Transcript Z.Grabusińska.Nowelizacja ustawy o pomocy społecznej
Zuzanna Grabusińska grudzień 2013 r.
⁻ ⁻ ⁻ ⁻ ⁻ ⁻ Pomoc społeczna jest odpowiedzialna za rozwiązywanie/łagodzenie problemów społecznych wynikających z: ubóstwa, niepełnosprawności, wykluczenia społecznego, starości, bezrobocia, i innych pośrednich problemów wynikających z najszerzej występujących zjawisk społecznych.
Dynamika zmian społecznych wyznacznikiem kierunków zmian w pomocy społecznej;
Zmiany społeczne motywatorem do przemodelowania wewnątrz systemu polityki społecznej.
Do 1989 roku teoretycznie zasady organizacji domów pomocy społecznej opierały się na trzech założeniach: elastyczności liczby miejsc w domach pomocy społecznej - skutecznie realizowane prowadziło do dramatycznego pogarszania się warunków zamieszkania osób mieszkających w domach, zróżnicowania typów domów (najczęściej na papierze), co w praktyce nie było możliwe z powodu braku miejsc, rodzinnego charakteru tych placówek, co ze względu na ich wielkość i liczbę osób w nich mieszkających nie było praktycznie możliwe w realizacji.
Działania te doprowadziły do prawie zupełnego zdekapitalizowania domów i nadmiernego przegęszczenia (mieszkańcy mieszkali w wieloosobowych, nawet 20 osobowych pokojach).
Domy funkcjonowały na podobnych zasadach jak szpitale - funkcjonowanie regulowały te same przepisy jak w służbie zdrowia i w znikomej postaci prowadzona była rehabilitacja i terapia.
Do 1989 roku domy funkcjonowały w systemie ochrony zdrowia.
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej;
Ustawa z dnia 13 listopada 2003 roku o dochodach jednostek samorządu terytorialnego;
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 23 sierpnia 2012 roku w sprawie domów pomocy społecznej.
Art. 17. 1. Do zadań własnych gminy o charakterze obowiązkowym należy: (…) 16) kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności za pobyt mieszkańca gminy w tym domu; 2. Do zadań własnych gminy należy: 1) przyznawanie i wypłacanie zasiłków specjalnych celowych; 2) przyznawanie i wypłacanie pomocy na ekonomiczne usamodzielnienie w formie zasiłków, pożyczek oraz pomocy w naturze; 3) prowadzenie i zapewnienie miejsc w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia o zasięgu gminnym oraz kierowanie do nich osób wymagających opieki;
Art. 19. Do zadań własnych powiatu należy: 10)prowadzenie i rozwój infrastruktury domów pomocy społecznej o zasięgu ponadgminnym oraz umieszczanie w nich skierowanych osób;
Rozdział 2 Domy pomocy społecznej Art. 54. 1. Osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej.
Art. 55. 1. Dom pomocy społecznej świadczy usługi bytowe, opiekuńcze, wspomagające i edukacyjne na poziomie obowiązującego standardu, w zakresie i formach wynikających z indywidualnych potrzeb osób w nim przebywających, zwanych dalej "mieszkańcami domu".
Rozwój ponadgminnych domów pomocy społecznej Rok 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
681 758 720 722 760 756 786 800 820
Liczba domów
560
Liczba miejsc Liczba mieszka ńców Liczba os. oczekując ych Liczba os. umieszczo nych w ciągu roku Wskaźnik zaspokoje nia potrzeb w% wg stanu na dzień 31.XII.
