Transcript NUUS UIT DIE BINNELAND - Goudveld

NUUS UIT DIE
BINNELAND
Peter Blum
Elba Stolk
Goudveld-Hoërskool
PETER BLUM
AGTERGROND
Dié gedig is Peter Blum se eerste gedig in sy
debuutbundel Steenbok tot Poolsee, wat in 1955
verskyn het. Hierdie gedig het hy opgedra aan D.J.
Opperman wat net soos Blum in hierdie gedig, oor
die ontdekking van Afrika as vasteland dig. Blum het
groot waardering vir Opperman se natuurpoësie
gehad. Opperman het dan ook Blum se digbundel
gekeur.
OPSOMMING
Dié gedig is gebou rondom twee teenstellings, die
teenstelling tussen die Europese en Suid-Afrikaanse
asook ‘n teenstelling tussen die Bolandse en die
binnelandse geografiese toestande.
TEMA
Die gedig kan beskou word as ‘n ontginning van
Afrika wat vir die leser insig gee in waar hy “boer”.
STEMMING EN TOON
In strofe 1 is ons “versink” in drome en word ons
gegryp deur ‘n onwerklikheid. In strofe 2 word ons
“gesluk” en die horlosie vervang ons “ontstoke
harte”. In die slotstrofe ontwikkel die toon tot waar
ons “rillend” buite opgestapelde mure is.
Nuus uit die binneland
Die “nuus” uit ‘n “binneland” dui
1 Soms in die aan
winter
as net
dieinreën
sag
stuifdie
dat dit
Afrika
is waar
2 op grasperke,
dig en diep soos
tapyt –
natuurelemente
so is. ‘n
In reënweer
en “skemerty”
kanwegskuif
jy voel asof jy in
3 as hy die rotsige
bergreeks
‘n ander wêrelddeel
is, maar
4 agter ‘n misgordyn
– as voor die
ruit as die
bergwind
begin waai, dan weet jy
5 populiere, eike
en kastaiingbome
waar jy bly. Dié “nuus” word in die
6 saamvloei, en ons versink
in blaargroen drome
slotreël bevestig.
7
8
9
10
terwyl ons oor ‘n ou beskawing lees –
dan gryp die onwerklikheid ons met die loop
van waters wat kalmeer, en in die gees
vou grys en sat die graafskap Surrey oop.
Nuus uit die binneland
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Die
maak
Soms in die winter
asspreker
die reën
sagvan
stuif
uitsteltegniek gebruik om die
op grasperke,
dig en diep soos ‘n tapyt –
“nuus” vanuit die binneland later
as hy die rotsige
bergreeks
wegskuif
in die
gedig bekend
te maak.
agter ‘n misgordyn
– as
voordie
diespreker
ruit
Verder
gebruik
beeldspraak
en bysinne om dié
populiere, eike
en kastaiingbome
tegniek
te ondersteun.
Dié drome
saamvloei, en ons
versink
in blaargroen
word gebruik
terwyl ons oor ‘ntegniek
ou beskawing
leesom
–
spanning te skep en sodoende
dan gryp die onwerklikheid
ons met die loop
word die leser geprikkel om
van waters wat
kalmeer,
in die
gees
verder
te lees en
en uit
te vind
wat
vou grys en sat die graafskap
oop.
die “nuus”Surrey
is.
Nuus uit die binneland
1 Soms in die winter as die reën
sag stuif
STROFE
1
2 op grasperke, dig
diepbevind
soos hom
‘n tapyt
Die en
spreker
in die–winter of
najaar in
die Boland. Die reën
3 as hy die rotsige vroeë
bergreeks
wegskuif
homdie
die dromerige
en
4 agter ‘n misgordynskep
– asvirvoor
ruit
onwerklike
romantiek van Surrey wat
5 populiere, eike en
kastaiingbome
in teenstelling staan met die Kaap wat
6 saamvloei, en onsgewoonlik
versink in
blaargroen
drome
geassosieer word met
7 terwyl ons oor ‘n storms.
ou beskawing
lees
– Brittanje
Die “grys en
nat”
8 dan gryp die onwerklikheid
onsmet
met
staan in kontras
diedie
landloop
SuidAfrika
9 van waters wat kalmeer, en in
die gees
10 vou grys en sat die graafskap Surrey oop.
HERHALING
Die woord “soms” in reël 1
word in reël 11 herhaal.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Soms in die winter as die reën sag stuif
op grasperke, dig en diep soos ‘n tapyt –
as hy die rotsige bergreeks wegskuif
agter ‘n misgordyn – as voor die ruit
populiere, eike en kastaiingbome
saamvloei, en ons versink in blaargroen drome
terwyl ons oor ‘n ou beskawing lees –
dan gryp die onwerklikheid ons met die loop
van waters wat kalmeer, en in die gees
vou grys en sat die graafskap Surrey oop.
