Transcript Onderzoekend leren

ONDERZOEKEND excelLEREN
Samenwerkingspartners
• Dr. Marieke Peeters, project manager
Wetenschapskooppunt Radboud Universiteit WKRU,
• Drs. Jo Verlinden, senior adviseur BCO Onderwijsadvies,
• Dr. Lianne Hoogeveen, hoofd Centrum
Begaafdheidsonderzoek CBO,
• Lana Goossens, stagiaire WKRU
Aanleiding
Excellente leerlingen krijgen op dit moment te
weinig kans om het beste uit zichzelf te halen en
uit te groeien tot toptalent.
Elke leerling heeft het recht elke dag iets
nieuws te leren!
Vraagstukken van de
21ste eeuw
Excellente leerlingen nog te
weinig uitgedaagd
Ondanks dat ze meer uitgedaagd worden in
bijvoorbeeld plusklassen, wordt er in de reguliere
setting van de klas veel zelfstandigheid verwacht
en wordt verrijkingsstof niet altijd nagekeken
en/of is niet uitdagend genoeg.
Daarnaast is leerstof niet op een zodanig niveau
dat een beroep wordt gedaan op metacognitieve
vaardigheden
Doel van het project
ONDERZOEKEND excelLEREN
Voor leerkrachten een aanpak ontwikkelen die
aansluit bij de natuurlijke manier van leren van
excellente leerlingen.
De aanpak ONDERZOEKEND excelLEREN richt zich
op hoe excellente leerlingen leren en hoe het
onderzoekend leren kan helpen om deze
leerlingen nog meer uitdaging te bieden en hun
talenten tot uiting te laten komen.
ONDERZOEKEND excelLEREN:
• sluit aan bij een ambitieuze leercultuur van de school;
• stelt scholen in staat om vakoverstijgend en structureel
aandacht te besteden excellentiebevordering;
• stelt scholen in staat om aandacht te
besteden aan Handelingsgericht werken;
• versterkt de leerkrachtvaardigheden;
• maakt het excellente leerlingen mogelijk om te EXCELLEREN;
Hoe leren (in potentie) excellente
leerlingen?
De focus wordt gelegd op de onderwijsbehoefte van
excellente leerlingen. De verschillen tussen deze
leerlingen kunnen groot zijn.
• De succesvolle leerling;
• De autonoom zelfsturende leerling;
• De uitdagend creatieve leerling.
• Onderzoeken leren past prima bij de
manier van denken van deze leerlingen.
Onderwijsbehoefte
• Verkorte instructie en instructie die gericht op cruciale
vaardigheden;
• Top down instructie;
• Grote leerstappen;
• Open opdrachten en zelfontdekkend leren;
• Opdrachten die het stimuleren van intellectuele
capaciteiten impliceren zoals redeneervermogen en
oordeelsvorming;
• Aandacht voor specifieke interesses;
• Leerstof aanbieden die denken bevordert; analytisch,
creatief en evaluatief;
• Gerichte feedback geven met een focus op de taak en de
inspanning;
Onderzoekend leren
In onderzoekend leren gaan kinderen zelf op
onderzoek uit.
Kinderen bekijken en onderzoeken hun leefwereld
met onbevangen nieuwsgierigheid en zijn actief
betrokken bij hun eigen leerproces.
De aanpak is inzetbaar bij wetenschap- en
technologieonderwijs, cultuuronderwijs,
thematisch werken, projectmatig werken en
vakoverstijgend onderwijs.
De didactiek van onderzoekend
leren
• Gebruik maken van nieuwsgierigheid en verwondering ;
• Een onderzoekende houding;
• Actief verkennen;
• willen weten hoe het precies zit;
• Onderzoeksproces staat centraal;
• De onderzoeks-cyclus doorlopen op eigen niveau;
• Onderzoekend leren versus leren onderzoeken;
• Niveaus van onderzoekend leren, verschillen in begeleiding
• Het zevenstappenmodel van onderzoekend leren.
Begeleiding van excellente
leerlingen
Bij alle stappen in het leerproces is het van belang
rekening te houden met de verschillende gedragingen
en achterliggende motivaties van verschillende typen
hoogbegaafde leerlingen.
Voor alle hoogbegaafde leerlingen geldt: je weet niet
waar de grens is. Deze leerlingen zijn te vaak te lang
‘ondervraagd’. Wees niet bang ze te overvragen.
Maar…. ook excellente leerlingen hebben ondersteuning
nodig!
Kenmerken van
ONDERZOEKEND excelLEREN
•Ruimte voor eigen vragen
•Uitdaging! Er zijn geen grenzen
•Eigenaarschap
•Enthousiasme en motivatie
•Wetenschappelijk cyclus
Ruimte voor eigen vragen
Uitdaging! Er zijn geen grenzen
Eigenaarschap
Enthousiasme en motivatie
Wetenschappelijk cyclus
Versterkt de professionaliteit
van de leraar!
• Van overdrager van kennis naar begeleider;
• De blik wordt meer gericht op de onderwijsbehoefte van
de excellente leerling en hoe deze leerlingen leren;
• De leraar richt zich meer op meta-cognitieve
vaardigheden;
• De leraar wordt zich meer bewust van de feedback die
gegeven moet worden om leerlingen te blijven uitdagen
en te laten groeien;
• De leraar wordt uitgedaagd vertrouwen in de talenten en
het leervermogen van de leerlingen te hebben.
Goed kijken naar de
beginsituatie
• ONDERZOEKEND excelLEREN is lastig als er geen enkele
ervaring is met zowel onderzoekend leren als excellentie
dan is het een dubbele innovatie;
• Voorop staat het integreren van excellentie en
onderzoekend leren;
• Handelingsgericht kunnen werken is noodzakelijk;
• De leraren moeten kunnen differentiëren tussen reguliere
en excellente leerlingen;
• Focus op excellentie mag niet verdwijnen;
• Vooralsnog is de aanpak afgestemd op de bovenbouw PO
Oefenen met het uitgewerkte thema ‘Waarnemen en
bewegen’.
Vijf categorieën scholen
• Categorie 1. Scholen die starten of al enige ervaring hebben
met excellentie;
• Categorie 2. Scholen die al ruime ervaring hebben met de
begeleiding van excellente leerlingen en starten met
onderzoekend leren;
• Categorie 3. Scholen die ervaring hebben met excellente
leerlingen en onderzoekend leren;
• Categorie 4. Scholen die excellentie en onderzoekend leren
aan elkaar aan gekoppeld hebben;
• Categorie 5. Scholen die excellentie en onderzoekend leren
willen integreren in hun vakoverstijgende onderwijsaanpak.
Elkaar feedback geven
• Het helpt enorm als je als collega’s hier samen aan gaat
werken. Dit is een ervaring van de pilotscholen.
• Een digitaal platform, waarop je met elkaar documenten
deelt en ervaringen uitwisselt werkt heel ondersteunend.
In de pilotscholen hebben we hiervoor Yammer gebruikt.
• Goed evalueren en borgen. Maak er een PDCA cyclus van.
Wanneer er vaker op deze manier gewerkt wordt, wordt
het een mindset van de leerkracht.
Materialen op de website
• Theoretisch kader;
• Achtergrondinformatie over:
• onderzoeken leren;
• hoe excellente leerlingen leren.
• Filmpje over de uitvoering van het project in een pilotschool
• Een tabel die per stap van onderzoekend leren uitwerkt:
– Welke voorbereidingen de leraar moet treffen;
– De activiteiten die in de klas gedaan kunnen worden;
– Welke hulpmiddelen en werkvormen ingezet kunnen worden;
– Een speciale aanpak voor de begeleiding van excellente leerlingen.
– Planningsformulier voor de lessen
– Evaluatieformulier
• Een uitgewerkt thema ‘Waarnemen en bewegen’ om mee te oefenen.
• Een eigen thema kiezen.
Waarnemen en bewegen
Per stap worden in een tabel alle
activiteiten, werkvormen en uitwerkingen
voor dit thema voor zowel reguliere als
excellente leerlingen weergegeven.
Op de website alles wat nodig is voor
uitvoering in de klas:
• Film over het thema ‘waarnemen en
bewegen’ van de onderzoeker Pieter
Medendorp
• Conceptcartoon
• Coöperatieve werkvormen
• Experimenten die gedaan kunnen worden
• Vragenmachientje
Concept cartoon
Voorbeeld van een werkblad
Website
www.wkru.nl/boek
www.wetenschappelijkedoorbrakendeklasin.nl
Dank aan de pilotscholen en
Echa cursisten
Pilotscholen
‘t Wijdtveld Arcen
Loes Drouen (leerkracht
Pierre Busch
Laura Janssen
Elmar van Kampen
Het Talent Lent
Moniek Minkhorst
Petra van Aalten
De Keerkring Cadier en Keer
Rolf Oligschläger
Zus Brouwers
Jenny Smulders
Leraren en ECHA cursisten
Anne Koolen, D’n Heiakker, Deurne
Ans van Velthoven, stichting ATOS,
Gendt
Carola van Rijn, Openbare
Basisschool, Diemen
Brigit Brinkman, Montessorischool,
Leidschenveen
Miriam Wijnands, De Driesprong,
Geleen
Evaluatie