Transcript Analiza i revizija poslovanja i finansijskih izvjestaja I dio

ANALIZA FINANSIJSKIH
IZVJEŠTAJA
I - dio
PRVI DIO
I. TEORETSKE I METODOLOŠKE OSNOVE
ANALIZE POSLOVANJA U FINANSIJSKIM
IZVJEŠTAJIMA
1.1. Pojam analitičkog ispitivanja i analize poslovanja
1.2. Periodično kretanje funkcija analitičkog ispitivanja finansijekog poslovanja
i analize
1.3. Vrste finansijskih izvještaja kao predmet analize poslovanja
1.4. Analiza poslovanja privrednog subjekta
1.4.1. Vrste analize
1.4.2. Metode analize
1.4.3. Metoda upoređivanja
1.4.4. Oblici primjene metode upoređivanja
1.4.5. Metoda uporeređenja sukcesivnih bilansa stanja
1.4.6.. Metoda presijecanja bilansa stanja
1.4.7. Metoda odstupanja
1.4.8. Metoda poslovno-analitičkih pokazatelja
1.5. Harmonizacija i standardizacija finansijskih izvještaja na nivou države i
mađunarodnim nivoima
1.6. Privredni subjekt kao subjekt planiranja i analize poslovanja
1.6.1. Državna regulativa u osnivanju i računovodstvenom poslovanju
privrednih subjekata
1.6.2. Privredni subjekti koji se osnivaju po državnoj regulativi i vode
računovodstvo po sistemu dvojnog ili prostog knjigovodstva sa
sastavljanjem godišnjih izvještaja
1.6.3. Samostalna radnja - radnja preduzetnika
1.6.4. Ortačka radnja
1.6.5. Preduzetnik u smislu zakona o privrednim društvima
1.6.6. Privredno društvo
1.6.7. Ortačko društvo
1.6.8. Komanditno društvo
1.6.9. Društvo sa ograničenom odgovornošću
1.6.10. Akcionarsko društvo
1.7. Povezivanje privrednih društava
1.7.1. Reorganizacija privrednih društava
1.7.2. Status društvenog preduzeća
1.8. Posebna prava nesaglasnih akcionara
1.9. Sticanje i raspolaganje imovinom velike vrijednosti
1.10. Posebni oblici privrednih subjekata u statusu pravnog lica
1.11. Razvrstavanje pravnih lica i preduzetnika po računovodstvenim propisima
1.11.1. Kriterijumi za razvrstavanje
1.11.2. Nosioci funkcije planiranja i analize
1.11.3. Metodologija izrade planova
1.11.4. Plan kao dokument planiranja
1.11.5. Planiranje i analiza finansijske situacije
II. Planiranje i analize poslovanja u upravlanju
1. Upravljanje pravnim subjektom kao organizacionim sistemom
1.1. Planiranja poslovanja
1.2. Analize poslovanja
III. Planiranje finansijskog poslovanja
1. Osnovna načela u planiranju privrednog subjekta
2. Dopunske metode u planiranju
2.1. Metoda anketiranja
2.2. Delfi metoda
2.3. Jednokratna procjena
2.4. Anketiranje prodavaĉa i potrošaĉa
2.5. Metoda analogije
2.6. Metoda trenda
IV. Predmet operativne analize poslovanja
4. Analiza poslovanja dio upravljačkog sistema
4.1. Cilj i zadatak analize poslovanja
4.2. Predmet analize
4.3. Metodi analize
4.4. Vrste analističkih postupaka
4.5. Informativna i kontrolna uloga analize
DRUGI. DIO
I. Korišćenje nacionalnih i međunarodnih
finansijskih standarda u planiranju i analizi
1. Računovodstveni standaridi (MRS)
1.1. Instrumenti finansijskog izvještavanja
1.2. Međunarodni računovodstveni standardi
II. Poslovne komunikacije na internom, nacionalnom i
1.Međunarodnom nivou godišnjih finansijskih izveštaja
privrednih subjekata
1.1. Globalizacija računovodstvenog i finansijskog izvještavanja
1.1.1. Globalizacija i poslovanje preduzeća
1.1.2. Globalizacija informacionih zahtjeva
1.2. Globalizacija i koncentracija finansijske moći
1.3. Zahtjevi globalizacije i finansijsko izvještavanje
2. Unifikacija poslovnog komuniciranja
2.1. Značaj finansijskog izvještavanja u poslovnom komuniciranju
2.2. Finansijsko izvještavanje u konceptu upravljanja
2.3. Finansijske izvještavanje u konceptu korporativnog upravljanja
2.3.1. Osnovne pretpostavke kreiranja finansijskih izvještaja
2.4. Objelodanjivanje finansijskih izvještaja
2.4.1. Tradicionalni faktori objelodanjivanja finansijskih izvjšetaja
2.5. Vrste finansijskih izvještaja
2.5.1.Bilans stanja
2.5.2.Bilans uspjeha
2.5.3. Izvještaj o novčanim tokovima
2.5.4. Izvještaj o promjenama na kapitalu
III. Instrumenti i regulatori finansijskog izvještavanja
1. Računovodstvene norme
2. Tijela koja donose i odlučuju o promjeni računovodstvenih normi
3. Profesionalne računovođe
4. Računovodstveni standaridi (MRS)
5. Instrumenti finansijskog izvještavanja
6. Međunarodni računovodstveni standardi
7. Međunarodni standardi revizije
8. Međunarodni standardi kontrole kvaliteta
9. Međunarodni obrazovni standardi
10. Međunarodni etički standardi
Međunarodni standardi elektronskog prikupljanja,
obrade i distribucije informacija
Regulatori standardizacije finansijskog izvještavanja
Profesionalne organizacije i tijela
Neprofesionalne organizacije i tijela
IV. Sistem finansijskog izveštavanja
1. Institucionalni okvir finansijskog izvještavanja
2. Razvoj zakonske i profesionalne računovodstvene regulative
3. Računovodstvena načela
4. Kodeks profesionalne etike računovođa
5. Specifični računovodstveni standardi JRS 31 i 33
6. Interna računovodstvena regulative
7. Informacije redovnog finansijskog izvještavanja
8. Međunarodne profesionalne regulative u oblasti finansijskog izvještavanja
9. Kvalitet finansijskog izvještavanja
10. Unapređenja sistema finansijskog izvještavanja
TREĆI. DIO
I. Operativna analiza finansijske situacije
1.1. Tekuća periodična analiza finansijskog poslovanja
1.2. Bilansi kao iskazi finansijske situacije
1.3. Bilansne teorije
1.3.1. Statičko shvatanje bilansa
1.3.2. Dinamičko shvatanje bilansa
II. Analiza bilansa
1. Operativna analiza finansijske strukture imovine i kapitala boniteta
1.1. Analiza strukture bilansa stanja
1.2. Analiza odnosa između pojedinih pozicija aktive i pojedinih pozicija
pasive
2. Analiza bilansa uspjeha (zarađivaĉke sposobnosti)
2.1. Analiza rezultata iz osnovne djelatnosti
2.2. Analiza rezultata po osnovu finansiranja
2.3. Analiza rezultata koji proistiĉu iz ostalih prihoda i ostalih rashoda
2.4. Analiza troškova osnovnih sredstva na obim proizvodnje i na
troškove proizvodnje
3. Odnos radmana osnovnih sredstava sa drugim indikatorima
3.1. Analiza obrtnih sredstava
3.2. Analiza neto obrtnog fonda
3.3. Analiza materijala
3.4. Analiza ekonomičnosti troškova materijala
3.5. Analiza internih resursa preduzeća
3.5.1 Analiza unutrašnjih rezervi u osnovnim sredstvima
3.5.2 Analiza unutrašnjih rezervi u korišćenju radnog vremena
3.5.3. Analiza rezervi u korišćenju sirovina i materijala
3.6. Analiza rezervi u procesu proizvodnje, prometa i usluga
3.7. Analiza latentnih rezerve i skrivenih gubitaka
3.8. Analiza politike dobiti
III. Analiza Bilans stanja
1. Sadržaj bilansa stanja na osnovi propisa
2. Analiza bilansa uspjeha
2.1. Sadržaj bilansa uspjeha prema MRS, MSFI i MSR
2.2. Analiza Izvještaj o novčanim tokovima
2.3. Analiza Izvještaja o promjenama na kapitalu
2.4. Napomene uz finansijske izvještaje
2.5. Problemi harmonizacije i standardizacije finansijskog izvještavanja
3. Osnovni zahtjevi realnosti bilansa
3.1. Načela procjenjivanja pozicija bilansnog finansijskog izvještavanja
3.2. Procenjivanje pozicija bilansa stanja
3.3. Procenjivanje pozicija bilansa uspjeha
ČETVRTI DIO
I. Osnovni elementi o investicijama i njihovim dokumentima
1. Šta obuhvata pojam investicija?
2. Šta je investicioni projekat?
2.1. Osnovni sadrţaj investicionih projekata
2.2. Faze realizacije investicionog projekta
3. Biznis plan i investiciona studija (osnovne pretpostavke za njihovu
izradu)?
3.1. Određivanje cijene i ugovaranje izrade studija
3.2. Formiranje projektnog tima za izradu studije
3.3. Metodološke pretpostavke izrade studije
3.4. Definisanje projektnog zadatka za izradu studije
II. Projektni zadatak prema metodologiji UNIDO-a
III. Projektni zadatak prema metodologiji Svjetske banke
PETI DIO
1. IZRADA INVESTICIONE STUDIJE (BUSINESS PLANA)
2. PRISTUP RADU
2.1. REZIME STUDIJE
2.2. ANALIZA RAZVOJNIH MOGUĆNOSTI I SPOSOBNOSTI
INVESTITORA
2.3. ANALIZA TRŽIŠTA PRODAJE
2.4. TEHNIĈKO-TEHNOLOŠKA ANALIZA
2.5. ANALIZA TRŽIŠTA NABAVKE
2.6. ANALIZA ŠIRE I UŽE LOKACIJE
2.7. ANALIZA ZAŠTITE ĈOVJEKOVE OKOLINE I ZAŠTITE NA RADU
2.8. ORGANIZACIONI ASPEKTI INVESTICIJE
2.9. ANALIZA IZVODLJIVOSTI I DINAMIKA RADOVA
2.10. FINANSIJSKA ANALIZA
2.11. FINANSIJSKA OCJENA PROJEKTA
2.12. DRUŠTVENO-EKONOMSKA OCJENA PROJEKTA
2.13. ANALIZA OSJETLJIVOSTI
2.14. ZBIRNA OCJENA PROJEKTA
PRVI. DIO:
I. TEORETSKE I METODOLOŠKE
OSNOVE ANALIZE POSLOVANJA U
FINANSIJSKIM IZVJEŠTAJIMA
Pojam analitičkog ispitivanja i analize
poslovanja