HERHALING
Sinspatroon wat herhaal
word in reël 11.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Soms in die winter as die reën sag stuif
op grasperke, dig en diep soos ‘n tapyt –
as hy die rotsige bergreeks wegskuif
agter ‘n misgordyn – as voor die ruit
populiere, eike en kastaiingbome
saamvloei, en ons versink in blaargroen drome
terwyl ons oor ‘n ou beskawing lees –
dan gryp die onwerklikheid ons met die loop
van waters wat kalmeer, en in die gees
vou grys en sat die graafskap Surrey oop.
TEENSTELLING
Die woord staan in kontras met
“rukkerig” in strofe 3.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Soms in die winter as die reën sag stuif
op grasperke, dig en diep soos ‘n tapyt –
as hy die rotsige bergreeks wegskuif
agter ‘n misgordyn – as voor die ruit
populiere, eike en kastaiingbome
saamvloei, en ons versink in blaargroen drome
terwyl ons oor ‘n ou beskawing lees –
dan gryp die onwerklikheid ons met die loop
van waters wat kalmeer, en in die gees
vou grys en sat die graafskap Surrey oop.
ALLITERASIE
Die s-alliterasie suggereer die
klank van die reën.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Soms in die winter as die reën sag stuif
op grasperke, dig en diep soos ‘n tapyt –
as hy die rotsige bergreeks wegskuif
agter ‘n misgordyn – as voor die ruit
populiere, eike en kastaiingbome
saamvloei, en ons versink in blaargroen drome
terwyl ons oor ‘n ou beskawing lees –
dan gryp die onwerklikheid ons met die loop
van waters wat kalmeer, en in die gees
vou grys en sat die graafskap Surrey oop.
Dié twee woorde dui op ‘n moontlikheid en
berei die leser voor op die totstandkoming van
‘n “onwerklikheid”.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Soms in die winter as die reën sag stuif
op grasperke, dig en diep soos ‘n tapyt –
as hy die rotsige bergreeks wegskuif
agter ‘n misgordyn – as voor die ruit
populiere, eike en kastaiingbome
saamvloei, en ons versink in blaargroen drome
terwyl ons oor ‘n ou beskawing lees –
dan gryp die onwerklikheid ons met die loop
van waters wat kalmeer, en in die gees
vou grys en sat die graafskap Surrey oop.
Dit reën saggies (motreën)
en dit rym met die woord
1 Soms
in die winter
“wegskuif”
in reëlas
3. die reën sag stuif
kalmeer
dieen
reën
2 opVerder
grasperke,
dig
diep soos ‘n tapyt –
en voel
dit vir
3 asdie
hyspreker
die rotsige
bergreeks
wegskuif
hom
onwerklik.– as voor die ruit
4 agter ‘n
misgordyn
5
6
7
8
9
10
populiere, eike en kastaiingbome
saamvloei, en ons versink in blaargroen drome
terwyl ons oor ‘n ou beskawing lees –
dan gryp die onwerklikheid ons met die loop
van waters wat kalmeer, en in die gees
vou grys en sat die graafskap Surrey oop.
VERGELYKING
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Soms in die winter as die reën sag stuif
op grasperke, dig en diep soos ‘n tapyt –
as hy die rotsige bergreeks wegskuif
agter ‘n misgordyn – as voor die ruit
populiere, eike en kastaiingbome
saamvloei, en ons versink in blaargroen drome
terwyl ons oor ‘n ou beskawing lees –
dan gryp die onwerklikheid ons met die loop
van waters wat kalmeer, en in die gees
vou grys en sat die graafskap Surrey oop.
PARENTESE
Dit gee ‘n uitbreiding van die
enas
beweging
van
1personifiërende
Soms in die beeld
winter
die reën
sag stuif
die reën.
2 op grasperke,
dig en diep soos ‘n tapyt –
3
4
5
6
7
8
9
10
as hy die rotsige bergreeks wegskuif
agter ‘n misgordyn – as voor die ruit
populiere, eike en kastaiingbome
saamvloei, en ons versink in blaargroen drome
terwyl ons oor ‘n ou beskawing lees –
dan gryp die onwerklikheid ons met die loop
van waters wat kalmeer, en in die gees
vou grys en sat die graafskap Surrey oop.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Soms in die winter as die reën sag stuif
op grasperke, dig en diep soos ‘n tapyt –
as hy die rotsige bergreeks wegskuif
agter ‘n misgordyn – as voor die ruit
populiere, eike en kastaiingbome
Dit hou
verband
met in
dieblaargroen
woord “stuif”drome
in
saamvloei,
en ons
versink
versreël 1.
