Transcript pobierz

Opracowanie:
mgr Aneta Kaczyńska
mgr Krzysztof Zieliński
mgr Dariusz Zieliński
1) System Operacyjny- opis pojęcia
2) Hierarchia oprogramowania
3) Historia i okno aplikacji w DOS
4) Architektura, budowa i zadania w DOS
5) Polecenia wewnętrzne i zewnętrzne systemu DOS:
6) Uruchamianie systemu operacyjnego
i inicjacja systemu DOS:
7) Wykonanie dyskietki
systemowej:
8) COMMAND.COM -opis:
9) Hierarchiczna struktura
Katalogów oraz Dir
10) Komendy i nazwy plików DOS:
11) Maski i atrybuty.
12) Zasady użycia poleceń systemowych
13) Praca ze zbiorami danych:
14) Zmiana wewnętrzna budowy systemu
- przykłady:
15) Charakterystyka i opis pliku wsadowego oraz
polecenia ECHO
16) Drukowanie z aplikacji DOS :
17) Bibliografia:
1) System operacyjny jest programem nadzorującym pracę wszystkich urządzeń
systemu komputerowego: pamięci operacyjnej (RAM, ROM) oraz urządzeń
wejścia/wyjścia (klawiatura, drukarka, monitor ...) i tworzy środowisko, w którym
pracują inne programy.
Pełni on następujące funkcje:
- zapewnia obsługę dialogu pomiędzy użytkownikiem a komputerem,
- nadzoruje wymianę informacji pomiędzy poszczególnymi urządzeniami systemu,
- organizuje zapis informacji na dysku,
- zarządza pamięcią operacyjną,
- ułatwia tworzenie i uruchamianie innych programów,
- sygnalizuje błędy.
2) Jest programem zarządzającym zasobami komputera i programami użytkowymi.
3) Posiada interfejs między użytkownikiem a sprzętem komputerowym.
4) Stanowi środowisko dla innych programów oraz użytkownika,
koordynuje działanie programów niższego poziomu (zawartych w pamięci ROM BIOSu), które mają reagować na przerwania.
5) Jest niezbędny do uruchomienia i sprawnego działania komputera.
Menu
UŻYTKOWNIK
KOŃCOWY
OPROGRAMOWANIE
UZYTKOWE
OPROGRAMOWANIE
NARZEDZIOWE
SYSTEM OPERACYJNY
SPRZĘT
KOMPUTEROWY
Menu
PROGRAMISTA
PROGRAMISTA
PROJEKTANT SYS.
OPERACYJNEGO
PROJEKTANT SYS.
OPERACYJNEGO
1) OPROGRAMOWANIE UŻYTKOWEsłużące jest do wykonywania konkretnego
zadania, np. redagowanie tekstów lub
obliczeń w tabelach. Zawsze są również
aplikacjami.
2) SYSTEM OPERACYJNY- To
oprogramowanie, które staruje
wykonaniem wszystkich programów ,( np.
Windows) i realizuje usługi: takie jak:
przydział zasobów, szeregowanie
programów, sterowanie wejściem i
wyjściem.
3) PROGRAMISTA- osoba opracowująca
program komputerowy.
Wersja i
Data produkcji
Wielkość
Dys. Twardego.
Obsługiwane
systemy plików
Obsługa
dyskietek 3.5"
Obsługa
dyskietek 5.25"
program do
kompresji
MS-DOS 1.1 r. 1982
Brak obsługi
FAT12
nie
360kB
nie
MS-DOS 2.0 r. 1983
10 MB
FAT12
nie
360kB
nie
MS-DOS 3.0 r. 1984
32 MB
FAT12
nie
360kB, 1.2MB
nie
MS-DOS 3.2 r. 1986
32 MB
FAT12
720kB
360kB, 1.2MB
nie
MS-DOS 3.3 r. 1987
32 MB
FAT12
720kB, 1.44MB
360kB, 1.2MB
nie
MS-DOS 4.0 r. 1988
2 GB
FAT12, FAT 16
720kB, 1.44MB
360kB, 1.2MB
nie
MS-DOS 5.0 r. 1991
2 GB
FAT12, FAT 16
720kB, 1.44MB,
2.88MB
360kB, 1.2MB
nie
MS-DOS 6.0 r. 1994
2 GB
FAT12, FAT 16
720kB, 1.44MB,
2.88MB
360kB, 1.2MB
Doublespace
MS-DOS 6.2 r. 1994
2 GB
FAT12, FAT 16
720kB, 1.44MB,
2.88MB
360kB, 1.2MB
Doublespace
MS-DOS 6.21 r. 1994
2 GB
FAT12, FAT 16
720kB, 1.44MB,
2.88MB
360kB, 1.2MB
nie
MS-DOS 6.22 r. 1994
2 GB
FAT12, FAT 16
720kB, 1.44MB,
2.88MB
360kB, 1.2MB
DriveSpace
MS-DOS 7.0 W.95 A.
r. 1995
2 GB
FAT12, FAT 16
720kB, 1.44MB,
2.88MB
360kB, 1.2MB
DriveSpace
124.55 GB
FAT12, FAT 16, FAT
32
720kB, 1.44MB,
2.88MB
360kB, 1.2MB
DriveSpace w 95
nie w wind. 98
124.55 GB
FAT12, FAT 16, FAT
32
720kB, 1.44MB,
2.88MB
360kB, 1.2MB
nie
MS-DOS 7.1x r. 1996
MS-DOS 8.0 (Wind.
Me) r. 2000
Menu
Naciśnij enter
Widok ekranu z systemem
DOS
Menu
MS-DOS (ang. Microsoft Disk Operating System) to system operacyjny stworzony
przez firmę Microsoft na podstawie nabytego przez nią kodu źródłowego systemu
QDOS (ang. Quick and Dirty Operating System) stworzonego przez Seattle
Computers. Jest to wersja systemu operacyjnego DOS przeznaczona dla komputerów
IBM PC .
