Transcript HS1 samenvatting

Samenvatting voor het tentamen
 Welke plaatbewegingen zijn er?
 Waar is het oudste gesteente te vinden en waarom?
 Wat is het verschil tussen de schaal van Richter en de
schaal van Mercalli?
 Schildvulkanen hebben rustige, effussieve erupties
 Stratovulkanen zijn explosief  hierdoor kan een
caldera ontstaan
 Waar ontstaat basalt?
 Waar ontstaat graniet?
 Bovenloop 
 verticale erosie
 Middenloop 
 horizontale erosie en sedimentatie
 Benedenloop 
 sedimentatie
 Waar overheerst sedimentatie en waar overheerst erosie?
Van welk soort erosie is er daar sprake?
 Bij chemische verwering verandert de samenstelling
van een gesteente
 Bij fysische verwering wordt het gesteente alleen fijner
(het breekt of slijt)  insolatie, vorstwerking,
biologisch-fysische verwering
 Wanneer kom je veel fysische verwering tegen?
 Wanneer juist chemische verwering?
Verwering wordt beïnvloed door het klimaat…
Chemische verwering verloopt sneller als
-de temperatuur …
hoog is
-de vochtigheid …
hoog is
-het gesteente …
bedekt is
Fysische verwering verloopt sneller als
-de temperatuur sterk
…
wisselt
…
-de temperatuur regelmatig
de 0°C passeert
-het gesteente …
bloot ligt
Vervorming van de aardkorst
-druk
-gesteente buigt
-geleidelijk
-diep in de aardkorst
-rek
-gesteente breekt
-aardbeving
-aan de oppervlakte
Fasen van gebergtevorming
Door de huidige
plaatbewegingen
Jonge gebergten
Door plaatbewegingen
in het verleden
Oude gebergten
Systeem aarde
aardkorst
De ‘sferen’
waar
de mens
direct
mee te maken
heeft
aardkorst
is niet
zomaar
de buitenste
schil van
debeïnvloeden
aarde…
elkaar over en weer en worden beïnvloed door diepere ‘sferen’.
 Een plooiingsgebergte ontstaat bij een convergente
beweging
 Een breukgebergte ontstaat bij een divergente
beweging
 Horsten en slenken zijn bij een breukgebergte te
vinden
 Exogeen
- Verwering
- Erosie
- Sedimentatie
 Endogeen
- Aardbevingen
- Vulkanisme
- Breukvorming
- Plooiing van gesteente
Gesteentekringloop
Gesteente wordt
omgesmolten en
komt met intrusie
omhoog  stollingsgesteente
5
Wordt nog
verder
de diepte
ingesleurd,
4
hogere
druk en
temperatuur
 metamorf
gesteente
Verwering,
riviertransport,
sedimentatie
Gesteenten ontstaan
en verdwijnen…
Wat gebeurt er
bij elke pijl?
2
Wegzakken en
Samenpersen  sediment
3
Wordt meegesleurd
de diepte
in, steeds grotere druk 
sedimentgesteente
 Teken deze kringloop op het bord
 Koolstofdioxide komt je bijna overal tegen  de
atmosfeer, planten en dieren (biosfeer), steenkool en
kalksteen (lithosfeer) en in water (hydrosfeer)
 Er is een uitwisseling waarbij normaal gesproken
meer CO2 wordt opgeslagen dan dat er in de atmosfeer
komt  de mens heeft dit veranderd