Transcript Szwecja
Warsztaty pt. „DOBRE RZĄDZENIE POPRZEZ WKŁAD SPOŁECZNY. Zwiększenie udziału organizacji pozarządowych w procesie legislacyjnym.” Najlepsze praktyki w zakresie konsultacji społecznych. Szwecja. Łochów, 18-19.11.2010 r. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Szwecja – dane podstawowe: • Liczba ludności: 9,3 mln • Ustrój: monarchia parlamentarna • Głowa państwa – król Karol XVI Gustaw • Władza ustawodawcza – Riksdag jednoizbowy Parlament (w kadencji 2006-2010 kobiety stanowią 47% członków Parlamentu). Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Ścieżka legislacyjna: 1. 2. 3. 4. 5. 6. Rząd (najczęściej występuje z inicjatywą ustawodawczą). Niezależna komisja rządowa opracowuje raport na zlecenie rządu będący podstawą do stworzenia projektu ustawy. Konsultacje społeczne. Riksdag. Komisja stała. Raport. Debata i głosowanie. Ogłoszenie przez rząd – publikacja w Szwedzkim Kodeksie Praw (Swedish Code of Statutes). Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Udział NGO w legislacji: • Konstytucja Szwecji (r. 7, art. 2) stwierdza, że w działalności rządu, jeśli zachodzi potrzeba niezbędne informacje i opinie muszą być uzyskiwane od jednostek publicznych. Organizacje i osoby prywatne, powinny mieć możliwość wyrażenia opinii, w razie potrzeby. • Ustawa o współdecydowaniu gwarantuje NGO udział w tworzeniu prawa w zakresie spraw dot. rynku pracy. • Podręcznik dla komisji rządowych pracujących nad nowym prawem. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Zasady pracy komisji rządowych 1: Zawarte w Kommittéförordningen - rozporządzenie rządu w sprawie komisji. W tworzeniu nowego prawa nacisk na: • skorzystanie z wiedzy i doświadczenia różnych grup, • zidentyfikowanie rozwiązań alternatywnych i ich ocenę, • uzyskanie porozumienia między rządem a beneficjentami nowego prawa. Efekt: naturalne dążenie do włączania w prace komisji różnych stron na jak najwcześniejszym etapie. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Zasady pracy komisji rządowych 2: • Zapraszanie do prac ekspertów i osoby reprezentujące różnych interesariuszy. • Kierowanie raportów z prac komisji do różnych gremiów. • Możliwe wysłuchania zaproszonych gości, zazwyczaj zamknięte dla osób postronnych. • Podsumowanie zebranych opinii, które są publikowane w formie oficjalnego dokumentu. Opinie i streszczenia jako dokumenty publiczne, zgodnie ze szwedzkim prawem, są powszechnie dostępne dla wszystkich zainteresowanych. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Dostęp do informacji dla NGO 1: • Otwartość i transparentność władz publicznych gwarantuje Konstytucja: wolność informacji - prawo do upowszechniania i otrzymywania informacji lub zapoznawania się z wypowiedziami innych osób. • Ustawa o wolności prasy. • Dokumenty rządowe udostępniane poprzez Centrum Danych. • Wszystkie bieżące akty prawne, poza publikacją w Szwedzkim Kodeksie Praw, są przechowywane w bibliotece Riksdagu i w większości bibliotek publicznych. W formie elektronicznej są dostępne na stronie internetowej Riksdagu. • Wszystkie informacje dotyczące szwedzkiego ustawodawstwa są umieszczane w oficjalnym, ogólnodostępnym portalu Lagrummet. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Dostęp do informacji dla NGO 2: W rezultacie: • każdy ma prawo wglądu do dokumentów – ma prawo uzyskać informację, jakie dokumenty napłynęły do danego urzędu publicznego, nad jakimi kwestiami urząd pracuje i kto konkretnie zajmuje się daną sprawą; • urzędnicy państwowi i inni pracownicy adm. publ., w tym samorządowej, mogą ujawniać informacje, tzn. są uprawnieni do przekazywania mediom oraz innym zainteresowanym osobom wszystkiego, co wiedzą o danej sprawie. Zwykle nie jest wymagane podanie przyczyny dlaczego ktoś pragnie zapoznać się z danym dokumentem lub informacją. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Postawy obywatelskie społeczeństwa szwedzkiego: Głęboko zakorzenione poczucie obowiązku obywatelskiego → angażowanie się obywateli w kwestie państwowe. • Wysoki odsetek (ok. 80%) obywateli szwedzkich uczestniczy w wyborach powszechnych. • Angażowanie się pracowników w działalność związków zawodowych. • Aktywne uczestnictwo w tworzeniu wspólnot mieszkańców za pośrednictwem stowarzyszeń i innych organizacji społecznych (50-90% należy do NGO). Kształtowanie właściwych postaw obywatelskich od najmłodszych lat (rady uczniowskie, rady studenckie). Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Dobre praktyki władz publicznych: • Plac Demokracji (koniec lat 90.) - konsultacje społeczne na poziomie centralnym realizowane przez rządową Komisję ds. Demokracji (badanie przyszłości demokracji w Szwecji oraz przygotowanie rekomendacji w zakresie rewitalizacji demokracji). • Szerokie korzystanie z elektronicznych narzędzi komunikacji: udostępnianie wszelkich dokumentów, raportów okresowych z prac komisji, organizowanie forów w celu poznania opinii interesariuszy. • Organizowanie w całym kraju seminariów, spotkań w urzędach gmin, konferencji z udziałem krajowych i międzynarodowych ekspertów. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Plac Demokracji - rezultaty: • Strona www.demokratitorget.gov.se stała się główną stroną wykorzystywaną przez rząd do komunikacji w trakcie prac legislacyjnych. • Za pośrednictwem tej strony NGO mogły aplikować o fundusze na realizację projektów związanych z rozwojem demokracji partycypacyjnej. • Na stronie publikowano dobre praktyki w zakresie edemokracji oraz umożliwiano kontakty z politykami i ekspertami. • Zwiększenie zainteresowania konsultacjami on-line ze strony różnych grup interesariuszy i upowszechnienie stosowania nowoczesnych narzędzi komunikacji przez inne komisje i jednostki rządowe. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Dobre praktyki partnerów społecznych: • • • • • • Sieć Przeciwko Wykluczeniu Społecznemu (2000) – pierwsza inicjatywa z udziałem większości NGO (pomoc społ. i wykluczenie społ.) dla działania na forum UE i jako grupa nacisku na rząd krajowy. Przekazano rządowi raport (wizja społeczeństwa w kontekście polityki społecznej) domagając się w większym stopniu zaspokajania potrzeb grup marginalizowanych i włączania do tworzenia krajowego planu działań p/wykluczeniu społecznemu beneficjentów planu. Domagano się umów partnerskich ze społ. NGO dot. współpracy z rządem. Przedstawiono alternatywny dla rządowego plan działań p/wykluczeniu społecznemu, domagano się prowadzenia konsultacji. Wykorzystywano kontakty w UE, aby wywierać nacisk na nieprzychylne instytucje rządowe. Po kilku latach SPWS stała się istotnym partnerem rządu szwedzkiego w rozwiązywaniu problemów społ. i w tworzeniu KPDPWS. Było to dogodne dla strony rządowej – konsultacje odbywały się z jedną organizacją, zamiast z kilkudziesięcioma. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Rekomendacje dla Polski 1: • Zmobilizować (zobligować) władze publiczne wszystkich szczebli (a zwłaszcza władze lokalne) do upubliczniania dokumentów formalnych, propozycji decyzji oraz planów, a także upubliczniania spotkań gremiów podejmujących decyzje (rad gmin) za pośrednictwem Internetu. • Upowszechniać korzystanie z nowoczesnych narzędzi komunikacji przez władze publiczne dla umożliwienia interesariuszom wyrażania opinii w różnych kwestiach i zapewnienia informacji zwrotnej, w jakim stopniu opinie zostały wykorzystane przy podejmowaniu decyzji. • Przeprowadzać konsultacje społeczne przy pomocy zróżnicowanych metod, aby dotrzeć do różnych grup interesariuszy – zależnie od dyskutowanego zagadnienia. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Rekomendacje dla Polski 2: • Aktywizować NGO do angażowania się w większym stopniu w kształtowanie decyzji dotyczących reprezentowanych przez nie grup, aby tworzyć lepsze, w większym stopniu dopasowane do potrzeb prawo. • Systematycznie realizować lokalne i ogólnokrajowe projekty nastawione na rozwój społeczeństwa obywatelskiego i demokracji partycypacyjnej ze szczególnym naciskiem na dzieci i młodzież, którym brak pozytywnych wzorców w tym zakresie w najbliższym otoczeniu. • Podejmować przeglądy funkcjonowania demokracji i w oparciu o wyniki prowadzić projekty na rzecz rozwoju demokracji. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Dziękuję za uwagę [email protected] [email protected] www.iped.pl www.dobrerzadzenie.pl Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki