Transcript Sytuacja społeczna dziecka nieakceptowanego w

ZAGADNIENIA:
I Klasa szkolna jako środowisko
społeczne i wychowawcze.
II Struktura społeczna w klasie szkolnej
III Dzieci nieakceptowane
IV Przyczyny izolacji i odrzucenia
V Sytuacja dziecka nieakceptowanego
VI Zasięg zjawiska nie akceptacji.
VII Techniki socjometryczne
VIII Wnioski do pracy wychowawczej
Każdy człowiek, jako istota społeczna, przez całe
życie bytuje w grupie społecznej.
Początkowo jest to rodzina, później grupy
rówieśnicze.
„ Klasa jest zespołem składającym się z
uczniów wzajemnie na siebie
oddziaływujących , którzy różnią się
zajmowanymi w nim pozycjami i rolami
oraz mają wspólny system wartości i norm
regulujących ich zachowanie w istotnych
dla klasy sprawach.”
M. Łobocki, wychowanie w klasie szkolnej.
Z zagadnień dydaktyki grupowej, Warszawa 1974, WSiP s. 15
Zespół klasowy jest też,
a może nawet przede
wszystkim, środowiskiem
wychowawczym - w niej
dokonuje się proces
przekazywania wzorów
zachowań, norm moralnych,
kształtowanie postaw.
W każdej klasie szkolnej tworzy się struktura
społeczna. Jest to wzajemny układ stosunków
pomiędzy poszczególnymi uczniami.
Ze względu na powiązania poszczególnych osób
z resztą grupy, można mówić o kilku
kategoriach jej członków:
 dzieci akceptowane,
 dzieci przeciętnie akceptowane,
 dzieci o statusie niezrównoważonym,
 dzieci izolowane,
 dzieci odrzucone.
Dzieci izolowane i dzieci odrzucone można objąć
wspólną nazwą – DZIECI NIEAKCEPTOWANE.
Dzieci izolowane - pozostają na uboczu życia
klasowego. Nie mają przyjaciół wśród rówieśników.
Często określane są jako bierne społecznie. Inni
uczniowie odnoszą się do nich obojętnie, często nie
interesują się nimi i nie dostrzegają ich. Dzieci te
nie należą w klasie do żadnej mniejszej grupki i
często nie biorą aktywnego udziału w jej życiu.
Dzieci odrzucane- nie znajdują w klasie warunków
do zaspokojenia potrzeby bezpieczeństwa i
akceptacji. Klasa ich nie lubi i nie uznaje. Ma do
nich negatywny stosunek. Uczniowie odrzucani są
w konflikcie z grupą, zachowanie ich często odbiega
od ogólnie przyjętych norm. Czasem usiłują zwrócić
na siebie uwagę i zdobyć uznanie dokuczając
innym, stosując rozmaite formy agresywnego
zachowania się, nie przestrzegając reguł i porządku
uznawanego przez inne dzieci.
Uczniami izolowanymi są dzieci nieśmiałe,
niedostępne lub nielubiane za swoje
zachowanie. Dzieci nieśmiałe są "inne"
pod jakimś względem w grupie klasowej
np.: z widoczną wadą wzroku, otyłe,
ubogie, źle ubrane, ogólnie zaniedbane.
Same wycofują się z działań grupy,
odczuwając przed nią lęk.
Innymi przyczynami
izolacji i odrzucenia
jest zachowanie dziecka agresywność, niesolidarność,
nielojalność, egocentryzm.
Przyczyną nieakceptacji
bywa również odstawanie od
grupy „in plus jak i in
minus”, np. wyniki w nauce,
stan materialny i moralny
rodziny, zdrowie i sprawność
fizyczna.
Brak akceptacji – dezaprobata w stosunku
do dziecka ze strony grupy lub całkowite
odtrącenie – często pociągają za sobą objawy
niedostosowania społecznego.
Problem ten można rozpatrywać z kilku
punktów widzenia.
Społecznym wyrazem
nieakceptacji dziecka w
grupie są trudności w
procesie jego
socjalizacji, które mogą
doprowadzić w
późniejszym czasie do
nieprawidłowego
funkcjonowania w
społeczeństwie ludzi
dorosłych.
