Transcript Türkiye`nin 2023 Enerji Hedefleri ve Strateji Belgesinin

Türkiye’nin 2023 Enerji Hedefleri
ve
Strateji Belgesinin Değerlendirilmesi
Budak DİLLİ
ICCI-2010
11 Mayıs 2010
STRATEJİ BELGELERİNİN AMACI
• Strateji ve Politika Belgelerine neden ihtiyaç var ?
– Elektrik Piyasa Oluşumu Yol Haritası (Orta dönemde
hedeflenen yapıya ilişkin bilgi vermek )
• Piyasa’nın nasıl bir şekil alacağı hakkında bilgi vermek
• Piyasa katılımcılarına yol göstermek
– Üretim Kaynaklarının kullanımında hedefler (Uzun
dönemde arz güvenliğini sağlayacak politikalara ilişkin
bilgi vermek)
• Kaynak çeşitliliği için hedefler
• Yatırımcıları yönlendirmek
NİYET BEYANI
B.Dilli
TÜRKİYE’NİN 2023 ENERJİ HEDEFLERİ
• TALEP
– Ne Kadar elektrik enerjisine İhtiyaç var- Talep
Tahminleri?
• ARZ
– Kaynaklarımız Neler ?
B.Dilli
TÜRKİYE’NİN 2023 ENERJİ HEDEFLERİ
“GEÇMİŞ- Enerji Ekonomik Büyüme İlişkisi”
Elektrik Kullanımı – GSYH (1990-2008)
200
180
Elektrik Enerjisi (TWh)
160
140
120
100
80
60
40
20
0
130
150
170
190
210
GSYH (milyar $)
B.Dilli
230
250
270
290
TÜRKİYE’NİN 2023 ENERJİ HEDEFLERİ
“GEÇMİŞ- Enerji / Emisyon İlişkisi”
Emisyon- Birincil Enerji Tüketimi İlişkisi (1990-2008)
300000
280000
260000
Emisyon (ton CO2)
240000
220000
200000
180000
160000
140000
120000
100000
40000
50000
60000
70000
80000
Enerji Talebi (TEP)
B.Dilli
90000
100000
110000
120000
Elektrik Talep Projeksiyonları
“Türkiye’de Talep Gelişimi Nasıl Olacak?”
Kişi Başına Net Elektrik Tüketimi (kW-saat/kişi)
100000
Avrupa Ülkeleri
10000
TR
1000
1
10
Kişi Başına Gelir (GSYİH[ABD$-PPP] / kişi)
Bora Şekip Güray, 2009
B.Dilli
100
EMİSYONLAR BAKIMINDAN DÜNYADA
YERİMİZ
DÜNYA
ABD
ALMANYA
YILLIK CO2
EMİSYONU(MTON)
28000
5697
824
KİŞİ BAŞINA YILLIK
CO2 EMİSYONU
4,28
19
10
TÜRKİYE
239
3,29(2005)
4,1 (2007)
TÜRKİYE
NİN
PAYI
TÜRKİYENİN
SIRASI
0,9 %
23
75
KÜMÜLATİF SERA GAZI EMİSYONU: %30 ABD, %27 AB, %8 RUSYA… %0,4 TÜRKİYE
KİŞİ BAŞINA TOPLAM GHG (2003): AB 11 TON, EK-I= 14,7 TON, TÜRKİYE =4,1 TON
AB, 2020 HEDEFİ:EMİSYONLARINI %20 DÜŞÜRMEK
TÜRKİYE AB 2020 KİŞİ BAŞI EMİSYON HEDEFİ İLE AYNI EMİSYON YAPARSA,
650 MTON CO2 EŞDEĞERİ
CO2/TPES (TCO2/TJ)
DÜNYA = 57 ÇİN=71 OECD = 55 YUNANİSTAN = 72
TÜRKİYE=61 AB= 52
CO2/GDP (kg/2000 US$): DÜNYA = 0,74 ÇİN=2,68 OECD = 0,44 AB =0,42
TÜRKİYE=0,92
B.Dilli
TÜRKİYE’NİN 2023 ENERJİ HEDEFLERİ
“Geleceğe İlişkin Öngörüler”
DPT GDP Tahmini
600.00
500.00
400.00
300.00
200.00
2010: %3,3
2011: %4,5
2012-2025: %5,1 ortalama
100.00
0.00
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025
B.Dilli
TÜRKİYE’NİN 2023 ENERJİ HEDEFLERİ
“Geleceğe İlişkin Öngörüler”
Elektrik Talep Projeksiyonu
700
600
500
400
300
200
100
düşük Talep
Yüksek talep
B.Dilli
Regresyon
2025
2024
2023
2022
2021
2020
2019
2018
2017
2016
2015
2014
2013
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
1995
1994
1993
1992
1991
1990
0
TÜRKİYE’NİN 2023 ENERJİ HEDEFLERİ
“Geleceğe İlişkin Öngörüler”
• 2023 yılında:
– Yaklaşık 450- 520 milyar kWh’lik brüt talep…
– Yaklaşık 110 000 -130 000 MW’lık kurulu güç…
• Yenilenebilirlerin payının artması- daha fazla yedek
kapasite ihtiyacı
(Yenilenen Talep ve Optimum Üretim Gelişim Planı
bu değerleri kesinleştirecektir.)
