Transcript BAL ARILARININ ÖNEML* BAKTER*YEL HASTALIKLARI NANO

BAL ARILARININ ÖNEMLİ BAKTERİYEL
HASTALIKLARI
NANO GÜMÜŞ TEKNOLOJİSİNİN KOVANLARDA
KORUYUCU ETKİSİ
Dr.M.Ertan GÜNEŞ
U.Ü Teknik Bilimler M.Y.O
U.Ü Arıcılık Geliştirme-Uygulama ve Araştırma Merkezi
[email protected]
Bal arılarında görülen birçok bakteriyel
hastalık vardır:
*Amerikan Yavru Çürüklüğü
*Avrupa Yavru Çürüklüğü
*Powdery Scala Diseases
*Half-Moon Disorder
*Septisemi
*Ricketsiya hastalıkları
*Spiroplasma ve Mycoplasma hastalığı
Ülkemizde Amerikan ve Avrupa Yavru
Çürüklüğü ile Septisemi Hastalıklarının
bulunduğuna ilişkin bilgiler ve araştırmalar
mevcuttur.
En büyük problem Amerikan ve Avrupa
yavru çürüklüğü hastalıklarıdır.
Özellikle Amerikan Yavru Çürüklüğü
hastalığı çok önemlidir ve kovanların hızla
sönmesine dolayısıyla ekonomik kayıplara
neden olur.
Etken kovanlar hatta arılıklar arasında hızla
yayılır.
Hastalığın etkeni
Paenibacillus larvae ssp.
larvae’dir.
Etkenin spor formu
çok dayanıklıdır.
Toprakta 60 yıl,
Kovanda 33 yıl,
100oC’ye ısıtılmış
balda 30 dakika,
temel petekte 45 yıl,
eritilmiş balmumunda
(72 o C) 5 gün,
116 oC’ye ısıtılmış
balmumunda ise 20 dakika
Enfeksiyon etkeni;
Arıcılar,
Bal,
Petek,
Oğul arıları,
Alet ve ekipmanlar,
Etkeni taşıyan ergin arıların
yavruları beslemesi ile,
Yağmacılık,
Kovan birleştirme,
Hastalıklı kovandan ana arı
verme,
gibi birçok yolla bulaşabilir.
İlk bulgular;
Arı sayısında azalma,
Arılarda halsizlik ve tembellik,
Kovan çevresinde kapalı ve açık
gözlerden sökülerek atılmış koyu
renkli larvalar,
Peteklerde yavrulu gözlerde
düzensizlik, açık ve kapalı gözler
nedeniyle alacalı görünüm,
Kapalı gözlerde kapağın renkleri
solmuş, içeri doğru çukurlaşmış,
toplu iğne başı büyüklüğünde
delinmiş bir görünüm,
Ölü larvalar önce donuk beyaz, açık kahve,
koyu kahve ve sonunda siyah renkli,
Ölü larva çikolata rengini aldığında bir kibrit
çöpü sokulup çekilirse, larva iplik gibi 2.5-10
cm uzar,
Ölü larvaları içeren peteklerde tipik zamk
kokusu veya bozulmuş balık kokusu ,
Eğer ölüm pupa safhasında olursa,
pupa ya da öküz dili olarak isimlendirilen
ve pupaların ağız organellerinin dışarı
uzaması ve petek gözünün tavanına
yapışması ile sonuçlanan ve hastalık için
karakteristik olan bulgulardan birisi görülür.
Avrupa Yavru Çürüklüğü
Hastalığın asıl etkeni Melissococcus pluton’dur.
Sekonder olarak,Enterococcus faecalis,
Paenibacillus alvei, Brevibacillus laterosporus,
Bacillus subtilis, Bacillus cereus ve Bacterium
eurydice
Klinik Bulgular;
Larvalar genellikle kangal ( C harfi ) formundayken
ölürler ,
Çürüyen larvada pek az bir yapışma ve nadiren
uzama,
Kuruyan larvalar gözlerden rahatlıkla
uzaklaştırılabilir,
Kovan kapağı açıldığında ekşi bira mayası veya
kokuşmuş
et kokusu hiisedilir.
Larvaların ölümü, Amerikan yavru çürüklüğünden farklı
olarak genellikle ( % 90 ) sırlanmamış gözlerde,
petek gözü kapaklarının kapatılmasından üç gün önce
meydana gelir.
