Transcript Metodologia badań transgranicznych

URZĄD STATYSTYCZNY W RZESZOWIE
Paweł Markocki
Warszawa, kwiecień 2014
URZĄD STATYSTYCZNY W RZESZOWIE
Plan prezentacji
1. Typologizacja przejść granicznych.
2. Badania prowadzone na granicy:
a) Grupowanie przejść metodą Warda
b) Uogólnianie wyników.
3. Badanie w gospodarstwach domowych:
a) Losowanie próby,
b) Uogólnianie wyników,
c) Technika „random route” zbierania ankiet.
2
URZĄD STATYSTYCZNY W RZESZOWIE
Typologizacja przejść granicznych
Przejścia graniczne w Polsce i udział przekroczeń na
O udziale
w ruchu
na granicy
z danym
państwem
powyżej 1%
wybranych odcinkach granicy Unii Europejskiej i Polski
granica
powietrzna
– lotniska
(18; 7,6%)
PRZEJŚCIA
GRANICZNE
W POLSCE
(267; 100,0%)
granica polsko-litewska
(4; 2,4%)
granica morska
– porty
(19; 0,8%)
granica lądowa
(230; 91,6%)
drogowe
(192; 89,6%)
granica polsko-słowacka
(46; 7,6%)
granica
wewnętrzna UE
(201; 77,4%)
granica polsko-czeska
(111; 20,2%)
kolejowe
(32; 2,0%)
rzeczne
(6; 0,0%)
granica polsko-niemiecka
(40; 47,2%)
drogowe
(3; 2,4%)
(2; 2,4%)
kolejowe
(1; 0,0%)
drogowe
(43; 7,5%)
(15; 7,4%)
kolejowe
(3; 0,1%)
drogowe
(102; 19,8%)
(20; 18,5%)
kolejowe
(9; 0,4%)
(1; 0,4%)
drogowe
(28; 46,5%)
(17; 45,1%)
kolejowe
(7; 0,7%)
rzeczne
(5; 0,0%)
3
URZĄD STATYSTYCZNY W RZESZOWIE
Badania prowadzone na granicy
Grupowanie przejść metodą Warda
Przy wykorzystaniu metody Warda przejścia zostały pogrupowane według
poszczególnych odcinków granicy na podzbiory charakteryzujące się dużym
podobieństwem wewnętrznym ze względu na wybrane cechy. Do analizy
przyjęto następujące cechy charakteryzujące poszczególne przejścia:
– wielkość ruchu granicznego osób ogółem,
– odsetek obcokrajowców wśród przekraczających granicę,
– odsetek samochodów osobowych w ruchu granicznym pojazdów.
W ramach grup zostały wylosowane przejścia do badania. Przy losowaniu
dodatkowo były uwzględnione odległości geograficzne między wybranymi
przejściami.
4
URZĄD STATYSTYCZNY W RZESZOWIE
Badania prowadzone na granicy
Uogólnianie wyników
Proces uogólniania wyników badania poprzedzony jest analizą zebranych danych,
stosowane są metody estymacji i imputacji danych:
-
pojazdów z niezidentyfikowanym symbolem kraju rejestracji,
-
pojazdów z niezidentyfikowaną liczbą osób,
-
-
pieszych przekraczających
zamieszkania,
granicę,
dla
których
nie
udało
określić
się
kraju
interwału większego niż 1 (N>1),
estymacji badania 16-godzinnego na okresy 24-godzinne, brakujące dane są obliczane
i uzupełniane za pomocą wzoru:
xl , n   x k , n
k
x

 x
l ,m
m
m
k ,m
k
Wartości ogólne w kwartale są szacowane poprzez zastosowanie wag. Waga kwartalna
to współczynnik, obliczony jako iloraz liczby wszystkich dni w kwartale i liczby dni badań
przeprowadzonych w danym kwartale.
5
URZĄD STATYSTYCZNY W RZESZOWIE
Badania prowadzone na granicy
Uogólnianie wyników
Wyniki zliczania i estymacji danych dla poszczególnych przejść są
podsumowywane, a następnie analizowane ze względu na natężenie
ruchu oraz położenie na danym odcinku granicznym z sąsiadującym
państwem.
W celu oszacowania całościowego ruchu na granicy wewnętrznej,
jako bazę do obliczeń wykorzystano dane Komendy Głównej Straży
Granicznej za lata 2005–2007. Do szacowania ruchu granicznego osób
ogółem służy analiza regresji. Celem analizy regresji jest zbadanie
związku pomiędzy wielkością przekroczeń ogółem na danym odcinku
granicy a ilością przekroczeń na wybranych przejściach. Ponieważ
bazą są dane Komendy Głównej Straży Granicznej sprzed wejścia
Polski do strefy Schengen, niezbędnym jest włączenie do analizy
dodatkowych informacji. Podejście takie jest uzasadnione tym, że
struktura ruchu mogła istotnie zmienić się na poszczególnych
przejściach oraz ich udział w całościowym ruchu.
6
URZĄD STATYSTYCZNY W RZESZOWIE
Badania prowadzone na granicy
Uogólnianie wyników
Dane dotyczące wielkości ruchu granicznego ogółem na terenie Polski są
łącznym zestawieniem statystyk obejmującym:
 wyniki szacowania wielkości ruchu granicznego na granicy wewnętrznej UE
na terenie Polski na przejściach drogowych z wykorzystaniem analizy
regresji,
 dane Zintegrowanego Systemu Ewidencji Komendy Głównej Straży
Granicznej,
 dane dotyczące ruchu osobowego w portach lotniczych i morskich
pozyskane z:
◦ portów lotniczych o wielkości ruchu pasażerów (liczba obsłużonych pasażerów w
ruchu regularnym i czarterowym),
◦ Urzędu Lotnictwa Cywilnego o ruchu pasażerów (informacje o ruchu krajowym i
międzynarodowym, kierunkach lotów oraz miastach docelowych),
◦ Straży Granicznej o wielkości ruchu na przejściach granicznych i wybranych krajach,
◦ struktura pasażerów pozyskiwana z prowadzonego badania ankietowego na
wybranych lotniskach,
◦ sprawozdawczości GUS dotyczącej liczby obsłużonych pasażerów w ruchu morskim.
7
URZĄD STATYSTYCZNY W RZESZOWIE
Badania prowadzone na granicy
Uogólnianie wyników
Uogólnianie wyników dotyczących poniesionych wydatków przez cudzoziemców
odwiedzających Polskę:



Na granicy zewnętrznej lądowej podstawę szacowania wyników stanowią dane uzyskane
z ankietyzacji oraz informacje z Komendy Głównej Straży Granicznej dotyczące ruchu
granicznego. Dane te obejmują liczbę cudzoziemców przekraczających granicę według
przejścia, kierunku i rodzajów ruchu (sposobu przekroczenia granicy) w badanym
kwartale i dni, w czasie których odbywała się ankietyzacja.
Na granicy wewnętrznej lądowej podstawę szacowania wyników stanowią dane uzyskane
z ankiet oraz dane dotyczące ruchu ze zliczania pojazdów i osób, które następnie
uogólniono na odpowiednie przejścia i odcinki granic. Dane te obejmują liczbę
cudzoziemców przekraczających granicę według przejścia, kierunku i rodzajów ruchu w
badanym kwartale.
Na lotniskach i w portach morskich podstawę szacowania wyników stanowią dane
uzyskane z ankietyzacji oraz informacje na temat ruchu osobowego pasażerów w ruchu
międzynarodowym.
8
URZĄD STATYSTYCZNY W RZESZOWIE
Badanie w gospodarstwach domowych
Losowanie próby
Badanie uczestnictwa Polaków w podróżach prowadzone jest w
gospodarstwach domowych metodą reprezentacyjną.
Próba do badania została wylosowana z operatu losowania
utworzonego na bazie zbioru obwodów spisowych (z którego usunięto
obwody spisowe z zerową liczbą mieszkań), przy zastosowaniu
losowania dwustopniowego z warstwowaniem na pierwszym stopniu.
Jednostkami pierwszego stopnia (JPS) były obwody spisowe względnie
zespoły obwodów o minimalnej liczbie 5 mieszkań. Obwody spisowe
nie spełniające tego warunku połączone zostały w zespół w ramach
tego samego rejonu statystycznego. Jednostkami losowania drugiego
stopnia były mieszkania. Z każdej jednostki pierwszego stopnia
wylosowano 5 mieszkań.
9
URZĄD STATYSTYCZNY W RZESZOWIE
Badanie w gospodarstwach domowych
Uogólnianie wyników
Przy uogólnianiu wyników badania w gospodarstwach domowych uwzględnia się:
prawdopodobieństwa wyboru gospodarstw domowych,
poziom kompletności badania ze względu na klasę miejscowości,
strukturę populacji gospodarstw domowych według bieżących danych demograficznych.
W związku z powyższym oblicza się kolejno następujące wagi dla gospodarstw domowych:
waga z losowania,
waga skorygowana poziomem kompletności badania według klas miejscowości,
waga uwzględniająca strukturę demograficzną gospodarstw domowych.
Dodatkowo wykorzystywane są dane dotyczące liczby podróży Polaków za granicę uzyskane z:
wyników realizowanego badania na drogowych przejściach na granicy wewnętrznej UE na terenie
Polski;
danych Urzędu Lotnictwa Cywilnego dotyczących liczby odprawianych pasażerów do zagranicznych
portów lotniczych,
danych pochodzących ze sprawozdawczości GUS dotyczących wielkości ruchu pasażerów na statkach,
danych Komendy Głównej Straży Granicznej.
10
URZĄD STATYSTYCZNY W RZESZOWIE
Badanie w gospodarstwach domowych
Technika „random route” zbierania ankiet
Technika „random route” to sposób doboru respondentów do badania
na podstawie ustalonych reguł poruszania się ankietera po terenie
względem wybranych punktów startowych. Narzucone reguły eliminują
subiektywne wybory ankietera w doborze kolejnego respondenta, dzięki
czemu zapewniona jest losowość doboru i reprezentatywność próby.
Sposób poruszania się w terenie można podsumować w czterech regułach:




zawsze
zawsze
zawsze
zawsze
w prawo;
zgodnie z ruchem wskazówek zegara;
z góry na dół;
w granicach badanej jednostki terytorialnej.
11
URZĄD STATYSTYCZNY W RZESZOWIE
12