Transcript Psychiatria_konsulta..

Psychiatria
konsultacyjna
Dr hab. med. Joanna Rymaszewska
Katedra i Klinika Psychiatrii AM we Wrocławiu
Psychiatria konsultacyjna


Synonim: psychiatria w medycynie ogólnej
(Consultation psychiatry)
Wykonywanie usług klinicznych, pomoc w
rozwiązywaniu psychologicznych,
psychiatrycznych czy psychospołecznych
problemów pacjenta
Psychiatria związków z medycyną (Liaison
psychiatry)
Tworzenie, rozwijanie współpracy i integrowanie
koncepcji, wiedzy z zakresu nauk biologicznych,
psychologicznych, społecznych
Psychiatria związków z medycyną
= Liaison psychiatry






Działalność edukacyjna w stosunku do lekarzy
niepsychiatrów i innych pracowników niepsychiatrycznej
służby zdrowia (liaison education)
Badania naukowe dotyczące zagadnień psychiatrycznych w
medycynie somatycznej i odwrotnie (liaison research)
W USA osobna subspecjalizacja (consultation-liaison
psychiatry)
W Europie zróżnicowana sytuacja, nie tak uporządkowana i
jednoznacznie zorientowana na psychiatrię konsultacyjną
jak w USA
W Niemczech unikalne specjalizacje: medycyna
psychosomatyczna, psychiatria-psychoterapia oraz
psychoterapia medyczna
W Polsce w 1993 powstała Komisja ds. Psychiatrii w
Medycynie Ogólnej PTP
Historycznie rzecz ujmując…




Za początki współczesnej psychiatrii konsultacyjnej
przyjmuje się lata 30-te, gdy w USA psychiatrzy Dr Helen
Flanders Dunbar i George Henry rozpoczęli pracę w
charakterze konsultantów szpitali ogólnych
Dzięki Fundacji Rockefellera i ogromnym dotacjom powstały
wtedy pierwsze oddziały psychiatryczne przy
uniwersyteckich szpitalach ogólnych
Poprawa w zakresie diagnostyki, skrócenie czasu
hospitalizacji=wzrost efektywności a spadek kosztów
leczenia
Już w końcu XIX w. we Francji i w Danii wykłady na temat
związków psychiatrii z medycyna ogólną i konsultacje
pacjentów ze schorzeniami somatycznymi
Modele konsultacji psychiatrycznych



Ukierunkowana na pacjenta
Ukierunkowana na kryzys- analiza źródeł i skutków kryzysu
u pacjenta, określenie rodzaju mechanizmów radzenia
sobie+ interwencja psychoterapeutyczna
Ukierunkowana na zamawiającego interwencję –problemy
lekarza związane z prowadzeniem pacjenta, psychiatra ma
„pomóc pomagać”
grupy Balinta dla lekarzy somatyków


Ukierunkowana na sytuację- koncentruje się na
interakcjach miedzy pacjentem i zespołem leczącym –
konsultowane może być całe środowisko oddziałowe wraz z
pacjentem (ekologiczna koncepcja choroby)
Rozszerzona – pacjent, jego rodzina, personel leczący
Oddziały bezłóżkowe


W USA rozwinęły się i doskonale funkcjonują
interdyscyplinarne zespoły konsultacyjne
(psychiatric liaison department)
I przykład-szpital przy Uniwersytecie w Yale (850
łóżek, 2400 konsultacji rocznie):
7 psychiatrów, 3 psychologów, 4 pracowników
socjalnych, 4 pielęgniarki psychiatryczne, 3
studentów medycyny, 3 uczennice ze szkół
pielęgniarskich=24 osoby

II przykład –szpitale kliniczne AM we Wrocławiu
(2354 łóżka, 2000 konsultacji rocznie):
2 psychiatrów (1,5 etatu)
Zaburzenia psychiczne
w chorobach somatycznych