Analitičko ispitivanje/istraživanje poslovanja privrednog
subjekta[1] čini postupke, radnje i stvaranje da bi se dalo
mišljenje o stanju i zbivanjima, u datom trenutku u
privrednom subjektu koji je predmet ispitivanja.
Ispitivanje kao širi pojam obuhvata, danas, prema
shvatanjima teorije i prakse:
1. analizu, unutrašnju i spoljnu.
2. kontrolu, unutrašnju i spoljnu, i
3. reviziju, unutrašnju i spoljnu.
1.
[1] Pod privrednim subjektom treba razlikovati više oblika
preduzetništva (d.o.o, a.d, k.d, or. Banaka, preduzeća,
zadruga, radnje, ustanova iz oblasti zdravstva, socijalnog i
dr.).


Za sve ove segmente ispitivanja zajedničko im je
da je njihov predmet ispitivanja određeno stanje i
zbivanje u privrednom subjektu (1) i cilj ispitivanja
(2) dok se u organizaciji ispitivanja, konkretnom
predmetu, organu koji ostvaruje ispitivanje,
vremenu i koriščenju instrumenata i dokumenata
znatno razlikuju.
Kontrola je konkretno operativno utvrđivanje stanja
određene pojave i njeno odstupanje od normativnog
standarda (tehničkog, komercijalnog, finansijskog,
računovodstvenog, pravnog i dr.), odnosno
snimanje određenog procesa predmeta kontrole i
utvrđivanje odstupanja sa posledicama.



Obzirom koji organ vrši kontrolu ona može biti:
unutrašnja koju vrše određeni organi unutar
privrednog subjekta (kvaliteta, discipline,
normativa utroška materijala, energije, rada i dr.) u
obliku službe, kontrolora, organizatora, direktora i
dr., i
spoljna kontrola od strane određenih državnih i
sudskih organa. Ova kontrola naziva se Inspekcija
(rada, poreza, carine, od požara, zaštite okoline,
poštovanja i primjene zakonske i druge normative i
dr.).





Revizija finansijskog i računovodstvenog
poslovanja privrednog subjekta je proces i radnja
složenog sadržaja i čini naknadnu kontrolu.
Zapravo to je kritičko ispitivanje dokumentacije i
određenog stanja predmeta revizije, koji može biti:
finansijsko poslovanja u cjelini ili po segmentima,
godišnjeg finansijskog rezultata poslovanja,
tekuće solventnosti, likvidnosti i boniteta,
računovodstvenih godišnjih bilansa, poreskih
bilansa i izvještaja i dr.




U zavisnosti od toga koji organ vrši reviziju, razlikuje se
revizija, i to:
interna revizija od strane unutrašnjih organa privrednog
subjekta i
spoljna/ekstema revizija preduzeća za reviziju po zakonskoj
regulativi godišnjih finansijskih izvještaja, kao i kod
statusnih promjena, stečaja, likvidacije i dr.
Spoljna zakonska revizija obavlja se kao obavezna revizija
privrednih subjekata (velika i srednja pravna lica, zadruga,
ustanova i određenih preduzetnika) dok se može vršiti od
strane spoljnih organa revizije posebno periodičnih
obračuna i izvještaja, boniteta, kreditne sposobnosti
provrednog subjekta neobavezna revizija.


Izvještaj spoljneg revizora o izvršenoj reviziji dostavlja se i
spoljnim organima, pored unutrašnjih organa, na uvid i kao
dokumentacija za opštu privrednu statistiku (APR,
privrednoj komori, udruženjima prema ugovoru i dr. ).
Izvještaj interne revizije i neobavezne revizije privrednog
subjekta zadržava se u okviru organa subjekta i služi za
internu upotrebu kod donošrnja konkretnih privredno
poslovnih odluka.
Analiza kao naučna metoda ispitivanja čini zasebnu
metodološku i ciljnu kategoriju kod ispitivanja poslovanja i
analiza uključuje u sebi konkretne postupke: raščlanjavanja
složenog predmeta analize (1), upoređivanje stanja
predmeta analize po vremenu i sadržaju (2) i presuđivanja
(davanja mišljenja, suda, ocjene) izvršenog stanja revizije
(3). Ona sama sebi nije cilj već sredstvo kontrole i revizije,
pa u tom pogledu analiza indirektno doprinosi i uspjehu
rada i poslovanja privrednog subjekta.





Analizom se ispituji složene pojave i stanja i ostvaruje se
saznanje i sud o kvantitetu i kvalitetu predmeta analize. Na
osnovu iznijetog može se zaključiti da:
kontrola, revizija i analiza prestavlju posebne radnje,
metode i normativnost u ispitivanju predmeta ispitivanja,
dok njihov cilj uslovljava zadatak ispitivanja koji je
postavio organ nadležan za ispitivanje,
je tanka granica među ovim poslovima ispitivanja, odnosno
njihovo razgraničenje u metodama ne postoji,
eksterno ispitivanje, po pravilu, treba da prethodi interno
ispitivanje, odnosno da bez predhodne kontrole i revizije
nema bonitetne analize i
da svaki od ovih oblika ispitivanja daje određeni oblik i
sadržaj zaključka o ispitivanom stanju ili pojavi, a svi
doprinose zajedničkom cilju davanja istinitog i
dokumentovanog mišljenja na kome će se zasnivati buduće
mjere, smjernice i odluke organa koji su nadležni da
razmatraju i usvajaju prezentirano ispitivanje.


Svako ispitivanje treba da se zasniva na
ekonomičnosti ispitivanja, odnosno da ispitivanje
ima manje rashoda od njegove korisnosti/prihoda.
Zatim nezavisnosti organa ispitivanja i da postoji
dokumentovanost područja ispitivanja i donošenja s
u d a o izvršenom ispitivanju (analitički i kritički).
Stvaranje suda ispitivanja treba zasnivati na
pojedinačnim sudovima do cjelovitog/zajedničkog
suda/ sinteze.


1.2. Periodično kretanje funkcija analitičkog
ispitivanja finansijekog poslovanja i analize
Analitičko ispitivanje rada i poslovanja privrednih
subjekata je neprestalan proces koji teče od dana
osnivanja pa do dana prestanka sa poslovanjem
privrednog subjekta.
Učestalost i dinamika ispitivanja kao i segmentarni
ili cjeloviti, kontinuirani ili povremeni, dinamični ili
zasnovan na zahtjevima tržišta, koriščenja
raspoloživih resursa, razvojnih kapaciteta uvijek je
prisutno da ukaže na ispravnost, odnosno nedostatke
u radu i poslovanju privrednog subjekta.





Uopšteno, osnovni cilj svakog privrednog subjekta
je njegov opstanak na tržištu. To je moguće ostvariti
kroz aktivan stav preduzeća prema svojoj
promjenljivoj okolini.
Procesi prilagođavanja i aktivnog povratnog
djelovanja između preduzeća i okruženja mogu se
posmatrati i kao procesi rasta i razvoja.
Da bi se potpunije shvatila složenost finansijako
računovodstvenog/analitičkog ispitivanja, daje se
sljedeći grafički prikaz:
Grafički prikaz kretanja i strukture analitičkog
ispitivanja
Finansijsko računovodstvenih izvještaja
II. ZNAČAJ I ULOGA FINANSIJSKE
ANALIZE U POSLOVANJU
1. Pojam


i svrha analize
Analiza – “analysis” (rastaviti, rasčlaniti,
podijeliti..)
Analiza – metod naučnog istraživanja
(dokazivanje, ispitivanje, prosuđivanje,
uzrokovanje)
Pojam i svrha analize u ekonomiji




Dokumentacija – slika poslovanja preduzeća
Preteča – analiza bilansa
Statistika, knjigovodstvo, ekonomske
evidencije = finansijska analiza
(primijenjena analiza bilansa)
Revizija – eksterno kritičko ispitivanje
(nedovoljno), nužno je analitičko
Predmet finansijske analize


Detaljno ispitivanje, istraživanje, deskripcija,
ocjena, poređenje, kvantifikacija, poslovnih
rezultata, bilansnih stavki, izvještaja, računa
Osnovna podloga – bilans stanja, bilans
uspjeha, bilans tokova gotovine, aneks
Predmet finansijske analize

1.
2.
3.
4.
Stručno ispitivanje i ocjena:
Opštih principa poslovanja: produktivnost,
ekonomičnost, rentabilnost
Posebnih principa poslovanja: likvidnost,
stabilnost, sigurnost
Dejstvo internih i eksternih faktora
Cjelishodnost
BILANS STANJA
Rekapitulacija
Pregled imovine po obliku i porijeklu na
određeni dan.
 U zaglavlju bilansa mora biti navedeno:
A) naziv pravog lica
B) dan sastavljanja
D) novčana jedinica
G) stepen preciznosti u iskazivanju iznosa

Pravila rasčlanjavanja
SREDSTVA
1.
Prema stepenu očekivane ili potencijalne
unovčivosti (koeficijentu obrta) na:
Stalna i obrtna
Obaveze prema dospjeću na:
Dugoročne i kratkoročne


Stalna sredstva su sva sredstva čiji je
predviđeni rok trajanja duži od 12 mjeseci,
odnosno čije se otuđenje ne predviđa u roku
kraćem od 12 mjeseci.
Za klasifikaciju ovih sredstava se koristi
kao dodatni kriterijum oblik te se razlikuju:
nematerijalna ulaganja, materijalna
ulaganja i finansijska ulaganja.
Obrtna sredstva su sredstva:
- za koje se očekuje da će biti realizovana,
odnosno koja se drže za prodaju ili
potrošnju tokom poslovnog ciklusa;
- se drže na zalihama za potrebe trgovine i
očekuje se da će biti prodata u roku od 12
mjeseci;
- koja su u obliku gotovine ili gotovinskog
ekvivaletna čija upotreba nije ograničena.

