Transcript Risico`s en de vertaling naar wettelijke uitgangspunten, René Hagen

Risico’s en de vertaling naar
wettelijke uitgangspunten
René Hagen
Basis voor Brandveiligheid
BVBSYMPOSIUM28 - VERSIE 24 OKTOBER
1
Opbouw document
Basis voor brandveiligheid
De onderbouwing van brandbeveiliging in gebouwen
A: Denkraam en aanpak
brandveiligheid
Hoofdstuk 1
Denkraam brandpreventie
Hoofdstuk 2
Brandpreventie: van regelgeving
naar risicogericht
Hoofdstuk 3
Risicogerichte brandpreventie
(FSE)
Hoofdstuk 4
Brandbeveiligingsvoorzieningen
en -maatregelen
B: Kaders voor brandveiligheid
Hoofdstuk 5
Risico’s bij brand
Hoofdstuk 6
Wettelijk kader en doelen
brandpreventie
Hoofdstuk 7
Wetenschappelijke
onderbouwing in historisch
kader
C: Bijlagen
Bijlage A
Kenschets gebouwen
Bijlage B
Analysemodel vluchtveiligheid
Bijlage C
Casuïstiek van branden
Bijlage D
Literatuurlijst
Hoofdstuk 8
Brand en brandverloop
2
Risico’s
Waarom nemen we risico’s….
• … door te roken
• … door op wintersport te
gaan
• … door een huis te kopen
3
Risico’s bij brand
toenemend risico
groot
R4
R2
onacceptabel
•
Risicoperceptie
•
Risicoacceptatie
gevolg
R1
R3
verwaarloosbaar
klein
klein
groot
kans
4
Beheersing van brandrisico’s
Kader:
• Vlinderdasmodel
• Reductie van risico’s
Kerngebeurtenis
Middel:
• Scenario’s / oorzaakgevolgrelaties
Brand
Oorzaken
•
•
Kansreductie
Effectreductie
Gevolgen
Verdedigingslinie : brandbeveiligingsvoorzieningen en -maatregelen
5
Kans- en effectreductie
Voorbeelden
Kansreductie
Effectreductie
Veiligheidsbewustzijn verbeteren
Blusmiddelen toepassen
Product- en installatieveiligheid
verbeteren
Blusinstallatie toepassen
Onderhoud voorzieningen en
maatregelen optimaliseren
Brandmeldinstallatie en snelle
interventie
Onbrandbare materialen
toepassen
Adequate inrichting BHV
Voorlichting en educatie gebruiker Ontruimingsplan hebben en
beoefenen
6
Methoden risicobeheersing
•
Deterministisch: scherpe scheidslijn veilig en onveilig
Probabilistisch: geen scherpe scheidslijn veilig en
onveilig -> risico’s inzichtelijk maken
Daar wringt relatie tussen preventie en repressie
•
•
Kwantitatief: eenduidig in grenswaarden
Kwalitatief: niet eenduidig in grenswaarden
•
Methode voor brandveiligheid gebouwen
- kwalitatief of semi kwantitatief
- kwantitatieve normstellende risicomethode nog niet mogelijk
•
•
o
7
Mens als risicodrager
• Mens centraal stellen:
- zowel bij kans als bij gevolg
- zelfredzame gedrag is bepalend
Zelfredzaamheid bij brand is het menselijk
vermogen om signalen van gevaar waar te
nemen en te interpreteren, en om
beslissingen te nemen en uit te voeren die
gericht zijn op het overleven van een
brandsituatie (Kobes).