Pierwotną przyczyną objawów/zespołów
psychopatologicznych jest schorzenie somatyczne
Objawy psychopatologiczne mogą mieć charakter
„zwiastunów” ch. somatycznej (objawy
depresyjne przy WZW, neurasteniczne w ch.
zakaźnych) lub ją skutecznie maskować
Liczby/fakty:
Połowa pacjentów w szpitalach psychiatrycznych ma
nierozpoznaną chorobę somatyczną
50%-80% pacjentów w szpitalach nie-psychiatrycznych ma
objawy psychopatologiczne
Podejście holistyczne
każde schorzenie wypadkową czynników
biologicznych i psychospołecznych

Hipokrates łączył określone
objawy psychiczne z przewagą określonego płynu w
ustroju (żółci, krwi, śluzu..)

Karol Bonhoeffer wprowadził pojęcie
egzogenny typ reakcji psychotycznych = ostry i
przewlekły zespół mózgowy (USA)
ilościowe lub jakościowe zaburzenia świadomości i pamięci (z.
Korsakowa)

koncepcja Manfreda Bleuler’a (1954)
Zespół psychoendokrynny- zmiany psychiczne w zab. układu
endokrynnego (również w terapii hormonalnej)
1) zaburzenia emocji i nastroju podstawowego 2)napędu 3)popędów i
rytmu dobowego
Klasyfikacja ICD 10
grupa zaburzeń F 06
1.
Potwierdzone lub znane z wywiadu choroba,
uszkodzenie lub dysfunkcja mózgu albo ogólne
zaburzenia somatyczne
(nie związane z alkoholem i subst. psychoaktywnymi)
2.
Zachodzi przypuszczalny związek między pojawieniem
się lub znacznym zaostrzeniem zab. psychicznego
3.
Usunięcie przyczyny somatycznej lub poprawa powoduje
ustąpienie lub istotną poprawę st. psychicznego
4.
Brak dowodów sugerujących inna przyczynę zab.
psychicznych (obciążenie rodzinne, czynnik stresowy)
5.
Pkt. 1+2+4 > rozpoznanie tymczasowe, pkt.3 = pewne
Zaburzenia psychiczne
w chorobach somatycznych

Zaburzenia świadomości (ostra reakcja egzogenna typu
Bonhoeffera)

Zespoły depresyjne i lękowe w chorobach o przewlekłym
przebiegu

Rzadziej zespoły urojeniowe, maniakalne, omamowe
(halucynoza), dysocjacyjne
Zaburzenia świadomości





Majaczenie najczęściej spotykane podczas konsultacji w
szpitalach ogólnych: zachowawczych i chirurgicznych
(15-18% pacjentów), 30% u pacjentów po CABG,
do 50% po operacjach stawów biodrowych
Częstość wzrasta z wiekiem- u ok. 10% starszych
pacjentów przy przyjęciu, a dalszych 10-15% podczas
pobytu
Nie przywiązuje się wagi do przemijających zab.
świadomości, szczególnie przebiegających bez pobudzenia –
mogą być zapowiedzią poważnej ch. somatycznej
Co 4 pacjent w starszym wieku z majaczeniem umiera w
ciągu miesiąca od przyjęcia do szpitala
Śmiertelność 2-krotnie częstsza niż wśród starszych
pacjentów bez majaczenia
Zaburzenia świadomości
Przeoczone gdy:

nieznaczne zwolnienie tempa mówienia,

posługiwanie się mglistymi określeniami,
nieadekwatnymi skojarzeniami

niepamięć okresu zab. świadomości chorego
Przyczyny

Zatrucia (…lit, leki p/arytmiczne, p/histaminowe,
nasenne, alkohol, narkotyki, zawodowe…)

Ch. zakaźne (CUN, …grypa, zap.płuc, inf. ukł.
moczowego..)

