Transcript Podstawy socjologii

Dlaczego choć jesteśmy podobni, każdy z nas jest inny?


Różnice jako wytwór społeczny i kulturowy
Rola różnicy w życiu społecznym:
Różnice są źródłem sensu
Różnice umożliwiają ustanawianie poznawczego i
aksjologicznego ładu
c. Różnice są źródłem życia społecznego (identyfikacje,
rola granic, Inni i ich społeczne wytwarzanie)
d. Różnice są źródłem jednostkowych tożsamości
e. Różnicowanie warunkuje rozwój społeczny i jest jego
skutkiem
f. Różnice to jedno z najważniejszych narzędzi
sprawowania władzy
g. Różnice są podstawą nierówności społecznych
a.
b.

Różnice nie były problemem w społeczeństwie tradycyjnym, bo:
a.
b.
Traktowano je jako konieczne
Inny miał tu charakter wyobrażony

Różnice stają się problemem w społeczeństwach nowoczesnych i
ponowoczesnych, bo:
a.
b.
c.
Ludzie stają się mobilni ;
Modernizacja podważa konieczny charakter zróżnicowań;
Modernizacja eliminuje stare typy zróżnicowań i na ich miejsce wprowadza
nowe (podwójność życia społecznego);
W efekcie modernizacji pojawiają się Obcy;
Jednostki rywalizują tu o bycie kimś niepowtarzalnym, co problematyzuje ład
społeczny;
W wyniku procesów dekolonizacyjnych pojawia się społeczeństwo
wielokulturowe (dwa podstawowe modele: wielokulturowość integracyjna i
segregacyjna)
d.
e.
f.
Socjologowie interesują się każdym rodzajem różnic pomiędzy jednostkami, ale pod dwoma
warunkami:

1.
2.
różnice te są konsekwencją zróżnicowań społecznych;
różnice te są tym, co społecznie różnicuje.


Co to są zróżnicowania społeczne?
„Zróżnicowania społeczne to dostrzeżone przez ludzi i uczynione faktem społecznym odrębności
pomiędzy poszczególnymi grupami i kategoriami społecznymi „(T. Bottomore )

Społeczny charakter tych zróżnicowań polega na tym, że:
a.
b.
c.
d.
Odnoszą się one do odrębności grupowych, a nie indywidualnych
Zostały społecznie wytworzone (fakt społeczny oraz odtwarzanie w działaniu)
Określają one relacje pomiędzy poszczególnymi kategoriami i grupami
Wyznaczają one społeczną tożsamość jednostki

P. Sorokin: dwa podstawowe źródła zróżnicowań społecznych:
a.
b.
różnice bio-społeczne (wiek, płeć, rasa)
socjo-kulturowe (zawód, wykształcenie, dochody, wyznanie, przekonania polityczne,
miejsce zamieszkania, stan cywilny itd.)
Poznawanie
zróżnicowań
społecznych
jest
równoznaczne z analizą tego, jak jest zbudowane
społeczeństwo, jego struktury
 Społeczne zróżnicowania są podstawą wyjaśniania
różnorodnych zjawisk społecznych
 Zmiany
zróżnicowań społecznych pozwalają
uchwycić kierunek i sens społecznych przekształceń
 Społeczne zróżnicowania to podstawa wyjaśniania
zachowań jednostki oraz jej poglądów i postaw (1,2)






Jednostki są ich świadome (urefleksyjnienie zróżnicowań i
jego skutki: kontestowanie różnic oraz indywidualizacja)
Delokalizacja zróżnicowań społecznych (globalizacja
zróżnicowań; namnażanie różnic w lokalnych kontekstach;
zmiany relacji pomiędzy poszczególnymi kategoriami)
Rosnąca liczba cech różnicujących w sensie społecznym
Problematyczność zróżnicowań społecznych jako narzędzia
wyjaśniania życia społecznego
Jednostki mają dziś wybór- grupy uczestnictwa vs grupy
odniesienia (Herbert H. Hyman)
Pytania do treści wykładu:
1. Jaką rolę odgrywają różnice w życiu społecznym?
2. Na czym polega problematyczność różnic w społeczeństwie nowoczesnym i
ponowoczesnym?
3. Co to są zróżnicowania społeczne?
4. Jakie dwa typy różnic są podstawami społecznych dyferencjacji ?
(scharakteryzuje je pokrótce)
5. Dlaczego socjologowie zajmują się zróżnicowaniami społecznymi?
6. Na czym polega specyfika społecznych zróżnicowań dzisiaj?
7. Co to są grupy odniesienia i jakie ich rodzaje można wyróżnić?
Pytania do lektury obowiązkowej: Bauman Z., Socjologia, Poznań, 1996, str. 44-78
1.
2.
Jaką rolę w życiu społecznym pełni opozycja My-Oni?
Kim są Obcy i w jaki sposób społeczeństwo sobie z nimi radzi?