BELİRTİLER
AMERİKAN YAVRU ÇÜRÜKLÜĞÜ
AVRUPA YAVRU ÇÜRÜKLÜĞÜ
Yavru Peteğin
Görünümü
Bulmaca görünümü; Kapalı
gözler, renk değişikliği, içine
çökük veya delinmiş kapak
Bulmaca görünümü; Açık gözler,
ilerlemiş durumlarda kapalı
gözlerde renk değişikliği, içine
çökük ve delinmiş kapak
Ölü Larva Yaşı
Genellikle kapalı gözlerdeki larva
yada pupa, hücreye dik ölüm
Genellikle açık gözlerdeki genç
larva nadiren kapalı gözlerdeki
yaşlı larva, tipik olarak kıvrılmış
(C gibi) görünüm
Ölü Larvanın Rengi
Önce mat beyaz, daha sonra açık
kahve, çikolata rengi, koyu kahve
ve siyah
Önce mat beyaz, daha sonra
sırasıyla sarımsı beyaz, koyu
kahve ve siyah
Ölü Larvanın Kıvamı Yumuşak, yapışkan, bir çöp ile
çekildiğinde 2,5-10 cm uzama
Sulu hamurumsu, nadir
yapışkan, çöp ile çekildiğinde 2-4
cm uzama, granüler
Ölü Larva Kokusu
Keskin eşki koku
Hafif zamk kokusu
Amerikan Yavru Çürüklüğü, Avrupa
Çürüklüğü hastalığına göre daha hızlı
yayılan ve aynı arılıkta önemli koloni
kayıplarına neden olan bir hastalıktır.
Amerikan Yavru Çürüklüğü Hastalığı fark
edildiğinde öncelikli amaç yayılmasını
engellemektir.
Hastalık şüpheli kovan arılıktan uzağa
taşınmalıdır. (Mümkünse 5 Km.)
Antibiyotik kullanımı etkenin spor formuna
etkisizdir.
Asıl kabul gören uygulama, hastalıklı kovanın
ve ekipmanların yakılmasıdır.
Bazen zararını azalmak için arıcılar, ergin
arıları boş ve temiz bir kovana silkelemeyi
tercih eder. Bu durumda yavrulu ve ballı
çerçeveler mutlaka yakılmalıdır. Kovana 3-4
gün sonra,temiz kabarmış petek, ballı çerçeve
ve yavrulu çerçeve verilebilir.
Kullanılan arıcılık ekipmanları (körük,ana arı
ızgarası, el demiri,maske, eldiven v.d) çamaşır
suyu, zefiran, hidrojen peroksit gibi
kimyasallarla dezenfekte edilmelidir.
Amerikan Yavru Çürüklüğü Hızlı Yayılır;
Bu nedenle koruyucu önlemler almak daha önemlidir.
Kısaca alınabilecek tedbirler;
• Hastalıklı koloni nakli yapılmamalıdır.
• Kovanlar arası petek aktarımı,yavrulu çerçeve verilmesi
ve zayıf kovanların birleştirilmesi sırasında hastalık
belirtileri açısından dikkatli kontrollerden sonra
yapılmalıdır.
• Orjini belli olmayan oğullar arılığa sokulmamalıdır.(3 ay
süre ile arılıktan uzakta tutulmalıdır)
• Koloniler orjini bilinmeyen bal ve polenle
beslenmemelidir.
• İlk ve sonbahar dönemlerinde tüm kovanlar hastalık
belirtileri açısından kontrol edilmelidir.
• Hastalıklı kovanla çalıştığımız tüm ekipman
hemen temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir.
• Yağmacılığa dikkat edilmeli ve önlemelidir.
• Arılık temizliğine özen gösterilmelidir
• Arılıkta mutlaka temiz su bulundurulmalıdır.
• Arılık kontrolleri öncesi ve sonrasında
ellerimizi mutlaka sabunlu su ile yıkamalıyız.
Nano Gümüş Kaplı Kovanların
Bakteriyel Koryucu Etkisi
• Gümüş’ün antibakteriyel etkisi tarih öncesi
çağlardan beri bilinmekte ve özellikle dışkı kökenli
bakterilere karşı saf gümüş ve altın gibi metallerin
kullanımı günümüze kadar form değiştirerek
gelmiştir.
• Nono teknoloji ile yüzey alanı gümüşle kaplanmış
bir çok materyal bakteri öldürücü bir yüzeye sahip
olması istenen; tıp, tekstil, elektronik, camseramik, ambalaj sanayiine fonksiyonel kullanım
imkanı vermiştir.
