Transcript GOK ZE 2012
Gelijke OnderwijsKansen ZELFEVALUATIE 13 januari 2010 – Heverlee 26 januari 2010 – Wemmel 27 januari 2010 – Sint-Pieters-Leeuw Diocesane Pedagogisch Begeleidingsdienst Basisonderwijs Mechelen-Brussel DOELSTELLINGEN Zelfevaluatie situeren als onderdeel van interne kwaliteitszorg instrumenten aanbieden om de zelfevaluatie aan te pakken Effecten van GOK zien INHOUDSDUIDING verantwoording interne kwaliteitszorg ZE stappenplan instrumenten ZELFEVALUATIE ALS VERANTWOORDING Het decreet Gelijke onderwijskansen Omzendbrief het gelijke onderwijskansenbeleid voor het basisonderwijs Referentie: BaO/2006/01 http://www.ond.vlaanderen.be/edulex/database/document/document.asp?docid=13785 BIJLAGE 1: EVALUATIE VAN HET PROCES + 1 De school schreef een schooleigen visie uit voor GOK . De school maakte een analyse van de beginsituatie m.b.t. GOK. de beginanalyse was kwaliteitsvol. 2 de analyse handelde over alle GOK thema’s met de analyse kon de school de feitelijke situatie bepalen van de GOK thema’s vanuit de diagnose kreeg het team een zicht op de noden van zowel school als klas 3 Aan de hand van de vastgestelde noden bepaalde de school ten minste 2 thema’s of één cluster waaraan ze gedurende 3 schooljaren werkt. De school schreef een beleidsplan uit m.b.t. de uit te werken thema’s of cluster 4 het beleidsplan bestaat uit een oplijsting van haalbare doelstellingen waaraan de school wil werken - Naar welke bronnen en documenten kan er verwezen worden ? Hoe staaf je de vaststelling ? Welke verantwoording geef je ? ZELFEVALUATIE EN KWALITEITSZORG ONDERWIJSSPIEGEL 2007 – 2008 GOK II Vooruitgang • Verband BSA en keuze van de doelstellingen • Realiseren van GOK-doelen ZELFEVALUATIE EN KWALITEITSZORG ONDERWIJSSPIEGEL 2007 – 2008 GOK II De PIJNPUNTEN uit de 1ste cyclus blijven bestaan! Te veel doelstellingen en acties (fragmentair/ niet doordacht): te veel hooi op de vork. Het formuleren van te vage doelstellingen, waardoor de effectmeting hapert. Het niet vertrouwd zijn met de vertaalslag van doelstellingen in acties. Vaak te weinig doelstellingen en acties op leerkrachtniveau Gebrek aan een gericht nascholingsbeleid om de competentie van de leraren te versterken. Het onvoldoende waken over de geleidelijke inpassing van de GOK-werking in de algehele schoolwerking en het schoolbeleid/zorgbeleid ZELFEVALUATIE EN KWALITEITSZORG ONDERWIJSSPIEGEL 2007 – 2008 Werkpunten Zelfevaluatie Effectmeting Bereiken van de doelstellingen:effect op lerarenniveau GOK II ZELFEVALUATIE EN KWALITEITSZORG ONDERWIJSSPIEGEL 2007 – 2008 GOK II Duidelijke effecten van het GOK-beleid zijn het gevolg van een • sterk beleidsvoerend en zelfevaluerend vermogen • de betrokkenheid van het schoolteam Al GOKkend werken aan het BELEIDSVOEREND VERMOGEN pijlers van BeleidsVoerend Vermogen Reflectie en zelfevaluatie Leiderschap Gezamenlijke verantwoordelijkheid Responsief vermogen Professionalisering Samenwerking Zorg voor vernieuwingsproces Betrokkenheid Visie en doelgerichtheid OVERKOEPELEND DOEL HET LEREN VAN DE KINDEREN BEVORDEREN ZELFEVALUATIE ALS SCHOOLONTWIKKELING INTERNE KWALITEITSZORG Interne kwaliteitszorg: taak van de school De school is de verantwoordelijke om de kwaliteit van haar onderwijs voortdurend te evalueren en bij te sturen. In elke professionele organisatie, en dus ook in de school, is de interne kwaliteitszorg de basis van het kwaliteitsproces. De school ontwikkelt daarvoor zelf kwaliteitszorginstrumenten, aangepast aan haar