uzmanı: Levent Erkol
13.04.2015
2
This project is part of the International Climate Initiative. The Federal Ministry for the Environment, Nature Conservation and Nuclear Safety supports
this initiative on the basis of a decision adopted by the German Bundestag
Çalışmanın amacı
Akgöl’de restorasyon stratejisini geliştirmek
amacıyla alanın drenajdan önceki ve mevcut
durumu tanımlamak ve restorasyonu için öneriler
geliştirmek
13.04.2015
3
Çalışma alanı: Yukarı Sakarya Havzası’nda Konya ilinin
Yunak ve Çeltik ilçeleri sınırları içerisinde yer alan 1983
yılında kurutulmuş eski göl yatağıdır.
1977-1983 yılları arasında
açılan 33 km.
uzunluğundaki Akgöl ana
boşaltım kanalı vasıtasıyla
alanın suları boşaltılarak
kurutulmuştur.
Alanı: 2302 ha
Rakım: 783 – 788 m.
3-4 Ekim 2010 ve 22-24 Ekim 2010 tarihlerinde iki kez alan ziyaret edilmiş,
muhtarlar, belediye başkanları, sulama birlikleri dahil olmak üzere yörede
yaşayan 22 kişiyle görüşme yapılmıştır.
Kurutulmadan önce gölün durumu,
(alanı, göl su seviyesi, göl derinliği, göl su seviyesinin ve alanının
mevsimlere göre değişimi, sazlık alanlar, bataklık alanlar, açık su yüzeyleri)
Kurutulmadan önce göl çevresinde yaşayanlar gölden nasıl yararlandığı,
(Hayvancılık, sazcılık, balıkçılık, avcılık vb.)
Hangi kuş türlerinin, hangi mevsimlerde görüldüğü ve tahmini sayıları,
Mülkiyet durumu,
Alan kurutulduktan sonra neler değişti?
Yeniden göl olmasını istiyor musunuz?
• yeraltı suyunun düştüğü,
• yağışların ve su kaynaklarının azaldığı,
• iklimin sertleştiği
• yer yer toprakta yanmaların başladığı;
Bu değişimden balıkçılık, hayvancılık ve
yaban hayatının zarar gördüğünü
İstiyorsanız veya istemiyorsanız sebebi? belirtmişlerdir.
Bitki çalışması
3-4 Ekim 2010 tarihlerinde bitki örtüsünün
tespiti amacıyla arazi çalışması yapılmıştır.
Çalışma ile araştırma alanında 88 bitki türü tespit
edilmiştir.
Tespit edilen türler içinde endemik, nesli tehlike altında
olan veya ulusal ve uluslararası ölçekte korunması
gereken herhangi bir tür tespit edilmemiştir
Kuru göl yatağındaki bitki örtüsü
Kuş araştırması
3-4 Ekim 2010 tarihlerinde arazi çalışması
yapılmıştır.
Alanda büyüklükleri 10.6 ha ile 0.24 ha arasında
değişen 5 ayrı serbest su yüzeyi ile Çeltik
belediyesi tarafından oluşturulan gölet
bulunmaktadır.
Gözlem sırasında 23 değişik kuş türü kaydedilmiştir.
küçük batağanlar
balıkçıllar
Öneriler
Alanda yeniden su tutulmasıyla yaban hayatı yönünden oldukça değerli bir
ortamın oluşacağı düşünülmektedir.
Farklı ekolojik istekleri olan türlerin barınmasına olanak sağlamak için açık su
yüzeyleri ile kuşların gecelemesi ve kuluçkaya yatması için uzunlukları 150-200
metre genişlikleri 80-100 metre arasında değişen 3-4 adanın oluşturulması
önerilmektedir.
Hidroloji çalışması
Alanın beslenimi yüzeysel akış ve
yeraltısuyu ile gerçekleşmektedir.
Boşalımı ise buharlaşam+terleme
ile kuzeydoğudan Sakarya
nehrine olan bağlantı vasıtasıyla
gerçekleşmektedir
Göl havzası doğal durumunda
6459 km2dir.
Ancak Topkaya göleti yapıldıktan
sonra beslenme alanı 2086 km2
ye düşmüştür
DSİ tarafından 1984 yılında
kurutma kanallarındaki su akımını
ölçen iki adet (İshakuşağı
köprüsü ve Küçükhasan köprüsü)
akım gözlem istasyonu
kurulmuştur.
