Transcript Uvod u unutrašnju reviziju

UVOD U UNUTRAŠNJU REVIZIJU
Nataša Simonović
Centralna jedinica za harmonizaciju
Ministarstvo finansija Crne Gore
Koncept
Unutrašnja revizija zasniva se na konceptu sistema unutrašnjih finansijskih
kontrola u javnom sektoru kojeg čine: Finansijsko upravljanje i kontrola,
Unutrašnja revizija i Centralna jedinica za harmonizaciju finansijskog
upravljanja i kontrola i unutrašnje revizije.
Finansijsko upravljanje i kontrola i unutrašnja revizija su sistem
unutrašnjih kontrola u javnom sektoru koji je dužan da uspostavi
rukovodilac subjekta.
Za koordinaciju i razvoj ovog sistema u javnom sektoru Crne Gore,
zadužena je Centralna jedinica za harmonizaciju koja je uspostavljena
krajem 2008. godine u Ministarstvu finansija.

Zašto nam je potrebna unutrašnja revizija?




Da u javnom sektoru unaprijedi standarde upravljanja;
Da utiče na bolje rukovođenje i donošenje odluka;
Da se efektivnije koriste sredstva poreskih obveznika;i
Da pomogne Crnoj Gori u ispunjavanju zahtjeva za ulazak u članstvo EU
Druge prednosti od uspostavljanja unutrašnje revizije :
• Provjerava efektivnost unutrašnje kontrole;
• Pomaže subjektu da se fokusira na ključne ciljeve i rizike;
• Utvrđuje i izvještava o slabostima sistema i daje preporuke za
poboljšanje nivoa kontrola;i
• Podstiče veću transparentnost;
Unutrašnja revizija
Unutrašnja revizija i eksterna revizija
• Eksterna revizija podnosi izvještaj subjektu revizije i čini ga dostupnim
javnosti, a unutrašnja revizija dostavlja rukovodiocu subjekta i nije
dostupan javnosti
• Državna revizija kao eksterna revizija podnosi godišnji izvještaj o radu
Parlamentu, a unutrašnja revizija izvještaj o radu podnosi rukovodiocu
subjekta i Centralnoj jedinici za harmonizaciju Ministarstva finansija
ULOGA UNUTRAŠNJE REVIZIJE
Definicija
,,Unutrašnja revizija je nezavisno, objektivno uvjeravanje i savjetodavna
aktivnost,koja ima za cilj da doda vrijednost i unaprijedi poslovanje subjekta i
pomaže subjektu da ostvari svoje ciljeve obezbjeđujući sistematičan,
disciplinaran pristup ocjeni i poboljšanju efikasnosti upravljanja rizikom,
kontrolama i procesima upravljanja.”
Analizom bitnih pojmova sadržanih u definiciji lakše će se razumjeti uloga
i značaj unutrašnje revizije i to:
•unutrašnja revizija- usluga koja se pruža u okviru subjekta;
•nezavisnost –funkcija unutrašnje revizije mora biti razdvojena od poslova
koji su predmet revizije da bi bila korisna, funkcionalna nezavisnost se
ostvaruje nezavisnim planiranjem, sprovođenjem i izvještavanjem o
obavljenim unutrašnjim revizijama, a jedinica za unutrašnju reviziju mora
biti organizaciono odvojena od drugih organizacionih jedinica subjekta;
•objektivno uvjeravanje - primarna uloga unutrašnje revizije je da
obezbijedi nezavisno objektivno uvjeravanje rukovodiocu subjekta o tome
da li je u subjektu uspostavljen adekvatan sistem finansijskog upravljanja i
kontrola koji obezbeđuje dobro upravljanje rizicima;
• savjetodavna aktivnost (konsalting)-savjetodavne i druge usluge koje
pruža unutrašnja revizija za posebne neplanirane zadatke inicirane od strane
rukovodica subjekta, čiji je cilj stvaranje dodate vrijednosti i poboljšanje
procesa upravljanja, upravljanja rizikom i kontrolama, pri čemu unutrašnji
revizori nijesu odgovorni za sprovođenje datih preporuka;
• dodavanje vrijednosti i unaprijeđenje poslovanje subjekta – je cilj
unutrašnje revizije, kao alata u rukama upravljačke strukture koja treba da
doda vrijednost identifikovanjem novih mogućnosti za ostvarivanje ciljeva
subjekta, za unapređenje poslovanja i za smanjivanje izloženosti riziku,
kako kroz uvjeravanje tako i kroz konsultanske usluge;
• pomaže subjektu da ostvari svoje ciljeve obezbjeđujući
sistematičan, disciplinaran pristup ocjeni i poboljšanju efikasnosti
upravljanja rizikom, kontrolama i procesima upravljanja i to:
 planiranjem poslova revizije, identifikovanjem i procjenom prirode i
nivoa rizika u vezi sa svakom aktivnošću kod subjekta;
 procjenom adekvatnosti i efikasnosti sistema finansijskog upravljanja i
kontrole u odnosu na utvrđene ciljeve subjekta i
 davanjem preporuka subjektu za poboljšavanje sistema finansijskog
upravljanja i kontrole.