specifieke situatie. Die geven systematisch feedback over haar kernprocessen en over de vraag of zij haar doelen bereikt. Het staat een school volledig vrij haar eigen kwaliteitszorgsysteem te kiezen, en sowieso om aan interne kwaliteitszorg te doen. We stimuleren wel dat scholen aan interne kwaliteitszorg en aan zelfevaluatie doen. Om zelf systematisch te beschrijven én te beoordelen hoe ze functioneren en welke resultaten ze gerealiseerd hebben. Om dan hun beleid waar nodig bij te sturen. Frank Vandenbroucke 2008 “In de loop van het tweede trimester van het tweede schooljaar (2009-2010) voert elke school een zelfevaluatie uit.” = 1. de school gaat na of de gegevens verzameld en geanalyseerd werden met betrekking tot de vooropgestelde doelstellingen 2. de zelfevaluatie resulteert in voorstellen tot verbetering van de eigen werking en in eventuele bijsturingen 3. de zelfevaluatie wordt ter kennisgeving voorgelegd aan de schoolraad Algemeen wordt aangenomen dat de kwaliteit van de zelfevaluatie verhoogt wanneer het zelfevaluatieproces wordt gedragen door het schoolteam.” Het is aan school zelf om te bepalen hoe zij de zelfevaluatie doorvoert. zelfevaluatie UITVOERING Zelfevaluatie Verzamelen & Analyseren Effect Verbeteren & Bijsturen www.vlor.be > publicaties > gelijke onderwijskansen GOK-zelfevaluatie: inspiratietekst Bao 16/11/2006 Steunpunt GOK & Vlor-werkgroep Zelfevaluatie www.steunpuntgok.be > GOKSCHRIFT 13 > GOKTIP zelfevaluatie: hoe begin je eraan? Effecten van GOK in kaart brengen BEGINSITUATIE ANALYSE Kwaliteitscirkel GOK 1. Kinderen 8. kansengelijkheid GOK doelstellingen 3. bepalen • Doelstellingen 4. omzetten in acties • Samenstellen operationeel plan PLANNING 7. Kwaliteit verhoogd? 6. Effecten vaststellen Is er beweging? 5. Acties uitgevoerd? Uitvoeren operationeel plan UITVOERING VAN DE ACTIES ZELFEVALUATIE Kwaliteit 2. onderwijs RECEPT VOOR EEN GESLAAGDE EVALUATIE zelfevaluatie STIMULERENDE SCHOOLLEIDING leden leren van en door mekaar stimuleren en continueren Middelen ter beschikking stellen blijven opvolgen zelfevaluatie DUIDELIJKE COMMUNICATIE TRANSPARANTIE belang en doel van zelfevaluatie DIALOOG Geef alle betrokkenen een stem: personeel, leerlingen, ouders…. niet alleen bij bespreking van de resultaten, maar ook bij de gegevensverzameling. Functioneren kritisch bekijken: Zorg voor een sfeer van respect, veiligheid en vertrouwen Kwaliteitscirkel GOK 1. Kinderen 8. kansengelijkheid 7. Kwaliteit verhoogd? Borgen! Kwaliteit 2. onderwijs GOK doelstellingen 3. bepalen • Doelstellingen 4. omzetten in acties • Samenstellen operationeel plan Is er beweging? 6. Effecten vaststellen 5. Acties uitgevoerd? BIJLAGE 3:EVALUATIE ACTIES ACTIE Thema PR SEO TVO DIV PART DO Doel LL LKR SCHOOL BETROKKENE bij de actie: Wat zijn de reacties? Wat zijn de effecten van de actie?Had je deze effecten voor ogen? Zijn er onverwachte effecten? Positief of negatief? Was de actie een goede actie om de doelstelling te bereiken? Verklaar Was het voor jou duidelijk wat moest gebeuren? Verklaar Kon de actie binnen de voorziene tijd uitgevoerd worden? Veklaar Werd de actie uitgevoerd? Moet de actie bijgestuurd worden? Moet de actie bijgestuurd worden? Hoe denken de kinderen erover? In mijn klas heerst vaak een gezellige sfeer. Ik voel me goed in de klas Ik heb vrienden in de klas. Als ik blij, bang, boos of verdrietig ben, mag ik dat vertellen. Als iets niets goed lukt, word ik geholpen. Ik mag zeggen wat ik leuk of saai