Transcript агаарын чийгшил

Àãààðûí ÷èéãèéí
òåõíîëîãè
ÀÃÀÀÐÛÍ ×ÈÉÃØÈË
•Íýã øîî ñàíòèìåòð àãààðò áàéãàà óñíû óóðûí òîî õýìæýýã ãðàììààð
èëýðõèéëñíèéã ¿íýìëýõ¿é ÷èéã ãýíý à=ã/ñì3, êã/ì3;
•/å/ -Óñíû óóð íü òîäîðõîé õýìæýýíèé äàðàëòòàé. /ìì, ãÏà/
•Õàíàñàí óóðûí äàðàëò / Å/. Òóõàéí òåìïåðàòóðò àãààð ÷èéãýýð õàíàõ ¿åèéí
óñíû óóðûí äàðàëò /ìì, ãÏà/. Àáñîëþò ÷èéã áà óñíû óóðûí ïàðöèàëü äàðàëòûí
õîîðîíäûí õàìààðàë: a=0.86e/(1+); -õèéí ýçëýõ¿¿í òýëýëòèéí êîýôôèöèåíò
(1/273).
•Àãààð äàõü óñíû óóðûí äàðàëòûã òóõàéí òåìïåðàòóðò áàéæ áîëîõ óñíû óóðûí
õàíàñàí äàðàëòàä õàðüöóóëæ õóâèàð èëýðõèéëñíèéã õàðüöàíãóé ÷èéãøèë
ãýíý. f=å/Å*100%
•Õóâèéí ÷èéãøèë q=622å/E ã/êã. Íýã êèëîãðàìì ÷èéãòýé àãààð äàõü óñíû
óóðûí òîî õýìæýýã ãðàììààð èëýðõèéëñíèéã õóâèéí ÷èéã ãýíý.
•Äóòàãäàë ÷èéã. d Õàíàñàí óóðûí äàðàëò áà òóõàéí òåìïåðàòóð äàõü óñíû
óóðûí äàðàëòûí çºðººã äóòàãäàë ÷èéãøèë ãýíý. d=E-e ººðººð òóõàéí
òåìïåðàòóðòàé àãààð óñíû óóðààð õàíàõàä äóòàãäàæ áàéãàà ÷èéãèéí
õýìæýý þì.
•Ø¿¿äýð óíàõ òåìïåðàòóð. Àãààðûí äàðàëò, õóâèéí ÷èéãøèë òîãòìîë áàéõàä
àãààð äàõü óñíû óóð çºâõºí òåìïåðàòóðûí áóóðàëòààñ áîëæ õàíàñàí òºëºâ
áàéäàëä îðîõ ¿åèéí òåìïåðàòóðûã ø¿¿äýð óíàõ òåìïåðàòóð ãýíý.
АГААРЫН ЧИЙГ ТОДОРХОЙЛОХ АРГА
Àãààðûí ÷èéã òîäîðõîéëîõ ïñèõðîìåòðèéí àðãà
Ïñèõðîìåòðèéí àðãà íü óñàí ãàäàðãûí óóðøèëòûí õýìæýý îð÷íû
àãààðûí ÷èéãýýñ õàìààðäàã çàð÷èì äýýð ¿íäýñëýãäñýí:
Õóóðàé áà íîéòîí ãýõ 2 èæèë õîñ òåðìîìåòðèéí çààëòààð
àãààðûí ÷èéãèéã òîäîðõîéëäîã: áàòèñò äýýð óñ áàéâàë: e=E’óAp(t-t’); ãýæ, õàðèí áàòèñò äýýð ìºñ áàéâàë: e=E’ì-Ap(t-t’); ãýæ
òîäîðõîéëíî. å-óñíû óóðûí ïàðöèàëü äàðàëò, Åó, áà Åì –íîéòîí
òåðìîìåòðòýé àäèë òåìïåðàòóðûí íºõöºë äàõü õàâòãàé óñàí áîëîí
ìºñºí ãàäàðãûí õàíàñàí óóðûí äàðàëò, ð-àãààðûí äàðàëò, t áà t’ –
àãààðûí õóóðàé áà íîéòîí òåðìîìåòðèéí çààëò, À-ïñèõðîìåòðèéí
êîýôôèöèåíò áºãººä íîéòîí òåðìîìåòðèéí íººöë¿¿ðèéí îð÷ìûí ñàëõèíû
õóäíààñ õàìààðíà. Ñòàíöûí ïñèõðîìåòðèéí õóâüä À=0.00079470C-1
(àãààðûí óðñãàëûã V=0 ì/ñ),
ñýíñýò ïñèõðîìåòðèéí õóâüä À=0.0006620C-1 (V=2ì/ñ) áàéíà.