terwyl ons oor ‘n ou beskawing
lees –
dan gryp die onwerklikheid ons met die loop
van waters wat kalmeer, en in die gees
vou grys en sat die graafskap Surrey oop.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Soms in die winter as die reën sag stuif
op grasperke, dig en diep soos ‘n tapyt –
Uitheemse
bome wegskuif
as hy die rotsige
bergreeks
agter ‘n misgordyn – as voor die ruit
populiere, eike en kastaiingbome
saamvloei, en ons versink in blaargroen drome
terwyl ons oor ‘n ou beskawing lees –
dan gryp die onwerklikheid ons met die loop
van waters wat kalmeer, en in die gees
vou grys en sat die graafskap Surrey oop.
1 Soms in die winter as die reën sag stuif
dra bydig
toten
diediep soos ‘n tapyt –
2 Dié
opwoorde
grasperke,
totstandkoming
vanbergreeks
‘n
3 as
hy die rotsige
wegskuif
onwerklikheid.
4 romantiese
agter ‘n misgordyn
– as voor die ruit
5 populiere, eike en kastaiingbome
6 saamvloei, en ons versink in blaargroen drome
7 terwyl ons oor ‘n ou beskawing lees –
8 dan gryp die onwerklikheid ons met die loop
9 van waters wat kalmeer, en in die gees
10 vou grys en sat die graafskap Surrey oop.
1 Soms in die winter as die reën sag stuif
2 op grasperke, dig en diep soos ‘n tapyt –
3 Die
as hy
die beeld
rotsige
wegskuif
visuele
krybergreeks
‘n
beeld. – as voor die ruit
4 magiese,
agter ‘nwasige
misgordyn
5 populiere, eike en kastaiingbome
6 saamvloei, en ons versink in blaargroen drome
7 terwyl ons oor ‘n ou beskawing lees –
8 dan gryp die onwerklikheid ons met die loop
9 van waters wat kalmeer, en in die gees
10 vou grys en sat die graafskap Surrey oop.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Soms in die winter
as die
reën
sag stuif
Die “ons”
is die
spreker
en sy gesin;
op grasperke, dig
‘n tapyt
– na
dit en
kandiep
ook ‘nsoos
verwysing
wees
as hy die rotsigealle
bergreeks
Europeërswegskuif
wat in Suid-Afrika
agter ‘n misgordyn – as voorbly.
die ruit
populiere, eike en kastaiingbome
saamvloei, en ons versink in blaargroen drome
terwyl ons oor ‘n ou beskawing lees –
dan gryp die onwerklikheid ons met die loop
van waters wat kalmeer, en in die gees
vou grys en sat die graafskap Surrey oop.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Soms in die winter as die reën sag stuif
op grasperke, dig en diep soos ‘n tapyt –
as hy die rotsige Die
bergreeks
wegskuif
mens versink
in ‘n
wasige
agter ‘n misgordyn
– asdroomwêreld.
voor die ruit
populiere, eike en kastaiingbome
saamvloei, en ons versink in blaargroen drome
terwyl ons oor ‘n ou beskawing lees –
dan gryp die onwerklikheid ons met die loop
van waters wat kalmeer, en in die gees
vou grys en sat die graafskap Surrey oop.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Soms in die winter as die reën sag stuif
op grasperke, dig en diep soos ‘n tapyt –
Die sagte atmosfeer wat die motreën
as hy die rotsige bergreeks wegskuif
skep, laat die spreker dink aan dinge
agter ‘n misgordyn – wat
as voor
die ruiten vol belofte is.
aangenaam
populiere, eike en kastaiingbome
saamvloei, en ons versink in blaargroen drome
terwyl ons oor ‘n ou beskawing lees –
dan gryp die onwerklikheid ons met die loop
van waters wat kalmeer, en in die gees
vou grys en sat die graafskap Surrey oop.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Soms in die winter as die reën sag stuif
op grasperke, dig en diep soos ‘n tapyt –
as hy die rotsige bergreeks wegskuif
agter ‘n misgordyn – as voor dieMETAFOOR
ruit
populiere, eike en kastaiingbome
saamvloei, en ons versink in blaargroen drome
terwyl ons oor ‘n ou beskawing lees –
dan gryp die onwerklikheid ons met die loop
van waters wat kalmeer, en in die gees
vou grys en sat die graafskap Surrey oop.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Soms in die winterAANDAGSTREEP
as die reën sag stuif
Dit wat na die
staan in
op grasperke,
digaandagstreep
en diep soosvolg
‘n tapyt
– kontras
dit wat voor
die aandagstreep
as hy met
die rotsige
bergreeks
wegskuifstaan. Dit lig
uit dat die spreker terugdink en dat hy in die
agterook
‘n misgordyn
– as voor die ruit
volgende versreël na die werklikheid teruggeruk
populiere, eike en kastaiingbome
word.
saamvloei, en ons versink in blaargroen drome
terwyl ons oor ‘n ou beskawing lees –
dan gryp die onwerklikheid ons met die loop
van waters wat kalmeer, en in die gees
vou grys en sat die graafskap Surrey oop.
