Transcript atıklar - Hacettepe Üniversitesi İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ
(İDARİ VE MALİ İŞLER DAİRE BAŞKANLIĞI)
ATIKLAR
HAZIRLAYAN:
ELİF DELİBAŞI
ATIK : Herhangi bir faaliyet sonucunda oluşan, çevreye atılan veya
bırakılan EK-1’de yer alan sınıflardaki herhangi bir madde,
EK-1
ATIK SINIFLARI
 1- Son kullanım süresi geçmiş olan ürünler,
 2-Dökülmüş, niteliği bozulmuş yada yanlış kullanıma maruz kalmış olan
maddeler(örneğin, kaza sonucu kontamine olmuş maddeler ve benzeri),
 3-Aktiviteler sonucu kontamine olmuş ya da kirlenmiş maddeler (örneğin, temizleme
işlemi atıkları, ambalaj malzemeleri, konteynırlar ve benzeri),
 4- Kullanılmayan kısımlar (örneğin, bozuk piller ve bitik katalizörler)
 5-Yararlı performans gösteremeyen maddeler (örneğin, kontamine olmuş asitler,
kontamine olmuş çözücüler, bitik yüzey işlem tuzları ve benzeri),
 6- Endüstriyel işlem kalıntıları (örneğin, cüruflar, dip tortusu ve benzeri),
 7-Kirliliğin önlenmesi işlemlerinden kaynaklanan kalıntılar (örneğin, yıkama
çamurları,filtre tozları, kullanılmış filtreler ve benzeri),
 8- Makine/yüzey işlemleri kalıntıları (örneğin, torna atıkları, frezeleme kırıntıları vb),
 9-Hammadde çıkarılması ve işlenmesinden kaynaklanan kalıntılar(örneğin, petrol
sahası slopları, madencilik atıkları ve benzeri),
 10-Saflığı bozulmuş materyaller (örneğin, PCB'lerle kontamine olmuş yağlar vb),
 11-Sahibi tarafından kullanılmayan ürünler(örneğin,tarımsal,evsel,ofis,ticari ve market
kalıntıları ve benzeri),
 12-Arazi ıslahı ve iyileştirilmesi faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan kontamine olmuş
madde, materyal ve ürünler.
KANUNLAR
1983
YÖNETMELİKLER
TEBLİĞLER/GENELGELER
Çevre Kanunu
1991
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
1993
Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
1995
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
Atık. Ek Yakıt Olarak Kullan.
2001
Uyulacak Kurallar Hk. Tebliğ
2004
-Büyükşehir
-Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı
Belediyesi Kanunu
Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği
-Türk Ceza
-Ambalaj ve Ambalaj Atıklarının
Kanunu
Kontrolü Yönetmeliği
(181,182.
-Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği
Maddeler)
-Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü
Yönetmeliği
2005
-Belediye Kanunu
-Tehlikeli Atıkların Kontrolü
-Atıkların Ek Yakıt Olarak Kullan.
-İl Özel İdaresi
Yönetmeliği (Revizyon)
Uyulacak Kurallar Hk. Tebliğ
Kanunu
-Bitkisel Atık Yağların Kontrolü
(Revizyon)
Yönetmeliği
-Tehlikeli Atık Taşıma Genelgesi
-Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
2006
Çevre Kanunu
Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin
-Tıbbi Atıkların Sterilizasyonu
(10. Değişiklik)
Kontrolü Yönetmeliği
Hakkında Genelge
-Katı Atık Bertaraf Tesisleri İş Teslim
Planı Hk. Genelge
2007
PCB/PCT’lerin Kontrolü Yönetmeliği
-Katı Atık Karakterizasyonu ve Katı
Atık Bertaraf Tesisleri Bilgi
Güncellemesi Genelgesi
2008
2009
2010
-EEE’lerde Bazı Zararlı Maddelerin
Kullanımının Sınırlandırılmasına Dair
Yönetmelik
-Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin
Yönetmelik
-Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği
(Revizyon)
-Ambalaj Atıklarının Kontrolü
Yönetmeliği (Revizyon)
-Ömrünü Tamamlamış Araçların
Kontrolü Hk. Yönetmelik
-Çevre Kanununca Alınması Gererken
İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik
Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair
Yönetmelik
-Atıkların Yakılmasına İlişkin
Yönetmelik
2011
Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü
Yönetmeliği
2012
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı
Atıkları Yetki Devri Genelgesi
Tanker Temizleme Tesisleri Tebliği
-Entegre Atık Yönetim Planı Genelgesi
-Tehlikesiz ve İnert Atıkların Geri
Kazanımı Tebliği
-İnert Maden Atıklarının Alan Islahı,
Restorasyon Dolgu Maksadıyla
Kullanımı veya Depolanmasına İlişkin
Genelge
-Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair
Yönetmeliğe İlişkin Genelge
-Tıbbi Atıkların Bertarafına Dair
Genelge
-Düzenli Depolama Tesisi Uygulama
Projeleri Hazırlanmasına İlişkin
Genelge
-Katı Atık Bertaraf ve Ön İşlem
Tesisleri Proje Onayı Genelgesi
-Bazı Tehlikesiz Atıkların Geri Kazanımı Tebliği
BU YÖNETMELİK İLE;
 Bakanlık (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı),
 Mülki idareler, (Valilik, İl Özel İdaresi)
 Belediyeler,
 Hammadde üreticileri, Malzeme üreticileri,
 Ambalaj üreticileri, Dolumcular,
 İthalatçılar, Dağıtım kuruluşları,
 Perakende satıcılar,
 Tüketiciler dahil olmak üzere ambalaj ile ilgili
olabilecek tüm toplum kesimlerine sorumluluklar
yükleniyor.
GENEL İLKELER










Atık üretiminin ve atığın zararlılığının önlenmesi ve azaltılması
Atığın geri kazanılması veya enerji kaynağı olarak kullanılması
Çevre ve insan sağlığına zarar vermeyecek yöntem ve proseslerin
kullanılması
Atıkların kaynağında ayrı toplanması
Atıkların taşıma lisanslı araçlar ile taşınması
Atıkların lisanslı bir tesis tarafından bertaraf edilmesi veya geri
kazanılması
Atıkların en yakın ve en uygun tesiste bertaraf edilmesi
Atıkların
yetkisiz
kişi,
kurum/kuruluşlar
tarafından
toplanmaması
Çevre ile uyumlu teknolojilerin kullanılması
Atıklardan kaynaklanan
zararlardan dolayı müteselsil
sorumluluk
ATIK YÖNETİMİ
Atığın;
– toplanması,
– taşınması,
– geri kazanılması,
– bertaraf edilmesi,
– bertaraf sahalarının kapatılma sonrası bakımı,
– bu tür faaliyetlerin gözetim, denetim ve izlenmesi
işlemlerini kapsayan bir faaliyetler bütünüdür.
SAĞLIK KURULUŞLARINDAN
KAYNAKLANAN ATIKLAR
Dört ana başlık altında toplanmıştır.
I-EVSEL NİTELİKLİ ATIKLAR
-Genel Atıklar
-Ambalaj Atıkları
II-TIBBİ ATIKLAR
-Enfeksiyöz Atıklar
-Patolojik Atıklar
-Kesici-Delici Atıklar
III-TEHLİKELİ ATIKLAR
IV-RADYOAKTİF ATIKLAR
I-EVSEL NİTELİKLİ ATIKLAR
Katı atıklarımızın çoğunluğunu oluşturduğu için geri dönüşümü mümkün olanları MAVİ ÇÖP TORBALI KUTULARA ATMALIYIZ!
Olmayanları SİYAH/SARI ÇÖP TORBALI KUTULARA ATMALIYIZ!
GERİ DÖNÜŞÜM/ MAVİ TORBA
İç Mekan Kutusu
Cam
Kumbarası
(AMBALAJ ATIKLARI)
KAĞIT
KARTON
SARI
PLAST İK
POŞET
MUKAVVA
ALÜMİNYUM FOLYO ve KUTULAR
Geri dönüşümde örnekler

Atık Kağıtlar İle Yapılan Üretimler;Dış ambalaj kutuları ( buzdolabı, T.V. Vb.),Kromo karton (ilaç, deterjan ve diğer ambalaj
kutuları),Temizlik kağıtları (peçete,mendil, tuvalet kağıdı vb.),Yazı kağıtları (defter, kitap),Yumurta kartonları,Çatı kaplamaları .