61 037 578 62 519 614 644 680 64 844 67 372 69 863 61 857 64 207 66 135 69 000 73 006 70 909 70 477 73 133 73 363 76 326 77 731 80 557 67 318 67 416 68 092 69 024 72 627 74 261 77 322 78 935 80 588 11 175 16 268 18 149 19 361 15 167 15 463 14 764 14 698 57,6 48,7 44,9 43,2 813 80 633 79 332 6 755 10 307 60,4
zmiana przepisów o odpłatności
795 793 794 792 793 792 80 226 78 918 78 377 77 998 77 711 77 093 77 864 77 566 77 246 77 214 75 927 75 738 5 974 6 208 6 310 7 837 7 856 8 294 9 158 10 376 10 458 10 810 9 199 9 795 66,9 67,1 65,1 59,9 56,4 57,5
według danych za 2011 r. w Polsce funkcjonują 782 domy pomocy społecznej, na ogólna liczbę miejsc 77 368, co w zderzeniu z liczbą 578 domów w 1991 roku, i liczbą 62 tysięcy miejsc, z początków procesu autonomizacji pomocy społecznej i funkcjonowania pomocy społecznej w nowych strukturach, daje wzrost o ponad 200 nowych placówek i 15 tysięcy miejsc, jednak liczba ta jest nadal niewystarczająca w stosunku do rosnących potrzeb; brak wystarczająco rozwiniętych usług środowiskowych zwiększa napór na domy, który byłby jeszcze większy gdyby nie bariery finansowe ograniczające dynamikę rozwoju infrastruktury domów oraz brak wystarczających środków finansowych związanych z pokryciem bieżących kosztów utrzymania osoby w domu.
Tabela: domy pomocy społecznej w poszczególnych latach ogółem - liczba domów oraz liczba miejsc Rok 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Liczba domów
720 722 760 756 786 800 820 813 795 793 794 792 793 792 782
Liczba miejsc
70 909 70 477 73 133 73 363 76 326 77 731 80 557 80 633 80 226 78 918 78 377 77 998 77 711 77 093 77 368
Ogólna liczba 196 – dysponujące 5 930 miejscami, w których przebywa około 5 tysięcy osób (4 904), w tym: ◦ dla osób starszych 109, ◦ ◦ ◦ dla przewlekle chorych 13, dla osób niepełnosprawnych 1, dla pozostałych 73 (osoby o różnych schorzeniach).
W 2011 r. przyjęto do domów pomocy społecznej 10 791 osób, odeszło z domów pomocy społecznej (do innych placówek, rodziny, usamodzielnionych, zmarło) 10 310 osób. W ogólnej liczbie mieszkańców domów pomocy społecznej 9 988 osób nie opuszczało łóżek, co stanowi ponad 13,1% ogółu mieszkańców domów pomocy społecznej.
Najmniejszą grupę stanowiły osoby do lat 18 stanowiąc 1,83%, osoby w wieku 19 do 40 lat stanowiły 14,46%, osoby wieku 41 do 60 lat, stanowiły najliczniejszą grupę wynoszącą około 30,73%, osoby w wieku 61 do 74 lat – 23,03%, powyżej 74 lat – 29,95%. Proporcje te wpisują się w ogólny obraz struktury społecznej oraz ilustrują skuteczność działań pomocy społecznej. Około 2% udział w strukturze wiekowej dzieci i młodzieży jest odzwierciedleniem skuteczności budowania oparcia dla osób niepełnosprawnych intelektualnie w środowisku.
Zmiana przepisów dotyczących ponoszenia odpłatności za pobyt w dps w 2004 r. sprawia, że w miarę upływu czasu w domach sukcesywnie zmniejsza się liczba osób ponoszących opłaty według starych zasad (dla przyjętych do domów przed dniem 1 stycznia 2004r.), a w takich domach przebywa obecnie około 42 tysiące osób: w tym opłacających pobyt: ₋ z emerytury, renty, renty socjalnej –38 360 osób, około 92%, ₋ ₋ ₋ zasiłku stałego – 3 149 osób, około 7,6% przez członków rodziny – 71, z innych źródeł -77.
Zaledwie 1200 osób ponosi pełną opłatę i jedynie 350 zostało zwolnionych z ponoszonej odpłatności.
Osoby przyjęte do domów pomocy społecznej po 1 stycznia 2004 roku ponoszą odpłatność według nowych zasad – ogółem 34 200 osób, w tym: ₋ ₋ 1 400 osób ponosi opłaty bez dopłaty ze strony gminy, 32 803 osób ponosi opłaty wraz z dopłatą ze strony gminy.
Wśród osób ponoszących opłaty według nowych zasad: ₋ ₋ ₋ z emerytury, renty, renty socjalnej opłaca pobyt 28 239 osób, z zasiłku stałego – 4 800 osób, z innych źródeł 440.
