Transcript hipotezy - prezentacja

Badania psychofizjologiczne
Przegląd teorii nastroju
Nastroje
negatywne są
bardziej
Nastroje pozytywne
zróżnicowane
pogodny, szczęśliwy,
niż
pozytywne usatysfakcjonowany, zrelaksowany
Nastroje negatywne
smutek, złość, gniew,
obrzydzenie, lęk, napięcie, frustracja, znudzenie
Nastroje mają
znak (pozytywne vs. negatywne) i
natężenie (słabsze vs. silniejsze)
distress
arousal
displeasure
depression
excitement
pleasure
sleepiness
relaxation
Russell, J.A. (1980). A circumplex model of affect. Journal of Personality and Social
Psychology, 39, 1161-1178.
Tellegen, A., Watson, D. & Clark, L.A. (1999). On the dimensional and hierarchical
structure of affect. Psychological Science, 10, 297-303.
Matthews, G., Jones, D.M. & Chamberlain, A.G. (1990). Refining the measurement of
mood: the UWIST mood adjective checklist. Br J Psychol, 81, 17-42.
Valence
Lang, P.J., Bradley, M.M., & Cuthbert, B.N. (2005). International affective picture system (IAPS):
Affective ratings of pictures and instruction manual. Technical Report A-6. University of Florida,
Gainesville, FL.
Wpływ nastroju na procesy przetwarzania informacji
Wpływ nastroju na przetwarzanie informacji:
 bezpośredni
 ukierunkowanie percepcji
(uwaga skierowana na bodziec lub dystraktory)
 zgodność pamięci z nastrojem (Bower, 1981)
(łatwiej odtwarzamy z pamięci informacje zgodne z aktualnym
nastrojem)
 alokacja zasobów poznawczych (Nęcka, 2003)
(nastrój angażuje część zasobów poznawczych, których brakuje dla
poradzenia sobie z zadaniem)
 nastawienie poznawcze (Schwarz, 1990)
(smutek – nastawienie analityczne; radość – nastawienie
heurystyczne)
Bower, G.H. (1981). Mood and memory. American Psychologist, 36, 129-148.
Nęcka, E. (2003). Inteligencja: geneza – struktura - funkcje. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Schwarz, N. (1990). Feelings as information: Informational and motivational functions of affective states. In E. T. Higgins &
R. M. Sorrentino (Eds.), Handbook of motivation and cognition: Foundations of social behavior(Vol. 2, pp. 527-561). New
York: Guilford Press.
Wpływ nastroju na przetwarzanie informacji:
 pośredni – wpływ na procesy okołopoznawcze
 regulacja wrażliwości emocjonalnej
(preferowanie lub unikanie ryzyka)
 motywacja i mobilizacja (Brehm i Self, 1989)
o wartość celu
(np. subiektywne obniżanie wartości nagrody)
o własne możliwości
(np. subiektywne obniżanie swoich możliwości)
o nasilenie potrzeby
(np. obniżanie znaczenia aprobaty społecznej)
Brehm, J.W. & Self, E.A. (1989). The intensity of motivation. Annual Review of
Psychology, 40, 109-.
 Hipoteza stanu
na funkcjonowanie poznawcze może mieć wpływ
aktualny przejściowy stan osoby np. wzbudzony
nastrój
 Hipoteza cechy
na funkcjonowanie poznawcze może mieć wpływ tylko
stała właściwość psychiczna (dyspozycja) np.
depresyjność lub depresja (Joorman, 2006)
Joorman, J. (2006). Hamowanie, ruminacja i regulacja nastroju w depresji. W:
R.W.Engle, G.Sędek, U.von Hecker, D.N.McIntosh (Ed.), Ograniczenia poznawcze.
Starzenie sie i psychopatologia. (295-333). Warszawa: PWN.
Być może smutek powoduje osłabienie sprawności we
wszystkich obszarach poznawczych, ale badania nad
depresją sugerują, że deficyt może się ograniczać tylko
do strefy kontroli poznawczej (hamowanie,
planowanie, uaktualnianie, przerzucanie) i nie
występować w przypadku procesów niższego rzędu
(uwaga, percepcja, szybkość, pamięć)
Przegląd koncepcji wyższych procesów poznawczych
 Kontrola poznawcza (cognitive control, executive
control) to zespół procesów, które umożliwiają
adaptacyjne zmiany zachowań i przetwarzania
informacji.
 Uaktualnianie informacji (np. sensorycznych)
 Wybór reakcji (lub informacji z pamięci)
 Zmiana realizowanej reakcji (lub procesu)
 Hamowanie reakcji (lub procesu)
 Norman, Shalice, 1986
Przegląd danych empirycznych
wysoka aktywność
kory przedczołowej
niska aktywność
kory przedczołowej
Osoby depresyjne nie
angażują mechanizmów
poznawczych pozwalających
sobie lepiej radzić z
zadaniami wymagającymi
hamowania poznawczego
(hamowanie dominującej
reakcji)
Kaiser, S, Unger, J, Kiefer, M, Markela, J, Mundt, C, Weisbrod, C (2003). Executive control deficit in depression:
event-related potentials in a Go/Nogo task. Psychiatry Research: Neuroimaging, 122, 169-184.