*Pierwsza wersja MS-DOS 1.0: 1981, ostatnia (6.22, PC-DOS 7).
*Dyskowy System Operacyjny – pierwotnie zajmował się głównie obsługą dysków.
* DOS zarządza dyskami na poziomie logicznym (kontrola zapisu i dostępu do
plików);
* BIOS – zarządza dyskami na poziomie fizycznym (zapis i odczyt w miejscu
zdefiniowanym przez nr. głowicy, cylindra, sektora i ścieżki) .
* DOS współpracuje z programami BIOS-u, wykorzystuje je pośrednicząc między
poleceniami użytkownika a rozkazami maszynowymi.
* DOS jest systemem jednozadaniowym, to znaczy w dowolnej chwili tylko jeden
program może pracować pod jego kontrolą
* System działa w trybie tekstowym. Wszystkie polecenia wydaje się za pomocą
klawiatury.
Menu
NACIŚNIJ ENTER
APLIKACJA- (ang. Application) – komputerowy program
użytkowy przeznaczony do wykonywania złożonych zadań
określonego rodzaju, np. redagowania tekstów, tworzenia baz
danych, prac biurowych, kreślenia rysunków techn.
DOS- ( ang. Disk Operation System)- dyskowy system
operacyjny. Jest zbiorem opleceń realizujący różne zadania
użytkowe. Mają one bezpośredni związek z obsługą plików,
katalogów, dysków i urządzeń peryferyjnych. Dzięki DOS
możliwe jest zakładanie katalogów, kopiowanie informacji czy
odzyskiwanie utraconych danych.
BIOS- ( ang. Basic Input / Output System)- podstawowy system
wejścia/wyjścia będący częścią systemu operacyjnego
komputera osobistego. Polecenia wchodzące w skład BIOS-u
wprowadzanie są tu automatycznie do pamięci operacyjnej po
każdorazowym włączeniu komputera. System ten pozwala na
komunikacje miedzy oprogramowaniem a sprzętem
komputerowym Przy każdym starcie komputera BIOS testuje
nasz sprzęt, ustawia parametry pracy procesora i pamięci oraz
wykrywa dyski twarde.
STEROWNIK- ( ang. Driver) – program obsługi urządzenia
peryferyjnego.
SPRZĘT KOMUTEROWY- ( ang. Hardware)- jest to komputer
wraz z jego urządzeniami peryferyjnymi, np. monitor, myszka,
drukarka lub skaner.
Menu
Naciśnij enter
A) Jądro systemu: (kernel) - Najważniejszy komponent każdego systemu
operacyjnego, wykonuje podstawowe operacje takie jak uruchamianie programów,
przyznawanie zasobów aplikacjom (odpowiada m.in. za wielozadaniowość), obsługa
urządzeń oraz daty i czasu. Kernel jest ładowany do pamięci komputera jako jeden z
pierwszych komponentów.
1) Moduł współpracujący z BIOS, obsługa elementarnych operacji wejścia lub wyjścia.
2) MS-DOS. Obsługa plików, drukarki, klawiatury itd.
B) Procesor poleceń DOS (program powłoki)-
1)COMMAND.COM interpretator poleceń użytkownika, wbudowane funkcje (ver, dir,
copy,....). W pliku command.com znajdują się elementy, dzięki którym możliwe jest
interpretowanie różnych poleceń wewnętrznych, a także zapisanych przez użytkownika.
C) Programy dodatkowe (pliki, polecenia zewnętrzne)
format, xcopy, diskcopy, chkdsk,.....
Naciśnij enter
1. Zarządzanie pamięcią operacyjną (przydzielenie
pamięci zadaniu, zwolnienie pamięci).
2. Sterowanie pracą urządzeń zewnętrznych
(obsługa klawiatury, wyświetlania na monitorze,
obsługa odczytu i zapisu pamięci zewnętrznej,
obsługa złącz szeregowych i równoległych).
3. Zarządzanie informacją zapisaną w
pamięci zewnętrznej poprzez organizację systemu
plików (tworzenie, zapisywanie, odczytywanie,
kasowanie plików w hierarchicznej strukturze).
4. Komunikację z użytkownikiem i udostępnianie
pozostałych elementów oprogramowania
(podstawowego, narzędziowego, użytkowego).
5. Kontrolę poprawności pracy
sprzętu i organizację w sytuacjach awaryjnych
(brak urządzenia zewnętrznego,
brak dostępu do urządzenia
zewnętrznego, błąd w pamięci
operacyjnej, błąd odczytu z klawiatury,
błąd zapisu w pamięci zewnętrznej).
Menu
Ładowanie systemu operacyjnego
DOS jest inicjowane automatycznie
po włączeniu mikrokomputera i
wykonaniu programów testowych
zawartych w programie BIOS. System
operacyjny DOS może być ładowany z
dysku twardego lub dyskietki
systemowej włożonej do napędu A:.
Po prawidłowym załadowaniu
systemu operacyjnego na ekranie
pojawia się znak zachęty do pracy
tzw. Zgłoszenie gotowości systemu
operacyjnego do przyjmowania
poleceń. Znak gotowości do pracy
przyjmuje postać: C:\>_. Po
pojawieniu się znaku zachęty można
wykonywać programy zainstalowane
na dysku lub dyskietce.
Dalej
Inicjacja systemu operacyjnego rozpoczyna się od próby załadowania przez
BIOS programu ładującego z dyskietki znajdującej się w napędzie A lub z
dysku twardego C, jeżeli w napędzie A nie ma dyskietki. Program ładujący
sprawdza, czy na dysku znajdują się pliki IO.SYS i MSDOS.SYS; jeśli tak, to
ładuje do pamięci operacyjnej program IO.SYS i przekazuję mu sterowanie.