vond. Ik leer interessante dingen in de klas. Ik mag voorstellen / ideeën doen. In onze klas zijn niet alleen punten belangrijk. In onze klas wordt niemand uitgelachen. Mijn meester/juf ziet me graag. Mijn meester/juf luistert echt naar mij als ik wat zeg. Mijn meester/juf zegt ook wat ik al goed kan. Verzamelen & analyseren gerelateerd aan de vooropgestelde doelen BREDE evaluatie Verzamelen & Analyseren Effect Verbeteren & Bijsturen Kwaliteitscirkel GOK 1. Kinderen 8. kansengelijkheid 7. Kwaliteit verhoogd? Borgen! Kwaliteit 2. onderwijs GOK doelstellingen 3. bepalen • Doelstellingen 4. omzetten in acties • Samenstellen operationeel plan Is er beweging? 6. Effecten vaststellen 5. Acties uitgevoerd? Verzamel gegevens gerelateerd aan de vooropgestelde doelen LEERLINGNIVEAU THEMA DOELEN BRONNEN EFFECTEN In hoeverre is het vooropgestelde doel behaald? _______I______ eerder wel eerder niet Verklaar LEERKRACHT NIVEAU _______I______ eerder wel eerder niet Verklaar SCHOOL NIERAU _______I______ eerder wel eerder niet Verklaar Geleverde inspanningen en resultaten Zelfevaluatie Verzamelen & Analyseren Effect Verbeteren & Bijsturen THEMA: Socio - emotionele ontwikkeling BRONNEN EFFECTEN -Bevraging bij kleuters -Beeldend werk van kleuters gemaakt in gevoelenshoek -Kleuters kiezen vaak voor gevoelenshoek -- Kleuters gaan méér in LEERKRACHTNIVEAU Leerkrachten pakken socioemotionele problemen in hun dagelijkse klaswerking aan. -Observaties van leerkrachten in de klas ( o.a. in gevoelenshoek) -- Leerkrachten vinden de gevoelenshoek een meerwaarde in hun klaspraktijk – ze willen deze nog verder uitbouwen . SCHOOLNIVEAU Actief ondersteunen door de schoolleiding van klaspraktijk en aanpak. - Verslagen van overlegmomenten leerkrachten / zorgco/ gok. - Verslagen van klasbezoeken -- Ondersteuning positief : betrokkenheid , samenwerking van de leerkrachten met ondersteuners verloopt goed. LEERLINGNIVEAU Kinderen leren zich bij conflicten beter uitdrukken en op een positieve manier conflict op te lossen. overleg bij conflicten . -- Welbevinden is toegenomen. Effecten van GOK zien schoolniveau Aanzetten tot uitwisseling en communicatie binnen het team Aanzetten tot uitwisselen van ervaringen en te rade gaan bij elkaar Professionaliseringsbeleid duidelijker afgestemd op schoolspicifieke noden Intervisie en collegiale coaching Gedeelde zorg Visie en plan worden voortdurend opgevolgd en bijgesteld Openheid binnen het team Gecoördineerde aanpak zorgverbredend denken en handelen Meer ruimte voor gedachtewisseling en inbreng Meer overlegmogelijkheden Meer samenhangend beleid Aanzetten tot bredere vormen van samenwerken met ouders Soepeler inspelen op verschillen in gezinssituaties … 31 Effecten van GOK zien leerkrachtniveau Meer aandacht voor ontwikkelingsproces Meer gebruik van soepele organisatievormen Aanzetten tot groepswerk, vormen van coöperatief leren, zelfstandig werken Onderlinge afstemming over de klassen heen Handelingsbekwaamheid van leerkrachten Vernieuwingsbereidheid gebruik van differentiatie Activerende werkvormen Kritische ingesteldheid tov eigen functioneren Mentaliteitsverandering op vlak van ondersteuning, begeleiding en remediëring Breed evalueren … 32 Effecten van GOK zien leerlingniveau •Welbevinden •Betrokkenheid •Ontwikkeling op alle dimensies (competenties, motivatie, zelfsturing, sociaalemotionele,…) •Schoolloopbaan •Meer inbreng van kinderen bij keuze en invulling van inhouden, materiaal,… •Meer leerlinginitiatief