Prema obliku u kome se javljaju obrtna
sredstva mogu biti:
- gotovina i gotovinski ekvivalenti
- zalihe
- potraživanja


Važno: Privredni ciljevi, namjera preduzeća u
vezi sa sredstvom je relevantna za
razvrstavanje na stalnu odnosno obrtnu
imovinu a ne prirodna svojstva imovine.
REDOSLED BILANSNIH
POZICIJA

Prema likvidnosti

Prema sigurnosti
Prema likvidnosti
Aktiva:
1. Obrtna imovina
- novčana sredstva
- zalihe
- potraživanja

2. Stalna sredstva
- finansijska ulaganja
- materijalna ulaganja
- nematerijalna ulaganja
Pasiva
1. Obaveze
- kratkoročne
obaveze
- dugoročne obaveze
- rezervisanja
2. Kapital
- osnovni kapital
- rezerve
– neraspodijeljena dobit
PREMA SIGURNOSTI
Aktiva
1. Stalna sredstva
- nematerijalna ulaganja
- materijalna ulaganja
- finansijska ulaganja
2. Obrtna sredstva
- zalihe
- potraživanja
- gotovina i got. Ekv.

Pasiva
1. Kapital
- osnovni kapital
- rezerve
- neraspodijeljena dobit
2. Obaveze
- dugoročne obaveze
- kratkoročne obaveze
- tekuće obaveze



Izbor redosleda bilansnih pozicija zavisi od
djelatnosti preduzeća, stepen rasčlanjavanja
je uslovljen potrebama korisnika za
informacijama.
Važno:
Svaka važna informacija mora biti
prezentirana odvojeno.
Dalje o bilansu stanja





Obrtna imovina – lako i u kratkom vremenskom periodu se
pretvara u novac
Tekuća imovina – gotovina, HOV, dospjela potraživanja,
zalihe (pretvara se u novac do godinu dana)
Fiksna imovina – stvara gotovinu u dužem vremenskom
periodu (oprema, prostor, patenti, ideje...)
Tekuće obaveze – kratkoročne isplate (do godinu dana)
Dogoročne obaveze – dugoročne isplate (više od godine
dana)
Bilans stanja
AKTIVA (imovina)
PASIVA (izvori imovine)
•Fiksna imovina
•Osnovni kapital
•Obrtna imovina
•Dugoročne obaveze
•Aktivna vremenska
razgraničenja
•Kratkoročne obaveze
•gubitak
•Pasivna vremenska
razgraničenja
•Neraspoređena dobit iz
tekuće godine
BILANS USPJEHA
Rekapitulacija
Bilans uspjeha




Finansijsko-računovodstveni izvještaj o
profitabilnosti preduzeća u određenom
periodu
Sastoji se od rashoda i prihoda
Veći rashodi – gubitak
Veći prihodi - dobit
Rashodi


1.
2.
3.
Bilježe se na lijevoj strani bilansa uspjeha
Rashode čine:
Redovni (nastaju prilikom obavljanja
osnovne djelatnosti preduzeća)
Vanredni (javljaju se vanredno, od slučaja do
slučaja, nisu predmet planiranja)
Finansijski rashodi (kamate koje preduzeće
plaća na tuđe izvore sredstava)
Prihodi


1.
2.
3.
Bilježe se na desnoj strani bilansa uspjeha
Prihode čine:
Redovni (ostvaruju se na osnovu redovnog
vršenja djelatnosti)
Vanredni (nastaju od slučaja do slučaja, nisu
predmet planiranja)
Finansijski (kamate koje preduzeće naplaćuje
za kredite)
Bilans uspjeha
Rashod
Bilans uspjeha
•Redovni rashodi
•Vanredni rashodi
•Finansijski rashodi
Prihod
•Redovni prihodi
•Vanredni prihodi
•Finansijski prihodi
Izvještaj o tokovima gotovine
(cash flow)
Rekapitulacija



1.
2.
3.
Izvještaj o novčanim tokovima u
određenom vremenskom periodu
Pregled primanja i davanja novca
Podjela gotovine prema izvoru nastanka:
Redovna gotovina (nastala iz tekućeg
poslovanja)
Gotovina iz investiranja (dužeg
vremenskog perioda)
Gotovina iz finansijskih aktivnosti
Gotovina - Napomena
Bitna je razlika između raspoložive gotovine i
dobiti iz bilansa:
 Dobit je umanjena za iznos amortizacije
(prikazana dobit je niža od stvarne gotovine)
 Dobit ne oslikava promjene obrtnog kapitala
(svi proizvodi su trošak do trenutka naplate)
 Dobit pokazuje stanje prodaje ali ne i da li je
prodaja stvarno gotovinski naplaćena
Aneks


Sastavni dio godišnjeg završnog računa
Dopuna osnovnih izvještaja
Predmet: ANALIZA FINANSIJSKIH
IZVJEŠTAJA
Tema: Finansijska analiza U TRŽIŠNOJ PRIVREDI
III FINANSIJSKA ANALIZA
1.
2.
3.
4.
Komponente finansijskih izvještaja i njihova iskazna moć
Opšte smjernice za analizu finansijskih izvještaja
Ciljevi i metode analize finansijskih izvještaja
Osnovni elementi finansijske analize (racio brojevi):
4.1 Pokazatelji likvidnosti
4.2 Pokazatelji poslovne aktivnosti
4.3 Pokazatelji finansijske strukture
4.4 Pokazatelji rentabilnosti (profitabilnosti)
4.5 Pokazatelji tržišne vrijednosti akcija
5. Pojam i vrste rizika i dejstvo leveradge-a (poluge)
6. Realni dometi i ograničenja finansijske analize
Tema 1: ANALIZA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA U
TRŽIŠNOJ PRIVREDI
1.1 Finansijsko izvještavanje i društveno
blagostanje
 Finansijski izvještaji (F.I) treba da sadrže razumljive,
relevantne pouzdane i uporedive informacije
 Te informacije su korisne za investitore i kreditore i one
su osnov za optimalno odlučivanje od strane korisnika
AFI-ja
 Gro optimalnih odluka povećava efikasnost
funkcionisanja finansijskih tržišta (novca i kapitala)
 Ta efikasnost omogućava optimalnu alokaciju kapitala
 Optimalna alokacija kapitala utiče na zdravu ekonomiju
zemlje, regiona pa i šire
 Svi gore navedeni faktori, kao krajnji efekat, povećavaju
društveno blagostanje
Tema 1: ANALIZA FINANSIJSKIH IZVEŠTAJA U
TRŽIŠNOJ PRIVREDI








Finansijsko izvještavanje je proces stavljanja na uvid infromacija
opšte namjene eksternim subjektima, odnosno tzv. KORISNICIMA,
kao što su:
Investitori
* Kupci i dobavljači
Kreditori
* Konkurenti
Zaposleni
* Finansijski analitičari
Novinari, ekonomisti
* Berzansdki posrednici
Rejting agencije
* Poreski organi
Vlada i njeni organi
* Mediji
Studenti
* Najšira javnost
Tema 1: FINANSIJSKO IZVEŠTAVANJE U TRŽIŠNOJ
PRIVREDI
5.3 Ekonomske konsekvence finansijskih informacija
 Redistribucija ekonomske moći između raznih investitora
 Obim poslovnog rizika i njegova alokacija na učesnike
 Alokacija društvenog bogatstva na potrošnju i investicije
 Alokacija raspoloživih ekonomskih resursa u skladu sa
obimom i sadržajem objelodanjivanja uz F.I-je
 Obim resursa koji se alocira na objelodanjivanje
 Obim resursa koji se alocira na regulativu i standarde
 Definisanje prioriteta menadžmenta u izboru projekata
Tema 1: FINANSIJSKO IZVJEŠTAVANJE U
TRŽIŠNOJ PRIVREDI
5.4 Nedostaci postojećeg modela za finansijsko
izvještavanje
 Transakcioni pristup poslovnim događajima
 Frekvencija (učestalost) pripreme AFI-ja
 Ograničen broj obilježja o poslovnim transakcijama
 Velika uopštenost bilansnih pozicija u komponentama
AFI-ja
 Relativno skup računovodstveni nadzor sadržaja i
kvaliteta informacija iz AFI-ja
Tema 1: FINANSIJSKO IZVJEŠTAVANJE U
TRŽIŠNOJ PRIVREDI
5.5 Poželjne kvalitativne karakteristike novog
modela AFI-nja
 Persperktivne, buduće, očekivane, prognozirane a ne
“istorijske” informacije – kako je to sada slučaj
 Poboljšanje sadržaja i kvaliteta informacija u AFI-ima
 Unapređenje sadržaja i kvaliteta revizije komponenata AFIja
 Realnost sprovođenja predloženih izmjena (Feasibility
study)
 Upoređenje odnosa troškovi/koristi (cost/benefit analiza)
predloženog novog modela za AFI-nje
Tema 1: ANALIZA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA U
TRŽIŠNOJ PRIVREDI
5.6 Definicija nezavisne revizije F.I-ja
“Nezavisna revizija finansijskih izvještaja je sistematičan
proces pomoću koga kompetentna, nezavisna osoba
objektivno pribavlja i procjenjuje dokaze koje se odnose
na tvrdnje (Assertions) o nekom ekonomskom entitetu ili
događaju, u cilju formiranja mišljenja o stepenu sa kojim
je ta tvrdnja u skladu sa unaprijed utvrđenim kriterijem”.
Napomena: U sadašnjim uslovima taj “unaprijed utvrđeni
kriterij” se, u većini slučajeva svodi na primjenu
Međunarodnih standarda za finansijsko izvještavanje
(MSFI), koje danas primjenjuje najveći broj zemalja u
svijetu - sa tendencijom daljeg povećanja tog broja,
odnosno sprovođenje tzv. procesa harmonizacije
(ujednačavanja prakse) finansijskog izvještavanja na
globalnom nivou.
Tema 1: FINANSIJSKO IZVJEŠTAVANJE U
TRŽIŠNOJ PRIVREDI
5.7 Izvještaj nezavisnog revizora o pravilnosti
prezentiranja komponenata finansijskih
izvještaja
 Postoje dvije grupe izvještaja o reviziji:
a) standardni izvještaj o reviziji – u kome je
izraženo pozitivno mišljenje nezavisnog
revizora, i
b) modifikovani izvještaj o reviziji – u kome je
izraženo: (1) mišljenje sa rezervom; (2)
negativno mišljenje, ili, (3) uzdržano mišljenje
nezavisnog revizora.
Tema 1: FINANSIJSKO IZVJEŠTAVANJE U TRŽIŠNOJ
PRIVREDI
Uslovi za izdavanje standardnog izvještaja revizora