Program IO.SYS ma część inicjującą, która określa konfigurację systemu,
inicjuje system dysków oraz układy wejścia-wyjścia, wpisuje część tablicy
wektorów przerwań oraz ładuje MSDOS.SYS.
Podczas tych operacji jest odczytywany, o ile znajduje się na dysku, i
interpretowany plik CONFIG.SYS.
Po zakończeniu działania części inicjującej IO przekazuje sterowanie do
programu MSDOS.
Program MSDOS inicjuje tablice robocze systemu, wpisuje pozostałą część
tablicy wektorów przerwań i tworzy blok wstępny programu (PSP) dla
programu COMMAND.COM, a następnie go ładuje.
Menu
Polecenia wewnętrzne- D0S
CLS- wymazanie ekranu i przemieszczenie kursora w lewy górny róg ekranu.
A: C:- polecenie zmiany napędu bieżącego.
VER- wyświetlanie na ekranie wersji systemu operacyjnego.
DATE- wyświetlanie na ekranie bieżącej daty oraz komunikatu zachęcającego do jej zmiany.
TIME- wyświetlanie na ekranie aktualnej godziny z możliwością jej zmiany.
VOL- wyświetla na ekranie nazwy bieżącego dysku.
DIR- wyświetlenie listy plików i podkatalogów danego katalogu
DIR/p - pokazuje listę plików w kolejnych ekranach
DIR/w - lista wyświetlana jest na ekranie w 5 kolumnach
Przykład: DIR C:*.COM - wyświetla wszystkie pliki z rozszerzeniem COM znajdujące się na dysku C
DIR A*. - wyświetla wszystkie katalogi zaczynające się na literę “a” w danym katalogu.
MD- tworzenie katalogu.
Przykład: A) MD SKLEP - tworzy podkatalog Sklep (w katalogu głównym jeśli jest on bieżący.
B) MD\ SKLEP\CHEMIA - tworzy katalog CHEMIA w katalogu SKLEP.
CD- zmiana katalogu bieżącego
Przykład: A) CD WINDOWS - powoduje przejście do katalogu WINDOWS (jeśli jest on podkatalogiem katalogu
głównego).
B) CD\ - powoduje przejście do katalogu głównego.
C) CD.. - powoduje przejście do katalogu nadrzędnego względem katalogu bieżącego.
RD- usuwanie katalogu
Przykład: A) RD C:\SKLEP\CHEMIA - kasuje katalog CHEMIA znajdujący się na dysku C w katalogu SKLEP
B) RD SKLEP - kasuje katalog SKLEP znajdujący się na w bieżącym katalogu
Menu
Dalej
TREE – wyświetlenie drzewa
katalogów
DELTREE –usuwanie katalogu wraz
z plikami
UNDELETE – przywrócenie
usuniętych wcześniej plików
FORMAT A:(C:) – formatowanie
dyskietki znajdującej się w
napędzie lub dysku twardego
oznaczonego literką C:
FDISK – polecenie pozwalające
“przejść” do edycji partycji na
dysku twardym (dla bardziej
zawansowanych).
Menu
W DOS-ie dyskietkę startową można wykonać na 2 sposoby:
1) Pierwsza z nich polega na sformatowaniu jej nośnika
magnetycznego poleceniem:
C: /> format a: /s
W wyniku realizacji takiego polecenia system najpierw odpowiednio
przygotuje powierzchnię nośnika dyskietki, a następnie z
partycji systemowej dysku twardego skopiuje na nią pliki:
lo.sys, Msdos.sys, command.com.
2) Drugi z nich polega na skopiowaniu na dyskietkę
plików systemowych (bez formatowania).
Wykonuje się to za pomocą polecenia: C: /> sys a:
Wybór metody jest dowolny i nie zależy od tego, jaką
dyskietką dysponujemy. Jeżeli wybrana przez nas
dyskietka nie jest przygotowana do zapisu systemu,
a zdecydowaliśmy się na użycie drugiej metody,
proces formatowania odbywa się wtedy automatycznie.
Menu
Procesor poleceń COMMAND.COM składa się z trzech zasadniczych części.
Części pierwsza i druga są ładowane do pamięci operacyjnej o najmniejszych
dostępnych adresach .Część trzecia jest ładowana do obszaru o największych
adresach konwencjonalnej pamięci operacyjnej i jest tak zwaną częścią
"zamazywaną", która nie jest chroniona i może być zniszczona przez programy
użytkowe.
Część pierwsza zawiera procedury obsługi przerwań 22H,23H i 24H oraz procedury
ładujące część trzecią COMMAND.COM, jeżeli nastąpiło jej zniszczenie.
Część druga jest częścią inicjującą. Zawiera ona procesor pliku wsadowego
AUTOEXEC.BAT oraz procedury określające najmniejszy adres segmentu, od
którego mogą być ładowane programy użytkowe. Adres ten zostaje określony w ten
sposób, że pierwszy program użytkowy jest ładowany na miejsce zajmowane przez
niepotrzebną dalej, drugą część programu COMMAND.COM.
Część trzecia jest właściwym procesorem poleceń systemu. Zawiera ona procesor
poleceń wewnętrznych, procesor plików wsadowych, procedury obsługi klawiatury,
wyświetlania znacznika zgłoszenia systemu oraz procedury ładujące i inicjujące
wykonanie programów (plików z rozszerzeniem nazwy COM i EXE), w tym poleceń
zewnętrznych systemu.
Menu
Naciśnij enter
w skrócie NC jest programem narzędziowym, rezydentnym, stosowanym
jako nakładka na system operacyjny MS-DOS znacznie ułatwiającym
obsługę komputera. Główne zastosowanie programu polega na
wykonywaniu operacji na plikach, katalogach, dyskach, odszukiwaniu i
uruchomianiu innych programów.
Na dysku twardym, program znajduje się zwykle w katalogu głównym o
nazwie “NC”a plikiem który go uruchamia w DOS-ie jest plik : nc.exe.