Osoby depresyjne gorzej
wypadają w zadaniach
wymagających
utrzymywania w pamięci
operacyjnej 1, 2 lub 3
elementów (zadanie nback, pamięć robocza).
Harvey P.O., Le Bastard G., Pochon J.B., Levy R., Allilaire J.F., Dubois B., et al. Executive functions and
updating of the contents of working memory in unipolar depressions, Journal of Psychiatric Research, 38, pp.
567--576
 Osoby w nastroju negatywnym wypadły gorzej w
zadaniu n-back niż osoby w nastroju pozytywnym
(Gray i in., 2002; Koch i in., 2007)
 …
 Smutek często angażuje te same rejony kory
przedczołowej, które odpowiadają za wyższe
procesy poznawcze np. kontrola poznawcza
(Murphy, Nimmo-Smith, Lawrence, 2003)
 Smutek pobudza aktywność ciała migdałowatego,
które odpowiada za pamięć i percepcję bodźców
afektywnych (Levesque i in., 2003)
 Wniosek: smutek może wchodzić w interakcję z
procesami poznawczymi
Smutek powoduje
obniżenie sprawności w
zakresie hamowania
poznawczego
Wpływ sztucznego
smutku jest za słaby, żeby
uwidocznić się na
poziomie behawioralnym
różnice w poziomie
wykonania zadań będą
słabe
Nawet słaby smutek
będzie miał wpływ na
poziomie fizjologicznym
będą różnice w poziomie
różnych wskaźników
fizjologicznych
Łącznik między nastrojem i przetwarzaniem informacji
Emocja wywołuje zachowania, a nastrój reguluje
nastawienie poznawcze
 Działaj
mobilizacja szybkościowa; jak najszybciej uruchom
wyuczoną i wyćwiczoną reakcję
 Uważaj
mobilizacja dokładnościowa; powstrzymaj reakcję aż
do momentu rozstrzygnięcia
GO
GO
UWAŻAJ
DZIAŁAJ
NO-GO
UWAŻAJ
DZIAŁAJ
 RUN
wykonywanie planów
 EDIT
rozwiązywanie problemów
RUN
89 + 28 = ?
EDIT
RUN
EDIT
4; 7; 10; 13;
?
Sosnowski, T. (2002). Zadania umysłowe a aktywność sercowo-naczyniowa. Gdańsk: GWP.
[str. 96-104]
Mobilizacja dokładnościowa w większym stopniu
angażuje kontrolę poznawczą niż mobilizacja
szybkościowa
 Jeśli zadanie wymaga mobilizacji szybkościowej (DZIAŁAJ), to podnoszą się
wskaźniki aktywności współczulnej (PEP, SBP)
==============================================================
 PEP się skraca, gdy rośnie wartość nagrody i tym samym rośnie aktywność BAS
(Brenner, Beauchaine, Sylvers, 2005)
 Jeśli zadanie wymaga mobilizacji dokładnościowej (UWAŻAJ), to podnoszą
się wskaźniki aktywności przywspółczulnej (bradykardia antycypacyjna,
HRV-HF)
============================================================
 Osoby z wysokim HRV-HF wykazywały lepszy czas reakcji i wyższy poziom




wykonania zadań 2-wstecz, ale nie było różnic w SRT i CRT (Hansen, Johnsen,
Thayer, 2003)
Aktywność kory przedczołowej (odpowiedzialnej m.in. za kontrolę poznawczą)
często wiąże się z nasileniem aktywności przywspółczulnej (Thayer, Friedman,
2002)
W zadaniach typu NoGo pojawia się przedłużona fazowa deceleracja HR, której
nie ma w zadaniach typu Go (Collet, Dittmar, Vernet-Maury, 1999)
U strzelców przed dobrym strzałem obserwuje się dłuższą bradykardię
antycypacyjną niż przed złym strzałem (Tremayne, Barry, 2001)
Bradykardia antycypacyjna ujawnia się tam, gdzie aktywizują się procesy
kontroli poznawczej (Jennings, van der Molen, 2002)
 Czy za deficyt poznawczy w depresji odpowiedzialny
jest nastrój?
Czy zdrowy nastrój powoduje takie same deficyty co depresja?
 Czy nastrój powoduje globalny, czy lokalny deficyt
poznawczy?
Czy chodzi tylko o hamowanie? Czy deficyt sprawdza się tylko do
określonych aspektów zadania (np. szybkościowych)?
 Czy specyfikę nastawienia poznawczego w smutnym
nastroju można nazwać deficytem?
Czy smutek powoduje pogorszenie (choćby minimalne) wyników
zadań?