8
Mens als risicodrager
Niet zelfredzaamheid
Zelfredzaamheid
Compenseren
Overlevingsstrategieën
- vechten
- schuilen en wachten
- vluchten
Vluchtproces
- bewustwording
- besluitvorming
- verplaatsing veilige plaats
9
Brandrisico in gebouwen
Doelstellingen risicobeheersing overheid:
• Mensen
• Omgeving
Doelstellingen private partijen
• Schade
Risicobenadering alleen bij gelijkwaardigheid of schadebeperking
10
Brandrisico in gebouwen
• Risico reduceren tot maatschappelijk aanvaardbaar niveau van
brandveiligheid
• In relatie tot de hoofddoelen:
•
•
•
•
Het
Het
Het
Het
voorkomen van brand
veilig vluchten bij brand (ontruimen/redden)
beheersen van brand (geen schadepreventie in gebouwen)
veilig en effectief optreden bij brand (BHV en brandweer)
11
Brandrisico - indicatie
•
•
Risicofactoren in 1e instantie
- gebouw
- omstandigheden van verblijf
menselijk
gedrag
Risicofactoren in 2e instantie
- gebruik
De meest effectieve methode van risicoreductie is
de kans op brand zoveel als mogelijk te beperken.
Als er geen brand ontstaat, zijn er immers ook
geen gevolgen
12
Gebouwen en risico’s
Risico-onderwerpen Risicofactoren (1e instantie)
Gebouw
Hoog
Ondergronds
Bijzonder bouwvolume
Grote onverdeelde oppervlakken
Complexe indeling
Omstandigheden van
verblijf van mensen
Slapend aanwezig
Niet zelfstandig in staat te vluchten
Hoge bezetting
Onbekend aanwezig
13
Gebouwen en risico’s
Risico-onderwerpen Risicofactoren (2e instatie)
Gebouw
Belemmering vluchtroutes
Inventaris
Snelle branduitbreiding, bijv. meubilair
Staat van verblijf
Overmatig drank- en/of drugsgebruik
Gebruik medicijnen
14
Vertaling risico naar
beveiligingsopties
Risicobenadering
• Methode vooralsnog kwalitatief
• Scenario-analyses zijn voorwaardelijk
Analysemethoden
- risicomatrix
- gebeurtenissenboom
15
Brandscenario’s bepalen de maat
Definitie
“Een brandscenario is een theoretische beschrijving van een
reëel voorstelbare brand aan de hand van een aantal vooraf
geselecteerde factoren die de ontwikkeling en het verloop van
een brand (en rook) bepalen met als uitkomst de gevolgen van
deze brand voor de personen in het gebouw, de inventaris van
het gebouw en het gebouw zelf”
16
Brandscenario’s
• Zonder scenario geen risicoanalyse
• Scenario’bouw’-methoden:
- retrospectief
- prospectief
17
Nee
1
Gebouw of
deel van
gebouw
met
risico-indicatie
2
Risicobenadering
in 6 stappen

KansKans
op op
brand?
brand
Ja
3
Scenariodenken
Bepalen
maatgevend(e)
brandscenario(s)
4
5
Schematisch
‘Omzetten’ van
scenario(s)
in beveiligingsopties
Risicoanalyse van
beveiligingsopties
Methodisch
• Vlinderdasmodel (raamwerk)
• Kans-effectmatrix
• Gebeurtenissenboom
Ja

6
Restrisico
acceptabel?
Nee
18
Risicomatrix
(kans-effectmatrix)
Eerste stap:
•
vaststellen
gebeurtenis(sen) van
kans-effectcombinaties
Tweede stap:
•
categorie-indeling
assenstelsel
Effect/gevolg
Overgangsgebied
Onacceptabel
Significant
Gemiddeld
Verwaarloosbaar
Kans/waarschijnlijkheid
Derde stap:
•
gebeurtenis positioneren
Kans:
van nul tot maximaal, of wel van zeer onwaarschijnlijk mogelijk - naar zeer waarschijnlijk
Effect:
van nul tot maximaal, of wel van onbelangrijk - gemiddeld naar ernstig
19
Gebeurtenissenboom
B..
B1
Eerste stap:
• vaststellen
begingebeurtenis
B..
ja
A
nee
Tweede stap:
• toevoegen barrières (B1
t/m Bn) = inzet
voorziening
Derde stap:
• kans toekennen (falen)
aan gevolggebeurtenis =
kans per tak
kwantificeren
Bn
Gevolgen
---------……....
………..
………..
……....
………..
………..
………..
………..
………..
………..
……....
………..
………..
………..
………..