W celu uruchomienia programu NC, należy wejść do katalogu NC, napisać
z klawiatury “nc” (wielkość liter jest tu obojętna) i wcisnąć ENTER.
Możliwe jest również uruchomienie programu NC z dowolnego innego
katalogu jednak pod warunkiem, że w pliku wsadowym “autoexec.bat’’ (
znajdujący się w katalogu głównym) w wierszu z poleceniem PATH
znajduje się zapis “C:\NC’’. Zakończenie programu odbywa się w wyniku
naciśnięcia klawisza F10 i potwierdzenia “YES”.
Menu
Naciśnij enter
Elementem ekranu programu Norton Commander jest panel zawierający przeważnie listę katalogów i plików
Każdy z paneli może przedstawiać informacje z tego samego lub różnych dysków. Opis, który z
dysków jest aktualnie związany z wybranym panelem znajduje się pośrodku, w górnym wierszu panelu np. A:\, B:\,
C:\ itp.
Zmianę informacji o dysku dokonuje się w wyniku naciśnięcia kombinacji klawiszy :
<Alt+F1> dla zmiany dysku w lewym panelu oraz <Alt+F2> dla zmiany dysku w prawym panelu
i wybranie w oknie dialogowym żądanego dysku np.: A:\, B:\, C:\ itp. Przejście z jednego panelu do sąsiedniego
następuje po naciśnięciu klawisza TABULATORA, natomiast poruszanie się po panelu umożliwiają klawisze : lub .
Menu
Naciśnij enter
Naciśnięcie klawisza F9 powoduje uaktywnienie w najwyższym wierszu ekranu
menu programu w postaci: Left Files Disk Commands Options Tools Right
Wyróżnienie komendy można zrealizować przez naciśnięcie klawiszy strzałek
kierunkowych , a ENTER powoduje rozwinięcie poleceń zawartych w
podświetlonej grupie menu.
Pozycje menu “Left” i “Right” przeznaczone są do ustalenia rodzaju informacji
wyświetlanych w lewym ew. prawym panelu (dla każdego panelu można ustawić
inną konfigurację).
Menu
Naciśnij enter
Pierwsze pięć poleceń tzn.: Brief, Full, Info, Tree, i Quick view określają charakter
wyświetlanych informacji. Brief - wyświetla informacje o plikach i katalogach w formie
skróconej : wybrany panel jest podzielony na trzy kolumny , dużymi literami opisywane
są katalogi, małymi nazwy plików.
Full - wyświetlone są pełne informacje o plikach i katalogach.
W przypadku plików :
I kolumna zawiera nazwę główną i rozszerzenie pliku
II kolumna – rozmiar pliku w bajtach
III kolumna – data utworzenia pliku
IV kolumna – czas utworzenia pliku
Info wyświetla informacje o dysku, którego zawartość jest przedstawiona w sąsiednim
panelu a konkretnie:
wielkość pamięci konwencjonalnej w bajtach
wielkość pamięci dostępnej
całkowita pojemność dysku w bajtach
ilość wolnego miejsca na dysku w bajtach
liczbę plików w katalogu głównym
liczbę katalogów w katalogu głównym
a niżej nazwę i numer dysku.
Menu
Naciśnij enter
Takie same informacje uzyskamy po wciśnięciu klawiszy
<Ctr+L>
Menu
Naciśnij enter
Tree wyświetla strukturę katalogów
w postaci drzew
Menu
Naciśnij enter
Quick view wyświetla informacje o pliku lub katalogu (liczba
podkatalogów, liczba plików, wielkość w bajtach) którego nazwa jest
wyróżniona w sąsiednim panelu
Każdy z paneli lub oba razem można usunąć z monitora przez wciśnięcie
kombinacji klawiszy:
<Ctr+F1> dla usunięcia lub wstawienia lewego panelu
<Ctr+F2> dla usunięcia lub wstawienia prawego panelu.
Menu
Naciśnij enter
W celu uruchomienia wybranego programu należy
odszukać w prawym lub lewym panelu odpowiedni katalog ,
wejść do niego ( przez podświetlenie nazwy katalogu i wciśnięcie ENTER ) ,
podświetlić plik uruchamiający dany program (zwykle z rozszerzeniem –exe )
i ponownie wcisnąć ENTER. To samo działanie można zrealizować
przez wpisanie w wierszu poleceń ( znajduje się pod panelami) odpowiedniej
ścieżki dostępu do pliku uruchamiającego program oraz nazwę tego pliku.
PRZYKŁAD : aby uruchomić program antywirusowy o nazwie pliku mks_vir.exe,
znajdujący się w katalogu WIRUS należy w linii poleceń wpisać komendę :
C:\wirus\mks_vir {wielkość liter nie ma znaczenia}
Można pominąć rozszerzenie .exe (system sam odszukuje pliki
z rozszerzeniami : exe, com, bat ).
Ten drugi sposób uruchamiania programów z uwagi na kłopotliwość
jest rzadziej stosowany.
Menu
Naciśnij enter
Norton Commander: zestaw podstawowych funkcji:
f1-Help - dostarcza opis każdego z poleceń dostosowany do rodzaju wykonywanej operacji
F2-Menu - wywołuje menu poleceń utworzone przez użytkownika i dostępne z poziomu
katalogu bieżącego
F3-View - służy do przeglądania zawartości pliku wyróżnionego
F4-Edit - Tworzenie bądź poprawianie zawartości pliku wyróżnionego
f5-Copy - kopiuje plik lub grupę plików do katalogu otwartego w sąsiednim oknie lub do innego
Wskazanego przez użytkownika
f6-Ren/Move - zmienia nazwę pliku lub przenosi plik. W pierwszym przypadku należy
podać nową nazwę,
w drugim katalog docelowy (wraz ze ścieżką dostępu do niego) lub potwierdzić przesunięcie pliku
do katalogu otwartego w sąsiednim oknie
F7-MkDir - pozwala utworzyć katalog o podanej nazwie w bieżącym katalogu lub wskazanym ścieżka
dostępu.
