Transcript Lipoproteinler & kolesterol

Lipoproteinler
Lipoproteinler


Kan plazmasında
dolaşan yağlar
lipoprotein adı verilen
yapılar ile paketlenerek
taşınırlar.
Lipoproteinler yağların
taşıt araçlarıdır.
Lipoproteinlerin yapıları
Kolesterol
Fosfolipidler
Apolipoproteinler
Trigliseridler
Kolesterol esterleri
Lipidlerin
bağırsaklardaki
sindirimi


İnce bağırsaklarda safra
asitleri ile emülsifiye
edilen lipidler lipaz enzimi
ile hidroliz edilerek yağ
asitleri ve gliserole
parçalanır.
Serbest yağ asitleri,
gliserol; kolesterol ve
bunların esterleri
bağırsaklardan absorbe
edilir.
Bağırsak mukoza hücrelerinde
Şilomikron oluşumu
Şilomikron
Lipidlerin sindiriminde safranın rolü
O
Safra asitleri
Safra karaciğerde
kolesterolden sentezlenir,
safra kesesinde depo edilir
ve ince bağırsaklara
akıtılır.
C
R1
O
R2
CH3
CH3
HO
OH
R1 = OH or H
H
R2 = H or NHCH2COOH or NHCH2CH2SO3
Lipoproteinler
Lipidlerin plazmada
taşınımları için
proteinler ile
paketlenmiş olmaları
şarttır.
Lipoproteinlerin
yapılarında beş değişik
protein (apoprotein)
bulunur.
Apoproteinler (apolipoproteinler)




Lipoproteinlerin yapısında bulunan özelleşmiş
proteinlerdir.
57-4356 kadar amino asitden oluşurlar.
ApoA, B, C, D ve E olmak üzere beş tipi vardır.
Büyük bir kısmı (3/4) karaciğerde sentezlenir.
Apoproteinlerin fonksiyonları



Apoproteinler lipidleri
suda çözünür halde
tutar.
Lipidlerin lipaz ile
olan reaksiyonlarını
düzenlerler.
Reseptörler için bir
çeşit tanıma bölgesi
sağlarlar.
Lipoprotein Grupları
Klinik açıdan önemli ve plazmada
saptanabilen beş ana lipoprotein grubu
vardır. Bunlar;
 Şilomikronlar
 VLDL (very low dancity lipoprotein)
(çok düşük dansiteli lipoproteinler)
 LDL (low dancity lipoprotein)
(düşük dansiteli lipoproteinler)
 HDL (high dancity lipoprotein)
(yüksek dansiteli lipoproteinler)
Liporproteinlerin iç merkezinde
hidrofobik trigliseridler, kolesterol,
kolesterol esterleri ile serbest yağ
asitleri bulunurken; dış yüzeyde
hidrofilik yapıdaki fosfolipidler ve
proteinler yeralır. Bu yapı plazmada
serbestçe dolaşarak dokulara taşınır.
Kolesterol esterleri
Büyüklük ve içeriklerine göre lipoproteinler
Lipoproteinlerin moleküler içerikleri
Dansitesi
(g/ml)
Trigliserid
%
>0.95
86
4
1
9
0.95-1.006
54
21
7
18
IDL
1.006-1.019
30
30
15
22
LDL
1.019-1.063
10
51
21
18
HDL
1.063-1.210
8
21
45
26
Şilomikro
n
VLDL
Kolesterol Protein
%
%
Fosfolipid
%
Lipoproteins rich in triglycerides
Şilomikronlar ve metabolizması



Besinsel lipidler ince barsak tarafından emilir
ve şilomikronlar içerisine paketlenirler. Bunlar
torasik lenf kanalı aracılığı ile kana salınırlar.
Bağırsaklardan emilen yağların dolaşım ve
karaciğere taşınımını sağlar.
Dolaşımdaki şilomikronların yapısındaki
trigliseritler lipoprotein lipaz (LPL) tarafından
uzaklaştırılır, nispeten kolesterolden zengin
şilomikron kalıntılarına dönüşürler.
Şilomikronlar
Trigliseridler,
kolesterol,
fosfolipidler ve
spesifik proteinler
şilomikronlar
olarak bilinen
lipoprotein
bileşiklerini
oluştururlar.
Şilomikronların organizmadaki taşınımı
Cholesterol Transport
TAG transport
TAG transport
Reverse Cholesterol
Transport
VLDL ve metabolizması