Uvid u svih pet komponenata finansijskih izvještaja
1.
Dosledna primjena Međunarodnih standarda revizije
(MSR)- kao osnove za reviziju i izvještavanje
2.
Pribavljanje dovoljnog obima (kvantitet dokaza)
kompetentnih dokaza (kvalitet dokaza) revizije
3.
Da su finansijski izvještaji u svemu prezentirani u
skladu sa Međunarodnim standardima za finansijsko
izvještavanje (MSFI) uz adekvatno objelodanjivanje
4.
Nema osnova (povoda) za izražavanje nekog drugog
mišljenja osim (i isključivo) pozitivnog mišljenja
Tema 1: FINANSIJSKO IZVJEŠTAVANJE U
TRŽIŠNOJ PRIVREDI
Struktura standardnog izvještaja o reviziji
Standardni izvještaj o reviziji sadrži tri ključna pasusa:
(1) Uvodni pasus - u kome se navode tri ključne stvari
- Predmet revizije (komponente finansijskih izvještaja
- Primarna odgovornost menadžmenta (za sadržaj i kvalitet
finansijskih izvještaja)
- Odgovornost revizora (da izraze mišljenje o F.I-ma) na
bazi izvršene revizije
Tema 1: FINANSIJSKO IZVJEŠTAVANJE U
TRŽIŠNOJ PRIVREDI
Struktura standardnog izvještaja o reviziji (nastavak)
(2) Pasus o obimu izvršene revizije
- Revizija je izvršena u skladu sa Međunarodnim
standardima revizije (MSR)
- Objašnjenje suštine tih standarda (provjera na bazi
uzorka, procjena nekih pozicija od strane menadžmenta, i
sl.)
- Poslednja rečenica u ovom pasusu glasi: “Uvjereni smo
da revizija koju smo izvršili predstavlja solidnu osnovu
za izražavanje našeg mišljenja” – veoma važan iskaz
Tema 1: FINANSIJSKO IZVJEŠTAVANJE U
TRŽIŠNOJ PRIVREDI
Struktura standardnog izvještaja o reviziji (nasta.)
(3)
Pasus o mišljenju nezavisnog revizora
Tekst u ovom pasusu glasi: “Po našem mišljenju,
navedeni finansijski izvještaji “pravilno prezentiraju”
(američka verzija) ili “istinito i objektivno prikazuju”
(engleska verzija) finansijsku poziciju kompanije “X”
na dan 31 decembra, rezultate njenog poslovanja,
njenih novčanih tokova i promjene na kapitalu i
rezervama, u skladu sa MSFI i domaćim
računovodstvenim propisima (ili računovodstvenim
propisima– čitaj: “unaprijed
utvrđenim kriterijem”).
Finansijski izvještaji kod nas:
1. Bilans stanja
2. Bilans uspjeha
3. Bilans tokova gotovine
4. Napomene
Okvir za finansijsko izvještavanje kod nas:
1. Zakon o računovodstvu i reviziji (odredbe o
računovodstvu)
2. Međunarodni računovodstveni standardi

Analiza finansijskih izvještaja


Analiza poslovanja je suštinsko ispitivanje,
objektivno saznanje i ocjena, o bonitetu, efikasnosti
i uspješnosti rada poslovnih procesa organizacionoekonomskih sistema u cjelini i njihovih sistema.
Analiza nije sama sebi cilj. Iza analize obavezno
slijedi sinteza. Analiza i sinteza čine jedinstvo i to
jedinstvo suprotnosti. To znači, da potpunost
analize, kroz ispitivanje i ocjenu, podrazumijeva
racionalno raščlanjavanje, u cilju odgovarajućeg
svrsishodnog spajanja.
ORGANIZACIONO-EKONOMSKI
SISTEM SE SASTOJI IZ:




podsistema upravljanja (strateško i operativno)
podsistem informacioni (obrada podataka i
informisanje)
podsistem izvođenja (izvršenja)
okruženja
između upravljačkih i izvođačkih funkcija, dejstvuje
informaciona tj. obezbjeđuje obradu podataka, te
dobijanje informacija.
CILJ ANALIZE POSLOVANJA


je saznanje o radu i poslovanju preduzeća za
potrebe realnog i očekivanog upravljanja i
odlučivanja u težnji neprestalnog razvoja, i
ostvarenja poslovnih rezultata ekonomije:
produktivnosti, ekonomičnosti i rentabilnosti
ZADATAK ANALIZE

Objektivna ispitivanja i ocjena uslova, tokova i
rezultata rada i poslovanja, kao uzročne
faktore koji su djelovali, te predvidjeti mjere
za razvoj i unapređenje efikasnosti rada i
poslovanja.
PREDMET ANALIZE POSLOVANJA

Je privredna djelatnost, posmatrana kroz
proces rada osnovnih poslovnih funkcija
angažovanja i trošenja rada i sredstava, kao
uslova i dobitka, kao rezultata rada i
poslovanja.
su:
METODE ANALIZE
POSLOVANJA
metoda upoređivanja

metoda rasčlanjavanja

metoda uzročnosti i

metoda eliminisanja
Metoda ima više i svaka od tih metoda može biti
korišćena za potrebe analize i planiranja.
Šta je metoda? Metoda je ustaljeni način da se neki
zadatak obavi. U analizi metode nisu ništa drugo do
smišljen način utvrđivanja sadržaja planova
privređivanja i planskih zadataka u nekom poslovnom
procesu.

1.3.2. Sažet opis MRS/MSFI




U cilju boljeg razumijevanja suštine zahtjeva pojedinih
međunarodnih računovodstvenih standarda, sažeto ćemo
izložiti njihovu sadržinu.
Međunarodni standardi finansijskog izvještavanja
MSFI 1 - Prva primjena Međunarodnih standarda
finansijskog izvještavanja ima za cilj da odredi način
sastavljanja i prezentovanja finansijskih izvještaja u periodu
u kome se MSFI prvi put u potpunosti primjenjuju kao
primarna računovodstvena osnova finansijskog
izvještavanja.
MSFI 2 – Transakcije plaćanja akcijama[1] objavljen je
2004. godine i ima za cilj da propiše računovodstveno
obuhvatanje transakcija plaćanja akcijama, odnosno
utvrđivanje vrijednosti dobara i usluga datih kao naknada za
izdavanje instrumenata akcijskog kapitala.


MSFI 3 - Poslovne kombinacije ima za cilj određivanje
načina računovodstvenog tretiranja povezivanja samostalnih
entiteta ili poslovanja u jedan izvještajni entitet, a odnosi se
na kupovinu kapitala od strane drugog entiteta, kupovinu
cjelokupne ili dijela neto imovine, preuzimanje obaveza
drugog entiteta, osnivanje novog entiteta radi kontrole
drugog entiteta i restrukturiranje jednog ili više entiteta koji
se kombinuju. Ovaj standard zemjenjuje MRS 22 –
Poslovne kombinacije i tumačenja koja ga prate.
MSFI 4 - Ugovori o osiguranju ima za cilj da obezbijedi
relevantno priznavanje i mjerenje vrijednosti koje nastaju po
osnovu ugovora o osiguranju, kao i objelodanjivanje iznosa,
vremena i neizvjesnosti budućih tokova gotovine po osnovu
tih ugovora.


MSFI 5 - Stalna imovina koja se drži za prodaju i
prestanak poslovanja ima za cilj definisanje pojma
stalnih sredstava namijenjenih prodaji, kao načina
priznavanja, mjerenja i prezentovanja njihove
vrijednosti, kao i obaveznih objelodanjivanja u vezi
sa njima. On zamjenjuje MRS 35 - Prestanak
poslovanja.
U MSFI 6 - Istraživanje i procjenjivanje mineralnih
resursa akcenat je stavljen na priznavanje, mjerenje,
određivanje okolnosti za sprovođenje testa
obezvređenja, prezentaciju i objelodanjivanje
sredstava za istraživanje i vrednovanje mineralnih
resursa.


MSFI 7 - Finansijski instrumenti: objelodanjivanja bavi se
isključivo objelodanjivanjem finansijskih instrumenata radi
efikasnije analize rizika i u tom dijelu redukovan je sadržaj
MRS 32 – Finansijski instrumenti: prezentacija koji u
potpunosti zamjenjuje MRS 30 –Objelodanjivanja u
finansijskim izvještajima banaka i sličnih finansijskih
institucija.
MSFI 8 - Segmenti poslovanja zemjenjuje MRS 14 –
Izvještavanje po segmentima I bavi se pitanjima
objelodanjivanja finansijskih i opisnih informacija o
segmentima poslovanja, njihovim proizvodima i uslugama,
geografskim oblastima u kojima posluju, kao i o njihovim
glavnim kupcima, radi stvaranja mogućnosti da korisnici
finansijskih izvještaja ocjenjuju u procjenjuju finansijske
efekte poslovnih aktivnosti pojedinih segmenata i
ekonomske uslove u kojima posluju.


