Transcript Hệ Sinh Thái là gì?

Cải Thiện Sức Chống Chịu với Biến Đổi Khí Hậu của
Vùng Ven Biển Đông Nam Á (BCR)
THÍCH ỨNG VỚI BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU
DỰA VÀO HỆ SINH THÁI (EbA)
INTERNATIONAL UNION FOR CONSERVATION OF NATURE
VCA Training course, 04-06 April 2012
NỘI DUNG
1. Hệ sinh thái (HST) là gì?
2. Tại sao Đa dạng sinh học (bao gồm HST) có vai trò quan
trọng đối với con người?
3. Thích ứng với BĐKH dựa vào HST là gì?
4. Mối liên hệ giữa HST, Đa dạng sinh học và Biến đổi khí hậu
2
1. Hệ sinh thái (HST) là gì?
2. Tại sao Đa dạng sinh học (bao gồm HST) có vai trò quan
trọng đối với con người?
3. Thích ứng với BĐKH dựa vào HST là gì?
4. Mối liên hệ giữa HST, Đa dạng sinh học và Biến đổi khí hậu
3
Hệ Sinh Thái là gì?
Hệ sinh thái
4
Các quần xã
Sinh cảnh
(Thành phần sinh học)
(Thành phần phi sinh học)
Hệ Sinh Thái là gì?
“Là một hệ thống phức
tạp bao gồm các quần
xã sinh vật (sinh học) và
và môi trường sống của
chúng (phi sinh học)
HST rừng ngập mặn Sóc Trăng
tương tác với nhau như
HST đất ngập nước Tràm Chim
một đơn vị chức năng.
Con người là một phần
không thể tách rời của
hệ sinh thái.”
HST nông nghiệp ven sông, Kiên Giang
5
Source: MEA, 2005
HST rạn san hô, Phú Quốc
1. Hệ sinh thái (HST) là gì?
2. Tại sao Đa dạng sinh học (bao gồm HST) có vai trò quan
trọng đối với con người?
3. Thích ứng với BĐKH dựa vào HST là gì?
4. Mối liên hệ giữa HST, Đa dạng sinh học và Biến đổi khí hậu
6
HST – Một Hệ thống đa Chức năng và Dịch vụ
Giảm
thiểu mối
nguy
Đa dạng
sinh học
Thích ứng
BĐKH
Sinh kế
HỆ
SINH
THÁI
Hấp thu
Các-bon
7
Phục hồi
thiên tai
Giảm đói
nghèo
HST – Một Hệ thống đa Chức năng và Dịch vụ
CÁC DỊCH VỤ CỦA HỆ SINH THÁI
DỊCH VỤ CUNG CẤP
Thực phẩm
Nước ngọt
Gỗ và chất đốt
Nhiên liệu
DỊCH VỤ HỖ TRỢ
Tạo đất
Sản xuất lương thực
Giảm rác thải
Cân bằng khí quyển
Chu trình dinh dưỡng
DỊCH VỤ ĐIỀU TIẾT
Điều hòa khí hậu
Điều tiết lũ
Kiểm soát dịch bệnh
Lọc nước
DỊCH VỤ VĂN HÓA
Thẩm mỹ
Làm phong phú đời sống tinh thần
Giáo dục
Giải trí
8
Nguồn: Đánh giá Hệ sinh thái Thiên niên kỷ, 2005
HST – Một hệ thống đa chức năng và Dịch vụ
•HST cung cấp các sản phẩm và dịch vụ
•Hỗ trợ cho cuộc sống con người (thực phẩm, nước, gỗ, thuốc)
•Dịch vụ điều tiết (lũ, lọc nước, khí hậu)
• Giảm thiểu rủi ro do các thiên tai
• HST cung cấp các thành phần cơ bản của sự sống, thu nhập,
việc làm (đặc biệt tại các nước đang phát triển)
• Là bãi đẻ và môi trường sống cho các loài động thực vật dưới
nước và trên cạn (chuổi thực phẩm).
•Giảm thiểu và thích ứng với BĐKH
• Cung cấp các dịch vụ giải trí, thẩm mỹ và tinh thần.
9
Hiện trạng của Các dịch vụ do HST cung cấp
Tình
trạng
Dịch vụ
Lương thực
10
Cây lương thực

Gia súc

Đánh bắt thủy hải sản

Nuôi trồng thủy sản

Thức ăn từ tự nhiên

Nguồn gien

Hóa chất sinh học, thuốc

Nước ngọt

Nguồn: Đánh giá Hệ sinh thái Thiên niên kỷ, 2005
Tình trạng của các dịch vụ khác
Tình trạng
Dịch vụ điều tiết
11
Điều tiết chất lượng không khí
Điều tiết khí hậu – toàn cầu

Điều tiết khí hậu – khu vực và địa phương
Điều tiết nước

+/–
Kiểm soát xói lở

Lọc nước và xử lý nước

Điều hòa dịch bệnh
+/–

Tình trạng của các dịch vụ khác
Tình trạng
Thụ phấn

Điều tiết thảm họa thiên nhiên

Các giá trị văn hóa
12
Các giá trị tinh thần và tôn giáo

Các giá trị thẩm mỹ

Nghỉ dưỡng và du lịch sinh thái
+/–
1. Hệ sinh thái (HST) là gì?
2. Tại sao Đa dạng sinh học (bao gồm HST) có vai trò quan
trọng đối với con người?
3. Thích ứng với BĐKH dựa vào HST là gì?
4. Mối liên hệ giữa HST, Đa dạng sinh học và Biến đổi khí hậu
13
“Thích ứng với BĐKH dựa vào HST là quá trình quản
lý, bảo tồn và phục hồi HST nhằm cung cấp các dịch
vụ hỗ trợ cho con người thích ứng với sự biến đổi của
khí hậu.”
Robert Mather, IUCN
EbA là sự lồng ghép Đa Dạng Sinh Học và Các Dịch Vụ
HST vào chiến lược thích ứng tổng thể với BĐKH
Ví dụ: Lồng ghép quản lý nguồn nước, phục hồi sinh
cảnh (đất ngập nước, rừng, sinh cảnh ven biển);
nông lâm nghiệp, hệ thống các khu vực được bảo vệ.
14
1. Hệ sinh thái (HST) là gì?
2. Tại sao Đa dạng sinh học (bao gồm HST) có vai trò
quan trọng đối với con người?
3. Thích ứng với BĐKH dựa vào HST là gì?
4. Mối liên hệ giữa HST, Đa dạng sinh học và Biến đổi khí hậu
15
Đa dạng sinh học
BĐKH tác động đến
ĐDSH và HST
ĐDSH và HST có thể
hỗ trợ con người
giảm thiểu và thích
ứng với BĐKH
Biến đổi khí hậu
16
Tính Đa lợi ích của EbA đối với con người và HST
Biện pháp
thích ứng
Chức năng
Thích ứng
Các lợi ích
KT-XH
Lợi ích về
ĐDSH
Lợi ích
giảm nhẹ
Khôi phục các
vùng ngập lũ (đất
ngập nước và
thảm thực vật ven
sông)
• Phòng chống lũ
• Duy trì nguồn thực
phẩm và nguồn
nước
•Hiệu quả KT (so với
việc xây đập)
•Cơ hội việc làm
• Giải trí
• Sinh kế bền vững
(VD, khai thác gỗ từ
rừng trồng)
• Bảo tồn động
thực vật (bãi đẻ +
nơi cứ trú cho các
loài di cư)
• Giảm thiểu phát
thải Carbon từ đất
Hình thành các hệ
thống Nông lâm
nghiệp kết hợp
• Đa dạng hóa sản
xuất nông nghiệp
• Cải thiện chu trình
dinh dưỡng và điều
tiết nước ngầm
• Phục hồi các vùng
đất bị thoái hóa
• Chất lượng và an
ninh lương thực
• Đa dạng nguồn
thu nhập (bán củi,
dược liệu)
•Các dịch vụ môi
trường (VD, thụ
phấn)
• Bảo tồn đa dạng
nguồn gien
• Hấp thụ carbon
17
Hệ sinh thái cung cấp các
nguồn tài nguyên cần thiết
cho con người “trước –
trong – sau” thiên tai
18
Vai trò và chức năng của Rừng ngập mặn
Phan Nguyên Hồng (1993)
Phân ranh tự nhiên của RNM
19
20
Lưới thức ăn liên quan đến Rừng ngập mặn
Vàm Rầy, Bình Sơn, Kiên Giang 2011
21
Vĩnh Châu, Trần Đề, Sóc Trăng 2011
22
Nguồn: GIZ Sóc Trăng
23
Cù Lao Dung, 1889
Nguồn: Google Earth
24
Nguyên tắc cho các chiến lược EbA hiệu quả
1. Tập trung vào công tác giảm thiểu sức ép của các yếu tố phi khí
hậu (VD, thu hoạch mùa vụ không bền vững)
2. Khuyến khích sự tham gia của cộng đồng
3. Xây dựng các mối hợp tác đa chiều, đa ngành, đa quy mô
4. Xây dựng chiến lược EbA dựa trên các thực hành tốt hiện có
trong công tác quản lý tài nguyên thiên nhiên có xét đến sự
không ổn định của yếu tố thời tiết.
5. Thông qua các phương pháp quản lý thích ứng
6. Lồng ghép EbA vào các chiến lược thích ứng BĐKH rộng hơn
7. Giáo dục và truyền thông (VD. Nâng cao nhận thức, chuyển giao
kiến thức)
25