Inne CUN (guzy, urazy…)

Ch. ogólne (stany przedagonalne, charłactwo
nowotworowe, st.pooperacyjne…)

Ch. ukł. krążenia…
Przyczyny

u kobiet zapalenia płuc

U mężczyzn: alkoholowe, zapalenia trzustki,
urazy (krwiak śródczaszkowy, stłuczenie mózgu,
złamanie kończyny, uszkodzenie kręgosłupa

U obu płci ch. niedokrwienna i zawał
[Krzyżkowiak, Załuska 1998]
Leczenie zab. świadomości

Rozpoznanie ch. podstawowej

Hospitalizacja

Silne pobudzenie-zabezpieczenie mechaniczne

Ścisły nadzór

Spokój, ciche otoczenie

Obj. wytwórcze-małe dawki Haloperidolu (2-8 mg p.o. v
i.m.), Rispoleptu (1-2mg)

Nie stosować leków o silnym dz. cholinolitycznym

Uzupełnienie płynów, elektrolitów
Organiczne zaburzenia nastroju
F 06.31 .32 .33
WHO, 14 krajów, populacja ok. 26 tys. osób:


Wykrywalność zaburzeń psychicznych wśród lekarzy
podstawowej opieki medycznej – 23,4%
Występowanie depresji w podstawowej opiece
zdrowotnej – 24%, w tym:
9% podprogowe zab. depresyjne
2,1% dystymia
5% duża depresja
Ustun, Sartorius 1995
Rozpowszechnienie depresji
w populacji osób chorych somatycznie
Cukrzyca
do
10%
Choroby nerek
do
20%
Choroby wątroby
do
15%
Choroby tarczycy
20-30%
Padaczka
20-30%
Zawał mięśnia sercowego
15-25%
Reumatoidalne zap. stawów
17-27%
Nowotwory
20-30%
Udar mózgu
25-35%
Choroba Parkinsona
do
50%
Zespoły bólowe
do
50%
Złamanie szyjki k. udowej
do
51%
Choroba wieńcowa
30-60%
Objawy depresyjne w przebiegu
schorzeń somatycznych



pogłębiają złe samopoczucie pacjenta,
pogarszają przebieg choroby,
sprawiają, że jej objawy są trudniejsze do
leczenia.
Przedłuża to okres choroby,
 niezdolności do pracy,
 zwiększa się liczba wizyt lekarskich,
 wykonywanych badań diagnostycznych
 ilość zapisywanych leków.
Depresja w przewlekłej
chorobie somatycznej

negatywny wpływ na funkcjonowanie psychospołeczne
pacjenta

izolacja od otoczenia, bierność, zrezygnowanie

nasilona percepcja bólowa

lęk przed dolegliwościami

brak współpracy

utrudniona terapia i rehabilitacja
Brak zachowań prozdrowotnych:
 nieprzestrzeganie zasad leczenia (np. diety w cukrzycy),
 nieregularne przyjmowanie leków (np. w nadciśnieniu
tętniczym),
 niechęć do rehabilitacji (np.w depresji poudarowej)
 stosowanie używek (np. papierosy, alkohol).
Najczęstsze „maski” depresji











zaburzenia snu
zaburzenia lękowe
natręctwa
zmęczenie
bóle głowy
inne dolegliwości bólowe (m.in. nerw trójdzielny, nerw
kulszowy)
świąd skóry
przewlekłe dolegliwości żołądkowo-jelitowe
kołatania serca
zespół dławicy piersiowej
nadużywanie alkoholu i/lub leków
Nietypowe objawy depresyjne
 wysoki poziom lęku
 drażliwość
 wybuchowość
 agresywne zachowanie
 zaburzenia pamięci
często traktowane jako charakterystyczne dla osobowości
czy wieku pacjenta
Ch. niedokrwienna serca
 Chorzy na depresję wykazują 1,5 razy większe ryzyko
wystąpienia zawału serca ze skutkiem śmiertelnym w
porównaniu z populacją ogólną
 U 30% chorych po zawale serca rozpoznano depresję
 W grupie chorych po zawale 6 razy więcej osób z
depresją zmarło w ciągu 18 m. po zawale mięśnia
sercowego w porównaniu do tych bez zab. nastroju
Cukrzyca