Međunarodni računovodstveni standardi
MRS 1 - Prezentacija (prikazivanje) finansijskih izvještaja
ima za cilj propisivanje osnova za prikazivanje finansijskih
izvještaja opšte namjene, da bi se obezbijedila uporedivost
kako sa sopstvenim finansijskim izvještajima preduzeća iz
prethodnih perioda, tako i sa finansijskim izvještajima
drugih preduzeća. Da bi se taj cilj postigao, u ovom
standardu utvrđen je opšti pristup prikazivanju finansijskih
izvještaja, smjernice za njegovu strukturu i minimum
zahtjeva u odnosu na sadržaj finansijskih izvještaja.
Priznavanje, mjerenje i objelodanjivanje specifičnih
poslovnih promjena i događaja uređeni su drugim MRS-om.
Ovaj standard se primjenjuje za prikazivanje svih
finansijskih izvještaja opšte namjene, važi za sve vrste
preduzeća, uključujući banke i osiguravajuća društva.
Revizor: lice koje je imenovano da obavi
reviziju. Revizor mora imati odgovarajuće
zvanje (mlađi revizor, revizor, ovlašćeni
revizor). Revizori nikad ne rade sami nego
uvijek u timu.
 Kao što smo rekli, izražavanje mišljenja je:
1. mišljenje bez rezervi
2. mišljenje sa rezervom
3. uzdržavajuće mišljenje
4. negativno mišljenje

Mišljenje se izražava kroz revizorski
izvještaj










koji se izdaje na kraju procesa revizije.
Okvir za reviziju kod nas:
- Zakon o racunovodstvu i reviziji (odredbe o reviziji)
- Medunarodni standardi revizije
Kome treba revizija?
Sastavljac finansijskih izvještaja Korisnici fin. izvještaja
Rukovodstvo preduzeca Vlasnici
Investitori
Kreditori
Poslovni partneri (kupci, dobavljaci…)

Rukovodstvo i zaposleni
1. Informacije u finansijskim izvještajima mogu imati
značajne ekonomske konsekvence za one koji se na njih
oslanjaju.
2. Postojanje potencijalnog konflikta izmedu sastavljača i
korisnika finansijskih izvještaja
koji može da rezultira pristrasnim informacijama.
3. Korisnici finansijskih izvještaja nisu u mogućnosti da
direktno provjere kvalitet informacija.
 4. Potrebno je visoko strucno znanje za provjeru
informacija (koje korisnici finansijskih izvještaja cesto
nemaju).
Zašto je revizija tako kompleksna?
Računovodstvena evidencija:
- finansijski izvještaji
- glavna knjiga
- dnevnik
- knjigovodstvena dokumentacija


pocetak godine u toku godine kraj godine
1.
Bilans stanja
2. Bilans uspjeha
Dnevnik
Bilans
stanja
Glavna knjiga Bilans
uspeha

Gradevinski objekti: 3.500.000 NJ
Tvrdnje u finansijskim izvještajima:
1. Postojanje
2. Kompletnost
3. Vlasništvo
4. Vrednovanje
5. Prezentacija i objelodanjivanje

MEÐUNARODNI STANDARDI REVIZIJE
Međunarodna federacija računovođa (IFAC)
AICPA ACCA CICA IDW CNCC SRRS SRRRS

IFAC

MRS





IFAC - International Federation of Accountants
IFAC je medunarodna organizacija koja okuplja računovođe
iz cijelog sveta. Članice
IFAC-a su nacionalne profesionalne organizacije, a ne
pojedinci i države.
Cilj IFAC-a je da razvija profesiju i harmonizuje standarde
tako da omogući računovodama i revizorima da pruže
usluge visokog kvaliteta u javnom interesu.
Najznačajniji organ IFAC-a za profesiju revizije je Odbor
za međunarodne standarde revizije i uvjeravanja (IAASB).
Glavni zadatak ovog Odbora je unifikacija revizijske prakse
kroz donošenje međunarodnih standarda.
Postupak izrade standarda


Kada IAASB procijeni da postoji potreba za
novim standardom, formira se radna grupa za tu
svrhu. Radna grupa proucava odgovarajuce
materijale i na osnovu njih pravi nacrt standarda.
Kada IAASB odobri nacrt, on se šalje svim
organizacijama članicama na uvid radi
eventualnih sugestija, kritike i komentara. Na
osnovu njih, prvobitni nacrt se revidira.
Kada se nacrt odobrti od strane IAASB, on se
izdaje kao konacan Medunarodni standard revizije
(MSR). Medunarodni standardi revizije izdaju se
od 1994. godine.
Obaveznost primjene MSR



Primjena Međunarodnih standarda revizije je
obavezna za sve organizacije članice, dok
Saopštenja o međunarodnoj praksi revizije
predstavljaju pomoć u vršenju revizije i njihova
primjena nije obavezna.
U slučajevima kada se lokalna regulativa razlikuje
od MSR, organizacije članice treba da primjenjuju
MSR.
NEPRAVILNOSTI U FINANSIJSKIM
IZVJEŠTAJIMA
Odgovornost menadžmenta i revizora
 Menadžment preduzeća – klijenta revizije je
odgovoran za:
Ø istinitost i objektivnost finansijskih izvještaja;
Ø utvrdivanje računovodstvene politike;
Ø održavanje adekvatnog sistema internih
kontrola.

Revizor je odgovoran za planiranje
i izvođenje revizije na način koji
revizoru omogućuje da pruži
razumno uvjeravanje da su
finansijski izvještaji oslobođeni od
materijalno značajnih
nepravilnosti.
Revizor pruža samo razumno uvjeravanje, a ne
apsolutno uvjeravanje u to da finansijski izvještaji ne
sadrže nepravilnosti tj. revizor nije garant ispravnosti
finansijskih izvještaja.
 Razlozi zbog kojih revizor ne može pružiti apsolutno
uvjeravanje su:
Ø obim računovodstvene evidencije nameće potrebu za
korišćenjem metode uzorkovanja;
Ø posao koji revizor obavlja u cilju formiranja mišljenja
cesto uključuje prosuđivanje (npr. dovoljnost dokaza);
Ø postojanje inherentnih ograničenja sistema internih
kontrola klijenta (npr. Troškovi kontrola, tajni dogovori i
dr.);
Ø najveći dio dokaza ima ubjedljiv, a ne definitivan
karakter (npr. podaci na prijemnici).

III FINANSIJSKA ANALIZA


a)
1) Komponente finansijskih izvještaja i njihova iskazna moć
Shodno odredbama MRS/MSFI 1 komponente finansijskih
izvještaja (F.I.) ili bilansa su:
a) Bilans stanja (B/S)
b) Bilans uspjeha (B/U)
c) Bilans tokova gotovine (BTG)
d) Izvještaj (bilans) o promjenama na kapitalu – BPK, i
e) Napomene i objelodanjivanja
Bilans stanja je komponenta bilansa koja:
- pokazuje finansijsku poziciju pravnog lica (ekonomskog
entiteta), odnosno stanje njene imovine, obaveza i kapitala;
- imovina, obaveze i kapital su tzv. Elementi B/S.
a) Jednačina B/S glasi: A = P, i dalje: A = O + K, na osnovu čega se
kapital izračunava po formuli:
K = A – O što govori o tome da je kapital onaj elemenat B/S koji se
ne dobija neposredno iz računovodstva, već se izračunava odnosno da predstavlja aktivu (imovinu, sredstva) umanjenu za
obaveze.
Pri čemu su:A=Aktiva; P=Pasiva; O=Obaveze i K=Kapital
Ekonomski posmatrano Kapital predstavlja neto imovinu sastavljača
bilansa, koja se uvećava isključivo na baze ostvarene neto dobiti, koja
se dobija kao razlika između prihoda i rashoda.
Ukoliko firma ostvari neto gubitak onda se taj gubitak iskazuje u aktivi
B/S, i predstavlja odbitnu stavku klapitala koji je iskazan u pasivi B/S.
B/S je , u suštini, ona komponenta F.I-ja koja preuzima dio struje
troškova (rashoda) i prihoda koji se odnosi na neki od budućih
sukcesivnih perioda, dok se na račune B/U sliva dio struje
troškova i prihoda koji imaju karakter tekućih rashoda i prihoda,
čijim se suprotstavljanjem i dobija finansijski rezultat – neto
dobit ili gubitak.
Bilans uspjeha (B/U)
B/U je komponenta F.I-ja koja pokazuje:
- rentabilnost, profitabilnost, zarađivačku sposobnost ili prinosnou
snagu firme;
- ostvarenje dugoročnog strateškog poslovnog cilja –
profitabilnosti odnosno rentabilnosti.
Elementi B/U su: (a) prihodi; (b) rashodi; i, (c) finansisjki rezultat – neto
dobit ili gubitak.
B/U se sastoji iz tri posebna podbilansa:
1)
Podbilans poslovnih prihoda i rashoda – koji, po pravilu, treba da
ima najveće učešće u ostvarenju ukupnog finansijskog rezultata;
2)
Podbilans finansijkih prihoda i rashoda; i
3)
Podbialns neposlovnih i vanrednih prihoda i rashoda.
B/S i B/U se uvijek nalaze u korelativnom odnosu; otuda je prosto
nemoguće da se iskaže realan rezultat a da, istovremeno, ne bude
realno iskazano i stanje u B/S. Preciznije, svi problemi bilansiranja
uglavnom proističu iz problematike alociranja.
b)
c) Bilans tokova gotovine (BTG)
BTG je ona komponenta F.I-ja koja pokazuje da li firma
ostvaruje kratkoročni (srednjeročni) strateški poslovni cilj –
obezbjeđenje likvidnosti odnosno solventnosti. (Solventnost
je sposobnost firme da na duži rok udovoljava svojim
dospjelim obavezama; likvidnost predstavlja sadašnju
(trenutnu, kratkoročnu) sposobnost izmirenja dospjelih
obaveza. – S. Kukoleča – Organizaciono-poslov. Leksikon)
BTG se, u osnovi, sastoji iz tri posebna segmenta: (1) Tokova
gotovine iz poslovnih aktivnosti; (2) Tokova gotovine iz
aktivnosti investiranja; i, (3) tokovi gotovine iz aktivnosti
finansiranja.
Ova komponenta F.I-ja se sastavlja na bazi podataka iz B/S i
B/U. Naziva se još i “Izvještaj o tokovima gotovine” i ona je
komponenta F.I-ja koja je relativno “nova” – uvedena je
prije desetak godina ili nešto više.

d) Izvještaj (bilans) o promjenama na kapitalu
Ovaj izvještaj iskazuje povećanje ili smanjenje neto imovine firme
između dva obračunska perioda, na osnovu principa mjerenja koje je
firma objelodanila u svojim F.I-ma. Izuzev promjena koje su rezultat
poslovnih događaja sa akcionarima, kao što su transakcije sa
kapitalom i dividende, ukupna promjena na kapitalu predstavlja, u
suštini, ukupne dobitke i gubitke koje je firma kroz svoje aktivnosti
ostvarila tokom obračunskog perioda.