B.Dilli
Türkiye
“Enerji Kaynakları Potansiyeli”
Kaynak
Potansiyel
Linyit
1 1 milyar ton
Taşkömürü
1,33 milyar ton
Asfaltit
82 milyon ton
Hidrolik
130 milyar kWh/yıl
Rüzgar
Çok Verimli: 8.000 MW, Orta Verimli: 40.000 MW
Jeotermal
31500 MWt (1000 MW’ı elektrik üretimine elverişli)
Biyokütle
16.9 MTEP
Güneş Enerjisi
80 MTEP- Teknik ve Ekonomik Gelişmelere bağlı olarak
Elektrik Üretimine katkı
B.Dilli
11
Dünya Elektrik Üretimi
“450 ppm Senaryosu ne öngörüyor ?”
100%
90%
80%
70%
21.6
3.3
Yenilenebilir
41
13.8
Nükleer
12.1
60%
50%
18.2
20.9
24.7
18
Doğalgaz
5.6
40%
18
30%
20%
38.3
41.5
2
21
10%
0%
1973
2007
B.Dilli
Petrol
2030 - 450 ppm Senaryosu
Kömür
TÜRKİYE’NİN 2023 ENERJİ HEDEFLERİ
“Elektrik Enerjisi Sektöründe Önceliklerimiz”
• ARZ GÜVENLİĞİNİ
SAĞLAMAK
• MALİYETLERİ VE FİYATLARI
EKONOMİK BÜYÜMEYİ
DESTEKLEYECEK SEVİYEDE
TUTMAK
• ÇEVRESEL ETKİLERİ EN AZA
İNDİRMEK
B.Dilli
• Yeterli Yatırım
• Kaynak Çeşitliliği
• İthalat Bağımlılığını
azaltmak
• Verimlilik- Tasarruf
• Rekabetçi Piyasa Yapısı
• Bölgesel ve ikili
işbirlikleri, bölgesel
piyasaların geliştirilmesi,
enterkoneksiyonlar
• Nükleer enerjiye yönelim
• Yeni enerji teknolojileri ve
temiz kömür
teknolojilerinin
geliştirilmesi
TÜRKİYE’NİN 2023 ENERJİ HEDEFLERİ
“Elektrik Enerjisi Sektöründe Önceliklerimiz”
• Arz Güvenliği Hedefi ile İklim Değişikliği İle Mücadele
Hedefi Çelişiyor mu?
– Yenilenebilir Enerji, Nükleer ve Verimlilik artışı her iki hedef
için de gerekli.
– Yerli Kömür kaynaklarımızın değerlendirilmesi açısından
hedefler çelişiyor.
• Birinci Önceliğimiz: ARZ GÜVENLİĞİ
– ARZ GÜVENLİĞİ HEDEFİ İLE ÇELİŞMEYEN VE EKONOMİK
OLARAK SÜRDÜRÜLEBİLİR HER TÜRLÜ ÖNLEME EVET !
EMİSYON AZALTIM TAAHÜDÜ VERMEMİZ MÜMKÜN DEĞİL !
B.Dilli
TÜRKİYE’NİN 2023 ENERJİ HEDEFLERİ
“Elektrik Enerjisi Sektöründe Önceliklerimiz”
• Ulusal Bildirimdeki değerler ve önlemler:
– Referans Senaryo: 2020 de 604 Milyon Ton CO2 emisyonu
– Talep Tarafı Yönetimi - Verimlilik: Talep tarafı yönetimi ile elektrik, sanayi ve
mesken sektörlerinde enerji tasarrufu önlemleri alınarak 2020 yılı için 75
milyon ton CO2 tasarrufu (%12) yapılabileceği, tahmin edilmiştir.
• Yenilenebilir kaynakların daha fazla Kullanımı
– (20 000 MW rüzgar, fosil yakıt kullanımına göre CO2 emisyonunda azaltma.
– Hidroelektrik Kaynakların kullanımı: (referans senaryoda var, ilave azaltma yok)
• Nükleer: 2020 sonrası için önemli
• Yerli Kömür kullanımından vazgeçmeden emisyon sınırlamasıMALİYET?
– Temiz Kömür Teknolojilerini Uygulamak
– Karbon Yakalama ve Depolama- Gazlaştırma
B.Dilli
Cumhuriyetin Yüzüncü Yılı İçin Hedef
“Yüksek Çeşitlendirme ve Düşük Karbon Yoğunluğu”
100%
3
5
7
90%
80%
70%
Sıvı Yakıt
Nükleer
18
Jeotermal
34
Güneş
18
60%
Rüzgar
50%
40%
Doğal Gaz
33
30
Hidrolik
30%
20%
10%
4.3
İthal Kömür
5
Yerli Taş Kömürü
20
18
Linyit
0%
2007
Kurulu Güç
Elektrik Strateji Belgesi hedeflerine göre hesaplanmıştır, değerler kesin olmayıp, yaklaşıktır.
2023
B.Dilli
TÜRKİYE’NİN 2023 ENERJİ HEDEFLERİ
“Strateji Belgesinde Kaynak Bazında Hedefler”
• Elektrik enerjisi üretiminde yerli kaynakların payının artırılması öncelikli
hedeftir. Bu doğrultuda, yerli kaynakların kullanılmasını teşvik etmek üzere
piyasayı yönlendirici tedbirler alınacaktır…Teknolojideki, piyasadaki, kaynak
potansiyelindeki ve talep projeksiyonlarındaki gelişmeler dikkate alınarak
hedeflerde değişiklik yapılabilecektir.
• Bilinen linyit kaynakları ve taşkömürü kaynakları 2023 yılına kadar elektrik
enerjisi üretimi amacıyla değerlendirilmiş olacaktır. Bu amaçla elektrik
üretimine uygun yerli linyit ve taşkömürü sahalarının, elektrik üretimi amaçlı
projelerle değerlendirilmesi uygulaması sürdürülecektir.
• Elektrik üretiminde nükleer santrallerin kullanılması konusunda başlatılan
çalışmalara devam edilecektir. Bu santrallerin elektrik enerjisi üretimi
içerisindeki payının 2020 yılına kadar en az %5 seviyesine ulaşması ve uzun
dönemde daha da artırılması hedeflenmektedir.
B.Dilli
TÜRKİYE’NİN 2023 ENERJİ HEDEFLERİ
“Strateji Belgesinde Kaynak Bazında Hedefler”
• YENİLENEBİLİR KAYNAKLAR:
• Temel hedef yenilenebilir kaynakların elektrik
enerjisi üretimi içerisindeki payının 2023 yılında
en az %30 düzeyinde olmasının sağlanmasıdır.
Teknolojideki, piyasadaki ve kaynak
potansiyelindeki gelişmeler dikkate alınarak bu
hedefte değişiklik yapılabilecektir. Bu bağlamda,
yapılacak uzun dönemli çalışmalarda aşağıdaki
hedefler dikkate alınacaktır.