1 ton kullanılmış kağıt geri kazanıldığında16 adet çam ağacı kesilmesi engellenmiş olur.

1 ton metal atığın geri kazanımı sonucu 1.300 kg hammadde tasarrufu sağlanır

1 Cam şişe doğada 4000 yıl,plastik 1000 yıl, kola kutusu 10-100 yıl süre ile yok olmaktadır.

1 ton camın geri kazanımı sonucu 100 lt petrol tasarrufu sağlanmaktadır

1 ton plastik geri kazanıldığında 14.000 kwh enerji tasarrufu yapılmış olur.

1 lt atık yağ 1 milyon litre içme suyunu kirletebilmektedir.(Geri dönüşümü biyodizel olmaktadır)
GERİ DÖNÜŞÜM/ SİYAH TORBA
Büro Atıkları
Doktor Odası Atıkları
Hemşire Odası Atıkları
Yiyecek Atıkları
Mutfak Atıkları
Depo, Ambar Atıkları
Tehlikeli Ve Tıbbi Olmayan Geri Dönüşümsüz Atıklar
II-TIBBİ ATIKLAR
Mikrobiyolojik
laboratuvar
atıklarını, Kan
ürünleri ve bunlarla kontamine olmuş
nesneleri,Kullanılmış ameliyat giysilerini,Diyaliz atıklarını,Karantina atıklarını, Bakteri ve virüs
içeren hava filtrelerini, Enfekte deney hayvanı leşleri, organ parçaları, kanı ve bunlarla temas eden
tüm nesneleri, Vücut parçaları, organik parçalar, plasenta, kesik uzuvlar v.b.ni, (insani patolojik
atıklar), Biyolojik deneylerde kullanılan kobay leşlerini, Enjektör iğnelerini, İğne içeren diğer
kesicileri,Bistürileri,Lam-lameli,Kırılmış diğer cam v.b. nesneleri, kapsamaktadır.
-Enfeksiyöz Atık
Karantina ve izolasyon üniteleri atıkları,Mikrobiyolojik ve serolojik araştırmalarda oluşan enfekte laboratuvar
atıkları,Enfeksiyon potansiyeline sahip, insan kanı veya insan salgısı bulaşmış enjektör veya kesici ve deliciler
gibi (iğneler,enjektörler, neşterler, bistirüler) malzeme içeren atıklar Risk gurubunda bulunan hastaların işlem
gördüğü diyaliz üniteleri atıkları bakteri ve virüs içeren güvenlik kabinleri filtreleri.
-Patolojik Atık
Bu atık türlerinin sadece enfeksiyonları önlemek amacı ile değil,ahlaki nedenlerden dolayı da özel işleme tabi
tutulmaları gerekir:Ameliyathaneler, morg, otopsi, adli tıp gibi yerlerden kaynaklanan vücut parçaları vb.
(organik parçalar, plasenta, kesik uzuvlar)Biyolojik deneylerde kullanılan kobay leşleri,Kan ve kan
şişeleri,Potansiyel enfekte olmuş hastalardan kaynaklanan diğer vücut salgıları.
-Kesici-Delici Atık
Sağlık hizmetlileri ve çevre için önemli risk oluştururlar:
İğne, Hipodermik iğneler, Bistüri ve diğer bıçaklar,İnfüsyon setleri,Testere, Kırılmış cam parçaları, Çiviler.
Tıbbi atık torbaları, normal servisler,poliklinikler,tedavi odaları, invasiv girişim odaları, yoğun bakım
üniteleri,ameliyathane ve hemodiyaliz ünitesi ile ofis alanları dışındaki
tüm alanlarda bulundurulmalıdır.
Hasta bakım hizmeti verilen alanlarda(hasta odası, muayene ve tedavi odaları,ameliyathane, hemodiyaliz vb.)
kesici delici alet kutusu konmalıdır.
Temizlik ekipmanı,
koruyucu giysiler,
Atık Torbaları ve Konteynerler
geçici atık depolarına yakın
yerlerde depolanırlar.
Tıbbi atıkların bertaraf edilmesi belediyeler
ve belediyelerin gözetimindeki özel sektör
tarafından yakılarak bertaraf edilmekte
veya sterilizasyon işlemine tabi tutularak
zararsız hale getirilmektedir.
III-TEHLİKELİ ATIKLAR