Psychologiczne
konsekwencje
nieakceptacji polegają
na nieprawidłowym
rozwoju osobowości,
który przejawiać się
może w postaci
poczucia niższości,
utrudniającego
znalezienie
właściwego miejsca w
grupie.
Pedagogiczny aspekt
tego zagadnienia
polega na tym, że
dziecko
nieakceptowane nie
wykorzystuje swych
potencjalnych
możliwości i osiąga
mniej niż mogłoby
osiągać przy pełnej
akceptacji grupy.
Problem izolacji i odrzucenia
pojawia się w szkole nader
często. Szacuje się, że około
30% dzieci szkolnych doznało
nieakceptacji, izolacji i
odrzucenia.
Problem nieakceptacji
dziecka w klasie jest więc
problemem ważnym i nie
należy go lekceważyć.
Nauczyciel pragnąc
kierować rozwojem
społecznym swych
wychowanków w sposób
prawidłowy, musi śledzić
proces kształtowania się
pozycji społecznych
poszczególnych uczniów
i w wypadkach
zagrożenia ingerować we
właściwy sposób.
Duże zastosowanie w badaniach nad strukturą
nieformalną klasy szkolnej mają techniki
socjometryczne.
Technika Moreno polega na zadaniu wszystkim
członkom grupy jednakowych pytań. Osoby badane
w odpowiedziach mają wskazać partnerów,
z
którymi chciałyby wejść w kontakt w sytuacji
sprecyzowanej w pytaniu.
Plebiscyt Życzliwości i Niechęci
dostarcza wychowawcy informacji na temat
postaw interpersonalnych członków grupy,
ich wzajemnych nastawień. Pozwala określić
stosunek jednostki do grupy i stosunek grupy
do jednostki. Może również służyć
pomiarowi atmosfery w klasie, tzw. klimatu
emocjonalnego.
Technika „Powiedz kto...”
pozwala stwierdzić jakimi cechami
charakteryzują się i jak zachowują się
według pozostałych członków grupy
uczniowie nieakceptowani. Technika ta
polega na uzupełnieniu zdań nazwiskami
bądź imionami uczniów, których cechy
charakteru bądź sposób zachowania
odpowiada treści zawartej w podanym
zdaniu.
Jeżeli zjawisko nieakceptacji dotyczy klasy
szkolnej, której jesteśmy wychowawcą,
musimy podjąć działania w celu zmiany
tej sytuacji.
Mogą być one następujące:
1.Wzmacniajmy poczucie pewności siebie i dodatniej
samooceny dzieci nieakceptowanych, np.;
okazujmy im przyjazny stosunek, koncentrujmy się
na ich mocnych stronach, wykorzystujmy pozytywne
cechy i umiejętności tych uczniów.
2. Prowadźmy rozmowy indywidualne i grupowe.
Nie można jedynie udzielać nagan, trzeba również
dostarczać odpowiednie wzory zachowań, dawać
przykłady uczynności i tolerancji.
3. Zapewnijmy uczniom mającym problemy z
nauką pomoc w nadrobieniu zaległości.
4. Utrzymujmy stałą współpracę z
domem rodzinnym ucznia .
5. Starajmy się włączyć uczniów
nieśmiałych do wspólnych czynności przez
zachęcanie, potwierdzanie ich wartości.
Sytuacja dziecka nieakceptowanego w klasie
szkolnej wpływa na niego niekorzystnie,
wywołuje poczucie niższości,
nieprzydatności i braku bezpieczeństwa.
Ważne jest, aby ułatwić dziecku zdobycie
pewności siebie, tak, aby zdecydowało się
wejść samo do grupy, zanim zostanie
odosobnione.
LITERATURA:
M. Łobocki, wychowanie w klasie szkolnej. Z zagadnień
dydaktyki grupowej, Warszawa 1974, WSiP .
D .Ekiert - Grabowska . : Dzieci nieakceptowane w klasie
szkolnej,Warszawa 1982, Wydawnictwa Szkolne i
Pedagogiczne
Z. Zaborowski, Stosunki społeczne w klasie szkolnej,
Warszawa 1964, PWN.