1 Soms in die winter as die reën sag stuif
2 op grasperke, dig en diep soos ‘n tapyt –
3 as hy die rotsige bergreeks wegskuif
4 agter ‘n misgordyn – as voor die ruit
TEENSTELLING
5 populiere, eike en kastaiingbome
Die woorde staan in kontras met “die bergwind so
6 saamvloei,rukkerig
en ons waai”
versink
in blaargroen
drome
in reël
21.
7 terwyl ons oor ‘n ou beskawing lees –
8 dan gryp die onwerklikheid ons met die loop
9 van waters wat kalmeer, en in die gees
10 vou grys en sat die graafskap Surrey oop.
1 Soms in die winter as die reën sag stuif
2 op grasperke, dig en diep soos ‘n tapyt –
3 as hy die rotsige bergreeks wegskuif
4 agter ‘n misgordyn – as voor die ruit
5 populiere, eike en kastaiingbome
6 saamvloei, en ons versink in blaargroen drome
7 terwyl
oor ‘n ou beskawing lees –
Dit duions
op die
8verbeelding
dan grypwat
dieoopvou.
onwerklikheid ons met die loop
9 van waters wat kalmeer, en in die gees
10 vou grys en sat die graafskap Surrey oop.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Soms in die winter as die reën sag stuif
op grasperke, dig en diep soos ‘n tapyt –
as hy die rotsige bergreeks wegskuif
agter ‘n misgordyn – as voor die ruit
populiere, eike en kastaiingbome
saamvloei, en ons versink in blaargroen drome
terwyl ons oor ‘n ou beskawing lees –
Dit beteken versadig of
dan gryp die onwerklikheid ons met die loop
vol.
van waters wat kalmeer, en in die gees
vou grys en sat die graafskap Surrey oop.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Soms in die winter as die reën sag stuif
op grasperke, dig en diep soos ‘n tapyt –
as hy die rotsige bergreeks wegskuif
agter ‘n misgordyn – as voor die ruit
populiere, eike en kastaiingbome
Dit was die indeling
van Brittanje
en Ierland vir
saamvloei,
en ons versink
in blaargroen
drome
landsbestuur. Surrey is ‘n landelike gebied naby
terwyl
ons
oor
‘n
ou
beskawing
lees
–
London. Engeland word dus gesuggereer.
dan gryp die onwerklikheid ons met die loop
van waters wat kalmeer, en in die gees
vou grys en sat die graafskap Surrey oop.
STROFE 2
Die spreker beleef die
Ou-Kaap.
Soms in ‘n najaarsdag
seDie
skemerty
verlede
is
stap ons in ‘nNederlandse
stil straatjie
en gewaar
sigbaar in die Kaapsdeur ‘n ou bolig, kunstig uitgesny
Hollandse boustyl , die
in vlegtende patroon
vandie
druif en blaar,
getik van
die lig van verre
dae: Onsen
word
staanhorlosie
die gesluk
soos deur ‘nskilderye
mond; die
luiterse getik
van Hollandse
meesters,
soos ons
die ontstoke
van ‘n ou horlosie
vervang
Delftse
skilder
Vermeer.
harte se ritme
in die
kamerhoek,
11
12
13
14
15
16
17
18
19 en ons gestalte kwyn tot stywe spoke
20 in die vernislaag van ‘n Delftse doek.
HERHALING
Die woord “soms” is ook in
reël 1 gebruik.
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Soms in ‘n najaarsdag se skemerty
stap ons in ‘n stil straatjie en gewaar
deur ‘n ou bolig, kunstig uitgesny
in vlegtende patroon van druif en blaar,
die lig van verre dae: Ons word gesluk
soos deur ‘n mond; die luiterse getik
van ‘n ou horlosie vervang ons ontstoke
harte se ritme in die kamerhoek,
en ons gestalte kwyn tot stywe spoke
in die vernislaag van ‘n Delftse doek.
HERHALING
Die sinspatroon van reël
word herhaal.