B/U se, otuda, može posmatrati i tretirati kao osamostaljeni račun
kapitala; na tom računu svi prihodi se mogu tretirati kao povećanje, a
svi rashodi kao smanjenje kapitala – neto imovine firme.
e) Napomene i obelodanjivanja uz F.I-je
Napomene uz F.I-je firme :
a)
Prikazuju informacije o osnovama za pripremu F.I-ja i specifične
računovodstvene politike koje su odabrane i primenjene na značajne
poslovne promene i događaje;
b)
Obelodanjuju informacije koje zahtevaju Međunarodni
računovodstveni standardi (MRS), koje nisu prikazane na nekom
drugom mestu u F.I-ma;
c)
Obezbeđuju dodatne informacije koje nisu prikazane u samim F.Ima, ali su neophodne radi verne prezentacije poslovanja.
Napomene uz F.I-je se prikazuju na sistematski način. Svaka stavka
prikazana u samom B/S, B/U ili BTG unakrsno se povezuje (eng.
Cross-reference) sa odgovarajućim informacijama u Napomenama.


e) ... Obelodanjivanje uz F.I-je
Cilj obelodanjivanja je da se korisnicima F.I-ja
omogući bolje razumevanje i pravilnu
interpretaciju informacija prikazanih u F.I-ma.
Napomena: Za više detalja na temu obelodanjivanja
detaljnije pogleati temu 7. iz Okvirnog plana
predavanja iz ovog predmeta, koja je naslovljena:
“Finansijsko izveštavanje u međunarodnom
poslovnom okruženju”. (u okviru prvog bloka tema
pod naslovom: “RAČUNOVODSTVO I
FINANSIJSKO IZVEŠTAVANJE).
2) Principi (opšta uputstva) za analizu finansijskih
izveštaja
a) Uporedivost i konzistentnost korišćenih podataka
•
KIS (eng. Keep It Simple) je ključni princip za analizu
F.I-ja
•
Obezbeđenje uporedivosti podataka – veoma bitno (npr. U
obračuna stope prinosa na kapital za firmu A uzeti dobit
pre, a za firmu B dobit posle oporezivanja, i sl.)
•
Podatke o tome uzeti iz Napomena uz F.I-je

Osim toga, opšta pravila za uporedivost i konzistentnost se, u
osnovi, svode na sledeće:
1)
Nikad se ne oslanjati samo na jedan racio broj.
2)
Uzeti u uzorak što duži period (veći broj godina)
3)
Imati u vidu datum obračunskog perioda.
4)
Imati u vidu broj nedelja u godini.
2) Principi (opšta uputstva) za analizu F.I-ja - Nastavak
5) Uzeti u obzir prosečne, srednje ili najveće vrednosti.
6)
Istražiti uzroke razlike i značajnih varijacija
7)
Koristiti crteže i grafikone
8)
Tehnika prikaza istih veličina (veća ili manja polja)
9)
Nikada se ne oslanjati na tuđe analize (do it yourselfD.I.Y)

b) Pravilo iskazivanja u procentima umesto apsolutnih iznosa
c) Indeksni brojevi – omogućavaju uočavanje trendova
FINANSIJSKA ANALIZA
􀂃 Glavni cilj je prikazati kako investitori
biraju računovodstvene informacije
relevantne za donošenje odluka.

Nakon studiranja ove teme trebalo bi da smo u stanju
bližeg poznavanja
Neto dobiti kompanije u odnosu na prihod od prodaje,
imovinu i deoničarsku glavnicu.
Izvora finansijskih informacija o preduzeću.
Dinarskih i procentnih promena, trenda u procentima,
komponenti u procentima i pokazatelja.
“Kvaliteta" zarada, imovine i radnog (obrtnog) kapitala
preduzeća - kompanije.
Analize finansijskih izveštaja sa stanovišta redovnih
akcionara, kreditora i ostalih.
Izračunavanja pokazatelja koji se koriste u analizi
finansijskih izveštaja i objasnjenja značenja svakog.
Informacije iz finansijskih izveštaja
􀂃 Finansijski izveštaji služe preduzeću kao
kontrolna ploča s mernim instrumentima. Oni
izveštavaju o radu menadžera, potvrđuju
njihove uspehe i neuspehe i upozoravaju na
probleme. Tumačenje informacija koje daje
složena kontrolna ploča zahteva poznavanje
instrumenata i njihova prilagođavanje kako bi
se razumeli dobijeni podaci.
Finansijski pokazatelji
􀂃 Potrebno je razumeti unutrašnja zbivanja u
računovodstvenom sistemu i značenje različitih
finansijskih pokazatelja kako bi interpretirali
podatke koji se pojavljuju u finansijskim
izveštajima. Čitaocu s računovodstvenim znanjem,
skup finansijskih izveštaja veoma mnogo govori o
poslovanju preduzeća.
􀂃 Finansijsko poslovanje preduzeća može biti
interesantno raznim grupama interesenata kao što
su:
 menadžment, kreditori, investitori, potencijalni
poslovni partneri, političari, predstavnici sindikata i
vladine agencije.
 Svaka od ovih grupa ima svoje potrebe, i s obzirom
na njih daju akcenat na određene aspekte finansijske
slike kompanije.
Kakvo je vaše mišljenje o veličini
korporacijskih profita?
􀂃 Kao student koji je završio (ili gotovo završio)
program upravljačkog računovodstva, imate puno
bolje razumevanje profita preduzeća od ljudi koji
nisu nikada učili računovodstvo. Visina zarada
velikih korporacija kontraverzno je pitanje, omiljena
tema mnogih političkih govora, koktel partija i
mnogih sedeljki.


Mnoge informacije koje se dobiju iz ovakvih
izvora više su emotivne nego racionalne, više su
plod mašte nego činjenica.
Ispitivanja javnog mnenja pokazuju da ljudi
vjeruju da prosečna proizvodna kompanija ima
dobit nakon poreza u visini od 30% od prihoda od
prodaje, dok činjenice posljednjih godina govore
da ta dobit iznosi oko 5% od prihoda od prodaje.
􀂃 General Motors je u svom godišnjem izveštaju pre
nekoliko godina iskazao neto dobit od 321. miliona $.
 Ova dobit može da se smatra visokom, međutim to je samo
0,5% prihoda od prodaje GM-a.
 Prema tome u svakom dolaru prihoda, samo je - centa
dobiti za GM. Na automobilu od 10,000$, dobit je 50$.
 Zapravo, zarada od 321. miliona dolara godišnje nije neki
rezultat za korporaciju veličine General Motorsa.
 Ipak, ubrzo nakon toga, GM je objavio nove informacije o
prihodu od prodaje i zaradama. Neto dobit je bila 4.5
milijardi dolara što je predstavljalo oko 5 centi na na svaki
dolar prihoda od prodaje.
 Na automobilu od 10,000$ dobit je bila 550$.
􀂃 Dublje znanje računovodstva ne daje vam
mogućnost da kažete kolike bi korporacijske
zarade trebale da budu, međutim,
računovodstveno znanje omogućuje vam čitanje
revidiranih finansijskih izveštaja koji govore
kolike jesu korporacijske zarade. Osim toga,
svesni ste da su informacije iz objavljenih
finansijskih izveštaja korporacija revidirale
revizorske firme.
􀂃 Ne ostvaruju sve vodeće korporacije dobit svake
godine. U periodu od deset godina, od 1981. do
1990., svake godine Pan American Airways
iskazivala je neto gubitak. Krajem 1991., Pan Amamerička "najbolja" vazdušna kompanija —
prestala je s poslovanjem. Za mnoge američke
korporacije 1991. bila je loša godina. Svaki od
"Velike trojke" američkih proizvođača automobila
iskazao je velike gubitke. Čak je i IBM imao neto
gubitak — prvi u osamdesetogodišnjoj istoriji
kompanije.

Naftne su kompanije kritikovane zbog takozvanih viškova
profita, pa pogledajmo stoga profite Exxona, najveće
svetske naftne kompanije. Nedavni godišnji izveštaj
Exxona (reviziju obavila Price Waterhouse) prikazuje da
su profiti iznosili nešto više od 3.5 milijarde $.
Na prvi pogled ova brojka izgleda ogromna — međutim
pogledajmo dalje. Ukupan prihod Exxona iznosio je više
od 95 milijardi $, pa prema tome neto dobit iznosi manje
od 4% od prihoda. Sa druge strane, porezi na dobit,
trošarine, ostali porezi koštali su Exxon" više od 27
milijardi $, ili oko 7%- profita kompanije. Prema tome
porezi imaju mnogo veći udeo u galonu nafte nego što
ima dobit naftne kompanije.
Finansijska analiza
􀂃 Postoji mnogo načina procene adekvatnosti dobiti
preduzeća i korporacija. Bez sumnje, zarade bi
trebalo upoređivati sa ukupnom imovinom,
investiranim kapitalom kao i sa prihodom od
prodaje. U ovom delu razmotrićemo brojne načine
procene profita i solventnosti preduzeća i
korporacija.

