Transcript OPIOIDY/OPIATY

OPIOIDY/OPIATY
Dr n. med. Karina Chmielewska
ICD-10
DSM-IV
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Alkohol
Opiaty
Kanabinole
Leki uspokajające...
Kokaina
Inne s. stymulujące
Halucynogeny
Tytoń
Lotne rozpuszczalniki
Kilka sub. lub inne
Alkohol
Amfetaminy
Kofeina
Kanabis
Kokaina
Halucynogeny
Inhalanty
Nikotyna
Opioidy
Fencyklidyna.
Substancje
uspokajające,
nasenne,anksjolity
ki.
• Inne (np.sterydy).
• Używanie wielu.
Działanie depresyjne na oun
• opioidy
• alkohol
• leki uspokajające i nasenne
czyli przy przedawkowaniu kliniczne objawy
dają obraz śpiączki.
Najczęściej stosowane w Polsce
opiaty/opioidy
• Heroina – proszek
(biały)
• Brown sugar –
brązowe, matowe
bryłki
• Opium –
ciemnobrązowe bryłki
niekiedy proszek
• palony, i.v., i.m., s.c.,
rzadko doustnie,
donosowo
• Palony, i.v…….
• Palone, doustnie
c.d. przetwory domowe
• „kompot” – płyn o
kolorze kompotu
wigilijnego
• „makowara” „zupa”
„poppy tea” – ciemny
płyn
• „zielone” „mleczko
makowe”- biały płyn
• i.v……… i.m., s.c.
• Doustnie
• i.v. ………i.m., s.c.
Morfina, kodeina i opioidy
syntetyczne
• Morfina – tabletki,
syrop, plastry,
ampułki
• Kodeina – tabletki,
syrop
• Np. pentazocyna
(Fortral), fentanyl,
petydyna (Dolargan)
metadon, tramadol,
buprenorfina
• i.m., s.c., i.v.,
przezskórnie,
doustnie, dokanałowo
• Doustnie…..
• Jak morfina,
Układ opioidowy (Simon 1992)
• Receptor mu – beta-endorfina
•
delta – enkefalina
•
kappa- dynorfina
• Pobudzenie r. opioidowych powoduje
zmiany behawioralne oraz wpływa na
układ:
• endokrynny
• odpornościowy
• wegetatywny
Zmiany behawioralne:
•
•
•
•
•
•
Analgezja nadrdzeniowa i rdzeniowa
Zmiany nastroju –uspokojenie
Zmniejszenie aktywności ruchowej
Zmniejszenie łaknienia
Działanie p/drgawkowe i p/psychotyczne
Rozwój tolerancji, objawy abstynencyjne
Wpływ na układ endokrynny
• Zwiększenie stężenia: prolaktyny i
hormonu wzrostu
• Zmniejszenie stężenia: lipotropiny,
testosteronu i hormonu antydiuretycznego
Wpływ na układ immunologiczny
• Uogólniona limfadenopatia
• Osłabienie układu odpornościowego
Działanie wegetatywne:
•
•
•
•
•
•
Zwężenie źrenic
Hamowanie ośrodka oddechowego
Obniżenie RR krwi
Zwolnienie rytmu serca
Zwolnienie perystaltyki jelit
Hipotermia
neuroadaptacja
• Wyrazem neuroadaptacji mózgu jest
występowanie: wzrostu tolerancji i zespółu
abstynencyjnego
• Są to przeciwstawne sobie zjawiska ale
bezwzględnie związane ze sobą.
• Występowanie neuroadaptacji mózgu nie
zawsze świadczy o uzależnieniu:
kryterium uzależnienia co najmniej 3
objawy kliniczne.
Neuroadaptacja
spowodowana przewlekłym przyjmowaniem
opioidów (uzależnienie) powoduje:
1. Zmianę syntezy i uwalniania
endogennych peptydów opioidowych
oraz
2. Wtórną zmianę sensytywności i gęstości
receptorów opioidowych
Działanie opioidów
• Euforia, błogostan
• Zmniejszenie uczucia
bólu, głodu, potrzeb
seksualnych
• Subiektywne uczucie
ciepła
• Spowolnienie
psychoruchowe i senność
• Zwężenie źrenic
• Osłabienie: reakcji
źrenic na światło,
reaktywności ośrodka
kaszlu (!), wydzielania
soków żołądkowych,
perystaltyki jelit (!)
• Obniżenie RR,
bradykardia,
bradypnoe
Ostre zatrucie opiatami
•
•
•
•
•
•
Śpiączka
Szpilkowate źrenice
Spłycenie i zwolnienie częstości oddechów
Spadek RR
Bladość powłok
Obniżenie temperatury ciała
Częsta przyczyna śmierci: aspiracja treści
pokarmowej
Stosowanie opioidów
• Zazwyczaj powoduje progresję w kierunku
uzależnienia
• Ulega zmianie droga przyjmowania: od palenia
do przyjmowania dożylnego w celu wzmocnienia
działania
• Regularne stosowanie powoduje rozwój
tolerancji i tolerancji krzyżowej
• Maleje działanie euforyzujące opioidów. Nowy
cel przyjmowania: uniknięcie objawów
abstynencyjnych
Uzależnienie od opioidów - skutki
• Przedawkowania
• Deficyty w okresie kształtowania osobowości
• Obniżona odporność ukł. immunologicznego –
choroby wszczepienne: HCV, HIV, HBV,
bakteryjne
• Prostytucja
• Kryminogenność (produkcja, handel, kradzieże)
• Noworodki – HIV, z. abstynencyjne, sieroctwo
• Choroba społecznie zakaźna
Opioidowy zespół
abstynencyjny
•
•
•
•
•
•
•
•
Rozszerzenie źrenic
Wzrost:RR,tętna,temp.
Piloerekcja
Wysięk z nosa,
Łzawienie, poty
Kichanie
Biegunka,wymioty
Zab. snu
Objawy obiektywne
• Pragnienie narkotyku
• Dreszcze
• Bóle stawowomięśniowe
• Nudności
• Bóle, skurcze brzucha
• Drażliwość
• Osłabienie
Objawy subiektywne
Przebieg zespołu abstynencyjnego
•
•
•
•
•
•
•
•
W zależności od dawki
Rodzaju narkotyku
Warunków detoksykacji
Dobrowolności
Leczenia objawów abstynencyjnych
Indywidualnych cech
Doświadczenia w chorobie
Ogólnego stanu zdrowia
Opioidy
Stymulanty
•
•
•
•
•
Krótki czas działania
Krótkie „ciągi”
Psychozotwórcze
Pobudzające
Z. Abstynencyjny –
dominują objawy
psychiczne
• Ostre zatrucie –
psychoza
•
•
•
•
•
Znacznie dłuższy
Długie „ciągi”
Antypsychotyczne
Uspokajające
Z. Abstynencyjny –
dominują objawy
fizykalne
• Ostre zatrucie –
śpiączka
• Upicie zwykłe – próg nietrzeźwości 0,5
promila.
• Lekkie zatrucie – 0,5-1,0
- pobudzenie psychoruchowe, zmniejszona zdolność
kontrolowania postępowania, poczucie beztroski, łatwy
kontakt z ludźmi
Wyraźne objawy zatrucia – 2,0 -2,5
- oczopląs, upośledzenie widzenia, wolna reakcja źrenic na
światło, ubóstwo treści wypowiedzi, znaczne
upośledzenie koordynacji ruchowej, reakcje
niewspółmierne do bodźców, działania popędowe (seks).
Upicie głębokie alk.
• Stężenie 3,5 – 4,0 promila
- Objawy: bełkot, powolność ruchów, niezborność, „chód
na szerokiej podstawie”, preferencja postawy siedzącej
niż leżącej
- Obniżenie RR, temperatury
- Zanik odruchów neurologicznych (m.in. udławienie
treścią pokarmową
- Narastanie zaburzeń świadomości
- Stężenie powyżej 4,0 promila
- Głębokie zahamowanie oun (do śmierci włącznie)
Upicie (zatrucie) patologiczne
- przebiega pod postacią zawężenia świadomości
(zamroczenie) lub z dominacją objawów
wytwórczych
-stan utrzymuje się do kilkunastu godzin
-człowiek sprawia wrażenie trzeźwego
-zachowania agresywne, wściekłości
-zakończone tzw. snem terminalnym
-pokryte okresem niepamięci
-często czyny karalne
-bardzo rzadko występuje
Powikłania psychiatryczne
•
•
-
Ostre: majaczenie alkoholowe
Przewlekłe:
przewlekła halucynoza,
paranoja alkoholowa,
zespół amnestyczny Korsakowa
(Wernickiego-Korsakowa); co najmniej po
20 latach picia
- otępienie alkoholowe
Majaczenie alkoholowe
• Wyraz zespołu
abstynencyjnego
• Przyczynowy związek z
przerwaniem picia lub
zredukowaniem dawki
• Objawy abstynencyjne +
obj. Majaczenia
• Zaburzenia świadomości
• Omamy: wzrokowe,
słuchowe, dotykowe
• lęk
•
•
•
•
•
Drżenia mięśniowe
Urojenia – dziania się, prześladowcze
Podniecenie psychoruchowe
Zaburzenia snu
Nadaktywność układu autonomicznego
tzn. tachykardia, rozszerzenie źrenic,
nadciśnienie, wzmożona potliwość
Zespół amnestyczny
• Zaburzenia pamięci świeżej, zaburzenia
poczucia czasu (zaburzona chronologia
sytuacji)
• Zachowane natychmiastowe odtwarzanie
• Brak: zaburzeń świadomości i globalnych
procesów poznawczych
• Konfabulacje +/-
Neurobehawioralne skutki picia
alkoholu
• Alkohol i agresja – interakcje czynników
neurobiologicznych, genetycznych, społecznych,
kulturowych – niejasne przyczyny dlaczego u niektórych
alkohol jest agresjogenny ??
• Przewlekłe używanie alkoholu wraz z
niedożywieniem zaburza funkcje
neuropsychologiczne: koncentracja uwagi,
pamięć logiczna, operowanie pojęciami, myślenie
abstrakcyjne, rozwiązywanie problemów.
Płeć a alkohol
• M. są bardziej skłonni do picia alk. w tym
intensywnego niż K
• Te same dawki alk. dają wyższe stężenie
we krwi K. niż M.
• Uszkodzenie mózgu i wątroby szybsze u
K. niż u M.
• Szybszy rozwój uzależnienia u K. niż u M.