•
•
•
•
•
•
•
Unutrašnja revizija pomaže subjektu da ostvari svoje ciljeve sprovođenjem
sistematske procjene i ocjene upravljanja rizicima, kontrole i procesa
upravljanja, kako bi se:
Ustanovilo da li se poštuju prihvatljive politike i procedure;
Obezbijedila usaglašenost poslovanja sa zakonima i drugim propisima,
uputstvima za rad, internim aktima i ugovorima;
Procijenio proces upravljanja rizicima u subjektu;
Obezbijedila ekonomičnost, efikasnost i efektivnost poslovanja;
Osigurala zaštita sredstava i informacija;
Osigurala tačnost, pouzdanost, i potpunost finansijskih i drugih poslovnih
informacija; i
Obezbjedilo izvršavanje zadataka i postizanje ciljeva.
Pravni okvir za unutrašnju reviziju
Zakon o sistemu unutrašnjih finansijskih kontrola u javnom sektoru
(“Sluzbeni list Crne Gore”, br.73/08 i 20/11)
Podzakonska akta donijeta na osnovu Zakona
OKVIR ZA RAD UNUTRASNJE REVIZIJE
• Unutrašnja revizija obavlja se u skladu sa propisima unutrašnje revizije,
Etičkim kodeksom i Međunarodnim standardima za profesionalnu praksu
unutrašnje revizije, koji su utvrđeni od strane Međunarodnog Instituta
internih revizora.
• Svrha etičkog kodeksa je unapređenje i promovisanje etičke kulture u
profesiji unutrašnje revizije.
• Etički kodeks je širi od definicije unutrašnje revizije i obuhvata dvije
suštinske komponente: principe značajne za profesiju i praksu unutrašnje
revizije (integritet,objektivnost, povjerljivost i kompetentnost) i pravila
koja opisuju norme ponašanja koje se očekuju od unutrašnjih revizora
vezano za svaki od tih principa.
Međunarodni standardi unutrašnje revizije podrazumijevaju kriterijume
za obavljanje, procjenjivanje i mjerenje rada unutrašnje revizije.
Namijenjeni su predstavljanju prakse unutrašnje revizije onakvom kakva
bi ona trebala biti.
Standardi unutrašnje revizije oblikovani su tako da ih cjelokupna profesija
unutrašnje revizije može koristiti u svim vrstama organizacija u kojima
rade unutrašnji revizori.
Međunarodni standardni unutrašnje revizije IIA sastoje se od standarda
karakteristika i standarda izvođenja.
Pojam Povelje unutrašnje revizije
“Povelja aktivnosti unutrašnje revizije je zvanični pisani dokument u kome se
definiše svrha, nadležnost i odgovornost aktivnosti. Poveljom treba da se:
a) Utrvrdi položaj aktivnosti unutrašnje revizije u organizaciji
b) Ovlasti pristup dokumentaciji, kadrovima i fizičkoj imovini, koja je
relevantna za obavljanje angažovanja,
c) Definiše obim aktivnosti unutrašnje revizije”.