en participatie •… 33 VOORBEELD PREVENTIE EN REMEDIËRING van ontwikkelingsen leerachterstanden Doelstelling: Leerling: De betrokkenheid en leermotivatie van de leerlingen verhogen door ze actief te laten werken met de computer Leerkracht: Een ICT ondersteunende leeromgeving scheppen School: Overleggen wie welke begeleiding/nascholing nodig heeft Acties: •Studiedag: Werken aan de realisatie van ICT-leerplandoelen •Leerkrachten wisselen interessante ICT-toepassingen uit •Aanduiden in klasboek in welk leergebied ICT-activiteiten aan bod komt •Takenbord/Hoekenwerk/ Contractwerk verrijken met ICT-opdrachten •tijdens de middag het computerlokaal openstellen •Via samenwerking en interactie oefenkansen creëren •… THEMA DOELEN BRONNEN EFFECTEN In hoeverre is het vooropgestelde doel behaald? LEERLINGNIVEAU _______I______ De betrokkenheid en leermotivatie van de leerlingen verhogen door ze actief te laten werken met de computer. Screening: welbevinden & betrokkenheid Klasobservaties Aantal lln tijdens de middagpauze Leerlingen zijn betrokken bij ICTtoepassingen Het respecteren van timing lukt nog niet Leerlingen helpen elkaar – geven en vragen spontaan hulp Zwakke leerlingen boeken vooruitgang door inoefenprogramma’s Opkomst is zeer groot tijdens de middagpauze eerder wel eerder niet Verklaar LEERKRACHT NIVEAU _______I______ eerder wel Een ICT ondersteunende leeromgeving scheppen eerder niet Verklaar Observaties klasdagboek Pc staan in de meeste klassen dagelijks aan. Kansen zien om ICT een zinvolle plaats te geven binnen een les/activiteit lukt nog niet _______I______ SCHOOL NIERAU eerder wel Overleggen wie welke begeleiding/nasc holing nodig heeft? Invullijst weekrooster ondersteuning Nascholingsplan Nascholing heeft de visie verruimd Opstart ouderwerkgroep ICT Leerkrachten willen meer tips i.v.m. interessante websites Aankoop materiaal: laptop eerder niet Verklaar Effecten van GOK zien • Acties uitgevoerd? • Doelstellingen behaald? • Is de betrokkenheid van alle kinderen verhoogd door ze actief te laten werken met de computer? • Zijn leerkrachten bekwamer in het organiseren van de ICT op klasniveau ? • Weet en kan het schoolteam beter omgaan met ICT? 36 Samenhang tussen vaststellingen Als het schoolteam (op schoolniveau) een concrete indicatie heeft van de - professionalisering op het vlak van ICT én bij de leerkrachten wordt - krachtiger gedrag rond klasorganisatie vastgesteld én - de prestaties van de leerlingen gaan erop vooruit, dan hebben wij als schoolteam redenen om aan te nemen dat de geplande GOK-acties een effect hebben gehad op de drie niveaus, en dat de drie niveaus mekaar onderling positief hebben beïnvloed. 37 Kwaliteitscirkel GOK 1. Kinderen 8. kansengelijkheid Kwaliteit 2. 7. Kwaliteit verhoogd? onderwijs GOK doelstellingen 3. bepalen • Doelstellingen 4. omzetten in acties • Samenstellen operationeel plan 6. Effecten vaststellen 5. Uitvoeren operationeel plan Zelfevaluatie: onderwijskwaliteit verbeterd? Hebben de acties en de resultaten een blijvend karakter? • Zijn de acties eenmalig of worden ze opgenomen in de dagelijkse praktijk? Blijven we de acties verderzetten naar de toekomst toe? (verankering/kwaliteitsborging) Hebben de acties een structureel karakter? • Zijn de acties gelinkt aan aan het hele team? Wordt de actie opgenomen door enkele leerkrachten of door alle teamleden niet alleen op een bepaald moment, maar voortdurend maakt de actie deel uit van het schoolgebeuren. (breed gedragen) Zijn