Po 2004 roku kształtowały się na poziomie np. 2 360 wolnych miejsc w 2005 roku, a w 2006 – 2 800 wolnych miejsc. W 20011 roku liczba ta spadła do poziomu 1tysiąca wolnych miejsc. Równolegle zaczęła formować się kolejka osób oczekujących na umieszczenie w domu pomocy społecznej, która kilkukrotnie przekroczyła liczbę wolnych miejsc.
(Na umieszczenie w różnych typach domów obecnie oczekuje ponad 8 tysięcy osób- w tym 3 tys. przewlekle somatycznie chorych i 3 tys. psychicznie przewlekle chorych, 2 tys. osób starszych, przy 2 tysiącach wolnych miejsc)
Zmienia się struktura zatrudnienia w domach pomocy społecznej na 77 tysięcy mieszkańców, domy zatrudniają 54 400 pracowników, co stanowi liczbę około 51 etatów przeliczeniowych, pracowników pracujących w poszczególnych działach domów
PRACOWNICY OGÓŁEM z tego: 1) kierujący domami 2) działalności opiekuńczo terapeutycznej 3) działalności medyczno rehabilitacyjnej 4) działalności administracyjnej 5) gospodarczy i obsługi OGÓŁEM PRACOWNICY ZATRUDNIENI W DOMACH POMOCY SPOŁECZNEJ LICZBA OSÓB 53 439 W PRZELICZENIU NA PEŁNE ETATY 51 201,02 925 904,93 29 768 7 214 4 357 28 764,39 6 619,51 4 060,63 11 175 10 851,56
Płynność finansowa (spełnienie standardów przy niewystarczającym poziomie finansowania); Zabezpieczenie profesjonalnie przygotowanej kardy; Utrzymanie stałego zezwolenia; Zapewnienie dostępu do świadczeń zdrowotnych.
Poziom finansowania nie pozwoli na długodystansowe utrzymanie osiągniętego standardu świadczonych usług; Poziom finansowania uniemożliwia/znacznie utrudnia podniesienie poziomu wynagrodzeń pracowników rodząc niebezpieczeństwo wzrostu fluktuacji kadry i niemożnością znalezienia specjalistów do pracy w domu; Utrzymanie pełnego obłożenia miejsc w perspektywie rosnących kosztów utrzymania mieszkańca; Niechęć rodziny/bliskich do zamieszkania członka rodziny w świetle konieczności partycypacji w koszcie; „Konkurencja” zakładów opiekuńczo-leczniczych w kontekście wysokości ponoszonych opłat przez mieszkańca i rodzinę.
Opłaty, Depozyty, Nadużywanie alkoholu, Instrumentalne podejście do mieszkańca, Dostęp do profesjonalnej opieki medycznej, Zapewnienie usług pielęgnacyjnych ze szczególnym uwzględnieniem usług pielęgniarskich.
Wyeliminowanie zjawiska przemocy, szczególnie przemocy psychicznej, Zatrudnianie personelu pielęgniarskiego, Podawanie leków, Stosowanie przymusu bezpośredniego wobec osób chorych psychicznie czy zaburzonych psychicznie.
Dostęp do świadczeń medycznych:
-
Dostęp do lekarza rodzinnego,
-
Dostęp do pielęgniarki poz, Rozwiązanie kwestii podawania leków.
Pacjenci przewlekle somatycznie chorzy a pacjenci przewlekle psychicznie chorzy
Dotychczasowe rozwiązania sprawdzały się w przeszłości, jednak zmieniająca się sytuacja społeczna wymusza wprowadzenie nowych rozwiązań; Pojawiają się nowe wyzwania i nowe oczekiwania wobec pomocy społecznej; Nieadekwatna do potrzeb jest oferta szeroko pojętych usług społecznych adresowana do różnych kategorii odbiorców; Instytucje pomocy społecznej stały się niewydolne, nadmiernie zbiurokratyzowane z przewagą funkcji administracyjnych nad pracą socjalną.
Weryfikacja kryterium w 2012 r. zakończyła się wzrostem 14% dla osoby samotnie gospodarującej i 30% dla osoby w rodzinie; i wynosi obecnie:
₋
542 zł dla osoby samotnej
₋
456 zł na osobę w rodzinie W konsekwencji braku zmiany kryteriów dochodowych w 2009 roku nastąpił spadek świadczeniobiorców o 16%.
Obecne zmiany do ustawy:
Zmiana definicji kosztu utrzymania w domu pomocy społecznej; Wprowadzenie nowego typu domu pomocy społecznej dla osób uzależnionych od alkoholu; Możliwość publikacji średniego kosztu utrzymania w domu pomocy społecznej w innej wysokości niż koszt faktyczny.
Kończący się proces dochodzenia do standardu świadczonych usług w domach pomocy społecznej spowodował modyfikację średniego miesięcznego kosztu utrzymania; Wyłączenie inwestycji i remontów.
(wyłączenie remontów nie eliminuje z kosztu wydatków związanych z bieżącą konserwacją)
Kierowanie osoby o zwiększonych potrzebach zdrowotnych do zol’i; Dodanie nowego typu domu pomocy społecznej dla osób z problemem alkoholowym (kierowanie na 12 miesięcy z możliwością przedłużenia pobytu do 18 miesięcy); Ustalanie kosztu na niższym poziomie niż wyliczony zgodnie z definicją średniego miesięcznego kosztu utrzymania, pod warunkiem zachowania wyznaczonego standardu świadczonych usług; Wskazanie, iż opłaty są przeznaczane na utrzymanie domu pomocy społecznej; Uprawnienie dla wojewody umożliwiające podniesienie o 50% kwoty dotacji w domach dla dzieci.
Pomoc społeczna w czasach kryzysów i zmian tradycyjnie musi zmierzyć się z rolą systemu buforowego, przed którym stawia się wyzwania zniwelowania negatywnych skutków społeczno – ekonomicznych zaistniałej sytuacji gospodarczej. Rola ta wymaga zarówno obsługi większej liczby świadczeniobiorców, jak i poszerzenia katalogu oferowanych świadczeń, usług i programów pomocy.
Sytuacja taka implikuje konieczność zwiększonych inwestycji w sektor usług socjalnych, w tym kompleksowe wsparcie dla kształcenia nowoczesnych kadr pomocy społecznej.
Wyzwania demograficzne stanowią drugi filar czynników implikujących nowoczesne podejście do polityki społecznej. Starzenie się społeczeństwa będzie generować, w perspektywie roku 2020, wyzwania związane z dynamicznie rosnącą liczbą osób w podeszłym wieku. Sytuacja ta powinna być traktowana nie jako zagrożenie dla wielu sfer życia gospodarczego i społecznego, ale jako konieczność rozwoju niosąca ze sobą potencjał rozwojowy np. rozwój nowych sektorów usług czy aktywność osób starszych. Oznacza to konieczność z jednej strony zbudowania systemu wspierającego osoby starsze w decyzji o pozostaniu aktywnym społecznie i zawodowo, a z drugiej rozwoju różnego rodzaju usług przeznaczonych dla osób starszych z ograniczoną samodzielnością i niesamodzielnych min. usług opieki długoterminowej.
W celu poprawy jakości i poziomu życia osób starszych, dla godnego starzenia się, należy podejmować działania umożliwiające zagospodarowanie potencjału społeczno zawodowego osób starszych, dla pełnienia przez nich ról społecznych w życiu publicznym.
(rozwój zróżnicowanych form aktywności społecznej, upowszechnianie wolontariatu, partycypacji w procesach decyzyjnych, zwiększenie dostępności do usług społecznych).
1.
2.
3.
4.
5.
udoskonalić, upowszechnić i ułatwić rozwój środowiskowych form instytucjonalnych realizujących działania profilaktyczne wspierające pracę pracownika socjalnego; zmodyfikować strukturę organizacyjną pomocy społecznej; określić model gminnego systemu pomocy i wsparcia społecznego rozdzielając wyraźnie funkcje administracyjne od pracy socjalnej z osobami potrzebującymi wsparcia; określić zasady, formy i sposób funkcjonowania sektora prywatnego świadczącego usługi pomocy i wsparcia społecznego; wprowadzić do systemu pomocy i wsparcia społecznego nowe pojęcia warunkujące korzystanie ze świadczeń (minimalny dochód socjalny, minimalny dochód dla osoby starej lub niepełnosprawnej, kryterium klęski żywiołu i zdarzenia losowego);
6.