(Institut internih revizora)
Svrha povelje je :
• Da postavi jasnu ulogu unutrašnje revizije i pojasni okruženje neophodno
da unutrašnja revizija funkcioniše efektivno i doda vrijednost u subjektu;
• Da uputi na djelokrug unutrašnje revizije;
• Da objasni kako se osigurava nezavisnost unutrasnje revizije;
• Da pojasni odgovornosti rukovodioca jedinice za unutrašnju reviziju i
rukovodioca subjekta;
• Da pojasni odnos unutrašnje revizije sa drugim relevantnim institucijama
(napr.DRI).
Odgovornost rukovodioca jedinice za unutrašnju reviziju:
•
•
•
•
•
Priprema nacrta povelje unutrašnje revizije;
Priprema strateškog i godišnjeg plana rada unutrašnje revizije;
Raspodjela radnih zadataka unutrašnjim revizorima;
Odobravanje planova rada pojedinačne revizije;
Praćenje sprovođenja godišnjeg plana rada unutrašnje revizije i
metodologije rada na osnovu međunarodnih standarda unutrašnje revizije;
• Praćenje sprovođenja datih preporuka unutrašnje revizije;
• Profesionalno i kompetentno vršenje unutrašnje revizije;
Odgovornosti rukovodioca subjekta
Rukovodilac subjekta će:
• uspostaviti i održavati jedinicu za unutrašnju reviziju;
• odobriti povelju unutrasnje revizije;
• odobriti strateske i godisnje planove unutrasnje revizije;
• obezbijediti da unutrašnja revizija ima resurse (kadrove, prostorije i
opremu) potrebne za efektivno funkcionisanje unutrasnje revizije;
• obezbijediti da se preporuke unutrašnje revizije sprovode i
• dostaviti godišnji izvještaj o radu unutrašnje revizije CHU Ministarstva
finanansija do kraja januara tekuće godine za prethodnu godinu.
Unutrašnji revizor
• Obavlja poslove unutrašnje revizije u skladu sa Međunarodnim
standardima unutrašnje revizije i propisima kojima je uređena unutrašnja
revizija;
• Pridržava se povelje unutrašnje revizije, Etičkog kodeksa unutrašnjih
revizora, metodologija, uputstva i instrukcija za unutrašnju reviziju;
• Procjenjuje adekvatnost i efikasnost funkcionisanja sistema finansijskog
upravljanja i kontrole;
• Izvještava upravu i daje joj preporuke;
• Ne mješa se u upravljačke aktivnosti nego uvijek ostaje nezavisan;
• Ne preuzima odgovornost za sprovođenje poboljšanja u sistemima
finansijskog upravljanja i kontrole.
Unutrašnji revizor
Uslovi
• Pored opštih uslova utvrđenih Zakonom o državnim službenicima i
namještenicima mora, ispunjavati i sljedeće uslove propisane Zakonom o
sistemu unutrašnjih finansijskih kontrola u javnom sektoru:
• visoku školsku spremu, najmanje dvije godine radnog iskustva na
poslovima revizije, finansijske kontrole ili računovodstveno-finansijskim
poslovima i položen ispit za ovlašćenog unutrašnjeg revizora
• Zvanja: viši unutrašnji revizor (5g), stariji unutrašnji revizor (3g) i mlađi
unutrašnji revizor (2g)
Metodologija rada unutrašnje revizije
• U Priručniku za unutrašnju reviziju propisana je metodologija rada i
obavljanja unutrasnje revizije kod subjekata javnog sektora.
• Opisane su glavne faze revizije zasnovane na reviziji sistema, koja je
fokusirana na rizike i kontrole koje upravljaju tim rizicima.
