Transcript Roman Czernecki - Gimnazjum Publiczne im. Romana

Roman Czernecki
Dzieciństwo i lata nauki
Prof. Roman Czernecki
Roman Czernecki
• Roman Czernecki ur. 14 maja 1904 r. w Sielcu.
Był synem Zenona i Emilii, wnukiem Wacława
i Olimpii oraz prawnukiem Kazimierza i Zofii
Czerneckich. Miał żonę Jankę Lickendorf, z którą
miał dwójkę dzieci: Andrzeja i Irenę.
Posiadał braci i siostry, a także czterech wujków:
-Jana (wydawcę kart pocztowych i księgarza),
-Józefa (rotmistrza Ułanów),
-Adama (księdza wyznania greckokatolickiego)
i Emila (księdza, kapitana i kapelana 19. pułku
piechoty).
Dzieciństwo
Dzieciństwo
• Dzieciństwo w Horbkowie, jak sam autor pisze
było dla niego sielsko-anielskie. Czerneccy
mieli młodą opiekunkę, która nie zawsze sobie
z nimi radziła, ponieważ mieli za dużo atrakcji.
Niektórymi z nich było m.in. wchodzenie na
stogi siana i łażenie po drzewach. Jednak takie
zachowania nie były bezkarne. Ojciec karcił ich
za takie wybryki, odmawiał jedzenia deseru,
a nawet zakazywał im wychodzić z domu.
Nauka
Młody Roman Czernecki
Nauka
• Na początku młodych Czerneckich uczył w domu
pan Kozyra, ale po 2 latach domowej nauki rodzice
postanowili wysłać Romana do szkoły.
Został zapisany do trzeciej klasy szkoły ćwiczeń przy
seminarium nauczycielskim w Sokalu. Na początku
nauki Roman dojeżdżał do szkoły. Jednak w połowie
listopada został przeniesiony do mieszkania
u pp. Bereźnickich. W szkole młody Roman uczył się
j. polskiego, j. niemieckiego, przyrody, rachunków,
rysunków, śpiewu i gimnastyki.
Nauka
• Nasz patron mile wspomina pewnego
nauczyciela - pana Rysia, który bardzo dobrze
„dogadywał się” z dziećmi, chodził z nimi na
wycieczki i bawił się.
W klasie czwartej młodego Romana czekał
egzamin wstępny do klasy pierwszej
gimnazjum, który jak sam pisze: ,, bardziej ode
mnie przeżywali moi rodzice”.
Niezwykłe wydarzenia z dzieciństwa
Romana Czerneckiego
Niezwykłe wydarzenia z dzieciństwa Romana
Czerneckiego
• Pierwszym niezwykłym wydarzeniem w życiu
młodego Romana Czerneckiego była kometa
Halleya. Ludzie w tamtych czasach myśleli,
że swoim ognistym ogonem spopieli ziemię.
Pewnej nocy ojciec Romana obudził go i wyszli
razem przed dom. Na niebie zobaczyli świetlną
smugę. Była to właśnie kometa Halleya.
Kometa Halleya
Niezwykłe wydarzenia z dzieciństwa Romana
Czerneckiego
• Drugim niezwykłym wydarzeniem w życiu
młodego Romana było zatonięcie Titanica,
o którym każdy z nas na pewno słyszał.
Pisali o tym w każdej gazecie z tamtego
okresu.
Titanic (po prawej)
Niezwykłe wydarzenia z dzieciństwa Romana
Czerneckiego
• Trzecim i chyba najbardziej niezwykłym
wydarzeniem było zastrzelenie w Sarajewie
następcy austriackiego tronu arcyksięcia
Franciszka Ferdynanda Habsburga i jego żony.
Jak sam pisze: ,,Tą wiadomością był głęboko
poruszony mój Ojciec, przewidywał
nieobliczalne następstwa. Przewidywania
okazały się one słuszne. 28 lipca 1914 roku
Austria wypowiedziała Serbii wojnę’’.