7.
8.
9.
10.
określić instrumenty i narzędzia systemu pomocy społecznej; poszerzyć i zróżnicować katalog świadczeń pomocy społecznej w zależności od grupy odbiorców świadczeń, a także usprawnić i uprościć mechanizmy przyznawania świadczeń pieniężnych; dokonać standaryzacji usług świadczonych przez pomoc społeczną; zwiększyć aktywność klientów pomocy społecznej i zmobilizować ich do szybkiej poprawy sytuacji życiowej poprzez wprowadzenie motywacyjnych form świadczeń; udoskonalić dotychczasowe rozwiązania w zakresie instytucjonalnych form pomocy.
dokonanie zmiany struktury organizacyjnej obecnego systemu, polegającej przede wszystkim na oddzieleniu (wyselekcjonowaniu) zadań o charakterze „czysto” administracyjnym (wypłata świadczeń pieniężnych zasiłków) od funkcji stricte pomocowych dla obywateli (wsparcia społecznego); dokonanie podziału problematyki pomocy społecznej na dwa segmenty zagadnień różniących się instrumentarium, sposobem funkcjonowania oraz finansowania działalności instytucji wykonujących przypisane zadania, tj. obszar wsparcia i pomocy społecznej oraz obszar usług socjalnych.
świadczenie pracy socjalnej jako podstawowego instrumentu pracy z klientem; wzbogacenie instytucjonalnych form środowiskowych kierowanych do różnych kategorii osób (praca indywidualna, grupowa, grupy samopomocowe, realizacja lokalnych projektów aktywności społecznej); określenie roli pracownika socjalnego w środowiskowej pracy socjalnej jako animatora, mediatora i lokalnego polityka społecznego.
Propozycja wprowadzenia dla samorządu swobody w dopasowaniu wewnętrznej struktury działających jednostek do faktycznych potrzeb.
Oddzielenie zadań administracyjnych od wykonywania pracy socjalnej oraz świadczenia usług socjalnych.
Z ZAŁOŻENIA AŁOŻENIA DO ZMIAN DO USTAWY O POMOCY SPOŁECZNEJ DO ZMIAN DO USTAWY O POMOCY SPOŁECZNEJ Wzmocnienie bezpieczeństwa socjalnego przy jednoczesnym wzroście aktywności beneficjentów w rozwiązywaniu ich problemów we współdziałaniu z instytucjami pomocy społecznej ZAŁOŻENIE nr 2: Podniesienie efektywności systemu organizacyjnego pomocy społecznej wraz z zapewnieniem jego kompatybilności z innymi systemami wsparcia ZAŁOŻENIE nr 3: Wzmocnienie na poziomie gminy i powiatu skuteczności podstawowych narzędzi i instrumentów pracy socjalnej dla wyprowadzania osób i rodzin ze sfery zagrożenia wykluczeniem społecznym ZAŁOŻENIE nr 4: Zmiany w obszarze instytucjonalnych form pomocy oraz wzmocnienie odpowiedzialności rodziny za swoich członków korzystających z tej formy wsparcia
Przeformułowanie celów pomocy społecznej dla nadania priorytetu działaniom profilaktycznym i aktywizującym oraz usługom socjalnym, Obszary zmian w założeniu nr 1: Wprowadzenie nowego pojęcia „minimalny dochód socjalny” oraz metody jego weryfikacji , Modyfikacja katalogu świadczeń pieniężnych i niepieniężnych pomocy społecznej wraz z uproszczeniem listy tych świadczeń .