F8-Delete -służy do kasowania pojedynczych plików lub całych grup plików oraz katalogów;
F9-PullDn - udostępnia menu główne
F10-Quit - powoduje powrót do systemu DOS
Jest wyświetlane w ostatnim wierszu po wciśnięciu klawisza Alt.
Alt+F1/Alt+F2 - zmiana stacji dyskowej wyświetlanej w oknie lewym/prawym
Alt-F4 - redagowanie pliku w alternatywnym edytorze
Alt-F7 - wyszukiwanie pliku określonego typu
Alt-F8 - przegląd ostatnio wykonywanych poleceń
Alt-F9 - przełączanie gęstości zapisu na ekranie
Alt-F10 - praca w drzewie katalogów
Menu
Naciśnij enter
Dostęp do menu głównego uzyskuje się przez klawisz F9-PullDn.
W pierwszym wierszu ekranu jest wyświetlone następujące menu:
Left Files Commands Options Right.
Wyboru opcji dokonuje się przy użyciu klawiszy [<--] , [-->] ..
Wybrane menu można rozwinąć w podmenu naciskając klawisz [Enter].
Left, Right przy pomocy tych opcji decydujemy o zawartości okien (lewego/prawego)
Brief - powoduje wyświetlanie w oknie samych nazw plików wraz z rozszerzeniami
Full - dla każdego pliku wyświetla nazwę, rozszerzenie, rozmiar datę oraz czas
ostatniego zapisu do pliku
Tree - pokazuje drzewko katalogów na aktualnym dysku. W sąsiednim oknie pojawia się
zawartość podświetlonego katalogu
Info - okno zawiera informacje o NC, pamięci operacyjnej, aktualnym dysku, bieżącym
katalogu
Następne opcje - Name, eXtension, tiMe, Size, Unsorted służą do określenia kolejności
w jakiej pliki mają być wyświetlane w oknie
fiLter - polecenie przy pomocy którego można ograniczyć liczbę plików wyświetlanych
w oknie np do plików wykonywalnych.
Menu
Naciśnij enter
Files - udostępnia operacje na plikach (większość dostępna z menu podstawowego)
Commands - powiela funkcje dostępne z Alt-menu oraz udostępnia funkcje takie jak
Swap panels - zamiana okien miejscami
Panels on/off gaszenie/włączanie wyświetlania okien
Compare directories - porównywanie zawartości katalogów wyświetlanych w oknach
Menu file edit - redagowanie menu użytkownika
Options
Configuration -w okienku screen blank ustawiamy czas "spoczynku" komputera
po którym NC wygasi ekran
- w okienku panel options można korzystając z funkcji show hidden files
zadecydować czy NC ma pokazywać pliki ukryte.
Auto menu - przy użyciu tej opcji decydujemy czy menu użytkownika ma być
automatycznie wyświetlane po wejściu do NC
Confirmation - ta opcja pozwala ustalić które operacje mają być potwierdzane
przez użytkownika
Key bar - decyduje o wyświetleniu menu podstawowego
Path prompt - ustala sposób zgłoszenia systemu w linii komend NC
Full Screen - ta opcja umożliwia wyświetlanie okien na górnej połowie ekranu
bądź na całym ekranie.
Clock - umożliwia wyświetlanie w górnym prawym rogu czasu systemowego.
Mini status - umożliwia wyróżnienie w ostatnim wierszu okna obszaru
w którym są umieszczane informacje o wybranym pliku lub katalogu.
Menu
Directory PATH listing for Volume DOS_WIN OS
C:\
Volume Serial Number is 1A65-16CB
C:\
+---WIN_USA
¦
+---SYSTEM
¦
+---PLHPFONT
¦
+---MSAPPS
¦
+---MSDRAW
¦
+---EQUATION
¦
+---PROOF
¦
+---MSGRAPH5
dir
mkdir = md
C:\ \ \ \
+---BAT
+---XTREE
¦
+---XTGOLD
¦
+---XTG14
Dalej
Menu
[ ] - opcja jednokrotna,
[ [ ] ] - opcja wielokrotna
DIR [napęd:] [ścieżka] [plik] [/P] [/W] {Directory}
napęd : {zmiana napędu, np. C:}
CD [napęd:] [ścieżka] {Change Directory}
CD .
CD \
MD [napęd:] ścieżka {Make Directory}
RD [napęd:] ścieżka {Remove Directory}
COPY źródło [+ źródło[+...]] [miejsce docelowe]
ERASE [napęd:] [ścieżka]plik {Wymaż}
TREE [napęd:] [ścieżka] [/F] {Drzewo}
REN [napęd:] [ścieżka] plik1 plik2 {Rename}
TYPE plik {Wypisz}
HELP komenda lub komenda /? {Pomoc}
Komendy bezargumentowe
CLS, VER,
MEM, TIME,
DATE,
Inne komendy
DISKCOPY, FORMAT, LABEL, MOVE, MSD, SCANDISK, UNDELETE, UNFORMAT, VERIFY, XCOPY
Menu
Dalej
Nazwa = 1..8 znaków
Rozszerzenie = 0..3 znaków, nnnnnnnn.eee
Dopuszczalne znaki: A..Z, 0..9, _ ^ $ ~ ! # % & - { } ( ) @ ‘
Rozszerzenia specjalne: *.COM,( Pliki z rozszerzeniem com są traktowane przez system jako jego polecenia lub pliki
programowe)*.EXE, *.BAT zbiory wykonywalne, (Pliki z rozszerzeniem bat są tworzone przez użytkownika i zawierają
wywołania poleceń sys. operacyjnego. *.BAS,. *.PAS, *.FOR, *.C, *.SYS, (pliki z rozszerzeniem sys są najczęściej
sterownikami urządzeń peryferyjnych).