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Soms in ‘n najaarsdag se skemerty
stap ons in ‘n stil straatjie en gewaar
deur ‘n ou bolig, kunstig uitgesny
in vlegtende patroon van druif en blaar,
die lig van verre dae: Ons word gesluk
soos deur ‘n mond; die luiterse getik
van ‘n ou horlosie vervang ons ontstoke
harte se ritme in die kamerhoek,
en ons gestalte kwyn tot stywe spoke
in die vernislaag van ‘n Delftse doek.
11 Soms in ‘n najaarsdag se skemerty
12 stap ons in
‘n stil(klankweglating)
straatjie en gewaar
ELISIE
13 deur
‘n ou bolig,
kunstig
uitgesny
Die spreker
gebruik
“skemerty”
in plaas van
Dit is ter
wille van
rym
en ritme
gedoen.
14skemertyd.
in vlegtende
patroon
van
druif
en blaar,
In die
spreker
‘n stil
15 die
lig“skemerty”
van verre stap
dae:die
Ons
worddeur
gesluk
straatjie.
16 soos deur ‘n mond;
die luiterse getik
17 van ‘n ou horlosie vervang ons ontstoke
18 harte se ritme in die kamerhoek,
19 en ons gestalte kwyn tot stywe spoke
20 in die vernislaag van ‘n Delftse doek.
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Dit dui aan dat dit nog nie
donker was nie.
Soms in ‘n najaarsdag se skemerty
stap ons in ‘n stil straatjie en gewaar
deur ‘n ou bolig, kunstig uitgesny
in vlegtende patroon van druif en blaar,
die lig van verre dae: Ons word gesluk
soos deur ‘n mond; die luiterse getik
van ‘n ou horlosie vervang ons ontstoke
harte se ritme in die kamerhoek,
en ons gestalte kwyn tot stywe spoke
in die vernislaag van ‘n Delftse doek.
Dit is netjies en met sorg
gemaak.
11 Soms in ‘n najaarsdag
se skemerty
12
13
14
15
16
17
18
19
20
stap ons in ‘n stil straatjie en gewaar
deur ‘n ou bolig, kunstig uitgesny
in vlegtende patroon van druif en blaar,
die lig van verre dae: Ons word gesluk
soos deur ‘n mond; die luiterse getik
van ‘n ou horlosie vervang ons ontstoke
harte se ritme in die kamerhoek,
en ons gestalte kwyn tot stywe spoke
in die vernislaag van ‘n Delftse doek.
Dit is ‘n venster se raam wat in hout gekerf
is en versier is met druiwe en blare.
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Soms in ‘n najaarsdag se skemerty
stap ons in ‘n stil straatjie en gewaar
deur ‘n ou bolig, kunstig uitgesny
in vlegtende patroon van druif en blaar,
die lig van verre dae: Ons word gesluk
soos deur ‘n mond; die luiterse getik
van ‘n ou horlosie vervang ons ontstoke
harte se ritme in die kamerhoek,
en ons gestalte kwyn tot stywe spoke
in die vernislaag van ‘n Delftse doek.
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Soms in ‘n najaarsdag se skemerty
stap ons in ‘n stil straatjie en gewaar
Dit verwys na eeue gelede.
deur ‘n ou bolig, kunstig uitgesny
in vlegtende patroon van druif en blaar,
die lig van verre dae: Ons word gesluk
soos deur ‘n mond; die luiterse getik
van ‘n ou horlosie vervang ons ontstoke
harte se ritme in die kamerhoek,
en ons gestalte kwyn tot stywe spoke
in die vernislaag van ‘n Delftse doek.
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Soms in ‘n najaarsdag se skemerty
stap ons in ‘n stil straatjie en gewaar
deur ‘n ou bolig, kunstig VERGELYKING
uitgesny
in vlegtende patroon van druif en blaar,
die lig van verre dae: Ons word gesluk
soos deur ‘n mond; die luiterse getik
van ‘n ou horlosie vervang ons ontstoke
harte se ritme in die kamerhoek,
en ons gestalte kwyn tot stywe spoke
in die vernislaag van ‘n Delftse doek.
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Soms in ‘n najaarsdag se skemerty
stap ons in ‘n stil straatjie en gewaar
Dit beteken rustige getik
deur ‘n ou bolig,
kunstig uitgesny
asook onskuldig, asof dit niks
in vlegtende patroonweet
van nie.
druif en blaar,
die lig van verre dae: Ons word gesluk
soos deur ‘n mond; die luiterse getik
van ‘n ou horlosie vervang ons ontstoke
harte se ritme in die kamerhoek,
en ons gestalte kwyn tot stywe spoke
in die vernislaag van ‘n Delftse doek.
