Transcript GIG 26.06.2013 ostateczny

„ Platforma wiedzy nt. starzejącego się
społeczeństwa Europy Środkowej”
„Europa i Polska w fazie zmiany
demograficznej.
Bilans szans i zagrożeń.”
Maria Zrałek
Katowice 26 czerwca 2013
Osoby starsze są dynamicznymi, sprawnymi i istotnymi
członkami naszego społeczeństwa. Przekazują one
wiedzę, umiejętności i doświadczenie następnym
pokoleniom. Wnoszą wkład, w sposób zarówno
indywidualny jak i zbiorowy, w naszą gospodarkę, w
nasze otoczenie oraz przekazują nam historię. Jako
członkowie rodziny osoby starsze są odpowiedzialne za
wspieranie spójności i solidarności w naszym
społeczeństwie
W Europie mieszka obecnie 85 milionów osób powyżej
65. roku życia, zaś do 2060 r. liczba ta wzrośnie do 151
milionów.
Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie wkładu osób starszych w
życie społeczne i ich udziału w nim
Dziennik Urzędowy C 011 , 15/01/2013
Cyt. za: Aktywność osób starszych i solidarność międzypokoleniowa, Edycja 2012, Eurostat
Y
Y
Y
zmiany demograficzne są wynikiem trzech podstawowych tendencji:
 Ciągły wzrost długości życia. Jest on wynikiem znacznej poprawy zdrowia i jakości życia, z
jakiej korzystają Europejczycy. Średnia długość życia w pełnym zdrowiu wykazuje ciągłą tendencję
wzrostową. Powinna się ona utrzymywać przy jednoczesnym zmniejszaniu się różnicy między
średnią długością życia mężczyzn i kobiet. W chwili obecnej cztery pokolenia mogą współżyć w tej
samej rodzinie, ale są one bardziej mobilne i nie mieszkają już, jak niegdyś, razem.
 Utrzymujący się niski przyrost naturalny. Pokolenia „baby boom” miały mniej dzieci niż ich
poprzednicy. Ten niski przyrost naturalny tłumaczą liczne czynniki: trudności związane z
podjęciem pracy, brak mieszkań i koszty z nimi związane, podwyższenie wieku rodziców w
momencie narodzin pierwszego dziecka, odmienne wybory dotyczące nauki, życia zawodowego i
życia rodzinnego. Współczynnik dzietności jest prawie wszędzie niższy od progu odnowy pokoleń.
W niektórych krajach, na południu i na wschodzie Europy jest on nawet niższy niż 1,3 dziecka na kobietę.
•
Migracje uwarunkowane są czynnikami gospodarczymi, politycznymi i społecznymi w kraju
pochodzenia migranta (czynniki wypychające) lub w kraju docelowym (czynniki przyciągające);
Przyjmuje się, że względnie korzystna sytuacja gospodarcza i stabilność polityczna UE stanowiły
istotny czynnik przyciągający dla imigrantów. Sama migracja międzynarodowa prawie na pewno
nie odwróci jednak obecnej tendencji do starzenia się społeczeństwa, obserwowanej w wielu
częściach UE.
ŻYJEMY DŁUŻEJ
Cyt. za: Aktywność osób starszych i solidarność międzypokoleniowa, Edycja 2012, Eurostat
Na dzień 1 stycznia 2010 r. mediana wieku w krajach UE-27 wynosiła 40,9 lat. Przewiduje się,
że mediana wieku w 2060 r. będzie wynosić 47,6 lat
Cyt. za: Aktywność osób starszych i solidarność międzypokoleniowa, Edycja 2012, Eurostat
Cyt. za: Aktywność osób starszych i solidarność międzypokoleniowa, Edycja 2012, Eurostat
Współczynnik dzietności
http://www.prognostic.pl/-/wspolczynnik-dzietnosci-na-swiecie
Liczba imigrantów przypadających na 1000
mieszkańców
http://epp.eurostat.ec.europa.eu/statistics_explaine
d/index.php/Migration_and_migrant_population_sta
tistics/pl
W 2010 r. obcokrajowcy stanowili 6,5%
Cyt. za: Aktywność osób starszych i solidarność międzypokoleniowa,
Edycja 2012, Eurostat
W Europie mieszka obecnie 85 milionów osób
powyżej 65. roku życia, zaś do 2060 r. liczba ta
wzrośnie do 151 milionów.
Ludność w 2010 r. według grup wieku
66
Ludność w 2060 r. według grup wieku
58
Cyt. za: Aktywność osób starszych i solidarność międzypokoleniowa, Edycja 2012, Eurostat
Cyt. za: Aktywność osób starszych i solidarność międzypokoleniowa, Edycja 2012,
Eurostat
Cyt. za: Aktywność osób starszych i solidarność międzypokoleniowa, Edycja 2012,
Eurostat
wskaźnik obciążenia demograficznego w dniu 1 stycznia wybranych lat
(Stosunek liczby osób w wieku nieprodukcyjnym (liczba dzieci w wieku 0-14 lat, liczba osób w
wieku 60 lub 65 lat i więcej) do liczby osób będących w wieku produkcyjnym (liczba osób w
wieku 15 - 59 lub 64 lata)
Opracowanie własne na podst. Aktywność osób starszych i solidarność międzypokoleniowa, Edycja 2012, Eurostat
Wskaźnik obciążenia ludności w wieku produkcyjnym osobami w wieku 65+
zgodnie z prognozami demograficznymi Eurostatu do 2050 r. w całej UE powinien wzrosnąć z
obecnych 26 % do 50 %, czyli prawie się podwoić.
Cyt. za: Aktywność osób starszych i solidarność międzypokoleniowa, Edycja 2012, Eurostat
Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie wkładu osób starszych
w życie społeczne i ich udziału w nim (Dziennik Urzędowy C 011 , 15/01/2013)
Zatrudnienie
Prawie 60 % pracowników uważa, że będzie w stanie wykonywać swoją
pracę w wieku 60 lat
Z uwagi na wzrost długości życia ważne jest, by osoby starsze miały
możliwość pozostania aktywnymi zawodowo do czasu osiągnięcia
ustawowego wieku emerytalnego, a także dłużej, jeśli sobie tego życzą. Należy
w związku z tym uznać potencjał osób starszych, dostosować środowisko i
godziny pracy (…), stworzyć możliwości udziału w szkoleniach zapoznających
ze zmieniającymi się metodami pracy oraz próbować zwalczać w zakładach
pracy postawy dyskryminujące ze względu na wiek.
Należy zdawać sobie sprawę z różnicy pomiędzy ludźmi, którzy pracują
powyżej granicy wieku emerytalnego ponieważ chcą oraz ludźmi którzy to
robią ponieważ muszą, gdyż ich emerytura jest niewystarczająca.
W swoim miejscu pracy osoby starsze wnoszą wielki bagaż doświadczeń i
umiejętności, co ma ogromne znaczenie w czasach, gdy brakuje
wykwalifikowanego personelu, oraz stanowi ciągły wkład w rozwój gospodarki.
Należy zachęcać przedsiębiorstwa do wypracowania najlepszych rozwiązań w
ramach strategii zarządzania strukturą wiekową.
Wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 15-64 lat,
2012r.
Źródło: European Union Labour force survey - Annual results 2012 - Issue number 14/2013
wskaźnik zatrudnienia osób starszych w
wieku 55-64 UE-27 (%)
Wskaźniki zatrudnienia starszych pracowników (wiek 55-64 lata) w państwach
członkowskich UE w 2010 r.
31
BIAŁA KSIĘGA Plan na rzecz adekwatnych, bezpiecznych i stabilnych emerytur COM(2012) 55 final
Średni wiek opuszczania rynku pracy w 2009 r.
Cyt. za: Aktywność osób starszych i solidarność międzypokoleniowa, Edycja 2012, Eurostat
Cyt. za: Aktywność osób starszych i solidarność międzypokoleniowa, Edycja 2012, Eurostat
Zmiany demograficzne stwarzają możliwości pod względem wzrostu tzw.