• Faze revizije:
•
•
•
•
•
planiranje
evidentiranje sistema i ocjena sistema
Testiranje i revizorski nalazi
revizorski izvještaj i akcioni plan
Uspjeh revizije zavisi od pravilnog okončanja svake od ovih faza
Unutrašnja revizija vrši se na osnovu:
•
•
•
Strateškog plana
Godišnjeg plana i
Plana pojedinačne revizije
Revizorski izvještaj i akcioni plan
• Za svaku izvršenu reviziju sačinjava se nacrt revizorskog izvještaja koji
sadrži rezime, ciljeve i obim revizije, nalaze, zaključke i preporuke
• Nacrt revizorskog izvještaja dostavlja se odgovornom licu subjekta kod
kojeg je izvršena revizija radi izjašnjavanja na navode iz nacrta izvještaja
• Odgovorno lice ima pravo da iznese prigovore na navode iz nacrta
izvještaja koji se uključuju u konačni izvještaj. Prigovor na nacrt izvještaja
i predlog plana aktivnosti za provođenje prihvaćenih preporuka dostavlja se
rukovodicu jedinice za unutrašnju reviziju u roku od osam dana od dana
prijema nacrta izvještaja
Revizorski izvještaj
Saopštava identifikovane probleme i njihove uzroke
• Objašnjava efekte i uticaj tih problema i gdje je to potrebno kvantifikuje ih
• Mjeri poslovanje – pružanjem analize i pohvale – i naglašava oblasti gdje
se može postići bolja efikasnost i efektivnost, i eliminiše gubitak
• Ubjeđuje rukovodstvo o potrebi za promjenom
• Predlaže praktična i isplativa rješenja
• Pruža osnovu za praćenje i obezbjeđuje preduzimanje adekvatnih akcija
• Revizorski izvještaj treba da pruži uvjeravanje o sistemu koji je predmet
revizije i stvara osnovu opšteg uvjeravanja o sistemu unutrašnje kontrole
koji treba obezbijediti u izvještajima za rukovioca subjekta
Akcioni plan
• Akcioni planovi su neophodni za evidentiranje i praćenje aktivnosti
preduzetih od strane rukovodstva na osnovu preporuka unutrašnje revizije.
• Akcioni plan se priprema za svaki revizorski izvještaj, koji sadrži sve
preporuke obuhvaćene revizorskim izvještajem. O akcionom planu,
odnosno sprovođenju preporuka mora se postići saglasnost sa
rukovodiocem subjekta.
• Na osnovu utvrđenog vremena u akcionom planu rukovodilac unutrašnje
revizije utvrđuje raspored praćenja sprovođenja datih preporuka.
IZAZOVI
• Unutrašnja revizija u javnom sektoru Crne Gore, kao nova profesija u fazi je
razvoja i kapaciteti unutrašnje revizije su ograničeni.
• Iz tog razloga neophodno je obezbijediti dovoljan broj unutrašnjih revizora,
kojima bi se pružila odgovarajuća obuka, u cilju razvoja vještina potrebnih
za kvalitetno obavljanje poslova unutrašnje revizije da bi uspostavljene
jedinice za unutrašnju reviziju postale operativne.
ZAKLJUČAK
 Ako rukovodstvo vjeruje da je sistem unutrašnjih kontrola važan, ostali
zaposleni u subjektu osjetiće da su odgovorni za praćenje i sprovođenje
uspostavljenih kontrola.
 Uspostavljanjem unutrašnje revizije u subjektu javnog sektora, kao dijela
sistema unutrašnjih kontrola, rukovodstvo šalje snažan signal zaposlenima
da je sistem unutrašnjih kontrola važan za efikasno ostvarivanje ciljeva
subjekta.
 Prihvatanje unutrašnje revizije od strane rukovodioca subjekta i
prepoznavanje njene uloge i svrhe, razvojni je proces i jedna vrsta
uzajamnog odnosa između unutrašnje revizije i rukovodioca.
 Ako rukovodioci prihvate unutrašnju reviziju kao svog partnera i
prepoznaju njenu ulogu smanjivaće se rizici i dugoročno povećavati
sigurnost i efikasnost poslovanja.
HVALA NA PAŽNJI!
[email protected]