VLDL’ler karaciğerde sentezlenir ve trigliseritlerden
zengin büyük partiküllerdir.
Dolaşıma dahil olan VLDL’ler tıpkı şilomikronlar
gibi periferik dokularda LPL’ın etkisine maruz
kalırlar ve büyük oranda trigliseritlerden arınırlar.
Çapı küçülen ve yoğunluğu artan VLDL’ler
dolaşımdaki LDL’in prokürsörlerini oluştururlar.
Oluşan LDL’ler ektrahepatik dokulara gider.
LDL

Kötü kolesterol !
LDL ve metabolizması



LDL plazma kolesterolünün
% 70’ini taşır.
Primer görevi kolesterolü
karaciğerden periferik
dokulara taşımaktır.
Kolesterolü arter duvarına
taşıdığı için ateroskleroz
risk nedenidir.
HDL

İyi kolesterol !
HDL ve metabolizması




HDL’ler yoğunluk ve çap olarak en küçük yapılı
partiküllerdir.
Proteinler yapısının yaklaşık yarısını oluştururlar.
Başlıca görevi kolesterolü periferal dokulardan
karaciğere taşımaktır.
HDL arter duvarındaki kolesterolü uzaklaştırır, bu
nedenle yüksek düzeyleri ateroskleroz için azalmış
riskin en iyi göstergesidir.
After LDL oxydation free radicals and active oxygen
species are formed and they activate macrophages.
Activated macrophages produce inflammatory cytocines (IL-6,
TNF-α), which damage endothel and initate atherogenesis.
KOLESTEROL
Lipidler sınıfının ve
lipoproteinlerin en önemli
üyesidir.
Endojen kaynaklar: başta
karaciğer, böbrek, testis ve
ovaryumlarda sentezlenir
(1g/gün).
Ekzojen kaynaklar: besinler
Kolesterolün fonksiyonları


Beyin, sinir, kalp, bağırsak, kaslar ve karaciğer
başta olmak üzere tüm vücutta yaygın olarak
bulunur.
Vücutta kolesterolden;



hormonlar (kortizon, cinsiyet hormonları,vb)
vitamin D ve
safra asitleri sentezlenir.
Kolesterol sentezi
Kan plazması kolesterol değerleri

Yirmi yaşın üzerinde kan total kolesterol
düzeyler:




Kan LDL-kolesterol düzeyi



200 mg/dl'nin altı istenilen düzeydir.
200-239 mg/dl arası sınırda yüksektir
240 mg/dl'nin üstü ise yüksektir.
130 mg/dl'nin altı istenilen düzeydir.
130-159 mg/dl arası sınırda yüksektir.
Kan HDL-kolesterol düzeyi

35 mg/dl'nin altı düşüktür.
Sağlık açısından plazma kolesterol
düzeyinin normal sınırlar içinde
tutulması gerekir.
Ancak bazı durumlarda bu denge
sağlanamayabilir.
Hiperkolesterolemi
1. Kalıtımsal nedenler
2. Hatalı beslenme
3. Obezite
4. Stres
5.Yaşam tarzı
6. Yaş
7. Diyabet
8. Bazı böbrek ve tiroid hastalıkları (Köpek ve insanlarda
yüksek kolesterolün en sık nedeni hipotiroidizmdir).
9. Sigara ve tütün kullanımı
Hipokolesterolemi


Yaygın bir bulgu değildir,
En yaygın nedeni edinsel veya konjenital
karaciğer yetmezlikleridir.
Risk faktörü olarak kolesterol
Ateroskleroz


Kanda fazla miktarda bulunan kolesterol ve
trigliseridler, kan damarlarında birikir ve
bunların sertleşmesine ve daralmasına
(ateroskleroz) yol açar.
Kolesterol hangi organın damarında birikirse o
organa ait hastalıklar ortaya çıkar.
ATEROSKLEROZ
Yüksek plazma LDL düzeyi
↓
İntimaya LDL
ltrasyonu
↓
Okside LDL ve makrofajlar
↓
Köpük Hücreler
↓
Yag Çizgileri
Endotel hasarı
↓
Trombositlerin yapışması
↓
Trombosit türevli büyüme
faktörü salınımı
↓
Hücre proliferasyonu
↓
İlerlemiş lezyon
ATEROSKLEROZ
Yüksek plazma LDL düzeyi
↓
İntimaya LDL
ltrasyonu
↓
Okside LDL ve makrofajlar
↓
Köpük Hücreler
↓
Yag Çizgileri
Endotel hasarı
↓
Trombositlerin yapışması
↓
Trombosit türevli büyüme
faktörü salınımı
↓
Hücre proliferasyonu
↓
İlerlemiş lezyon
ATEROSKLEROZ
Yüksek plazma LDL düzeyi
↓
İntimaya LDL
ltrasyonu
↓
Okside LDL ve makrofajlar
↓
Köpük Hücreler
↓
Yag Çizgileri
Endotel hasarı
↓
Trombositlerin yapışması
↓
Trombosit türevli büyüme
faktörü salınımı
↓
Hücre proliferasyonu
↓
İlerlemiş lezyon
Aterosklerozun sonuçları









Arter lümeninde daralma
Plak rupturü
Trombüs ve emboli
Anevrizma gelişimi
Kalsifikasyon
Kanama
Koroner kalp hastalıklar, kalp krizi
Felçler
Kangren
NORMAL KORONER
DAMAR
Aterosklerozda plak
PLAK İÇİ TAZE KANAMA
Aterosklerozda risk faktörleri
















Hipertansiyon,
Lipid (yağ) metabolizması bozukluğu,
Kolesterol yüksekliği,
Sigara,
Diabetes mellitus,
Şişmanlık,
Fiziksel aktivite azlığı ve sedanter yaşam
Yüksek hematokrit (kanda çok fazla hücre bulunması)
Artmış trombojenik faktörler (kanı pıhtılaştıran faktörler )
İleri yaş
Erkek cinsiyet
Aile öyküsü
Alkol bağımlılığı
Fibrinojen yüksekliği
Ürik asit yüksekliği
Belirgin beyin, kalp, böbrek veya damar hastalığı
Sigara








LDL oksidasyonu ↑
HDL kolesterol ↓
Endotel bağımlı vasadilatasyon bozulur
CRP ↑
Fibrinojen ↑
Trombosit agregasyonu ↑
Monosit adhezyonu ↑
Korener spazm ↑
Sigara





Üçüncü dünya ülkelerinde sigara tüketimi
yüksektir.
İçilen sigara sayısı ile orantılı olarak kalp
hastalıkları (KAH) riski artar.
Günlük 4 adet sigara içimi bile KAH ↑
Sigara dumanına maruz kalmak da KAH ↑
Sigaranın bırakılması ile myokardiyal infarktüs
riski % 65 azalır.
Östrojen



Menapoz öncesi kadınlarda ateroskleroz daha seyrek,
Östrojen→ HDL ↑, LDL↓, LDL oksidasyonu ↓
Androjenler östrojene ters etkili hormonlardır.
Diyabet



Kalp hastalıkları riski 3-5 kat artar.
HDL azalırken LDL kolesterol düzeyi artar
Trigliseridlerde artış vardır.

•Smoking
•Lipid status
2/3
of the
risk
Risk factor for CVD
•Homocysteine >15 mmol/l
•Diabetes mellitus
•Metabolic syndrome
•Sedentary life style
•BMI >30:
>>> saturated fatty acids
> >>salt and >>> sugar
>>> (or <<<) alcohol
<<< fruits and vegetables
•Stress
Egzersiz






Kan basıncı ↓
Kilo kaybı
LDL ↓ , HDL ↑
Glukoza tolerans düzelir
Endotelyal disfonksiyonda düzelme
Trombosit agregasyonunda düzelme
• treatment (+ 1 to 2
measure of BP)
• non-pharmacological
treatment
• physical activity
• diatary regime
• 8–9 h of sleep
• avoidance of risk factors
Patient’s compliance
Quantum therapy device