Cukrzyca występuje u ponad 4% populacji ogólnej
Depresja do 36% (?)
W przebiegu cukrzycy II typu, insulino-niezależnej
trudności diagnostyczne >> objawy imitujące
depresję: spadek ogólnej sprawności, bóle głowy,
utrata masy ciała, obniżenie nastroju, apatia
Leczenie:
 SSRI obniżają stężenie glukozy o 20%,
 IMAO (moklobemid) – 35%,
 TLPD podwyższają do 150%!
Zab. lękowe
na podłożu somatycznym F 06.4



Ok. 30% pacjentów
Lęk napadowy: stany zagrożenia życia, ostre zły
bólowe, zaburzenia czynności tarczycy i przytarczyc,
nagłe zaburzenia metaboliczne (hipoglikemia),
pheochromocytoma, padaczka skroniowa, zł
wypadania zastawki dwudzielnej
Lęk uogólniony: w każdej ch., szczególnie
przewlekłej, najczęściej w ch. serca, ukł.
oddechowego, nowotworowych
Ostre zespoły bólowe

Kolka nerkowa, wątrobowa, atak ch. wieńcowej,
neuralgie, migrena

Maskowane przez objawy lęku napadowego

Patogeneza- zab. ukł. serotoninowego – w
leczeniu SSRI i inne mające dz. serotoninergiczne
Zespół wypadania zastawki
dwudzielnej

10% populacji

Najczęściej bezobjawowa, nie wymaga leczenia,



U 15-40% pacjentów z lekiem napadowym
występuje
związek z lękiem niejasny
L: oddziaływania psychoterapeutycznoedukacyjne, leki anksjolityczne
Stany hipoglikemii

Spowodowane różnymi schorzeniami
somatycznymi

Obniżenie sprawności ogólnej, czasem deficyty
funkcji poznawczych, napady lęku z
przyśpieszeniem akcji serca, potami, bólami
głowy
Trudności diagnostyczne
Nadczynność tarczycy

W czasie napadu skora wilgotna, ciepła !!

Wole, niekiedy wytrzeszcz oczu

Dgn: oznaczenie poziomu hormonów
Pheochromocytoma (guz chromochłonny rdzenia
nadnerczy)


Napad lęku, skok ciśnienia, przyśpieszone bicie
serca, poty, bóle głowy, zab. ostrości widzenia
Dgn: oznaczenie dobowe wydalania w moczu
kwasu wanilinomigdałowego lub katecholamin
Zespoły urojeniowe F06.2





Nawracające lub utrwalone urojenia, którym
mogą towarzyszyć omamy
Głównie w zab. endokrynnych,
układowych (toczeń rumieniowaty),
w trakcie farmakoterapii hormonalnej
Maskując objawy ch. podstawowej mogą być
przyczyną pomyłek diagnostycznych
Zespoły urojeniowe F06.2
Niedoczynność tarczycy
obrzęk śluzowaty , „myxedema madness”





W ¼ przypadków powolny rozwój z objawami
schizofrenopodobnymi (schi prosta): zmniejszenie
aktywności psychoruchowej, męczliwość, apatia, wycofanie
społeczne
U 5% dominują objawy psychotyczne: urojenia
prześladowcze, omamy (gł. słuchowe, ale też wzrokowe,
węchowe, smakowe), nieufność, dziwaczność zachowania,
lęk z drażliwością, agresywność
Zbyt późno zdiagnozowana >> zespół otępienny
L. skojarzone: substytucyjne hormonalne i neuroleptyki
(atypowe)
Też w ciężkiej postaci nadczynności tarczycy,
w tzw. przełomach hormonalnych
Zespoły urojeniowe F06.2
Nadczynność kory nadnerczy– zespół Cushinga
Niedoczynność kory nadnerczy- cisawica=ch. Addisona
Stosowanie sterydoterapii