B.Dilli
TÜRKİYE’NİN 2023 ENERJİ HEDEFLERİ
“Strateji Belgesinde Kaynak Bazında Hedefler”
HİDROELEKTRİK
• 2023 yılına kadar teknik ve ekonomik olarak değerlendirilebilecek hidroelektrik potansiyelimizin
tamamının elektrik enerjisi üretiminde kullanılması sağlanacaktır.
RÜZGAR
• Rüzgar enerjisi kurulu gücünün 2023 yılına kadar 20.000 MW’a çıkarılması hedeflenmektedir.
JEOTERMAL
• Elektrik enerjisi üretimi için uygun olduğu bu aşamada belirlenmiş olan 600 MW’lık jeotermal
potansiyelimizin tümünün 2023 yılına kadar işletmeye girmesi sağlanacaktır.
GÜNEŞ
• Hedef, güneş enerjisinin elektrik üretimi için de kullanılması uygulamasını yaygınlaştırmak, ülke
potansiyelinin azami ölçüde değerlendirilmesini sağlamaktır. Güneş enerjisinin elektrik üretiminde
kullanılması konusunda teknolojik gelişmeler yakından takip edilecek ve uygulanacaktır
DİĞER YENİLENEBİLİR KAYNAKLAR
• Üretim planlamaları, teknolojik gelişmelere ve mevzuat düzenlemelerine bağlı olarak diğer
yenilenebilir enerji kullanım potansiyelindeki gelişmeler dikkate alarak hazırlanacak, bu kaynakların
kullanımının artması halinde, başta ithal kaynaklar olmak üzere fosil yakıtların
B.Dilli
TÜRKİYE’NİN 2023 ENERJİ HEDEFLERİ
“Strateji Belgesinde Kaynak Bazında Hedefler”
DOĞAL GAZ
• Yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı için alınacak
tedbirler sonucunda, elektrik üretiminde doğal gazın payının %30’un
altına düşürülmesi hedeflenecektir.
İTHALKÖMÜR
• Elektrik enerjisi ihtiyacının karşılanmasında yerli ve yenilenebilir
kaynaklar öncelikli olup, bu kaynakların kullanımı konusundaki
gelişmeler ve arz güvenliği dikkate alınarak kaliteli ithal kömüre
dayalı santrallerden de yararlanılacaktır.
• VERİMLİLİK VE TASARRUF
B.Dilli
STRATEJİ BELGESİ
Kaynak Kullanımı Dışındaki Konular
• Piyasa Gelişimi Yol Haritası
• Elektrik Enerjisi Sektörünün Gelişimine İlişkin Diğer
Önemli Hususlar
•
•
•
•
İLETİM SİSTEMİNİN GELİŞTİRİLMESİ
TEİAŞ’IN KURUMSAL KAPASİTESİNİN ARTIRILMASI
İLETİM ŞEBEKESİNİN GELİŞTİRİLMESİ
RÜZGAR SANTRALLERİNİN LİSANSLANMASI VE SİSTEME
BAĞLANMASI
KOMŞU ÜLKELERLE ENTERKONNEKSİYONLAR, AVRUPA
İLETİM ŞEBEKESİNE (UCTE) BAĞLANTI VE İTHALAT/ İHRACAT
B.Dilli
HEDEFLERE ULAŞMAK İÇİN NE YAPMAK
GEREKİR?
• Hedefler Gerçekçi mi ?
– Talep periyodik olarak revize edilecek, hedeflerde
gerekirse revizyon yapılacak.
– Piyasa Koşulları hedeflere uygun mu?
• Üretim Maliyetleri belirleyici faktör.
– Yatırım geri ödemeleri ödenmiş yerli kaynaklar ve
yenilenebilirler bu hedeflerin de üzerine çıkmayı sağlayabilir.
– Doğal Gaz ve İthal Kömür maliyetlerindeki gelişmeler önemli.
– Yatırım Teşviklerinin hedeflere uygun olarak belirlenmesi
önemli.
– Strateji Belgeleri Hedefi gösterir, Program değildir
• Uygun eylem planları yapılmalıdır…
B.Dilli