Transcript Sveppir (bls.55-67)

4-1 Einkenni sveppa (bls.55-58)
• Ófrumbjarga, leysa upp vefi lifandi eða
dauðra lífvera og nærast á þeim
• Einfruma eða fjölfruma, ólíkir að lögun, stærð
og lit
• Margir eru rotverur
• Fjölfruma sveppir mynda langa, granna
sveppþræði
• Fjölga sér (flestir) með gróum í sérstökum
æxlunarfærum: sveppaldinum sem oft eru
eini sýnilegi hluti sveppsins
©Árbæjarskóli KJ/SH
Lifandi veröld
1
Blöðkuskjálfandi
Tremella foliacea
©Árbæjarskóli KJ/SH
Lifandi veröld
2
Taðskífa
©Árbæjarskóli KJ/SH
Lifandi veröld
3
Sveppir í Hallormsstaðaskógi
©Árbæjarskóli KJ/SH
Lifandi veröld
4
Berserkjasveppir
©Árbæjarskóli KJ/SH
Lifandi veröld
5
Berserkjasveppir
©Árbæjarskóli KJ/SH
Lifandi veröld
6
Sveppir á trjábol
©Árbæjarskóli KJ/SH
Lifandi veröld
7
Skeiðsveppur
©Árbæjarskóli KJ/SH
Lifandi veröld
8
Pípusveppur
©Árbæjarskóli KJ/SH
Lifandi veröld
9
Fansveppur
©Árbæjarskóli KJ/SH
Lifandi veröld
10
4-2 Fjölbreytni sveppa (bls.58-67)
• Helstu hópar sveppa eru:
• Hattsveppir:
• hafa regnhlífarlaga sveppaldin (hatt) þar sem gróin
þroskast, sumir hafa fanir undir gróhirslur en aðrir pípur,
margir eru matsveppir.
• Gersveppir:
• einfruma, nærast á sykrum (t.d. úr brauðdeigi) og losa
koltvíoxið sem myndar loftbólur í deigi, kallast það gerjun.
Fjölga sér með knappskotum
• Myglusveppir:
• mynda sveppþræði á t.d. brauðsneið, fjölga sér með gróum
sem myndast í gróhirslum
• Alexander Flemming uppgötvaði 1928 að Penicillium
myndar efni sem drepur suma gerla
©Árbæjarskóli KJ/SH
Lifandi veröld
11
4-2 Fjölbreytni sveppa (bls.58-67)
• Fléttur:
• sveppir og þörungar (blágerill) í sambýli
• sveppurinn myndar sveppþræði sem festa fléttu
og taka upp vatn og ólífræn næringarefni
• þörungurinn, sem lifir inn á milli sveppþráðanna,
framleiðir lífræna næringu með ljóstillífun
• samhjálpin gerir fléttum kleift að lifa á mjög
harðbýlum svæðum
©Árbæjarskóli KJ/SH
Lifandi veröld
12
Runnflétta
©Árbæjarskóli KJ/SH
Lifandi veröld
13
Skollakræða – runnflétta
©Árbæjarskóli KJ/SH
Lifandi veröld
14
Xantoria parietina –
skóf á steinum
©Árbæjarskóli KJ/SH
Lifandi veröld
15
Stereocaulon vesuvianum • Runnflétta sem oft
er fyrsti landneminn
í hraunum
©Árbæjarskóli KJ/SH
Lifandi veröld
16
Skóf – hrúðurflétta á steini
©Árbæjarskóli KJ/SH
Lifandi veröld
17
Dílaskóf - blaðflétta
©Árbæjarskóli KJ/SH
Lifandi veröld
18
©Árbæjarskóli KJ/SH
Lifandi veröld
19