"srebrnej gospodarki", gdyż osoby starsze są konsumentami w wielu
sektorach, a także wnoszą wkład poprzez zatrudnienie
(Dziennik Urzędowy C 011 , 15/01/2013).
Odsetek ludności podzielającej opinię, że produkty i usługi staną się
siłą napędową gospodarki, odpowiadające potrzebom osób
starszychUE-27, marzec 2009 (%)
Źródło:
Komisja
Europejska, Flash
Eurobarometer No. 269 Intergenerational solidarity
34
(Solidarność pokoleń)
Emerytury stanowią bardzo dużą i wciąż rosnącą część
wydatków publicznych: obecnie średnio ponad 10 % PKB, a
w 2060 r. może nawet 12,5 % dla całej UE
36
Stosunek dochodów ze świadczeń emerytalnych osób w wieku 65-74
lat i dochodów z wynagrodzenia osób w wieku 50-59 lat
Opracowanie własne na podst. Aktywność osób starszych i solidarność międzypokoleniowa, Edycja 2012, Eurostat
Wydatki jednostek rządowych i samorządowych na
cele emerytalne, 2009 (%PKB)
Cyt. za: Aktywność osób starszych i solidarność międzypokoleniowa, Edycja 2012, Eurostat
Cyt. za: Aktywność osób starszych i solidarność międzypokoleniowa, Edycja 2012, Eurostat
Częstotliwość konsultacji z lekarzem pierwszego kontaktu
lub lekarzem specjalistą, w podziale ze względu na wiek,
EU-27, 2009 r.
Eurostat 2012
B. Wydatki na opiekę zdrowotną i opiekę na osobami starszymi (% PKB)
Cyt. za: Aktywność osób starszych i solidarność międzypokoleniowa, Edycja 2012, Eurostat
Zamiast zakończenia
Zalecenia EKES :
1. należy położyć nacisk na potencjał osób starszych i na to, co robią dla
społeczeństwa, a nie na ich wiek chronologiczny; ponadto rządy,
organizacje pozarządowe i media powinny przedstawiać wspomniane
elementy w pozytywnym świetle;
2. należy wspierać aktywny udział wszystkich grup wiekowych w życiu
społecznym, a także większą solidarność i współpracę, zarówno między
pokoleniami, jak i w ramach jednej generacji;
3. rządy i agencje statutowe powinny wykazać pozytywne zaangażowanie
na rzecz aktywnego udziału osób starszych w procesach decyzyjnych i
roli, jaką odgrywają one w swoich społecznościach;
4. rządy powinny współdziałać z odpowiednimi partnerami w usuwaniu
wszelkich przeszkód, które uniemożliwiają osobom starszym pełny
udział w życiu społecznym;
5. wszystkie zainteresowane strony powinny nadal rozwijać podejście,
które kładzie nacisk na uczenie się przez całe życie odnośnie do osób
starszych, pracodawców i społeczności;
6. rządy powinny zapewnić e-integrację oraz szkolenie osób starszych;
Zamiast zakończenia
Zalecenia EKES (cd) :
7. osoby starsze powinny kandydować w wyborach, głosować i zasiadać w
radach przedsiębiorstw, władz publicznych i organizacji pozarządowych;
8. należy docenić rolę nieformalnych opiekunów i osób będących pod ich
opieką oraz należycie wspierać ich prawa i obowiązki;
9. należy zachęcać osoby starsze do działalności wolontariackiej zgodnie z
wytycznymi dotyczącymi dobrych praktyk w tym zakresie;
10. należy umożliwiać osobom starszym kontynuowanie pracy zawodowej
do czasu osiągnięcia ustawowego wieku emerytalnego, a także dłużej,
jeśli by sobie tego życzyły;
11. pracodawcy powinni odpowiednio dostosować środowisko pracy oraz
przyjąć takie ustalenia umowne, które zaspakajałyby potrzeby starszych
pracowników;
12. należy uznać, że osoby starsze są konsumentami oraz zachęcać
przedsiębiorstwa do wytwarzania dóbr i świadczenia usług
uwzględniających potrzeby starzejącego się społeczeństwa.
Dziękuję za uwagę
Dziękuję za uwagę
Maria Zrałek
49