Zespół schizofrenopodobny:
zaburzenia myślenia, dziwaczne urojenia hipochondryczne,
omamy, pobudzenie psychoruchowe z silnym lekiem lub
zahamowaniem ruchowym
L; podstawowe + neuroleptyki
Przebieg powolny, apatia, zab. myślenia, podejrzliwość, negatywizm,
stany psychotyczne z pobudzeniem
W cięższych stanach przewlekłe zespoły urojeniowe lub zab.
świadomości
Uwaga! Podanie neuroleptyku o dz. adrenolitycznym – zagrożenie
życia z powodu groźnej hipotonii
Zbyt późno dgn. >> zespoły otępienne
U ok. 15% leczonych ACTH i sterydami kory nadnerczy w
przebiegu: liszaja rumieniowatego, pęcherzycy, łuszczycy, RZS,
wrzodziejącego zap. jelit, astmy oskrzelowej
L: haloperidol i atypowe (olanzapina, rispolept)
Zespoły urojeniowe F06.2
Choroby autoimmunizacyjne

Leki steroidowe i immunosupresyjne mogą powodować
zab. psychiczne
Toczeń rumieniowaty układowy -60% różnorodne zab.
psychiczne u tego samego pacjenta
 Prawd. uszkodzenie drobnych naczyń CUN
 Najczęściej ostre reakcje egzogenne typu Bonhoeffera lub
depresje, rzadziej zespół schizofrenopodobny (b. trudny
w różnicowaniu)
 Częste pomyłki diagnostyczne
 Objawy somatyczne: rumień na twarzy, wielonarządowe
zmiany, neurologiczne (padaczka)
 L. podstawowe + neuroleptyki (haloperidol)
Sklerodermia, zespół Sjogrena
L: neuroleptyki atypowe
Zespoły urojeniowe F06.2
Choroby metaboliczne
Choroba Wilsona – zwyrodnienie soczewkowo-wątrobowe

Genetycznie uwarunkowane zab. przemiany miedzi

Początkowo: zab. myślenia, urojenia prześladowcze,
wycofanie społeczne

Obok porfirii, tocznia układowego i metachromatycznej
lekodystrofii dorosłych, ch. Wilsona należy do
najtrudniejszych schorzeń w różnicowaniu z zab.
psychotycznymi

Dgn: pierścień Kaysera-Fleishera na rogówce, miedź w
moczu, stężenie ceruloplazminy w osoczu
Zespoły urojeniowe F06.2
Choroby metaboliczne







Ostra porfiria przerywana
Szacuje się, że 0,5% chorych w szpitalach psychiatrycznych
ma nierozpoznaną porfirię
Ch. dziedziczna, częściej u kobiet
15% zab. psychotyczne o typie schi paranoidalnej lub
katatonicznej: zab. myślenia, niedostosowany afekt,
negatywizm, stany stuporu
O. psychotyczne wyprzedzają objawy choroby: kolki
brzuszne, polineuropatia
Dgn: zmieniona wrażliwość na światło, wykwity i
przebarwienia na skórze, ciemny jak wino mocz,
niedokrwistość
L: unikanie barbituranów, alkoholu, środków
antykoncepcyjnych, sulfonamidów
Zespoły urojeniowe F06.2
Inne schorzenia
Hiperkalcemia


nowotwory, zab. czynności przytarczyc, długotrwałe
unieruchomienie, stosowanie leków (diuretyki tiazydowe,
przedawkowanie vit. A i D, tzw. milk alkali syndrom –mleko i
węglan wapnia stosowany w ch. wrzodowej)
Objawy psychiczne (niepokój, omamy, urojenia – obraz ostrej
psychozy schizofrenopodobnej) może być zapowiedzią groźnego
dla życia przełomu hiperkalcemicznego
Niedokrwistość złośliwa
 (szaleństwo megaloblastyczne)- niedobór vit. B12 przez
autoimmunologiczne zap. Błony śluzowej żołądka, język
malinowy, zapalenie kącików ust
 Skazy krwotoczne, przewlekła niewydolność krążenia, zabiegi na
otwartym sercu, toxoplazmoza, infekcje wirusowe
Zab. maniakalne F06.30