Arcyksiążę Franciszek Ferdynand Habsburg z rodziną
I wojna światowa
I wojna światowa
• Dwa dni przed rozpoczęciem wojny Roman wraz
z rodzeństwem i mamą za sprawą ojca wyjechali
do Sielca, po drodze zatrzymując się w Sokalu,
gdzie odbyła się manifestacja. Wszyscy cieszyli się
z rychłej wojny, gdyż wierzyli, że wojna pozwoli
odzyskać Polsce upragnioną wolność.
Następnego dnia pożegnali ojca, który został
zmobilizowany i pojechali do Sielca. Dzień później
otrzymali wiadomość o wypowiedzeniu wojny
Austrii przez Rosję.
I wojna światowa
• W domu babci Olimpii zorganizowano szpital
polowy. Od tego czasu w okolicy działy się
niezwykłe rzeczy m.in. dom odwiedzili
Huzarzy, Kozacy, gen. Iwanow, raz do domu
zawitał ojciec Romana.
Generał Nikołaj Iwanow
I wojna światowa
• Rosjanie ograbili całe gospodarstwo babci,
więc wszyscy razem postanowili wrócić
(oczywiście oprócz Zenona, który był na
wojnie) do Horbkowa. Po drodze do domu
Czerneccy zatrzymali się w Sokalu. Większość
jego zabudowań została zburzona, ale ocalał
gmach gimnazjum, w którym uczył się Roman.
I wojna światowa
• W Horbkowie przywitano Czerneckich z radosnym
zaskoczeniem. Miejscowość była całkowicie
nietknięta. Mama Romana zorganizowała
nauczanie dla dzieci. Pan Kozyra ponownie
zaczyna uczyć rodzeństwo, a niedługo później
wraca ojciec dzieci. Roman otrzymał od niego
podręczniki do pierwszej klasy gimnazjum
i naszego patrona zaczął douczać uczeń siódmej
klasy gimnazjalnej Erdman, który miał z nim
codziennie trzy godziny zajęć.
I wojna światowa
• W połowie lata 1915 roku wójt Horbokowa
otrzymał polecenie ewakuacji wszystkich
mieszkańców wsi w głąb Rosji. Czerneccy
wyjeżdżają do Tartakowa do ks. Dawidowicza.
W mieście jest wiele rosyjskich żołnierzy.
Po dotarciu na miejsce babcia Olimpia
zachorowała i zmarła. Niestety, droga na
cmentarz wiedzie przez pole walki, więc
Czerneccy postanawiają poprosić Rosjan
o przeniesienie trumny na cmentarz,
ale nie udaje się im tego dokonać. Dopiero
w nocy udaje się przenieść trumnę na cmentarz.
I wojna światowa
• Niedługo później w Tartakowie wybuchła
epidemia cholery, a następnie Rosjanie
wycofali się z tej miejscowości. Po ich
odwrocie do Tartakowa wkroczyli Austriacy.
Następnego dnia rano ojciec Romana poszedł
pieszo do Horbkowa, by zobaczyć co się stało
z rodzinną posiadłością. Dom został całkowicie
zniszczony, sprzęt został skradziony, a stajnia
i stodoła spalone.
I wojna światowa
• Na szczęście Austriacy przywrócili działalność
większości instytucji. Ojciec Romana zgłosił
w kuratorium gotowość do objęcia posady
dyrektora gimnazjum w Tartakowie.
Czerneccy otrzymali mieszkanie.
Niestety, w nowym mieszkaniu nie było mebli.
Roman i jego siostra rozpoczęli naukę
w gimnazjum po kilku egzaminach oraz po
szybkim przerobieniu materiału razem z ojcem
i Erdmanem. Rodzice zorganizowali stancję dla
dwójki świeżo upieczonych uczniów gimnazjum
u pani Niemcowej.
I wojna światowa
• Gimnazjum mieściło się w budynku
zastępczym. Sale były ciasne, a z zewnątrz
dochodził hałas. W szkole uczyło troje
nauczycieli. Sytuacja zmieniła się w roku
szkolnym 1916/17, gdy gimnazjum
przeniesiono do gmachu ,,C.K. Gimnazjum”.