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Soms in ‘n najaarsdag se skemerty
stap ons in ‘n stil straatjie en gewaar
deur ‘n ou
bolig,
uitgesny wat
Die
klankkunstig
van die staanhorlosie
tik kalmeer
ons. en blaar,
in vlegtende patroon
van druif
die lig van verre dae: Ons word gesluk
soos deur ‘n mond; die luiterse getik
van ‘n ou horlosie vervang ons ontstoke
harte se ritme in die kamerhoek,
en ons gestalte kwyn tot stywe spoke
in die vernislaag van ‘n Delftse doek.
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Soms in ‘n najaarsdag se skemerty
stap ons in ‘n stil straatjie en gewaar
deur ‘n ou bolig, kunstig uitgesny
in vlegtende Die
patroon
druif en blaar,
sprekervan
is omgekrap,
oorOns
allesword
wat daagliks
die lig vanongelukkig
verre dae:
gesluk
soos deur ‘n mond; diepla.
luiterse getik
van ‘n ou horlosie vervang ons ontstoke
harte se ritme in die kamerhoek,
en ons gestalte kwyn tot stywe spoke
in die vernislaag van ‘n Delftse doek.
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Soms in ‘n najaarsdag se skemerty
stap ons in ‘n stil straatjie en gewaar
deur ‘n ou bolig, kunstig uitgesny
in vlegtende patroon van druif en blaar,
die lig van verre dae: Ons word gesluk
soos deur ‘n mond; die luiterse getik
van ‘n ou horlosie vervang ons ontstoke
harte se ritme
in diemet
kamerhoek,
“ontstoke”
kontrasteer
“luiterse” kwyn tot stywe spoke
en ons gestalte
in die vernislaag van ‘n Delftse doek.
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Soms in ‘n najaarsdag se skemerty
stap ons in ‘n stil straatjie en gewaar
deur ‘n ou bolig, kunstig uitgesny
in vlegtende patroon van druif en blaar,
die lig van verre dae: Ons word gesluk
soosHartklop
deur ‘n mond; die luiterse getik
van ‘n ou horlosie vervang ons ontstoke
harte se ritme in die kamerhoek,
en ons gestalte kwyn tot stywe spoke
in die vernislaag van ‘n Delftse doek.
11 Soms in ‘n najaarsdag se skemerty
12 stap ons in ‘n stil straatjie en gewaar
13 deur ‘n ou bolig, kunstig uitgesny
14 in vlegtende patroon van druif en blaar,
15 die lig van verre dae: Ons word gesluk
is ‘n verwysing na o.a. Jan Vermeer ‘n bekende
16Ditsoos
deur ‘n mond; die luiterse getik
Nederlandse skilder uit Delft. Daar is ook ‘n
17
van ‘nna
oudie
horlosie
vervang
ontstoke
verwysing
digter T.T
Cloete seons
gedig
“Vrou van
18Vermeer”.
harte seNederland/Holland
ritme in die kamerhoek,
word gesuggereer.
19 en ons gestalte kwyn tot stywe spoke
20 in die vernislaag van ‘n Delftse doek.
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
Maar as die bergwind so rukkerig waai
en tussen ons rondkrap soosSTROFE
‘n stok 3
in ‘n miershoop – in die
blaai
Diepalms
leser word
met die Suidnes ‘n barbaar in ‘n keurige
boek werklikheid
–
Afrikaanse
gekonfronteer:
dan is ons rillend buite
alle mure die bergwind,
miershoop,
wat ons opstapel in redelike
urebarbaar, droogte
en brand, sprinkaanplae,
met doel en plan –
aarbewings, oproer en
ruik ons droogte en brand,
en gerug
skroeiende lug. Ten slotte
van sprinkaan, aardbewing
oproer
kom hy en
tot die
insig waar hy
op daardie skroeiende binnelandse
“boer”lug
– dan, dan
weet ons op watter vasteland ons boer.
21 Maar as die bergwind so rukkerig waai
22 Die
envoegwoord
tussen ons rondkrap soos ‘n stok
23 “maar”
in ‘n miershoop
– in die palms blaai
lei die
24 kontras
nes ‘nwat
barbaar
die in ‘n keurige boek –
skeprillend
in.
25binneland
dan is ons
buite alle mure
Daarons
is ook
26 wat
opstapel in redelike ure
tussen
27 kontras
met doel
en plan –
strofe 3 en die
28 vorige
ruik ons
droogte en brand, en gerug
strofes.
29 van sprinkaan, aardbewing en oproer
30 op daardie skroeiende binnelandse lug
31 – dan, dan
32 weet ons op watter vasteland ons boer.