• Kovanları Gümüş ile kaplamak bakteriyel
hastalıklara karşı arılarımızı da korur mu
?
Sorununun yanıtını bulmak için öncelikle
laboratuvar koşullarında adi yavru çürüklüğü
nedeni bakteriler üzerinde, 100ppm nano
gümüş solüsyon denendi.
Mikroorganizmalarda sayıca azalma değerleri
(kob/mL)
0. dakika
kob/mL
2.dk
5. dk
10 dk.
30. dk.
60. dk.
1,2 × 104
5,0 × 102
Üreme yok
Üreme yok
Üreme yok
106
4,0 × 102
Üreme yok
Üreme yok
Üreme yok
Üreme yok
106
Üreme yok
Üreme yok
Üreme yok
Üreme yok
Üreme yok
106
Üreme yok
Üreme yok
Üreme yok
Üreme yok
Üreme yok
106
Üreme yok
Üreme yok
Üreme yok
Üreme yok
Üreme yok
106
Üreme yok
Üreme yok
Üreme yok
Üreme yok
Üreme yok
106
3,2 × 103
2,1 × 103
1,2 × 103
Üreme yok
Üreme yok
Escherichiae coli
106
ATCC 25922
Staphylococcus aureus
ATCC 25923
Salmonella typhimurium
CCM 5445
Enterococcus faecalis
ATCC 29212
Bacillus cereus
ATCC 6633
Candida albicans
ATCC 90028
Aspergillus niger
Klinik suş
• Nano Gümüş’ün laboratuvar ortamındaki başarılı
etkisinden emin olduktan sonra.
• 12 Adet Normal Kovan ile 12 Adet Nano Gümüş
kaplı kovan hazırlandı.
• Çevre, toprak ve su kaynaklı olarak en sık
rastlanan adi yavru çürüklüğü etkenlerinin
kovanlara tekli, ikili ve çoklu verilerek gümüşlü
kovanlarda etkinlik test edildi.
• Bu amaçla daha önce yapılan yavru çürüklüğü
çalışmalarında en sık rastlanan bakteriler
Enterococcus faecalis, Bacillus subtilis,
Escherichia coli, Corynebacterium jeikum ve kireç
hastalığının etkeni Ascosphaera apis kullanıldı.
Protokol No
(Pr No)
Kovan sayısı
Verilen Test Mikroorganizması
Pr No:1 Nanogümüşlü Kovan
Sayısı-1
E. faecalis
5.gün
-
Pr No:1
Nanogümüşlü Kovan Sayısı -2
E. faecalis
-
-
-
-
Pr No:2
Nanogümüşlü Kovan Sayısı -1
E. faecalis
E. coli
B. brevis
-
-
-
Pr No:2
Nanogümüşlü Kovan Sayısı -2
E. faecalis
E. coli
-
-
-
-
Pr No:3
Nanogümüşlü Kovan Sayısı -1
E.faecalis
B. subtilis
-
-
-
-
Pr No:3
Nanogümüşlü Kovan Sayısı -2
E. faecalis
B. subtilis
M. luteus
-
-
-
Pr No:4
Nanogümüşlü Kovan Sayısı 1
Pr No:4
Nanogümüşlü Kovan Sayısı -2
E. faecalis
B. subtilis
C. jeikum
E. faecalis
B. subtilis
C. jeikum
A. apis
C. renal grup
-
-
-
S. cohnii spp.
cohnii
-
-
-
-
-
-
-
B. brevis
-
-
Pr No:5
Nanogümüşlü Kovan Sayısı -1
(0.5. McFarland/1.5x108 )
Sekonder Bakteri Üremesi
1.ay
2.ay
-
3.ay
-
Pr No:6
Nanogümüşlü Kovan Sayısı -1
E. faecalis
A. apis
B. brevis
A. urinae
Pr No: 7
Nanogümüşlü Kovan Sayısı -1
E.faecalis
B. subtilis
A. apis
E. faecalis
B. subtilis
A. apis
B. brevis
C. aquaticum
-
-
-
B. brevis
-
-
-
Pr No:7
Nanogümüşlü Kovan Sayısı -2
• Nano Gümüş kaplı kovanların, kapalı yavru
gözlü petekleri üzeri püskürtme yöntemiyle
seçilmiş 100 milyon mikroorganizma ile
bulaştırılmıştır.