Rzadziej niż zespoły depresyjne i lękowe
Zatrucia związkami chemicznymi – zespół szalonego
kapelusznika z Alicji w krainie czarów – zatrucie rtęcią
Nadczynność tarczycy, zespół Cushinga, toczeń
układowy, infekcje
Leki sterydowe, lewodopa, bromokryptyna, kokaina,
amfetamina, TLPD, IMAO
L: powolne (!) obniżanie dawki l. hormonalnych i
haloperidol
KULTURYŚCI
Przyjmowanie ogromnych dawek steroidów anabolicznych
(testosteron, nandrolon)
25% - najczęściej hipomania z drażliwością i agresywnością
Zespół omamowy –
halucynoza organiczna F 06.0

B. rzadko, niedoczynność tarczycy

Omamy słuchowe z urojeniami ksobnymi i
interpretacyjnymi, lęk, dysforia, przebieg często
burzliwy, maskujący schorzenie podstawowe

Wykluczyć zab. świadomości, wcześniejszych zab.
nastroju, obniżenia sprawności intelektualnej,
dominacji urojeń, przyczynę alkoholową,
schizofrenię
Zaburzenia katatoniczne F 06.1



B. rzadko
Zab. aktywności psychoruchowej: bezruch,
negatywizm, mutyzm lub nadmierna aktywność,
echolalia, echopraksja
Początek i przebieg ściśle związany z wywołującą
go ch. somatyczną - najczęściej zapalenie mózgu, zatrucie
tlenkiem węgla, rzadziej ch. układowe i metaboliczne
(hemocystynuria, kwasica ketonowa, hiperkalcemia), niewydolność
krążenia


„Katatonia okresowa” stany przypominające
katatonię w przebiegu niedoczynności tarczycy
Stany stuporu podobne do katatonii w ch.
Basedowa
Zab. dysocjacyjne F 06.5
-lęk, skargi hipochondryczne, teatralna ekspresja dolegliwości








Heterogenna grupa (dawniej objawy histeryczne)
30% zespołów dysocjacyjnych to objawy w przebiegu
schorzeń somatycznych:
Wczesny okres ch. zwyrodnieniowych (toczeń, RZS)
Przewlekłe choroby ukł. pokarmowego (zapalne,
pasożytnicze, zwyrodnieniowe)
Ostra porfiria przerywana – traktowani jak histerycy,
epizody silnych boli kończyn dolnych, uniemożliwiające
stanie, chodzenie, silny lek, labilność emocjonalna
Wyspiak trzustki –somatyczne objawy hipoglikemii o
obrazie „nerwicy pitiatycznej”
Przewlekle stany zapalne trzustki
Utajona niedoczynność tarczycy z niedoborami wapniadrętwienie kończyn, mrowienie, osłabienie
Inne trudności diagnostyczne



Awitaminozy – różnorodne zab. psychiczne (niedobory po
dietach odchudzających, kuracjach antybiotykowych)
Niedobory vit. po kuracji neuroleptykami (grupa B,
szczególnie B1, kwasu foliowego, vit. PP): od męczliwości,
ospałości, apatii po ostre egzogenne reakcje typu
Bonhoeffera lub zespoły depresyjno-urojeniowe
Niedoczynność przedniego płata przysadki mózgowej
(Zespół Glińskiego-Simmonsa) przypomina łudząco
jadłowstręt psychiczny
Różnicowanie: zaniki narządów płciowych, apatia,
pogorszenie sprawności intelektualnej

