Transcript Bilgiye Ulaşma

INTERNETTE
BILGIYE ULAŞMA
EBAT
4. Bilimsel Araştırma Çalıştayı
23 Ekim 2010




Bilgi ve özellikleri
Bilginin kodlanması
Internette Genel Amaçlı Arama
Internette Akademik Arama
Bilgi Nedir ?
Sözlük anlamıyla bilgi, öğrenme, araştırma ve
gözlem yoluyla elde edilen her türlü gerçek,
malumat ve kavrayışın tümüdür
Bilgi
Bilgi doğruluğu ispatlanmış inançlardır (Nonaka ve Takeuchi).
Bilgi, önceden belirlenen bir dizi sistematik kural ve prosedüre
uygun bir biçimde işlenmiş enformasyondur. Bilgi, sosyal varlık
olan insanlar arasındaki iletişim sırasında paylaşılan, aktarılan
ve yeniden şekillendirilen tecrübe ve enformasyonlardır (Allee)
Veriden bilgi


Veri : sayısal veya mantıksal her türlü değer bir
veridir.
Bilgi: verinin işlenmiş ve bir anlam ifade eden
halidir.
Bilgi; hiyerarşik model




Veri (Data): insan ya da makine tarafından yazılmış sembolleri ve
enformasyonu tamamlayan parçalar.
Enformasyon (Information): Verilerin bir araya getirilmesi ile oluşturulan
anlamlı semboller. Enformasyon genellikle, bireyler veya kurumlar
tarafından bir sorunun çözümü, herhangi bir çalışmanın başlatılması ya da
bitirilmesi gibi faaliyetler sonucunda ortaya çıkarılan verilerin bütünü.
Bilgi (Knowledge):Herhangi bir konuda insanların kendi alanlarında
edindikleri enformasyonu yorumlayarak elde ettiği kararlar ve
yeteneklerdir.
Akıl (Wisdom): Veriden enformasyona, enformasyondan bilgiye ve bilgiden
de yeteneğe dönüşen sürecin en uç noktasını oluşturmaktadır
Data

ATTATTAAAGCGGTAGTCTGCCGGCGCTGATAAGCAACAAGTTCCCCAGCGGTCTTCCCG
CCCTAGCCTGACAAGGCGAAGGTTTTCTTACCTGGCGACAGGGAAATCTCCCGAGCCGAA
TTCAGCTTCGCCGGAGCCCCAGGTGTGACCTGCGTAGTGGGCAAGGGAGCGGTGTGCAG
G CTGAGTTTTTTTTTTTACAGGGGTACCCTGAAACTCCTCACTTTCTCTGGGAACTTTCAG
TGCCAGGACCCAGTAACGGGCGGTTAGAAGGCAGCCCTAGGAAACACCTGCTACATAGCA
GGGCAGTTGGGCAATCATTGGTAACCTCGCTCATTCATTAGAATCACGTAAGAACTCAAA
AGGAAACGTGTCTCTCGGAGTGAGGGCGTTTGCGTAAATCTATAGGTTTTTCGACATCGA
TGCCAGTTGCTTTGTCTTCTGTAGTCGCCAAGGTGGTTGAGAGTTTAAGCTTGCGGATAT
TGCAAAGGGTTATTAGATTCATAAGTCACACCAAGTGGTGGGCGATCCACTGAGCAAAGC
CGAACTTCTCACATGATGACTTCAAACAAGACACATTACCTTCCAGCATCTGTTGGGGAG
ACGAGATTTTAAGACACTTGAGTCTCCAGGACAGCAAAGGCACAAT
Information
Knowledge
Veriden Bilgiye

Yoğun ve karmaşık verilerin bilgiye çevrilebilmesi
için verilerin kodlanması gerekebilir
Kod Sistemi Standartları






Bağlamdan bağımsız tanımlayıcılar,
Benzersiz (unique) tanımlayıcılar,
Dilden bağımsızlık,
Tereddüde yol açmayacak bir açıklık,
Tamlık,
Sınıflama
Kod Sistemi Standartları





Semantik ilişkiler,
Özellikler (attributes),
Güvenilir eş anlamlı terimleri içerme,
Kullanılan belli başlı diğer kodlama sistemleri ile
haritalama,
Farklı dillerde karşılıklar; tercüme.
Terminoloji Türleri

Sınıflandırma sistemleri (classification)
ICD-10 (K25.7 - Kronik mide ülseri, hemoraji veya
yok)
ATC (A 01 A D 05 Acetylsalicylic acid)

İsimlendirme sistemleri (nomenclature)
SNOMED RT/CT

Tıbbi ontolojiler (medical ontology)

Gruplandırma sistemleri (case-mix)
perforasyon
Formal Tıbbi Ontolojiler


Bir bilgisayarın doğal dili anlayabilmesi için, belirli bir
alandaki kavramların formal bir şekilde tanımlandığı bir sistem
yaratılması gerekir.
Bir ontoloji, kavramlar arasındaki ilişkileri gösterecek şekilde
organize edilmiş bir grup kavram olarak tanımlanabilir.
Koroner arter – kalbin bir parçası
 Aterosklerozis – patolojik bir süreç
 Aterosklerozis koroner arterleri etkiler.

Semantik İlişkiler
numune
is_a
test
is_a
serum
has_specimen
madde
is_a
potasyum
measures_substance
serum potasyum miktarı
Internette Genel Amaçlı Arama
Arama Motorları İpuçları
 Arama
kelimeleri eklerden arındırılmaldır:
Ör: "protokoller" yerine "protokol"
 Arama sonuçları fazla sayıda site içerdiğinde arama
yeni kelimelerle daraltılmaldır.
Ör: “enjeksiyon" yerine “intravasküler enjeksiyon"
 Arama kelimelerinin arasına noktalama işareti koyma
hiçbir işe yaramamaktadır. Arama kelimelerinin
arasında sadece boşluk bırakılmalı ya da arama
operatörlerinden ( + , " “, - ) gerekeni koyulmalıdır
Arama Motorları İpuçları

Arama kutusuna yazılan kelime olası ekleriyle
birlikte çıkmaktadır.
"program" kelimesi kullanarak yapılan arama, içinde
"programcı, programlama, programlı, programda..."
gibi kelimelerin geçtiği siteleri de görüntüleyecektir.
Bu nedenle ilgilenilen konuyu tam olarak ifade
eden kelimeler anahtar kelime olarak seçilmelidir.



Aramaya başlamadan önce araştırılan konuyu ifade
edebilen birbirinden farklı bütün kelimeler bir yere
not edilmeli ve hepsi ayrı ayrı denenmelidir. Örneğin
"merkezi işlem birimi" kelimesi yerine "işlemci" gibi.
Her arama motorunun arama özellikleri farklılıklar
göstermektedir.
Kullanılan Arama motorlarının varsa Detaylı Arama
(Advanced Search) seçeneği kullanılmalıdır
• Hangi kelimelerin dahil edileceği ( AND, OR
işlemi veya + operatörü ile birçok arama
motorunda kullanılabilir)
• Ard arada gelen kelimelerin – kelime
gruplarının dahil edilmesi (Tırnak isareti (')
veya (“) kullanarak). Sadece bu iki sözcüğün
geçtigi sayfalar değil, ikisinin yanyana geçtigi
sayfalar bulmak için kullanılır.
Bazı parametreler
-
image:firewall.gif
link:security.ege.edu.tr
Filetype:pdf
“firewall solution " site:checkpoint.com
Internette Akademik Amaçlı Arama
INDEX MEDICUS
Teşekkürler
[email protected]