Tehlikeli atık sayılan, laboratuardaki cihazlardan çıkan sıvıların , PH kontrolü yapılıp ASKİ deşarj kriterlerine uygun hale
getirildikten sonra kanalizasyona verilmesi sağlanmalıdır.
Ağır metal içeren sıvı atıklar hiçbir işlem yapılmaksızın yetkili (Çevre Bakanlığı lisanslı) firmalara tutanakla teslim edilmelidir.
Piller için ayrı toplama kapları kullanılarak ilgili kuruma (TAP: Taşınabilir Pil Üreticileri ve İthalatçıları Deneği) teslim edilmelidir.
Geri dönüşümde örnekler:



Pilin yapımı için harcanan enerji aynı pilin ürettiği enerjinin 50 katıdır(şarjlı pil kullanılmalı)
Röntgen banyo suları, özel toplama yetkisi olan firmalara, değerlendirilmek yada bertaraf edilmek üzere teslim edilmelidir.
Kullanım süresi dolan ilaçlar, ihale sürecinde firmalara konulan şart gereği,aynı ilaç firmasına iade edilmelidir.
MİMO SİSTEMİ
4
2
REAKTÖR
4 m3
PARÇALAYICI
KATI POMPASI
3
5
1
OKSİDASYON TANKI
6
Sodyum Hipoklorüt
Püskürtücü
KATI ATIK
KATI ATIK
DEPOLAMA S.
SIVI ATIK
KANALİZASYON
AĞI
IV-RADYOAKTİF ATIKLAR
• Radyoaktif atıklar, radyoaktif madde içeren malzeme
veya ilaçların atık ya da artıklarından oluşmaktadır.
Yarılanma sürelerine/ömürlerine göre kurşundan yapılan
kapalı, sızdırmaz kaplar içine kapatılarak, tercihen
toprak altında bekletilerek aktiviteleri azaltılır ya da
zararsız hale getirilmektedir.
• Atıkların ayrıştırılması sonunda geriye kalan veya
şartlara göre ayrıştırılamayan kısmı yakılarak imha
edilmektedir. Bu atıkların %50’si karbonlu bileşiklerden
oluştuğu için, 3. sınıf yakıt olarak kabul edilebilir.
Bunların yakılmasında elde edilen ısı değişik amaçlarla,
özellikle toplu ısıtmalarda kullanılabilmektedir
GERİ KAZANIMIN YARARLARI
Atık miktarı ve hacmi azalır.
Depolama sahalarının kullanım ömrü uzar.
Hammaddeden tasarruf sağlanır.
Doğal kaynaklar korunur.
Enerjiden tasarruf edilir.
Çevreye duyarlılık artar.
Geleceğe yatırım yapılır.
Atık Yönetimi Hiyerarşisi
ÖNLEME
GERİ KAZANIM
BERTARAF
( DÜZENLİ DEPOLAMA)
GELENEKSEL ATIK HİYERARŞİSİ
ÖNLEME
GERİ
KAZANIM
ATIK HİYERARŞİSİ 2020 HEDEFİ
HİYERARŞİ İSTİSNALARI :
Bazı atıkların geri kazanımı ya da işlenmesi konusunda izin bulunmamaktadır. Atığın zorunlu
olarak bertaraf edilmesi (yok edilmesi) gerekir.Örnek: Kalıcı organik kirleticiler (POPS).
Bazı atıklar için mevcut koşullar altında geri kazanıma yönelik bir olanak bulunmamaktadır.
Atıkların geri kazanımı teknolojinin gelişimine bağlıdır.Örnek: Asbest
HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ
HASTANESİNDE ATIKLARLA
İLGİLİ ÇALIŞMALARI;
ENFEKSİYON KONTROL KOMİTESİ,
VE
EV İDARESİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