de acties integraal of hebben ze dat potentieel? • Stromen de acties en resultaten door naar alle inhouden en ontwikkelingsgebieden? (doorheen het curriculum) Zelfevaluatie: Gelijke kansen voor maximale ontplooiing van alle leerlingen verhoogd? Zijn we er als school in vergelijking met de vorige evaluatie (of beginsituatie-analyse) in geslaagd om ervoor te zorgen dat: • meer leerlingen goed op weg zijn om de minimumdoelstellingen (eindtermen) van alle (of meer) ontwikkelingsgebieden te halen? •er meer leerlingen zijn die hun capaciteiten maximaal kunnen ontplooien? •de leerlingen die systematisch zwakker scoorden bij de vorige analyse het nu beter doen? Geleverde inspanningen en resultaten Zelfevaluatie Verzamelen & Analyseren Effect Verbeteren & Bijsturen Lestijden in het kader van kleuterparticipatie: GOK + • Scholen met ≥40% onderwijskansarme Elke maatregel ter bevordering van kleuters gelijke onderwijskansen, op welk niveau ook, • Maximale ondersteuning en begeleiding Is maar zo krachtig als de kracht van onderwijskansarme kleuters waarmee ze de kwetsbare leerling bereikt. • GEEN Elkeafzonderlijk maatregel GOK+plan is maar zo krachtig als de leer-kracht die ze in de individuele leerling losweekt. ZELFEVALUATIE STAPPENPLAN ZELFEVALUATIE VOORBEREIDING WERKMOMENTEN TEAM VERWERKING & INTERPRETATIE ZELFEVALUATIEVERSLAG BESPREKEN CONCLUSIES EN VOORSTELLEN BIJSTURING GOKWERKING BIJSTELLEN GOK-PLAN VOORBEREIDING Keuze maken over: de instrumenten die je gaat gebruiken de betrokken partijen en de bronnen die je wil aanspreken welke actie/doel evalueert het GOKteam, het team, de leerling, de ouder, externen. Uitwerken van een evaluatiescenario met haalbare timing met helder taken- en activiteitenoverzicht (‘wie doet wat wanneer?’) Aanmaken van een instrument of schooleigen maken van een instrument Inhoudelijke voorbereiding informatie naar het schoolteam WERKMOMENTEN TEAM Evaluatie van de concrete acties. Individuele reflectie Reflectie met betrokkenen Groepsgesprekken Evaluatie van doelen en Effecten van GOK Groepsgesprekken VERWERKING & INTERPRETATIE Gegevens verwerken kost tijd. Trek hiervoor voldoende tijd uit! Op basis van de conclusies nieuwe beslissingen nemen: bevestiging van eerdere keuzes Andere acties en/of thema’s meenemen ifv gekozen doelen Gooi niet weg wat al goed werkt verdieping van een actie bijsturing van een doelstelling of actie HET ZELFEVALUATIEVESLAG De school beslist zelf hoe ze het verslag van de zelfevalutie noteert Conclusies van de zelfevaluatie op 1 à 2 bladzijden samenvatten •Uitspraak doen over “effect” (1ste niveau) = over de bijdrage van de actie aan het halen van de doelstelling(en). •Uitspraak doen over effect (2de niveau) = bijdrage aan algehele kwaliteit van onderwijs en kansengelijkheid in de school Eerlijk sterke én zwakke punten Ook andere bijdragende factoren of storende factoren vermelden Leesbaar voor alle betrokkenen klemtoon op bevindingen en bijsturingen,niet op cijfers BESPREKEN CONCLUSIES & NIEUWE VOORSTELLEN Bespreken zelfevaluatieverslag Bespreken nieuwe voorstellen: verdiepen bijsturen GOK-PLAN BIJSTELLEN 3de trimester (2009-2010) Stel de concrete planning van de GOK-werking bij Evalueer de gevolgde procedure zelfevaluatie Maak afspraken wanneer een volgende evaluatie van de GOK –werking gebeurt INFO www.vlor.be www.steunpuntgok.be www.ond.vlaanderen.be/GOK/faq ond.vsko.be www.kerknet.be/vic.onderwijs.mb School+visie n° 2: okt-nov 2008 Oog voor gelijke kansen