Przykładowe rozszerzenia nadawane w celu podkreślenia zawartości zbioru:
*.BAK ( pliki stanowią archiwalną wersję pliku o identycznej nazwie właściwej lub jego kopię zapasową). *.DAT ( pliki te
zawierają dane dla różnych programów). *.DOC ( pliki te są plikami tekstowymi, tworzonymi np. przez program Word).
*.HLP ( w plikach tych są przechowywane opisy dla użytkowników programu). *.PL ( pliki te wchodzą w skład zbioru
interpretowanego przez program POLSKIE LOGO). *.TAG ( pliki te zawierają dokumenty zredagowane za pomocą polskiego
edytora o nazwie Tag). *.TXT ( pliki te zawierają, min. Tekstowe instrukcje dla użytkownika). *.XLS ( pliki są arkuszami
tworzonymi przez program EXCEL). *. WQ1 ( pliki te są arkuszami QPRO).
Menu
MASKI:
* - zastępuje dowolny ciąg znaków.
? - zastępuje jeden znak lub brak znaku
PRZYKŁADY:
DIR a*.*
DIR *.e*
DIR ??.e??
DIR ?a.*
ATRYBUTY
:r - read only
{tylko do odczytu}
a - archive
{archiwizowany}
s - system
{systemowy}
h - hidden
{ukryty}
ATTRIB[±atrybut[[napęd:][ścieżka][plik]]
Menu
1)FORMATOWANIE- polega na utworzeniu na powierzchni dysku specjalnego
zapisu niezbędnego do przetworzenia informacji. Ścieżki są dzielone zawsze na
równa liczbę sektorów. W czasie formatowania system operacyjny sprawdza
jakość nośnika magnetycznego oraz ustala pojemność dysku. Tworzony jest
również katalog główny dysku -”pień” dla podkatalogów będących gałęziami
drzewa rozbudowanego według uznania użytkownika. Formatować można każdą
dyskietkę niezależnie od tego, czy jest używana czy nie. Aby sformatować
dyskietkę umieszczoną w napędzie A:, należy w wierszu edycji poleceń napisać
C:/>format a:
2)ZMIANA DYSKU BIEŻACEGO- w czasie pracy przy komputerze można zmieniać
dysk bieżący w dowolnym momencie. W tym celu należy wskazać systemowi
operacyjnemu dysk, który ma się stać obszarem naszych działań. Najczęściej
stosowanym określeniami są: A: -1 stacja dysków elastycznych, B:- 2 stacja
dysków elastycznych, C:- dysk twardy, D: -CD-ROM, E: dysk logiczny. Aby przejść
np. z dysku twardego C: na stację dyskietek A: należy wpisać C:/>A:. System po
zrealizowaniu naszego polecenia wyświetla znak zachęty z nowym
identyfikatorem dysku i pulsującym kursorem A:/>.
Menu
Dalej
1)ZAKŁADANIE KATALOGOW- czyli tworzenie katalogów, ma na celu przyszłe segregowanie zbiorów
według wybranego klucza. Jeżeli chcemy na dyskietce założyć jakiś katalog, to w miejscu migającego
kursora należy napisać polecenie md, spację, a następnie nazwę katalogu, pn. A:/>md ZASOBY.
Ta czynność może być powtarzana do tworzenia innych katalogów. W ten sposób powstaje struktura
kolejnych gałęzi o tej samej długości.
2)ZMIANA KATALOGU BIEŻĄCEGO- zwany również roboczym, to katalog w którym w danym
momencie odbywają się wszystkie działania. Zmiana katalogu bieżącego jest związaną z
udostępnianiem systemowi zbiorów zawartych w innym wybranym przez nas katalogu. Może to
dotyczyć zarówno podkatalogu, czyli kartoteki bladziej oddalonej od umownego „pnia” (katalogu
głównego), jak i nadkatalogu, czyli kartoteki leżącej bliżej „pnia” na wybranej gałęzi drzewa.
Zmiany katalogu, równoznacznej z jego otwarciem, dokonuje się za pomocą poleceń cg, np. A:/>cd
ARCHIWUM. Jeżeli katalog o nazwie ARCHOWUM jest podkatalogiem katalogu głównego dyskietki
znajdującej się w napędzie A: to znak zachęty przyjmie postać A:/>ARCHIWUM>. W przeciwnym
razie pojawi się komunikat: niewłaściwy katalog. Aby wrócić do nadkatalogu, wystarczy podać
polecenie: A:>ARCHIWUM>cd..
Stosując odpowiednio polecenia md i cd, można zbudować dowolną strukturę drzewa katalogów.
Drzewa katalogów można oglądać w całości lub w części, stosując polecenie tree.
Menu
1) KOPIOWANIE- ma na celu wykonanie duplikatu informacji zapisanej na nośniku (np. dysku twardym lub
elastycznym). W wyniku kopiowania informacji przybywa, czyli oprócz nienaruszonego oryginału pojawia się również
jego wierna kopia. Kopiować można: pojedyncze pliki, grupy plików, katalogi z cala zawartością ( lub puste).
a)Kopiowanie może odbywać się : między wybranymi dwoma dyskami ( np. z dysku C: nas dysk A:)., między dwoma
katalogami, w obrębie jednego katalogu, z wybranego dysku na drukarkę, z dwóch lub więcej plików do jednego
pliku, który będzie zawierał sumę informacji składowych. *Jeżeli do danego katalogu skopiuje się plik o takiej
nazwie, jaką miał inny plik już istniejący, to nowe dane zostaną zapisane na danych „ starych”. „Stare” dane zostaną
utracone. Nazywa się to nadpisaniem.
b) W systemie DOS do kopiowania plików lub katalogów między dyskami lub katalogami służy polecenie
wewnętrzne – copy oraz zewnętrzne- xcopy. Bez względu na to, którego polecenia się użyje, cale polecenie , które
wydamy powinno wyglądać następująco: 1)-polecenie, 2)-ścieżka dostępu do zbiorów źródłowych, 3)-ścieżka
dostępu do katalogu lub urz. docelowego, 4)- ewentualnie parametry sterujące funkcjami dodatkowymi.