Potem dyrektorowi H. Kopii udało się
skompletować całe grono pedagogiczne.
I wojna światowa
• 3 marca 1918 roku Rząd Sowiecki podpisał
z państwami centralnymi układ o zawieszeniu
broni. 31 października Ukraińcy opanowali Sokal,
a ludzie dowiedzieli się, że na terenach Galicji
Wschodniej powstało państwo Ukraińskie
ze stolicą we Lwowie. 10 listopada ludzi ożywiła
wiadomość o przyjeździe Józefa Piłsudskiego
do Warszawy. Polacy, mieszkańcy Lwowa,
Przemyśla i Jarosławia rozpoczęli walkę
z Ukraińcami. Na wiosnę następnego roku kończą
się walki w tych miastach.
I wojna światowa
• 15 maja 1919 gimnazjum wznowiło zajęcia.
Uczniowie musieli przerobić roczny zakres
materiału do 16 sierpnia 1919 roku.
Roman rozpoczął rok szkolny 1919/1920, podczas
którego wybuchła następna wojna polsko-bolszewicka. Po zakończeniu wojny
rozpoczął się rok szkolny 1920/1921, który jak
sam autor pisze: ,,...jedyny rok mojej nauki
szkolnej, w którym wreszcie panuje w kraju
spokój. Jest to równocześnie rok porządnej,
intensywnej nauki i przygotowania do matury”.
Studia we Lwowie
Studia we Lwowie
• Roman Czernecki przystąpił do matury
w 1921r w Sokalu. Zdawał egzamin pisemny
z j. polskiego, łacińskiego i greckiego
oraz ustny z polskiego, greki, historii
i matematyki. Po udanym egzaminie
dojrzałości rozpoczął studia we Lwowie.
Studia we Lwowie
• Po wakacjach Czernecki wyjechał do Lwowa
i zapisał się na wydział filozofii Uniwersytetu
Jana Kazimierza oraz rozpoczął studia
z filologii polskiej i historii filozofii.
Na uniwersytecie należał do Akademickiego
Koła Polonistów i do Bratniej Pomocy –
organizacji społecznej i związku studenckiego
nawiązującego do idei filomatów i filaretów,
zacieśniającej więzi braterskiej przyjaźni
i solidarności.
Uniwersytet Lwowski (Uniwersytet Jana Kazimierza)
Studia we Lwowie
• Roman Czernecki mieszkał u pani Kwiatkowskiej.
W wolnych chwilach grał w brydża, chodził
do teatru i przesiadywał w kawiarniach.
Nasz patron najlepiej uczył się rano, więc
budził się o świcie i szedł do parku Stryjskiego
gdzie wiele godzin poświęcał na naukę.
Studia ukończył jako prymus, dzięki czemu
zaproponowano mu stanowisko asystenta
u kierownika katedry Historii Literatury Polskiej
prof. Wilhelma Bruchnalskiego.
Brama parku Stryjskiego
Studia we Lwowie
• Podczas zjazdu Akademickich Kół
Polonistycznych w roku 1926 w Wilnie poznał
Jankę Lickendorf ,z którą kilka lat później się
ożenił. Pochodziła ze spolonizowanej rodziny
niemieckiej mieszkającej we Lwowie.
Na lwowskich uczelniach studiowała
germanistykę i pianistykę.
Czteroletni okres studiów należał
do najpiękniejszych lat w życiu Profesora
Romana Czerneckiego.
Zjazd polonistów w 1926 roku w Wilnie. Roman Czernecki z Janką Lickendorf,
na samej górze z prawej.
Dziękuję za uwagę
Prezentacja została wykonana przez
Bartłomieja Radwana z klasy I ,,a’’
Źródła
• Opracowano na podstawie:
- książki ,,Z Krzemieńca, Borysławia…”
- gazetki ,,Gimnazjalista”
- efc.edu.pl/
Zdjęcia pochodzą z ww. książki, strony
Wikipedia.pl, efc.edu.pl oraz Google Grafika.