Äóëààí õ¿éòíèé óëèðàëä áàòèñò óÿõ,
ìèíèìàëü òåðìîìåòðèéí øèëýí ãóóðñ
Àãààðûí ÷èéãøèë тодорхойлох ажиглалт
•Á¿õýýãèéã ãàçðûí ãàäàðãààñ 175 ñì ºíäºðò áàéðëóóëñíààð
òåðìîìåòð¿¿äèéã 2 ìåòðèéí ºíäºðò áàéðëóóëàõ íºõöºë á¿ðäýíý
•Ïñèõðîìåòðèéí òåðìîìåòð íü õîñ áàéíà. Ýíý íü òóõàéí 2 òåðìîìåòð íü
èæèëõýí õýìæýýíèé íººöë¿¿ðòýé, àäèë õóâààðüòàé, óðò áîãèíîîðîî
èæèë áàéõûí äýýð íýã õóãàöààíä ¿éëäâýðëýãäñýí øàëãàãäñàí
áàéõ ¸ñòîé. Íýã õóãàöààíä ¿éëäâýðëýõ ãýäýã íü òåðìîìåòðèéí
äóãààð îéðîëöîî áàéõ, íýã õóãàöààíä øàëãàãäàõ ãýäýã íü
ãýð÷èëãýýíèé õóãàöàà èæèë áàéõ
•Áàòèñòûã çºâ óÿõ. ªºðººð áàòèñòûí 2 ¿ç¿¿ð íººöë¿¿ðèéí 1/4 -ýýð
çºðñºí, íººöë¿¿ðèéí äýýã¿¿ð ÷àíãà, äîîä õýñãýýð ñóëàâòàð óÿíà,
õàñàõ òåìïåðàòóðò îðñîí ¿åä áàòèñòûã 2-3 ìì áîëãîí òàéð÷ äîîä
óÿàã ÷àíãàëæ óÿíà. Сэнсэтэд 4 хувааж уяна.
•Óñàëãààã òîîëîëò õèéõýýñ 30 ìèíóòûí ºìíº õèéíý. Àãààðûí
òåìïåðàòóð 20 ãðàäóñààñ èõ, ýñâýë õàëóóí õóóðàé ñàëõèòàé ¿åä
íýìýëò óñàëãààã 7-10 ìèíóòûí ºìíº õèéíý.
•Õàâàð, íàìðûí óëèðàëä òîîëîëò àâñíû äàðàà áàòèñòûã íîðãîñîí óñ
ÿìàð òºëºâ áàéäàëä áàéãààã òîäîðõîéëíî. ¯¿íèé òóëä áàòèñò äýýð
õàðàíäààíû ¿ç¿¿ð õ¿ðãýõýä íîéòîí òåðìîìåòðèéí çààëò ºñººä óñ
õºëäºñíèé äàðàà áóóðíà. Òýãâýë óñ áàéíà ãýæ ¿çíý. Õýðýâ
òåðìîìåòðèéí çààëò ººð÷ëºãäºõã¿é áîë ìºñ áàéíà ãýæ ¿çíý.
•Нойтонг эхэлж тоолно. /технолог ярих, асуух/
×èéãøëèéã õýìæèõýä àíààðàõ ç¿éë
Бидний ажиглалт, хэмжилтэнд зөвшөөрөгдөх алдаа
байдаг.
Èõ (90-100%) ÷èéãýíäýý – 1 õóâü, Åðäèéí, (60-90%)
äóíäàæ ÷èéãýíäýý – 2-3%. Áàãà (30-60%) ÷èéãýíäýý 4-5%,
Ер нь чèéãèéí àæèãëàëòàнä алдаа 3-5 õóâü байна.
Áèäíèé õýðýãëýæ áóé ïñèõðîìåòðèéí áîëîí ãèãðîìåòðèéí
àðãààð áàãà ÷èéãèéã òîäîðõîéëîõ áîëîìæ ìóó áàéäàã.
•Усны түвшинг 2 см зайд байлгана.
•Çààëò òîãòâîðã¿é áîë 3-5 ìèíóòûí äàðàà 2 äàõü òîîëîëò
àâíà.
Àíõààð! 1. íîéòîí òåðìîìåòðèéí çààëò õóðäàí ººð÷ëºãäºíº.
2. Óóðøèëòûí õóðä ñàëõèíû õóðäíààñ øóóä õàìààðàëòàé
/íîéòîíã ýõýëæ òîîëîõ, ñàëõèéã õààõ/. W=A(E-e)/P;
óóðøèëòûí íóóö äóëààí 600 êàë/ãð. (E-e)V
3. Äýëõèéí äóëààðàëòûí äýâñãýð äýýð ýõ ãàçðûí õàëàëò,
õóóðàéøèëò íºëººëæ áàéãàà òóë òåõíîëîãò çàñâàð õèéõ
øààðäëàãà áóéã ¿ã¿éñãýõã¿é….
Òåðìîìåòðèéí íººöë¿¿ðèéã àÿãàòàé óñíû ò¿âøíýýñ äýýø 2 ñì çàéä áàéõààð
áàéðëóóëíà. Ýíý çàéã òîãòìîë áàéëãàõûí òóëä óñûã ä¿¿ðãýæ áàéíà.
×èéãèéí àæèãëàëòàä àëäàà ãàðàõ íºõöºë
•
Óñàëãàà áóðóó õèéõ /öàã, çàé, ñàëõèíû õààëò, òîîëîëòûí õóãàöàà, ó.÷àä/
•
Õóóðàì÷ àæèãëàëò, ãèãðîìåòðèéí ÷èéãòýé òîõèðóóëàõ, Ãèãðîìåòð,
ãèãðîãðàô íü çààäàã õýìæäýã áàãàæ áèø, õàíäëàãà /ÿâö/-ûã áè÷äýã
áàãàæ òèéìýýñ çààëòûã íü ãàðãàõ ãýæ õºðâ¿¿ëýõ ãðàôèê, õ¿ñíýãò
õèéäýã. ×èéã õººñíººð ¿íýìëýõ¿é àðãûã ìàðòàæ, óòãûã íü àëäàãäóóëæ
áàéãàà õýðýã.
•
Òåõíîëîãèéí øààðäëàãà õàíãààã¿é áàòèñò õýðãýëäýã
•
Óñàëãààíä íýðìýë óñ õýðýãëýýã¿é
•
Áàòèñò áîõèðäñîí ã.ì
•
Áàãàæèéí àð÷èëãàà ìóó,¿ñ áîõèðäñîí
•
Òîõèðóóëãà áóðóó /áè÷ëýã øàòàëñàí, ýñâýë òàñàëäàõ, çàðèì òîõèîëäîëä
70-80 õóâèàñ ýõëýýä øóëóóí áè÷ëýã ãàðäàã, çºâõºí çààäàñ ãàðãàõ ¿åä
ç¿¿ äýýø äîîø øèëæäýã ãàöààòàéü õàèðäàã/
•
Áàãàæèéí ìýäðýìæèéí òîõèðãîîã áóðóó õèéñýí
•
¿çëýã ¿éë÷èëãýýã òåõíîëîãèéí äàãóó õèéãýýã¿é /øàë äîðäñîí/
•
Õýâèéí àæèëëàãààíä áàéíãûí õÿíàëò òàâüæ /àæèãëàëò õèéõ, çààäàñ
ãàðãàõ á¿ðäýý/, ¿çëýã ¿éë÷èëãýýã ãðàôèêèéí äàãóó áîëîí áè÷èëò, ÒÌ-9
ãðàôèêò ãàæèëò ãàðñàí ¿åä çààâàë õèéæ áàéíà.
Òýìäýãë¿¿ð áàãàæèéí àæèëëàãààã
òóóçíû áè÷ëýã, ÒÌ-9 õ¿ñíýãòèéí áàéäëààð òîäîðõîéëíî.
Òýìäýãë¿¿ð áàãàæèéã ººðë¿¿ãýý ààæèì /30 ãðàäóñ/
õàçàéëãàõàä ¿çýã ìºí òóóçíààñ ààæèì õºíäèéðíý. Õýðýâ ¿çýã
ààæèì áèø íèëýýä õàçàéëãàñíû äàðàà ãýíýò òóóçíààñ
õºíäèéð÷ áàéâàë ¿çýãíèé äàðàëò èõ áàéíà ãýæ ¿çíý. Ýíý
òîõèîëäîëä òóóçàí äýýð øàòàëñàí áè÷ëýã ãàðíà. ¯çãèéã
áàãàæèéí èõ áèåä áýõýëñýí 2 ýðãèéã ñóëëàæ ººðë¿¿ãýý
ìàø áàãà õýìæýýãýýð øèëæ¿¿ëæ ýðãèéã ÷àíãàëíà. Õýðýâ
¿çýãíèé äàðàëò áàãà òîõèîëäîëä òóóçàíä áè÷ëýã ¿å ¿å
/ñàëõèòàé ¿åä/ òàñàëäñàí áàéíà
Ãèãðîãðàôûí òóóçíû áè÷ëýã ÿìàð÷ øàòëàëã¿é, ÷èéãèéí
ººð÷ëºëòèéã ñàéí ìýäýðñýí /æèæèã õºðººíèé èð øèã/ áàéâàë
¿ñ öýâýð áàéíà ãýæ ¿çíý. ¯ñ áîõèðäñîí òóóçíû áè÷ëýã
òåðìîãðàôûí òóóçíû áè÷ëýã øèã ººð÷ëºëò áàãàòàé áàéíà. Ýíý
òîõèîëäîëä ¿ñèéã óãààæ öýâýðëýíý.
Õýâèéí àæèëëàãààòàé
÷èéã òîõèðóóëñàí àæèãëàëò
¯ñíèé ìýäðýìæ ìóóäñàí, ÿëàíãóÿà èõ ÷èéãýíäýý
Èõ ÷èéã õýìæèõ ìýäðýìæ ìóóäñàí
Òîäîðõîé öýãò ãèãðîìåòðèéí ç¿¿ ¿ðýëòòýé
Òîõèðóóëãà áóðóó, òîõèðóóëàõ øààðäëàãàòàé
Òîõèðóóëãà áóðóó, òîõèðóóëàõ øààðäëàãàòàé
Õýâèéí àæèëëàãààòàé ãèãðîãðàô
Òîõèðóóëãà àëäàãäñàí ãèãðîãðàô
×èéãèéí
áàãàæóóäû
ã óãààæ
öýâýðëýõ
×èéãèéí áàãàæóóäûã óãààæ öýâýðëýõ
×èéãèéí áàãàæóóäûã óãààæ öýâýðëýõ
2. ×èéãèéí áàãàæóóäûã öýâýðëýñíèé äàðàà òîõèðóóëàõ
¯çãèéã ñîéëòòîéãîîð íü á¿õýýãýíä áàéðëóóëæ 30 ìèí
áîëñíû äàðàà òîõèðóóëãà õèéíý ¯¿íèé òóëä :
•Ïñõèðîìåòðèéí àðãààð ÷èéãèéã òîäîðõîéëæ, ãèãðîìåòð,
ãèãðîãðàôûí çààëòûã òýìäýãëýæ àâíà.
•Ýíý àæëûã õýä õýä äàâòàí õèéñíèé äàðàà áàãàæ á¿ðýýð
òîäîðõîéëñîí ÷èéãèéí óòãûí äóíäæèéã ãàðãàíà.
•Ãèãðîìåòð, ãèãðîãðàôûã ïñèõðîìåòðýýð òîäîðõîéëñîí
÷èéãòýé òîõèðóóëæ òàâèíà.
Íàìàð ÷èéãèéí ãðàôèê áàòëàãäñàíààñ õîéø õàâðûí ÒÌ-9
õàòãàòàë ÷èéãèéí áàãàæóóäûã óãààæ öýâýðëýõã¿é,
õóóðàé öýâýðëýãýý õèéæ áîëíî.