Usługi profilaktyczne
(edukacja, samopomoc, profilaktyka) asystentura socjalna dla rodzin z objawami kryzysu
Usługi aktywizujące Usługi interwencyjne
- usługi opiekuńcze - sąsiedzkie usługi opiekuńcze - usługi świadczone w mieszkaniach chronionych
ZAŁOŻENIE 1
Świadczenia likwidowane
Zasiłek celowy w formie biletu kredytowanego Zasiłek okresowy, pod warunkiem zwrotu części lub całości kwoty zasiłku,
Katalog świadczeń
Zasiłek socjalny, który zastąpi dotychczasowy zasiłek stały i okresowy, Socjalny dodatek motywacyjny, Socjalna dopłata do usług interwencyjnych
Z ZAŁOŻENIA AŁOŻENIA DO ZMIAN DO USTAWY O POMOCY SPOŁECZNEJ DO ZMIAN DO USTAWY O POMOCY SPOŁECZNEJ Wzmocnienie bezpieczeństwa socjalnego przy jednoczesnym wzroście aktywności beneficjentów w rozwiązywaniu ich problemów we współdziałaniu z instytucjami pomocy społecznej ZAŁOŻENIE nr 2: Podniesienie efektywności systemu organizacyjnego pomocy społecznej wraz z zapewnieniem jego kompatybilności z innymi systemami wsparcia ZAŁOŻENIE nr 3: Wzmocnienie na poziomie gminy i powiatu skuteczności podstawowych narzędzi i instrumentów pracy socjalnej dla wyprowadzania osób i rodzin ze sfery zagrożenia wykluczeniem społecznym ZAŁOŻENIE nr 4: Zmiany w obszarze instytucjonalnych form pomocy oraz wzmocnienie odpowiedzialności rodziny za swoich członków korzystających z tej formy wsparcia
Obszary zmian w założeniu nr 2: Wprowadzenie nowej struktury organizacyjnej systemu pomocy społecznej na szczeblu gmin i powiatów, Wprowadzenie do systemu pomocy społecznej niepublicznych podmiotów, wykonujących na zlecenie usługi socjalne na obszarze gminy, Wprowadzenie do systemu pomocy społecznej standardów usług socjalnych przy określeniu ich minimalnego oraz optymalnego poziomu, Wprowadzenie usług elektronicznych w systemach informatycznych pomocy społecznej.
ZAŁOŻENIE 2
Szczebel Gminy Szczebel Powiatu Miasto na prawach powiatu
Dotychczasowa nazwa Ośrodek Pomocy Społecznej Nowa nazwa Gminne Centrum Pomocy i Usług Socjalnych lub Miejskie Centrum Pomocy i Usług Socjalnych Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Powiatowe Centrum Pomocy i Usług Socjalnych Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Miejskie Ośrodek Pomocy Rodzinie Miejskie Centrum Pomocy i Usług Socjalnych
ZAŁ ZAŁOŻENIE 2 OŻENIE 2
WEWNĘTRZNA STRUKTURA ORGANIZACYJNA POMOCY SPOŁECZNEJ NA SZCZEBLU GMINY I POWIATU
Centrum Pomocy i Usług Socjalnych Działy obligatoryjne Dział fakultatywny Dział Pracy Socjalnej Dział Usług Socjalnych Kasa Wsparcia Dochodowego
ZAŁOŻENIE 2 • • TERMINALE MOBILNE Nowoczesne narzędzie wspierające pracowników JOPS w pracy terenowej Transfer danych do bazy lokalnej
OPS
Pracownik socjalny wyposażony w mobilny terminal
Z ZAŁOŻENIA AŁOŻENIA DO ZMIAN DO USTAWY O POMOCY SPOŁECZNEJ DO ZMIAN DO USTAWY O POMOCY SPOŁECZNEJ Wzmocnienie bezpieczeństwa socjalnego przy jednoczesnym wzroście aktywności beneficjentów w rozwiązywaniu ich problemów we współdziałaniu z instytucjami pomocy społecznej ZAŁOŻENIE nr 2: Podniesienie efektywności systemu organizacyjnego pomocy społecznej wraz z zapewnieniem jego kompatybilności z innymi systemami wsparcia ZAŁOŻENIE nr 3: Wzmocnienie na poziomie gminy i powiatu skuteczności podstawowych narzędzi i instrumentów pracy socjalnej dla wyprowadzania osób i rodzin ze sfery zagrożenia wykluczeniem społecznym ZAŁOŻENIE nr 4: Zmiany w obszarze instytucjonalnych form pomocy oraz wzmocnienie odpowiedzialności rodziny za swoich członków korzystających z tej formy wsparcia
Obszary zmian w założeniu nr 3:
Wprowadzenie nowych specjalności zawodowych pracowników socjalnych, niezbędnych dla realizacji zmian w systemie pomocy społecznej, Wprowadzenie nowych form kontraktu socjalnego, ukierunkowanych na rodzinę, oraz lokalną grupę społeczną, chcącą wyeliminować dysfunkcje.