• İlk beş gün bazı kovanlarda toprak, su, insan,
hayvan ve çevre kökenli mikroorganizmaların
üreme gösterdiği tespit edilmiştir.
• Ancak 1., 2., 3. aylarda yapılan takiplerde nono
gümüş kaplı kovanlarda hiçbir mikroorganizma
üremesi tespit edilmemiştir.
Normal Kovanlarda Üreyen Mikroorganizmalar
Protokol No
(Pr No)
Test Mikroorganizması
(0.5. McFarland/1.5x108 )
Pr No:1
kontrol kovanı-1adet
Test Mikroorganizması ve Sekonder Bakteri Üremesi
5.gün
1.ay
2.ay
3.ay
E. faecalis
C. aquaticum
B. pumilus
C. aquaticum
B. pumilus
C. aquaticum
H. aluci
C. aquaticum
H. aluci
Pr No:1
kontrol kovanı-1 adet
Pr No:2
kontrol kovanı-1 adet
E. faecalis
B. brevis
B. brevis
G. morbillorum
C. aquaticum
E. faecalis
E. coli
E.coli
B.pumilis Lactobacillus
spp.
E. coli
B. cepacia
C.jeikeium
B. megaterium
B. pumilis
Pr No:2
kontrol kovanı-2 adet
E. faecalis
E. coli
E. coli
C. aquaticum
B. pumilus
C. aquaticum
H. aluci
B. brevis
C. aquaticum
A. urinae
B. brevis
Pr No:3
kontrol kovanı-1 adet
Pr No:3
kontrol kovanı-2 adet
E. faecalis
B. subtilis
E. faecalis
B. subtilis
B. subtilis
B. subtilis
B. subtilis
B. subtilis
B. subtilis
B. subtilis
C. aquaticum
B. pumilus
C. genitalium,
B. subtilis
Pr No:4
kontrol kovanı-1 adet
E. faecalis
B.subtilis
C. jeikum
E. faecalis
B. subtilis
C. jeikum
Ascosphaera apis
B. subtilis
C. renal grup
C. renal grup
C. renal grup
C. renal grup
B. subtilis
B. subtilis
C. renal grup
A. apis
A. apis
B. megaterium
B. subtilis
S. cohnii spp.
cohnii
C. renal grup
B. megaterium
B. subtilis
E. faecalis
A. apis
A. apis
B. brevis
C. aquaticum
A. urinae
B. brevis
E. faecalis
B. subtilis
A. apis
E. faecalis
B. subtilisA. apis
B. subtilis
B. subtilis
Pr No:4
kontrol kovanı-2 adet
Pr No:5
kontrol kovanı1 adet
Pr No:6 kontrol kovanı-1 adet
Pr No: 7
kontrol kovanı-1 adet
Pr No:7
kontrol kovanı-2 adet
Bacillus subtilis
C. aquaticum
B. pumilus
B. brevis
C. aquaticum
A. urinae
B. brevis
B. brevis
C. renal group
B. pumilus
B. pumilus
• Normal kovanlarda verilen test
mikroorganizmalarından E.coli ve B.subtulis’in
ürediği saptanmıştır.
• Diğer test mikroorganizmalar tespit edilmemiştir.
Ancak tüm kovanlarda çok sayıda çevre kaynaklı
çok sayıda başka mikroorganizma ürediği
saptandı. Yani normal kovanlarda verilen test
mikroorganizmaları ve çevresel etkilerin katkısı ile
normal kovanlarda nano gümüşlü kovanların
aksine bir SÜPER ENFEKSİYON yaşandığı
saptanmıştır.
• Ayrıca kontrol kovanlarında arıların sayısının
azalması, hastalık belirtilerinin oluşması,
peteklerde bulmaca manzarası, koku ve adi yavru
çürüklüğü belirtileri tespit edilmiştir
• Çalışmamızda elde edilen sonuçlarla,
gelecekte arıcılıkta nano gümüş ile kaplı
kovanların kullanılmasıyla bakteri ve mantar
hastalıklarına karşı belirli düzeyde bir korunma
sağlanabileceği ortaya konmuştur.
• Çalışma sonunda analiz ettirilen petek ve bal
örneklerinde gümüş seviyelerinin düşük
olması, bu tip kovanlarla arıcılığın
yapılmasının, hem arı sağlığı hem de insan
sağlığı bakımından yararlı olacağını
göstermektedir.
TEŞEKKÜR EDERİM