Íàìàð ÷èéãèéí ãðàôèê áàòëàãäààã¿é òîõèîëäîëä óãààæ
öýâýðëýõ, ýñâýë áàãàæèéã ñîëüæ õàâðûí ÷èéãèéí
ãðàôèêààð ºâëèéí ÷èéãèéã ýðãýæ áîëîâñðóóëíà.
Ïëþâèîãðàôûã äàðààõ íºõöºë á¿ðäñýí ¿åä òîõèðóóëíà.
Ïëþâèîãðàôûã òýãø áàéðëóóëñàí áàéõ
պ⿿ð õîíõîéãîîã¿é áàéõ
Øèëýí õîîëîéíû íóãàðàëò ºíöºã ¿¿ñãýñýí îãöîì áèø áàéõ
1. Àëáàäàí þ¿ëýã÷ã¿é ïëþâèîãðàôûã òîõèðóóëàõ
•
Óñûã ààæìààð õèéæ þ¿ëýëò õèéëãýíý
•
¿çýãíèé èøèéã áýõýëñýí ýðãýýð ñóëëàæ 0-èéí
áàéðûã òîõèðóóëæ ýðãèéã ÷àíãàëíà.
•
Äàõèí þ¿ëýëò õèéëãýæ 0 –èéí áàéð òîõèðñîí ýñýõèéã
øàëãàíà, òîõèðîîã¿é áàéâàë äàõèí òîõèðóóëíà.
•
0-èéí áàéð òîõèðñíû äàðàà Ïëþâèîãðàôûí õýìæèõ
àÿãààð 100 õóâààðü óñûã ìàø ààæìààð õèéæ
¿çýãíèé õºäºë㺺íèéã àæèãëàíà,óñíû ò¿âøèí øèëýí
õîîëîéí íóãàëààñ äýýð èðýõ, ¿çýã 100 õóâààðü äýýð
î÷èõ õóãàöàà íýã àãøèíä òîõèðñîí áàéõ ¸ñòîé. ¯¿íèéã
øèëýí õîîëîéã äýýø äîîø áîëãîõ æóðìààð îëîí äàõèí
õèéíý.
•
Òîõèðñîí ¿åä øèëýí õîîëîéã õºäºë㺺íã¿é, çàâñðààð íü
àãààð îðîõã¿éãýýð áýõëýíý.
2. Àëáàäàí þ¿ëýã÷òýé ïëþâèîãðàôûã òîõèðóóëàõ
•Óñûã ààæìààð õèéæ àíõíû þ¿ëýëò õèéëãýæ àëáàäàí þ¿ëýã÷ã¿é
ïëþâèîãðàôòàé àäèë 0-èéí õóâààðèéã òîõèðóóëæ äàõèí øàëãàíà
•0-èéí áàéð òîõèðñíû äàðàà ïëþâèîãðàôûí õýìæèõ àÿãàíû 100 õóâèàð
óñûã ìàø ààæìààð õèéæ ¿çýãíèé øèëæèëò, øèëýí õîîëîéí óñíû
ò¿âøíèéã àæèãëàæ ¿çýã 100 –ãèéí õóâààðü äýýð î÷èõ ¿åä óñíû
ò¿âøèí øèëýí õîîëîéí íóãàëñàí õýñãèéí ãîëä áàéõààð øèëýí õîîëîéí
áàéðëàëûã òîõèðóóëíà.
•Íàðèéí òîõèðãîîã áîðòîãíû òàã äýýð áàéðëàñàí õºø¿¿ðýã ýðãèéã
äýýø äîîø áîëãîõ æóðìààð õèéíý.Õýðýâ 100 õóâààðü õ¿ðýëã¿é
þ¿ëýëò õèéõýýð áîë õºø¿¿ðýã ýðãèéã äýýøë¿¿ëíý, 100 õóâààðèàñ
õýòýð÷ áàéâàë õºø¿¿ðýã ýðãèéã äîîøëóóëíà. Ýíý ¿éëäëèéã îëîí
äàõèí õèéíý. Òîõèðóóëàõ ÿâöàä 0 –èéí áàé𠺺ð÷ëºãäâºë ýõíýýñ íü
äàõèí øèíýýð õèéíý.
•Òîõèðãîîã çàéëàøã¿é 2 õ¿í õèéõ øààðäëàãàòàé.
Àëáàäàí
þ¿ëýã÷òýé
ïëþâèîãðàô