Mnogi finansijski analitičari proučavaju
finansijski položaj i buduće izglede javnih
korporacija i prodaju svoje analize, zaključke, te
preporuke o ulaganjima. Svako se može pretplatiti
na savetodavne usluge o ulaganju.
Bankari i glavni kreditori često dobijaju detaljne
informacije od zajmoprimaca kao uslov za davanje
zajma.
Dobavljači i ostali trgovinski kreditori mogu od
agencija za kreditni rejting dobiti finansijske
informacije o gotovo svakom preduzeću. Centri za
bonitet predstavljaju dragocen izvor informacija o
finansijskom položaju preduzeća.
Komparativni finansijski izveštaj
􀂃 Značajne promene finansijskih podataka lako se
mogu videti kad su iznosi iz finansijskih izveštaja
za dve ili više godina prikazani jedni pored drugih
u stupcima. Takav se izveštaj naziva komparativni
finansijski izveštaj.
􀂃 Vrednosti iz najbliže godine obično se nalaze u
levoj koloni. Bilans i izveštaj o dobiti često se
pripremaju u obliku komparativnih izveštaja.
POJAM FINANSIJSKE
SITUACIJE


SITUACIJA – stanje nečega u određeno trenutku
FIANSIJAKA situacija je dobra ako ima
dovoljno sredstava za izvršenje postavljenog
zadatka, ako postoje skladni odnosi između
osnovnih i obrtnih sredstava u celini, ako nisu
poremećeni normalni odnosi između
konstitutivnih elemenata ako su rokovi
potraživanja kraći, sopstveni izvori jači od
pozajmljenih (tuđih),ako su rokovi vraćanja
pozajmljenih sredstava duži, ako je kamata
manja, u obrnutom slučaju je loša.
INICIJALNA FINANSIJSKA
SITUACIJA (KONSTITUCIONA)





Na samom početku poslovanja je inicijalna (kostitucionalna)
finansijska situacija
Potrebno je utvrditi normalnu veličinu i pravilnu strukturu
osnovnih sredstava (vrsta oruđa za rad, građ.objekata,
zemljišta idr.),i ukupnost obrtnih sredstava potrebnih za
obezbeđenje izvršenja zadatka (nabavka materijala) ...
adekvatni izvori sredstava obzbeđuju se iz dugoročnih izvora,
a iz srednjoročnih i kratkoročnih mogu se finansirati
sezonske potrebe.
Intervali između nabavke i prodaje predstavlja vreme period
od čije dužine zavisi veličina obr. Srdstava
Mora postojati optimalno harmonična usklađenost između
likvidnosti aktive i ročnosti pasive.
BILANS – KAO FORMALNI IZRAZ
FINANSIJSKE SITUACIJE





Bilans je formalni izraz finansijske situacije
Finansijska situacija ima kvalitativni i kvantitativni
aspekt
kvalitativni aspekt bilansnog izražavanja fiansijske
situacije, je rasčlanjavanje aktive i pasive, jasan uvid u
finansijsku situaciju
kvantitativan aspekt je procenjivanje pojedinih
bilansnih pozicija (realnost procene zaliha, otpis OS,
otpis nenaplaćenih potraživanja i ostalih obaveza),
uzimanje u obzir efekata inflacije
Vremenski interval između dva uzastopna bilansa je
godina dana (do stanja se dolazi kroz povećanja i
smanjenja na bilansnim pozicijama (kontima) u
vremenskom intervalu
KONCEPTI BILANSNE ŠEME
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
koliko je angažovano ukupno sredstava u poslovnim aktivnostima
odnosne firme
koji je iznos angažovan u obrtna sredstva
koji je iznos angažovan u osnovna sredstva
koliki je izgubljenih sredstava (gubitak)
koliko iznose kreditini izvori ObS
koliko iznose kreditni izvori OS
koliko iznose sopstveni izvori obs i os
da li je stepen likvidnosti postojećih delova aktive usklađen sa
stepenom dospelosti pojedinih delova pasive
da li postoji vrednosna – tehnička usklađenost između celine obrtnih
i celine osnovnih sredstava
da lipostoje proporconalni odnosi unutar celine obs i unutar celine os
ANALIZA BILANSNE SLIKE: statička i dinamička.
Metodologija prikazivanja finansijske situacije
Šema bilansa poslovnih sredstava ima momente:
a)
bilans se sastavlja na dan 31.12. tg, osnov za
unošenje podataka u šemu predstavlja zvanični
godišnji bilans stanja kao sastavni deo završnog
računa, koji se sastavlja iz zaključnog lista
b)
pozicije se iskazuju (unose) u hiljada dinara
c)
učešće pojedinih pozicija u ukupnom zbiru bilansa
izračunava se i u procentima
d)
prilikom unosa pozicija u bilans imati u vidu
momenat zajedničkog iskazivanja pozicija srodne
likvidnosti odnosno ročnosti
a)
f)
g)
h)
i)
j)
Pozicije mogu se pojaviti četiri slučaja:
- da nema ni potraživanja ni obaveza,
- da ima samo potraživanje,
- da ima samo obaveze
- da ima i potraživanja i obaveza (najčešći slučaj)
Iskazivanje kredita dobijenih u inostranstvu, od banaka, i
drugih organizacija
u aktivi se iskazuju dospeli potrošački krediti, dospela
potraživanja iz internih obračuna i dospela potraživanja iz
plasmana
treba izvršiti podvajanje dospelih kredita
na poziciji potencijalni gubitak treba iskazati delove
pozicija aktive koje predstavljaju skriveni gubitak
Potrebo je uporediti iznose neposlovne aktive i pasive
OCENA FINANSIJSKE
SITUACIJE
a) Podaci bilansa stanja
- finansijski položaj
- struktura izvora finansiranja sa gledišta
likvidnosti
- koeficijent obrta obrtnih sredstava
- gledište rentabilnosti
b) Podaci bilansa uspeha
- iskazuju sve negativne i pozitivne komponente finansijskog
rezultata,ostvarene u datom obračunskom periodu
- koeficijent obrta sredstava
- koeficijent cirkulacije ukupnih ibrtnih sredtava
stopa rentabiliteta
c) Ostali podaci i momenti relevantni pri oceni finansijske situacije
- stopa vrednosno-tehničke usklađenosti između celine obrtnih i celine
osnovnih sredstava
- stepen harmoničnosti odnosa između celine osnovnih i celine obrtnih
sredstava, kao i njihovih sastavnih elemenata
STATISTIČKO I DINAMIČKO ISPITIVANJE
kao predpostavka za ocenu finansijske
stabilnosti


Statičko – zasniva se samo na momentalnoj
fotografiji finansijske situacije na bilansnoj slici
Dinamičko – upoređivanje i utvrđivanje razlika
između više sukcesivnih bilansa (koriste se bazni i
lančani indeksi)
PRIKAZIVANJE, SAGLEDAVANJE I
OCENA FINANSIJSKE SITUACIJE ŠIRIH
EKONOMSKIH CELINA


kada sva preduzeća dostave bilanse poslovnih
sredstava, na jednostavan način dolazimo do
strukture finansijskih sredstava po grupacijama,
granama i oblastima
ako bi prikazali bilanse i doveli do izražaja
inflatorne efekte imali bi uticaj inflacije na
pojedine grane ili oblasti privrede
REPERKUCIJE INFLACIJE NA
BILANS
kao izraz finansijske stabilnosti


u bilansu stanja koriguju (revalorizuju) se samo
tzv. nematerijalne pozicije (realna imovina u
aktivi i sopstveni izvori u pasivi), dok se ostale
monetarne pozicije (gotovina potraživanja i
obaveze) iskazane na dan bilansiranja
predmet revalorizacije su i rashodi kao
komponente bilansa uspeha (na pr. amortizacija)
na dan realizacije, na dan nabavke, i bilansiranja
Metode revalorizacije




Poseban problem u vezi sa transformacijom u današnje
dinare leži u postojanju različitih indeksa (na primer,
postoje: indeks opšte kupovne moći, indeks troškova
života, indeks cena sirovina i dr.).
Ilustracija revalorizacije (na uprošćenom primeru str,104)
sastavljanje korigovanog bilansa, odnosno revalorizacije
odgovarajućih bilansnih pozicija, nije tako složena
Na osnovu nabavnih cena dotičnih realiteta na nad
sastavljanja bilansa
Monetarni gubici i dobici u prvom redu zavise od baze
naplate potraživanja, brzog pretvaranja naplaćene i druge
gotovine u realitete i odgovarajućeg prilagođavanja
sopstvenih prodajnih cena stepen obezvređivanja dinarakumulativni finansijski rezultat.
Planiranje finansijske situacije i
njenih elemenata


a)
b)
Na osnovu pretpostavki o visini ulaganja, načinu i uslovima
finansiranja, ekonomskim efektima, sastavljaju se bilans
kao formalni izraz projektovane finansijske situacije
Prilikom sastavljanja potrebno je imati u vidu:
stvarnu finansijsku situaciju u momentu planiranja
kretanja koja se planiraju u određenom vremenskom
periodu, kad se stanju pojedinih pozicija dodaju sva
povećanja, oduzmu sva smanjenja planirana za taj period
dobiće se njihovo planirano stanje (projektovano)


PLANIRANJE NETO OBRTNIH SREDSTAVA
Neto obrtna sredstva predstavljaju računsku
razliku između tekuće aktive (obrtna sredstva
prvog stepena raspoloživosti) i tekuće pasive
(dospeli i kratkoročni krediti)
celishodno je vršiti planiranje odgovarajućih
kretanja – tokova, koji direktno utiču na visinu i
strukturu neto obrtnog fonda, odnosno neto
obrtnih sredstava

1.
2.
3.
4.
5.