A
Toekenning van faalkansen
en berekening
20
Model voor risico-indicatie
- Richtinggevend hulpmiddel
voor inventarisatie
- Dwingt tot nadenken over
risicoprofiel
21
Opbouw document
Basis voor brandveiligheid
De onderbouwing van brandbeveiliging in gebouwen
A: Denkraam en aanpak
brandveiligheid
Hoofdstuk 1
Denkraam brandpreventie
Hoofdstuk 2
Brandpreventie: van regelgeving
naar risicogericht
Hoofdstuk 3
Risicogerichte brandpreventie
(FSE)
Hoofdstuk 4
Brandbeveiligingsvoorzieningen
en -maatregelen
B: Kaders voor brandveiligheid
Hoofdstuk 5
Risico’s bij brand
Hoofdstuk 6
Wettelijk kader en doelen
brandpreventie
Hoofdstuk 7
Wetenschappelijke
onderbouwing in historisch
kader
C: Bijlagen
Bijlage A
Kenschets gebouwen
Bijlage B
Analysemodel vluchtveiligheid
Bijlage C
Casuïstiek van branden
Bijlage D
Literatuurlijst
Hoofdstuk 8
Brand en brandverloop
22
Wettelijk kader en doelen brandpreventie
Brandveiligingsconcepten ’bestaande reeks’ en
kennisdocument ‘Basis voor brandveiligheid’
Algemene uitgangspunten brandpreventie in gebouwen
1
Voorkomen doden en/of gewonden
2
Beperken van ongewenste gevolgen door
ongecontroleerde uitbreiding van brand
Relatie met doelen van bouw-, arbo
(BHV) en brandweerzorgregelgeving
23
Bouwregelgeving - Bouwbesluit
1
2
Doel brandveiligheidsvoorschriften
Het voorkomen van slachtoffers (gewonden
en doden)
Het voorkomen dat brand zich uitbreidt
naar een ander perceel
Gericht op
bouwers en
gebruikers
Algemene uitgangspunten:
1
2
3
4
binnen 15 minuten na ontstaan - ontdekken en alarmeren
binnen 15 minuten na alarmering zonder hulp van de brandweer
vluchten
binnen 15 minuten na het melden de brandweer operationeel
brandweer moet brand binnen 60 minuten na ontstaan onder
controle hebben en de laatste door brand bedreigde personen
hebben gered
24
Arboregelgeving (BHV)
Gericht op
werkgevers
en
werknemers
Bedrijfshulpverlening: taken
1
het verlenen van eerste hulp bij ongevallen
2
het beperken en het bestrijden van brand en
het beperken van de gevolgen van ongevallen,
en het in noodsituaties alarmeren en evacueren
van alle werknemers en andere personen in het
bedrijf of de inrichting.
25
Brandweerzorg regelgeving
Wet Veiligheidsregio’s - taakstelling
Kern = voorkomen, beperken en bestrijden
van brand
Gericht op
bevoegd
gezag
brandweer
Besluit veiligheidsregio’s - alg. toelichting brandweerzorg
De algemene veiligheid van personen bij branden en gevaren
Het redden van levens
Het voorkomen dat brand naar belendende panden overslaat, en
Dat de normen in het besluit niet de strekking hebben burgers te
beschermen tegen vermogensschade.
26
Bouwbesluit – Besluit veiligheidsregio’s
algemene toelichtingen
“Het behouden van het bouwwerk en het
voorkomen van schade aan het milieu,
monumenten of maatschappelijke
voorzieningen of belangen zijn geen
doelstellingen van dit besluit”.
“De normen in dit besluit hebben niet de
strekking burgers te beschermen tegen
vermogensschade”.
27
Bouwbesluit - Besluit veiligheidsregio’s
•
FOTO Brand
Brandweer:
maatschappelijke
inspanningsverplichting
Resultaat = onzeker
28
Bouwbesluit - Besluit veiligheidsregio’s
•
FOTO Brand
Brandweer:
maatschappelijke
inspanningsverplichting
Resultaat = onzeker
Uit preventief
oogpunt geen vastgesteld
voorschot nemen op een
repressieve prestatie
29
DANK
tot zo ver
30