Zespół Hoigne popenicylinowy pod postacią ostrego
zespołu psychotycznego z lękiem i pobudzeniem
Depresje jatrogenne

często u osób w podeszłym wieku
(liczba przyjmowanych leków wynosi średnio 6-8 dziennie, a
wzrasta zwłaszcza u chorych przebywających w domach
pomocy społecznej; 33% chorych przyjmuje więcej niż 8
leków dziennie)



stosowanie leków nieprzepisanych przez lekarza
występowanie w przeszłości depresji zarówno u
chorego, jak i u jego krewnych I stopnia.
Obraz kliniczny nie jest typowy dla endogennego
zespołu depresyjnego; są to zwykle powiązane
czasowo ze stosowanym leczeniem objawy apatii,
zmęczenia, zaburzenia równowagi i spowolnienia.
Depresje związane ze stosowaniem
leków i innych substancji chemicznych

pochodne rauwolfia reserpina
Najczęściej powodujące depresję, uwrażliwienie receptorów, nasilenie
działania antycholinergicznego, a po długim stosowaniu osłabienie
działania tymoleptycznego. Mechanizm depresjogennego działania polega
na opróżnianiu magazynów z katecholamin w zakończeniach
synaptycznych. Ocenia się, że częstość występowania depresji wynosi
około 20%

leki blokujących ß-adrenoceptor
u 1,5% chorych leczonych agonistami a-adrenergicznymi (klonidyna, ametyldopa), guanetydyna, hydralazyna, beta-adrenolityki

antagoniści kanału wapniowego (werapamil,

Digoksyna
nifedypina)
nawet w niskich dawkach terapeutycznych mogą wystąpić zaburzenia
świadomości, omamy wzrokowe i objawy depresji - obniżony nastrój,
męczliwość, niepokój, zaburzenia snu.
Depresje związane ze stosowaniem
leków i innych substancji chemicznych

leki obniżające poziom cholesterolu - prawastatyna,
lowastatyna, cholestyramina.
Prawdopodobny mechanizm ich powstawania związany jest z
wpływem obniżonego stężenia cholesterolu w surowicy na lipidy
błonowe w mózgu, powoduje on zmniejszenie aktywności
powierzchniowych receptorów serotoninowych.


Niektóre leki stosowane w leczeniu raka:
metotreksat, winblastyna, asparginaza,
prokarbazyna.
Metoklopramid
często przepisywany w leczeniu zaburzeń przewodu pokarmowego,
może przyczyniać się do wystąpienia objawów depresji.

Leki hormonalne (w tym leki antykoncepcyjne)
kortykosteroidy
Depresje związane ze stosowaniem
leków i innych substancji chemicznych




leki przeciwpadaczkowe, kwas walproinowy i jego
pochodne
leki blokujących receptor histaminowy
(cymetydyna) i leki sympatykomimetyczne.
niektóre neuroleptyki, benzodiazepiny, disulfiram
leki przeciwparkinsonowskie: l-dopa, amantadyna,
bromokryptyna



leki przeciwgruźlicze
leki o działaniu amfetaminopodobnym, a także w
nadużywaniu i uzależnieniu od alkoholu
prekursory acetylocholiny: lecytyna,cholina, deanol
Leki działające prolękowo

amfetamina, aminofilina, dopamina, efedryna,
epinefryna, kofeina, kokaina, kwas walproinowy,
lewodopa, lidokaina, molsydomina, neuroleptyki,
preparaty tyroidowe, leki przeciwgruźlicze, leki
hipotensyjne (rezerpina, hydralazyna), salicylaty,
sterydy, teofilina

odstawienie preparatów naparstnicy, betaadrenolityków, klonidyny, benzodiazepin,
barbituranów, alkoholu

Niechęć lekarzy ogólnych do terapii depresji, lęku
w chorobie somatycznej wynika z obawy przed
działaniami niepożądanymi leków
psychiatrycznych

Skuteczne leczenie redukuje ryzyko powikłań i
zgonu oraz poprawia jakość życia i
funkcjonowanie pacjenta
Powodzenia!

Na egzaminie

W pracy zawodowej

Szczególnie w roli psychiatry konsultanta