BİRİMLERİ YÜRÜTMEKTEDİR.
EV İDARESİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ’NÜN
2011-2012 BAŞARISI
TEHLİKELİ KİMYASAL ATIKLAR
AYLAR
2011
MİKTAR (KG)
KG FİYATI (3.50)
2012
MİKTAR (KG)
KG FİYATI (3.50)
OCAK
1.220
3.965,00
540
1.890,00
ŞUBAT
1.041
3.383,25
0
0,00
MART
290
941,20
968
3.388,00
NİSAN
343
1.114,25
857
2.999,50
MAYIS
897
2.915,25
60
210,00
HAZİRAN
179
581,75
1.107
3.874,50
TEMMUZ
837
2.720,25
81
283,50
AĞUSTOS
122
396,50
0
0,00
EYLÜL
51
165,75
EKİM
915
2.973,75
KASIM
0
0,00
ARALIK
323
1.049,75
TOPLAM
6.218
20.206,70
3.613
12.645,50
Üniversitemiz Hastaneleri için Ekovar Ltd.Şti.ile sözleşme yapılmış olup, çalışmalar bu
şirketle sürdürülmektedir.
TIBBİ ATIKLAR
AYLAR
2011
MİKTAR (KG)
KG FİYATI (0.75)
2012
MİKTAR (KG)
KG FİYATI (0.75)
OCAK
71.203
53.402,25
59.907
44.930,25
ŞUBAT
55.657
41.472,75
54.432
40.824,00
MART
62.823
47.117,25
63.142
47.356,50
NİSAN
60.728
45.546,00
53.714
40.285,50
MAYIS
62.263
46.697,25
56.903
42.677,25
HAZİRAN
63.531
47.648,25
47.832
35.874,00
TEMMUZ
58.565
43.923,75
40.758
30.568,50
AĞUSTOS
58.770
44.077,50
38.252
28.689,00
EYLÜL
58.028
43.521,00
EKİM
63.978
47.983,50
KASIM
56.181
42.135,75
ARALIK
59.119
46.218,75
TOPLAM
730.846
549.744,00
414.940
311.205,00
Üniversitemiz Hastaneleri;Tıbbi atıkları için Ankara Büyükşehir Belediyesi ile evsel atıkları için Altındağ
Belediyesi ile kağıt atıkları için Altındağ Belediyesi (Çınar Kağıt Ambalaj LTD.ŞTİ.) ile birlikte çalışmalarını
sürdürmekte olup, pil atıklar için TAP(taşınabilir pil üreticiler ve tüketiciler derneği) ve bitkisel atık yağlar için
Albio-1 A.Ş.ile çalışmalarını sürdürmektedir.
ATIKLARLARLA İLGİLİ SORU VE İSTEKLERİNİZ İÇİN TELEFON LİSTESİ
ALTINDAĞ BELEDİYESİ
TEMİZLİK İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ
ATIK GERİ DÖNÜŞÜM BİRİMİ
TÜM ATIKLAR İÇİN ARANABİLİR
SÜLEYMAN KARABACAK
0312 341 46 01
TIBBİ ATIKLAR İÇİN
ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ TAŞERON FİRMA
TEK TIBBİ ATIK
Telefon: 0312 385 9158
AMBALAJ ATIKLARI İÇİN
ALTINDAĞ BELEDİYESİ TAŞERON FİRMA
ÇINAR KAĞIT LTD ŞTİ
Telefon: 0312 350 61 41
BİTKİSEL ATIK YAĞLAR İÇİN
BİTKİSEL YAĞ ÜRETİCİLERİ DERNEĞİ
(ALBİYOBİR) 0312. 472 12 65
0312. 472 12 66
ATIK PİL VE AKÜMÜLATÖR İÇİN
TAŞINABİLİR PİL ÜRETİCİLERİ VE İTHALATÇILARI DERNEĞİ
Telefon: 0 (212) 438 08 25
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Ev İdaresi Koordinatörlüğü’ne
Altındağ Belediyesi’ne ve
Altındağ Belediyesi’nde görevli Çevre Mühendisi
Süleyman KARABACAK’a
Teşekkürler…
KAYNAKLAR
www.geridonusum.org
www.cevreorman.gov.tr
www.cevreonline.com
www.enyeşilankara.org
www.biltek.tubitak.gov.tr
www.gerikazanım.org