ZAŁOŻENIE 3 Asystentura i mediacja socjalna •Cel - wspieranie osób/ rodzin w przezwyciężaniu pierwszych objawów kryzysu oraz tworzenie warunków sprzyjających uwolnieniu ekspresji do współpracy z pracownikami socjalnymi (podmiotowość, świadomy wybór propozycji pomocy), a także podejmowanie mediacji nakłaniających do zmiany postawy wobec propozycji udzielenia wsparcia i pomocy •Usługa socjalna o charakterze profilaktycznym.
Organizator usług socjalnych •Cel – inicjowanie, budowanie lokalnych sieci usług socjalnych, partnerstw lokalnych pomiędzy instytucjami administracji publicznej, organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami, zaliczanymi do sektora ekonomii społecznej.
•Usługa instytucjonalna – umiejscowiona w Centrach Pomocy i Usług Socjalnych (lub w organizacjach pozarządowych, a także niepublicznych agencjach socjalnych) nastawiona na tworzenie lokalnych agencji usług socjalnych, doradztwo w budowaniu lokalnej sieci agencji socjalnych na obszarze powiatu. •Usługa o charakterze interwencyjnym.
Animator społeczności lokalnych •Cel – wspieranie i pomoc dla najbardziej aktywnych osób/ rodzin oraz współudział w wyszukiwaniu nowych grup wśród beneficjentów pomocy społecznej dla samoorganizowania się, podejmowania i wdrażania projektów aktywności lokalnej w obszarze pomocy społecznej i innych ściśle związanych z nim.
•Usługa instytucjonalna - umiejscowiona w Centrach •Pomocy i Usług Socjalnych (lub w organizacjach pozarządowych, a także w niepublicznych agencjach usług socjalnych). Usługa o charakterze aktywizacyjnym.
ZAŁ ZAŁOŻENIE 3 OŻENIE 3 formy kontraktu socjalnego, takie jak: a) rodzinny kontrakt socjalny – to zwiększenie relacji, współodpowiedzialności i konieczności uczestnictwa wszystkich członków rodziny w wypełnianiu postanowień zawartej umowy; b) grupowy kontrakt socjalny – to narzędzie do stosowania wobec społeczności lokalnych, gdzie podobne problemy zmuszają do poszukiwania wspólnych rozwiązań (samopomoc, pomoc sąsiedzka).
Prawidłowe wypełnianie postanowień kontraktu będzie traktowane jako możliwość skorzystania z preferencji np. w dostępie dzieci do przedszkoli, do rozpatrywania wniosków o dofinansowanie własnych inicjatyw uruchomienia działalności gospodarczej w formie spółdzielni socjalnej.
Z ZAŁOŻENIA AŁOŻENIA DO ZMIAN DO USTAWY O POMOCY SPOŁECZNEJ DO ZMIAN DO USTAWY O POMOCY SPOŁECZNEJ Wzmocnienie bezpieczeństwa socjalnego przy jednoczesnym wzroście aktywności beneficjentów w rozwiązywaniu ich problemów we współdziałaniu z instytucjami pomocy społecznej ZAŁOŻENIE nr 2: Podniesienie efektywności systemu organizacyjnego pomocy społecznej wraz z zapewnieniem jego kompatybilności z innymi systemami wsparcia ZAŁOŻENIE nr 3: Wzmocnienie na poziomie gminy i powiatu skuteczności podstawowych narzędzi i instrumentów pracy socjalnej dla wyprowadzania osób i rodzin ze sfery zagrożenia wykluczeniem społecznym ZAŁOŻENIE nr 4: Zmiany w obszarze instytucjonalnych form pomocy oraz wzmocnienie odpowiedzialności rodziny za swoich członków korzystających z tej formy wsparcia
Wprowadzenie rozwiązań, które doprowadzą do poprawy funkcjonowania domów pomocy społecznej,
Obszary zmian w założeniu nr 4:
Wprowadzenie procedury ustalania odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej przez członków rodziny oraz ustalenie reguł partycypacji osoby umieszczonej w domu pomocy społecznej, której stan majątkowy pozwala na regulowanie odpłatności.
