Transcript გერმანულენოვანი ლიტერატურა შუა საუკუნეებში

გერმანულენოვანი
ლიტერატურა შუა
საუკუნეებში
ლევან ცაგარელი
გერმანულენოვანი
ლიტერატურა ადრეულ
ახალ ხანაში (1400-1600)
ლექცია მეოთხე
ადრეული ახალი ხანა





აღმოსავლეთ რომის იმპერიის დაცემა (1453 წ.)
რეფორმაცია და რელიგიური განხეთქილება (1517 წ.)
ადრეული კაპიტალიზმი - ნატურალური ეკონომიკა →
მონეტარული ეკონომიკა
აღმოჩენები და სამყაროს ეკლესიური მოდელის
გადატრიალება:
 ამერიკის აღმოჩენა (1492 წ.)
 პირველი მოგზაურობა დედამიწის გარშემო (1519-22 წწ.)
 ჰელიოცენტრული სისტემა (1508-1514 წწ.)
 სტამბა (1450 წ.)
რელიგიური, პოლიტიკური და ეკონომიკური
გადატრიალებები → მსოფლმხედველობრივი კრიზისი:
ოკულტიზმი, მაგია, ასტროლოგია → ჯადოქართა დევნა
რენესანსი და ჰუმანიზმი









’ხელმეორედ დაბადება’
სამყაროს, ბუნებისა და ადამიანის ’აღმოჩენა’
სამყაროსა და ინდივიდის თვითმყოფადობისა და
თვითღირებულების აღიარება
ბუნების მიბაძვა
სქოლასტიკის გმობა
ნომინალიზმის უარყოფა
Ars movendi (vs. ars ornandi): docere, delectare,
movere
Studia humanitatis
Erasmus von Rotterdam (1466-1536)
Albrecht Dürer
რეფორმაცია






ეკლესიის რეფორმა (მარტინ ლუთერი)
დაბრუნება პირველწყაროებისკენ (ad fontes) → სიტყვის
თეოლოგია
რწმენა - ინდივიდის შინაგანი სამყარო
ღვთის მოწყალება (Gottes Gnade)
რეფორმაციული მოძრაობის ფრაქციები:
 მარტინ ლუთერი
 ჰულდრიხ ცვინგლი
 თომას მიუნცერი - გლეხთა ომი (1524-1525)
 ჰუმანისტები (ულრიჰ ვონ ჰუტენი, იოჰანეს როიხლინი)
 სპირიტუალისტები (პარაცელსი)
 კათოლიკური კონტრრეფორმაცია
ბრძოლა ’სიტყვებით’ - გერმანული პუბლიცისტიკის დაბადება
ჟანრები




დიდაქტიკური მწერლობა:
 Johannes von Tepl: Der Ackermann aus Böhmen (1400)
 Ulrich von Hutten: Gespräch Büchlin (1521)
 გლეხის ღირებულების ზრდა (Karsthans, der “gemeine Mann”)
 Sebastian Brant: Das Narren Schyff (1494) – 112 Kapitel
დრამა: საყველიერო დრამა, სასკოლო დრამა,
მაისტერზანგული დრამა
ლირიკა: საგალობელი, მაისტერზანგი
ეპიკა: პროზის დომინანტურობა, სიმართლე
 შვანკების კრებულები: Dyl Vlenspiegel (1511/12), Lalebuch
(1597)
 რომანები: Fortunatus (1508), Historia von D. Johann Fausten
(1587)
Martin Luther (1483-1546)
Martin Luther (1483-1546)








რეფორმატორი, პროფესორი, მოძღვარი, პუბლიცისტი
1517 წ. – 95 თეზისი ინდულგენციების წინააღმდეგ
1520 წ. - პაპის ბულის საჯარო დაწვა → ეკლესიიდან განკვეთა
ახალი აღთქმის თარგმნა (პრინციპი “sin uß sin”)
Ars movendi: dass die Botschaft “also dringe vnd klinge ynns
hertz durch alle sinne”
ნაწერი (და არა საეკლესიო ავტორიტეტი)
საგალობლების პირველი წიგნი
საერთო გერმანული ენის ჩამოყალიბებისთვის საფუძვლის
შექმნა
Hans Sachs (1494-1576)



ხელოსანი პოეტი
კულტურული მემკვიდრეობის გადააზრება
რეფორმაციისა და ბიურგერული
ღირებულებების საფუძველზე
8000 თხზულება:




6000 სიმღერა (Meisterlieder)
Tragedis, Comedis
შვანკები
85 საყველიერო დრამა