Sulak alandan boşalan yıllık su
hacmi 118.6 x 106 m3 iken
zamanla azalarak günümüzde
23 x 106 m3 e kadar düşmüştür.
İshakuşağı (Akgöl girişi) ve Küçükhasan köprüsü (Akgöl çıkışı)
aylık akımlarının zamansal değişimi
Alandan boşalan su hacmi Aralık-Nisan ayları arasında en yüksek düzeye
ulaşmaktadır. Bu dönemde boşalan su hacmi yıllık toplam hacminin yarısından fazladır.
Ağustos-Ekim ayları arasında alandan herhangi bir boşalım meydana gelmemektedir.
Akgöl sulak alanının 2-3 km
çevresinde 591 adedi belgesiz
olmak üzere toplam 859 adet
kuyu bulunmaktadır.
Kuyulardan yıllık yaklaşık olarak
30 x 106 m3 su çekimi
yapılmaktadır
Akımların ve sulak alanının
besleniminin azalmasında yer altı
suyu çekiminin etkili olduğu
düşünülmektedir.
Alanın hidrolojisini üç ayrı faaliyet etkilemiştir.
Topkaya göleti; göletin
inşasından sonra sulak alanın
beslenme alanı 6459 km2 den
2086 km2 ye düşmüştür,
1977-1983 yılları arasında
yapılan kurutma kanalları,
Tarımsal sulama amacıyla açılan
kuyular (591 adedi belgesiz 859
adet kuyu bulunmaktadır).
Restorasyon önerileri
Senaryo-1
Küçükhasan
köprüsündeki kurutma
kanalının doldurularak
alan kesitinin +887 m
kotuna yükseltilmesi,
Göl hacmi 840 ha’a
ulaşmaktadır.
Restorasyon önerileri
Senaryo-2
Sulak alanın en dar
kesiminde, sulak alanın
İshakuşağı köyündeki
en yüksek kotu olan
+888 m ye sedde yolu
ile yükseltilmesi.
Göl hacmi 1000 ha’a
ulaşmaktadır.
Restorasyon önerileri
Senaryo-3: Senaryo-1
Küçükhasan
köprüsündeki kurutma
kanalının doldurularak
alan kesitinin +887 m
kotuna yükseltilmesi,
Sonuç ve öneriler
Alanın restorsyonu için önerilen yapılar ve yerleri
Proje ekibi tarafından en uygun senaryo olarak üçüncü senaryo önerilmektedir.
1- Yanmış torf küllerinin taşınmaması ve metan salınımının artmaması için alanın
uzanımına verev, uzunlukları 400-500 m. yükseklikleri 0.5 m. olan toprak bariyerler
oluşturulmalı ve su seviyesi yaklaşık 0,5 metrede tutularak vejetasyon
güçlendirilmelidir.
2- Küçükhasan köprüsünün bunduğu yerde +887 kotuna güvenli olarak su
tutulacak şekilde bir ilave bent yapılmalıdır. Küçükhasan köyü tarafına köyü olası
taşkınlardan korumak için 0,5-1 m. yüksekliğinde toprak sedde yapılmalıdır.
Sonuç ve öneriler
Alanın restorsyonu için önerilen yapılar ve yerleri
3- 2. Senaryoda önerilen bölgede su seviyesinin maksimum +888 m kotunda
tutulabilmesi için alanın Küçükhasan ve Adakasım köyleri arasındaki en dar
kesimde 2. bir bent inşa edilmelidir.
4- Farklı ekolojik istekleri olan kuş türlerinin barınmasına ve beslenmesine olanak
sağlayacak açık su yüzeyleri ile kuşların gecelemesi ve kuluçkaya yatması için
uzunlukları 150-200 metre genişlikleri 80-100 metre arasında değişen 3-4 ada
oluşturulmalıdır.
RİSK,
Sulak alanın yer yer killi kireçtaşı blokları tarafından çevrelenmiş olması
nedeniyle, serbest su düzeyinin yükseltilmesi durumunda bu kütlelerden su
kaçakların meydana gelmesi de olasılığı vardır.
Sonuç ve öneriler
5- Çeltik Belediyesi tarafından yapılan ve Çeltik sulama birliği tarafından işletilen
göletin iyileştirilmesi ve güçlendirilmesi önerilmektedir.
Dikkat ve ilginiz için TEŞEKKÜRLER