OŻE Założenie 4 NIE
Wprowadzenie rozwiązań, które doprowadzą do poprawy funkcjonowania domów pomocy społecznej
Zmiany w obszarze funkcjonowania domów pomocy społecznej wyrównanie deficytów finansowych dla domów pomocy społecznej, w których przebywają mieszkańcy umieszczeni tam przed 2004 r. na tzw. „starych zasadach” umożliwienie domom pomocy społecznej pozyskiwania środków finansowych z zewnątrz (możliwość prowadzenia wyodrębnionego rachunku dochodów własnych) wprowadzenie rozwiązań zrównujących uprawnienia osób mieszkających w domach pomocy społecznej i placówkach ochrony zdrowia, konsumując zasadę sprawiedliwości społecznej wynikającej z ubezpieczenia zdrowotnego.
Założenie 4 Zmiany w zakresie procedury ustalania odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej przez członków rodziny oraz ustalenie reguł partycypacji osoby umieszczonej w domu pomocy społecznej, której stan majątkowy pozwala na regulowanie odpłatności • • • Modyfikacja procedury ustalania odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej członków rodziny osoby umieszczonej w domu pomocy społecznej: Tryb sądowy (orzeczenie stwierdzające obowiązek danej osoby do złożenia oznaczonego oświadczenia woli, które będzie zastępowało oświadczenie woli osoby - przypadku odmowy zawarcia umowy o odpłatności jak również odmowy przeprowadzenia rodzinnego wywiadu środowiskowego), W przypadku nie wywiązywania się przez osobę z zawartej umowy o odpłatności za pobyt członka rodziny w domu pomocy społecznej również w sytuacji, w której sąd zastępczo za osobę złożył oświadczenie woli w trybie art.64 Kc gmina będzie zastępczo wnosiła odpłatność za osobę zobowiązaną, W przypadku posiadania przez mieszkańca znacznych zasobów finansowych lub majątkowych (np. lokat pieniężnych, nieruchomości) różnica pomiędzy własnym dochodem, a średnim miesięcznym kosztem utrzymania będzie pokrywana z tego majątku.
Doprowadzenie do jednorodnego mechanizmu finansowania domów pomocy społecznej, w odniesieniu do osób na „nowych i starych zasadach”; Umożliwienie domom pomocy społecznej pozyskiwania środków finansowych z zewnątrz (możliwość prowadzenia wyodrębnionego rachunku dochodów własnych); Wprowadzenie rozwiązań zrównujących uprawnienia osób mieszkających w domach pomocy społecznej i placówkach ochrony zdrowia, konsumując zasadę sprawiedliwości społecznej wynikającej z ubezpieczenia zdrowotnego.
W przypadku, w którym miesięczny dochód osoby nie pozwala na pokrywanie w całości średniego miesięcznego kosztu pobytu w domu pomocy społecznej osoba posiadająca majątek umożliwiający pokrywanie brakującej różnicy będzie zobowiązana do pokrywania tej różnicy aż do wyczerpania do określonej wysokości zgromadzonych środków pieniężnych. Zakłada się wprowadzenie limitu środków pieniężnych, które muszą być pozostawione do dyspozycji mieszkańca domu pomocy społecznej, od których nie będzie wnosił odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej. Kwotę tę proponuje się ustalić na poziomie 20 tys. zł.
OCZEKIWANY EFEKT WEJŚCIA PROJEKTOWANEJ REGULACJI
Schemat Systemu Pomocy i Wsparcia Społecznego w Gminie GMINA
CENTRUM POMOCY I USŁUG SOCJALNYCH KASA WSPARCIA DOCHODOWEGO W ośrodku lub w gminie DZIAŁ PRACY SOCJALNEJ Obligatoryjnie DZIAŁ USŁUG SOCJALNYCH
Dzi
ę
kuj
ę
za uwag
ę … Zuzanna Grabusińska MPiPS