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
Maar as die bergwind so rukkerig waai
en tussen ons rondkrap soos ‘n stok
in ‘n miershoop – in die palms blaai
nes ‘n barbaar in ‘nALLITERASIE
keurige boek –
Diebuite
hardealle
r-klank
staan
dan is ons rillend
mure
meture
die
wat ons opstapelininkontras
redelike
met doel en plansagte
– s-klank in die
vorige strofes.
ruik ons droogte en brand, en gerug
van sprinkaan, aardbewing en oproer
op daardie skroeiende binnelandse lug
– dan, dan
weet ons op watter vasteland ons boer.
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
Maar as die bergwind so rukkerig waai
en tussen ons rondkrap soos ‘n stok
TEENSTELLING
in ‘n miershoop – in die
palms blaai
Die woord staan in
nes ‘n barbaar in ‘n keurige
boek met
–
teenstelling
dan is ons rillend buite
alleinmure
“sag”
strofe 1 en
“stil” in ure
strofe 2.
wat ons opstapel in redelike
met doel en plan –
ruik ons droogte en brand, en gerug
van sprinkaan, aardbewing en oproer
op daardie skroeiende binnelandse lug
– dan, dan
weet ons op watter vasteland ons boer.
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
Maar as die bergwind so rukkerig waai
en tussen ons rondkrap soos ‘n stok
in ‘n miershoop – in die palms blaai
nes ‘n barbaar in ‘n keurige boek –
dan is ons rillend buite alleVERGELYKING
mure
Die ure
vergelyking
wat ons opstapel in redelike
word gebruik om
met doel en plan –
die wind te
ruik ons droogte en brand, enbeskryf.
gerug
van sprinkaan, aardbewing en oproer
op daardie skroeiende binnelandse lug
– dan, dan
weet ons op watter vasteland ons boer.
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
Maar as die bergwind so rukkerig waai
en tussen ons rondkrap soos ‘n stok
in ‘n miershoop – in die palms blaai
nes ‘n barbaar in ‘n keurige
boek –
HERHALING
herhaling
dan is ons rillendDeur
buitediealle
mure van
woord “dan”
wat ons opstapel die
in redelike
ureword
met doel en plan –die klimaks aangedui.
ruik ons droogte en brand, en gerug
van sprinkaan, aardbewing en oproer
op daardie skroeiende binnelandse lug
– dan, dan
weet ons op watter vasteland ons boer.
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
Maar as die bergwind so rukkerig waai
en tussen ons rondkrap soos ‘n stok
in ‘n miershoop – in die palms blaai
nes ‘n barbaar in ‘n keurige boek –
Dit is alle
‘n soort
tropiese
dan is ons rillend buite
mure
boom wat nie kenmerkend
wat ons opstapel inis redelike
ure
van Suid-Afrika nie.
met doel en plan –
ruik ons droogte en brand, en gerug
van sprinkaan, aardbewing en oproer
op daardie skroeiende binnelandse lug
– dan, dan
weet ons op watter vasteland ons boer.
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
Maar as die bergwind so rukkerig waai
en tussen ons rondkrap soos ‘n stok
in ‘n miershoop – in die palms blaai
nes ‘n barbaar in ‘n keurige boek –
dan is ons rillend buite
alle
mure
VERGELYKING
wat ons opstapel
ure van
Ditin
is redelike
‘n beskrywing
met doel en plan – die wind.
ruik ons droogte en brand, en gerug
van sprinkaan, aardbewing en oproer
op daardie skroeiende binnelandse lug
– dan, dan
weet ons op watter vasteland ons boer.
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
Maar as die bergwind so rukkerig waai
en tussen ons rondkrap soos ‘n stok
in ‘n miershoop – in die palms blaai
nes ‘n barbaar in ‘n keurige boek –
dan is ons rillend buite alle mure
is ‘nopstapel
onverfynde
watDit
ons
in redelike ure
mens.
met doel en plan –
ruik ons droogte en brand, en gerug
van sprinkaan, aardbewing en oproer
op daardie skroeiende binnelandse lug
– dan, dan
weet ons op watter vasteland ons boer.
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
Maar as die bergwind so rukkerig waai
en tussen ons rondkrap soos ‘n stok
in ‘n miershoop – in die palms blaai
nes ‘n barbaar in ‘n keurige boek –
dan is ons rillend buite alle mure
wat ons opstapel in redelike ure
METAFOOR
met doel en plan –
Dit is wonings of
ruik ons droogte en brand,skuilings
en gerug
wat
van sprinkaan, aardbewing
en oproer
opgerig
word om
op daardie skroeiende binnelandse
lugte
bv. beskerming
bied die
– dan, dan
binnelandse
weet ons op watter vasteland
ons boer.
geweld en onrus.