Wszystkie elementy (1,2,3,4) wprowadzonego z klawiatury polecenia powinny być oddzielone od siebie spacjami.
2)PRZENOSZENIE PLIKÓW- plik można przenosić z katalogu do katalogu lub z dysku na dysk. Przenoszenie jest
czynnością mającą na celu zmianę położenia wybranego pliku lub grupy plików. W wyniku przenoszenia informacji
nie przybywa. Liczba zbiorów pozostaje taka sama jak przed rozpoczęciem tej czynności. Przenoszenie może
dotyczyć również całych katalogów . W systemie DOS zarówno przenoszenie plików, jak i zmianę nazwy katalogu
wykonuje się za pomocą tego samego polecenia -move. Gdy jednak w grę wchodzi tylko korekta nazwy pliku
powinno się zastosować polecenie Ren. Składnia obu instrukcji move lub Ren, bez względu na to, co chcemy
osiągnąć wygląda następująco; 1)-polecenie, 2)- ewentualnie parametry sterujące funkcjami dodatkowymi, 3) –
ścieżka dostępu do pliku(ów) żródłowego(ych), 4)- ścieżka dostępu docelowa. Wszystkie elementy wprowadzonego
polecenia powinny być rozdzielone spacjami.
Menu
Dalej
•
•
KASOWANIE-to usuwanie wybranej informacji. Kasować można nie tylko pojedyncze pliki czy
grupy plików, ale także katalogi (puste lub zawierające zbiory, podkatalogi). Do kasowania
służą polecenia: del, deltree, rd. Oto składnia tych poleceń: 1)- polecenie, 2)- ścieżka dostępu
do pliku(ów) lub katalogu kasowanego, 3)- ewentualne parametry sterujące funkcjami
dodatkowymi. Między kolejnymi elementami polecenia muszą być umieszczone spacje.
Skasowane pliki można odtworzyć za pomocą programu UNDELETE.
EDYCJA, CZYLI WPROWADZANIE ZMIAN W TREŚCI WYBRANEGO PLIKU.- jest zespołem
czynności mających na celu dopisanie nowych lub starych danych przechowywanych w
określonym pliku dyskowym. W systemie DOS edycję plików przeprowadza się za pomocą
edytora ekranowego. Jest to program usługowy umożliwiający pracę nad cała stroną tekstu
wyświetlona na ekranie monitora. Za pomocą ruchomego kursora można wprowadzać nowy
tekst lub dokonywać korekty w dowolnym wybranym miejscu. Program ten jest obsługiwany
za pomocą rozwijających się menu. Są to gotowe zestawy możliwości programu, spośród
których użytkownik może wybrać odpowiednią opcję. Wybór, może być realizowany myszka
lub za pomocą klawiatury przez naciśnięcie litery wyróżnionej w słowie. Obecnie większość
programów użytkowych oferuje rozbudowane systemy kolejnych menu: kaskadowe, poziome,
rozwijane lub wyliczane. Aby uruchomić edytor systemu DOS, wystarczy w wierszu edycji
poleceń wpisać: C:/>edit plik typ . Co komputer zinterpretuje jako zamiar edycji zbioru
dyskowego. Słowo plik oznacza nazwę właściwą, w typ-trójznakowe rozszerzenie jego nazwy.
Przeglądanie treści zbiorów odbywa się za pomocą: ←, ↑↓, ↓, PgDn, PgUp, Home i End.
Zakończenie przeglądania lub edycji wymaga otwarcia menu File oraz wybrania opcji Exit(
wyjście). W celu zachowania naniesionych w tekście poprawek, konieczne jest wybranie opcji
Save(zachowaj) lub Save as..(zachowaj jaki..) z menu file. Użycie opcji Save zleca programowi
zapisanie treści istniejącym na dysku pliku.
Menu
1) com- konsola{standardowe wejście/wyjście}
>, >>- zmiana standardowego wyjścia
<- zmiana standardowego wejścia
|- przetwarzanie potokowe { A>X; B<X º A|B }
more, sort, find- filtry
Składnia:
MORE < [napęd:][ścieżka]plik
komenda | MORE
SORT [/R][+n][<][napęd1:][ścieżka1]plik1 [> napęd2:]
[ścieżka2]plik2]
komenda | SORT [/R] [+n] [napęd2:][ścieżka2][plik2]
/R - odwrócenie porządku
+n - nr kolumny
FIND [/V] [/C] [N] [/I] łańcuch [[napęd1:][ścieżka2]plik2]].
/V - wyświetla wiersze nie zawierające łańcucha
/C - wyświetla tylko liczbę wierszy
/N - wyświetla dodatkowo numery wierszy
/I - ignoruje litery wielkie i małe
Menu
Dalej
Dir c:\ > con
Dir c:\ > katalog.txt
Dir c:\ >> katalog.txt
Dir c:\ | More
Dir | Sort | More
Dir | Sort /R /+10 | More
Copy con baza.txt
Type
baza.txt
Menu
|
Sort /+12
Pliki wsadowe systemu MS-DOS
Plik wsadowy (ang. batch file) umożliwia wykonanie dowolnego ciągu poleceń systemu MS-DOS. Z punktu
widzenia systemu operacyjnego plikiem wsadowym jest każdy plik, którego nazwa posiada rozszerzenie bat.
Po wydaniu dowolnego polecenia interpreter command.com sprawdza w pierwszej kolejności czy wydana
komenda jest poleceniem wewnętrznym (interpretowanym przez command.com) i w przypadku
odpowiedzi pozytywnej wykonuje wydaną komendę. Jeżeli jednak interpreter nie rozpoznaje polecenia to
przyjmuje, że użytkownik zażądał uruchomienia programu.