Komponenta priliva predstavlja sva kretanja koja utiču na
povećanju neto obrtnih sredstava
prilivi iz obrtnih sredstava drugog i trećeg stepena
raspoloživosti
svi prilivi iz celine 3, osnovna sredstva (amortizacija os,
njihova prodaja, eventualno vraćanje izdvojenih nov.
sredstava po bilo kom osnovu na žiro račun
naknada gubitka putem bezpovratne dotacije
povećanje odgovarajućih oblika aktive po osnovu
ostvarenog pozitivnog finansijskog rezultata
Povećanjem odnosnih oblika aktive putem novih
dugoročnih, pa čak i srednjeročnih kredita za obrtna
sredstva
Komponenta odliva predstavlja sva kretanja koja utiču na
smanjenje neto obrtnih sredstava, a to su:
Komponenta odliva neto obrtnih sredstava
predstavljaju sva ona kretanja koja na bilo koji
način dovode do smanjenja neto obrtnih sredstava
a)
b)
c)
d)
e)
seljenje obrtnih sredstava iz prvog u drugi i treći stepen (dubiozna
potraživanja, ulaganja u odgovarajuće plasmane)
osnovna sredstva (nabavka osnovnih sredstava iz prvog stepena)
definitivno ispadanje obrtnih sredstava prvog stepena (gubitak)
isplata dela pozitivnog rezultata članovima radnog kolektiva
isplata dugoročnih kredita iz obrtnih sredstava iz prvog stepena
PLANIRANJE LIKVIDNOSTI



je planiranje novčanih tokova
pri planiranju likvidnosti polazi se od osnova
u prilivu i odlivu neto obrtnih sredstava koji
se odnose na efektivna povećanja odnosno
efektivna smanjenja gotovine
Da liće količina novčanih sredstava biti
dovoljna za isplatu dospelih kratkoročnih
obaveza
ZNAČAJ TAČNOG I POTPUNOG
SAGLEDAVANJA FINANSIJSKE
SITUACIJE
1.
2.
-
-
-
-
Održavanje finansijske ravnoteže je pretpostavka koja obezbeđuje životnu
sposobnost preduzeća na dugi rok
Dva zahteva u osnovi finansijske ravnoteže:
zahtev za što je moguće većom tj. maksimalnom rentabilnosti (primaran
zahtev)
Zahtev za optimalnom likvidnošću (dolazi sa tržišta)
Finansijska ravnoteža predstavlja centralni zadatak funkcije upravlja finansijama
Finansijska ravnoteža ima dva područja, a to su:
strukturalna – organizacionog karaktera (pribavljanje i ulaganje dugoročno
vezanog kapitala /tuđeg ili svog)
dinamičko – dispozicijsko područje (pribavljanje i ulaganje kratkoročnog
kapitala)
DETERMINANTE
FINANSIJSKE SITUACIJE
Utvrđivanje i ocena finansijske situacije je uslovljeno nizom
eksternih i internih faktora. Faktori koji utiču na finansijsku
situaciju:
1. Bonitet inicijalne finansijske konstitucije
Konstituciona finansijska situacija je ona koju preduzeće ima na
početku svog poslovanja. Ako je inicijalna loša konstituciona će
opteretiti sve ostale
2. poslovna aktivnost – adekvatno obavljeni poslovi u vezi nabavke i
prodaje, uzimanja kredita, prilagođavanja prodajnih cena,
obezvređivanja novčane jedinice na odgovarajući način menjaju u
kreiranju finansijske situacije
DETERMINANTE FINANSIJSKE
SITUACIJE - nastavak
3. Brzina obrta sredstava – predstavlja dinamički proces
kružnog kretanja tj. transformacije različitih oblika
poslovnih sredstava u procesu reprodukcije
Ubrzanjem obrta sredstava, postiže povoljniji ekonomski
efekat, a ogleda se u sledećem: apsolutnom ili relativnom
smanjenju troškova angažovanih sredstava, povećanju
dobitka i akomulacije, stvaranju uslova za uspostavljanje
povoljnije strukture izvora sredstava, povoljniji uslovi za
obezbeđenje trajnije likvidnosti
4. Konjuktura – Svi vidovi potrošnje moraju se držati pod
kontrolom, odnosno u određenim granicama
DETERMINANTE FINANSIJSKE
SITUACIJE - nastavak
5.Privredni sistem i mere ekonomske politike
Realizuje se putem ekonomske politike i njenih
mera čije dejstvo na FS može da ima
usmeravajući ili ograničavajući karakter (carinski i
devizni režim, kreditno-monetarna politika, politika
usmeravanja cena, investicija).
6. Inflatorna kretanja – pozicije bilansa - potrebno je
proučavati njihovu nabavnu vrednost, izraziti u
novčanim jedinicama današnje kupovne moći,
odnosno izjednačavanjem kupovne moći svih
novčanih jedinica, ostvaruje se paritet
EVOLUCIJA SHVATANJA FINANSIJSKOG
POLOŽAJA - sadrži
1.Tradicionalno shvatanje finansijskog položaja
1.1. Vertikalna pravila finansiranja-uslov sigurnosti
1.2. Horizontalna pravila finansitanja-uslov likvidnsti
1.3. Ostala pravila finansiranja
2. Savremeno shvatanje finansijske situacije
2.1. Stopa prinosa na ukupna poslovna sredstva
2.2. Stopa prinosa na sopstvena poslovna sredstva
EVOLUCIJA SHVATANJA
FINANSIJSKOG POLOŽAJA OBRAZLOŽENJE



Rentabilnost, odnosno zarađivačka sposobnos dužnika predstavlja
najveću sigurnost za kreditora. Potreba prilagođavanja načina
finansiranja individualnim prilikama preduzeća u skladu sa
principima sigurnosti, likvidnosti i rentabilnosti.
Finansijski položaj preduzeća je princip zaštite poverilaca od rizika
gubitka sredstava
Pravila finsiranja mogu se svrstati u dve grupe:
- odnos između sopstvenog i pozajmljenog kapitala (Ver.pr)
(dugovi ne treba da budu veći od sopstvenog kapitala)
- odnosi koji postoje između pojedinih segmenata, odnosno delova
imovine i kapitala, s ciljem obezbeđenja likvidnosti. Da li je vreme
vezivanja sredstava, usklađeno sa ročnošću kapitala u datoj
strukturi (Horizontalna pravila)



INFORMACIONA PODLOGA ZA
ANALIZU FINANSIJSKE
SITUACIJE
Finansijski izveštaj sadrži: bilans stanja,bilans uspeha i
bilans novčanih tokova
BS – predstavlja finansijski izveštaj za utvrđivanje
imovinske situacije i finansijskog položaja preduzeća
BU – (račun dobitka ili gubitka) je finansijski izveštaj
koji služi analizi procesa stvaranja bogatstva od strane
preduzeća i sučeljavanju realizovane proizvodnje i
odnosne potrošnje,dopunjeno rezultatima vanrednih
operacija iz kojih proizilazi finansijski rezultat.
ZNAČAJ I ANALITIČKA VREDNOST
RACIO BROJEVA
Racio brojevi predstavljaju odnose između dve
uzročno vezane ekonomske velišine, izražene bilo u
obliku kolišnika, bilo u obliku procenta, relevantne
za ocenu finansijskog položaja u pogledu sigurnosti,
likvidnosti, rentabilnosti i upravljanja obrtnim
sredstvima
1. Racio brojevi sigurnosti:vertikalna pravila
finansiranja,
čime je omogućeno sagledavanje stepena
finansijske sigurnosti, nezavisnosti i dugoročne
stabilnosti;

ZNAČAJ I ANALITIČKA
VREDNOST RACIO BROJEVA
2. Racio brojevi likvidnosti (horizontalna pravila –
pokazatelj stanja opštih uslova za održavanje
likvidnosti);
3. Racio brojevi rentabilnosti – stopa prinosa na
ukupna
sredstva i stope prinosa na sopstvena sredstva.
POJAM I CILJEVI IZVEŠTAVANJA





Model divizionalnog organizacionog strukturiranja preduzeća
poznaje investicione (imovinske) i profitne (dobitne) centre
Dobitni ili profitni centri predstavljaju relativne samostalne
organizacione segmente preduzeća na čije su menadžere
preneta ovlašćenja i odgovornosti ne samo za proizvodnju
određenih proizvoda po minimalnim troškovima, ili prodaju
određene količine proizvoda već pre svega odgovornost za
ostvarivanje iznosa nekog dobitka.
Uslovi:
Moraju imati dovoljnu kritičnu masu direktnih prihoda i rashoda,
da bi kontrola putem ostvarenog rezultata imala smisla
Menadžeri treba da imaju dovoljno slobode da odlučuju o
elementima koji uslovljavaju prihode, rashode i rezultat.




POJAM I CILJEVI
IZVEŠTAVANJA
nastavak
Mora postojati slobodan izbor izvora snabdijevanja i
sopstveno tržište
Odnosi moraju biti jasno definisani
Spremnost uslova preduzeća da kontrolu
decentralizovanih jedinica vrši na osnovu ostvarenog
dobitka ili gubitka
Računovodstveno izvještavanje po profitnim centrima u
funkciji obračuna rezultata, informacione, metodološke
podrške plansko-kontrolnimm aktivnostima i
pojedinačnom poslovnom odlučivanju, kao i funkciji
izgradnje efikasnog motivacionog sistema.
KONCEPT REZULTATA
DOBITNIH SREDSTAVA



Glavno izveštajno sredstvo - bilans uspeha
Računovodstvo treba da emituje izveštaje koji
sadrže informacije o ostvarenim rezultatima, i uticaj
menadžera na te rezultate
Potreba za slojevitim pokrićem troškova, u prvom
redu varijabilnih i fiksnih, pri čemu se mora voditi
računa i o njihovoj kontralabilnosti, upućuje na
kontribucioni pristup u izgradnji internih bilansa
uspeha.
- kontrabucioni (marginalni) rezultat

Hvala na pažnji!