21 Maar as die bergwind so rukkerig waai
22 en tussen ons rondkrap soos ‘n stok
23 in ‘n miershoop – in die palms blaai
24 nes ‘n barbaar in ‘n keurige boek –
25 dan is ons rillend buite alle mure
26 wat ons opstapel in redelike ure
27 met doel en plan –
28 ruik ons droogte en brand, en gerug
met
‘n rede opgerig
29Wat
van
sprinkaan,
aardbewing en oproer
word.
30 op daardie skroeiende binnelandse lug
31 – dan, dan
32 weet ons op watter vasteland ons boer.
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
Maar as die bergwind so rukkerig waai
en tussen ons rondkrap soos ‘n stok
In strofe
in ‘n miershoop – in die
palms3 word
blaaidie
mens
se –
nes ‘n barbaar in ‘n keurige
boek
reuksintuig
dan is ons rillend buite alle
mure
gebruik.
wat ons opstapel in redelike ure
met doel en plan –
ruik ons droogte en brand, en gerug
van sprinkaan, aardbewing en oproer
op daardie skroeiende binnelandse lug
– dan, dan
weet ons op watter vasteland ons boer.
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
Maar as die bergwind so rukkerig waai
en tussen ons rondkrap soos ‘n stok
in ‘n miershoop – in die palms blaai
nes ‘n barbaar in ‘n keurige boek –
is alles
natuurelemente
dan is ons Dit
rillend
buite
alle mure
wat in
beskryf
word.ure
wat ons opstapel
redelike
met doel en plan –
ruik ons droogte en brand, en gerug
van sprinkaan, aardbewing en oproer
op daardie skroeiende binnelandse lug
– dan, dan
weet ons op watter vasteland ons boer.
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
Maar as die bergwind so rukkerig waai
en tussen ons rondkrap soos ‘n stok
in ‘n miershoop – in die palms blaai
nes ‘n barbaar in ‘n keurige boek –
dan is ons rillend
buite alle
mure
Onseker
onbevestigde
berig,
praatjie ofure
storie.
wat ons opstapel
in redelike
met doel en plan –
ruik ons droogte en brand, en gerug
van sprinkaan, aardbewing en oproer
op daardie skroeiende binnelandse lug
– dan, dan
weet ons op watter vasteland ons boer.
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
Maar as die bergwind so rukkerig waai
en tussen ons rondkrap soos ‘n stok
in ‘n miershoop – in die palms blaai
nes ‘n barbaar in ‘n keurige
boek –
In droogtetye is
dan is ons rillend buite alledaar
mure
dikwels
wat ons opstapel in redelike
ure
sprinkaanplae.
met doel en plan –
ruik ons droogte en brand, en gerug
van sprinkaan, aardbewing en oproer
op daardie skroeiende binnelandse lug
– dan, dan
weet ons op watter vasteland ons boer.
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
Maar as die bergwind so rukkerig waai
en tussen ons rondkrap soos ‘n stok
in ‘n miershoop – in die palms blaai
nes ‘n barbaar in ‘n keurige boek –
dan is ons rillend buite alle mure
wat ons opstapelWanneer
in redelike
daarure
politieke
met doel en plan –onrus en optogte is.
ruik ons droogte en brand, en gerug
van sprinkaan, aardbewing en oproer
op daardie skroeiende binnelandse lug
– dan, dan
weet ons op watter vasteland ons boer.
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
Maar as die bergwind
waai
Die sprekerso
wilrukkerig
beklemtoon
en tussen ons rondkrap
soos ‘n ‘n
stok
dat die Europeërs
wanindruk
Afrika
se
in ‘n miershoop
– in die van
palms
blaai
nes ‘n barbaar in ‘nongenaakbare
keurige boek –
natuurelemente
het. Die
dan is ons rillend
buite alle mure
woordjie “dan” is ‘n
wat ons opstapel beklemtoonde
in redelike ure
met doel eneenlettergrepige
plan –
woord, die
ruik ons droogte
brand,
en gerug
woorden
word
herhaal
en die
woord
word voorafgegaan
van sprinkaan,
aardbewing
en oproer
met ‘n aandagstreep.
op daardie skroeiende
binnelandse lug
– dan, dan
weet ons op watter vasteland ons boer.
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
Maar as die bergwind so rukkerig waai
en tussen ons rondkrap soos ‘n stok
in ‘n miershoop – in die palms blaai
nes ‘n barbaar in ‘n keurige boek –
dan is ons rillend buite alle mure
wat ons opstapel in redelike ure
met doel en plan –
ruik ons droogte en brand, en gerug
Hy besef dat hulle nou in Afrika
van sprinkaan,
aardbewing
en oproer
is en nie meer
in Europa nie.
op daardie skroeiende binnelandse lug
– dan, dan
weet ons op watter vasteland ons boer.