Dla przykładu przyjmijmy, że wpisano komendę sleep 10. Command.com poszukuje wówczas pliku o nazwie
o nazwie sleep.com, następnie pliku sleep.exe i ostecznie pliku sleep.bat. Po znalezieniu jednego z dwóch
pierwszych zbiorów command.com uruchamia znaleziony program, w przypadku znalezienia zbioru bat
wykonuje jego interpretację. Plik wsadowy, aby mógł być poprawnie wykonany (zinterpretowany) powinien
zawierać ciąg poleceń systemu, z których każde powinno być umieszczone w osobnej linii pliku. Mogą to być
polecenia wewnętrzne, polecenia zewnętrzne (programy) lub polecenia specyficzne dla pliku wsadowego
(polecenia, które są dozwolone tylko w tym pliku).
Polecenia dodatkowe (wybór):
@komenda
CALL [napęd:][ścieżka] plik_bat [parametry]
ECHO [ON | OFF]
ECHO [informacja]
FOR %%zmienna IN (zbiór) DO komenda [parametry]
GOTO etykieta
IF [NOT] ERRORLEVEL numer komenda
IF [NOT] łańcuch1==łańcuch2 komenda
IF [NOT] EXIST plik komenda
PAUSE
REM [łańcuch]
Menu
DALEJ
PLIKI WSADOWE ( *.bat)
Przykład pliku wsalowego:
REM Plik Info.bat
ECHO Konfiguracja systemu MS-DOS
ECHO [autoexec.bat]
TYPE C:\autoexec.bat | MORE
ECHO [config.sys]
TYPE C:\config.sys | MORE
ECHO [Dysk twardy C:]
LABEL
ECHO Naciśnij jakiś klawisz...
PAUSE .
Aby wykonać powyższy plik należy nadać mu nazwę z rozszerzeniem bat (może być Info.bat) a
następnie w katalogu bieżącym wpisać komendę będącą nazwą pliku wsadowego, czyli
odpowiednio: C:\TEMP>info .
Interpreter wykonuje sekwencyjnie jedno po drugim wszystkie polecenia pliku wsadowego w
kolejności ich występowania. Pierwsza linia pliku (polecenie REM) jest komentarzem jest
komentarzem i podczas wykonywania nie jest brana pod uwagę. Dwie kolejne linie zawierają
polecenie ECHO, którego wykonanie polega na wypisaniu podanego tekstu na ekranie. Linie 4 i 6
zawierają polecenie MS-DOS wypisania na ekranie podanych plików (TYPE) z podziałem na
strony (MORE). Linia ostatnia zawiera polecenie PAUSE, którego wykonanie polega na wypisaniu
tekstu "Naciśnij jakiś klawisz, aby kontynuować..." i zatrzymaniu wykonywania pliku
wsadowego do czasu naciśnięcia dowolnego klawisza.
Menu
DALEJ
Polecenie ECHO można wydać z argumentem ON lub OFF.
Instrukcja ECHO OFF, powoduje wyłączenie wypisywania treści poleceń występujących w pliku
wsadowym. Od momentu wykonania tej instrukcji command.com nie będzie wypisywał treści
przetwarzanych komend a jedynie ich wyniki. Bardzo często instrukcję powyższą umieszcza się w
pierwszej linii pliku wsadowego. Użycie argumentu ON powoduje oczywiście włączenie
wypisywania treści poleceń. Z analizy wydruku dowolnego pliku wsadowego zawierającego w
pierwszej linii komendę ECHO OFF można wywnioskować, że wyłączone tą komendą
wypisywanie treści poleceń obowiązuje dopiero od linii drugiej - command.com zawsze wypisze
treść pierwszej komendy pliku, czyli ECHO OFF. Aby tego uniknąć należy linię tą poprzedzić
znakiem '@' ("at") - linia pliku, która poprzedzona jest tym znakiem nigdy nie jest wyświetlana
na ekranie.
Podsumowując: Istnieją dwie metody całkowitego wyłączenia wypisywania treści komend pliku
wsadowego: umieszczenie w pierwszej linii komendy @ECHO OFF,
rozpoczynanie każdej linii pliku znakiem '@'.
Menu
•
•
•
•
•
Drukowanie w sieci z poziomu DOS-u wymaga przyporządkowania drukarce własnego portu.
W Windows 95/98 najlepiej jest skonfigurować port już w momencie instalowania drukarki
sieciowej.
W tym celu należy:
1) przywołać menu Start | Ustawienia | Drukarki, a następnie kliknąć dwukrotnie ikonę
Dodaj drukarkę.
2)
zaznaczyć opcję Drukarka sieciowa, a w kolejnym oknie podać ścieżkę dostępu do drukarki.
3) zaznaczyć opcję Tak pod pytaniem Czy drukujesz z programów systemu MS-DOS?.
4) potwierdzić przyciskiem Dalej i kliknąć przycisk Przechwyć port drukarki.
5)Po wybraniu z listy portu LPT1, programy DOS-u będą mogły korzystać z drukarki sieciowej.
W Windows 2000 i XP.
W tym celu należy:
1) kliknąć prawym przyciskiem myszy ikonę zainstalowanej drukarki sieciowej i z menu
podręcznego wybrać polecenie Właściwości.
2)Wybrać kartę Porty i zaznaczyć pole wyboru Włączyć buforowanie drukarek.
3) wybrać z listy portu LPT1.
Menu
• Jacek Lewicki, „Informatyka w szkle”.
Podręcznik dla gimnazjalistów.
Oficyna Edukacja*Krzysztof Pazdro,
wydanie I, Warszawa 2000r.
• Wikipedia, wolna encyklopedia
=Mozilla Firefox, Strona internetowa
wyjaśnienie pojęcia: MS-DOS.
• Piotr Mikulak, Słownik terminów
komputerowych. Wyd. BENKOWSKI,
Białystok 2001 r.
Menu