Transcript Kennis over de prostaat

Kennis over de prostaat
Onderzoek onder mannen van 50 jaar en ouder
Index
1. Samenvatting
Kennis over de prostaat
2. Doelstellingen en opzet onderzoek
Onderzoek onder mannen van
50 jaar en ouder
3. Plasproblemen bij mannen van 50 jaar en
ouder
4. Kennis omtrent prostaat en prostaatklachten
5. (Voorzorgs)maatregelen om de prostaat
gezond te houden
6. Houding ten aanzien van prostaatklachten en
behandeling
TNS NIPO
Auteur
Daniëlle van Wensveen
De Nederlandse Vereniging
voor urologie (NVU)
F8601 | © TNS
Samenvatting
Kennis over de prostaat
Samenvatting -I
Bijna vier op de tien mannen van 50 jaar en ouder geeft aan last te hebben (gehad) van
plasklachten.
Mannen die nog nooit plasklachten hebben gehad, denken vrijwel allemaal naar de
huisarts te gaan als ze plasklachten zouden krijgen. In werkelijkheid gaat niet iedereen
hiermee naar de huisarts. Van de mannen die plasklachten hebben (gehad) is namelijk
slechts ruim twee derde naar de huisarts geweest.
Mannen die niet naar de huisarts zijn geweest met hun plasklachten, geven als redenen
dat plasklachten horen bij het ouder worden en dat de klachten de dagelijkse
bezigheden niet hinderen.
Een meerderheid van de mannen van 50 jaar en ouder weet op een plaatje aan te
geven waar de prostaat zit.
Bijna twee derde van mannen van 50 jaar en ouder heeft niet gehoord van de PSAwaarde. De groep mannen die hier wel eens van gehoord heeft, denkt dat het
vaststellen van de PSA-waarde dient om (prostaat)kanker te voorkomen/aan te duiden
of problemen/conditie van de prostaat vast te stellen.
Volgens mannen van 50 jaar en ouder veroorzaakt prostaatvergroting/-problemen vooral
plasklachten.
Kennis over de prostaat > Samenvatting
4
Samenvatting -II
De meeste mannen weten dat de prostaat groter wordt als men ouder wordt.
(Voorzorgs)maatregelen die mannen vooral nemen om hun prostaat gezond te houden,
zijn zittend plassen en het letten op wat men eet. Mannen die last hebben of last
hebben gehad van plasklachten, geven vaker aan voorzorgsmaatregelen te nemen om
hun prostaat gezond te houden dan mannen die nog nooit plasklachten hebben gehad.
Vier op de tien mannen van 50 jaar en ouder denken wel eens aan het krijgen van
prostaatkanker. Dit geldt voor meer dan de helft van de mannen die zelf last hebben
(gehad) van plasklachten.
Vrijwel alle mannen vinden het belangrijk dat mannen van 50 jaar en ouder jaarlijks
gecontroleerd worden op prostaatkanker.
Kennis over de prostaat > Samenvatting
5
Doelstellingen en opzet onderzoek
Kennis over de prostaat
Doelstelling onderzoek
Op 15 september is de Europese dag van de prostaat. Dit is een initiatief van de
European Association of Urology (de Europese beroepsvereniging van urologen). De
dag van de prostaat is bedoeld om meer bekendheid te geven aan de prostaat en aan
mogelijke problemen van de prostaat. Veel mannen van 50 jaar en ouder hebben
gezondheidsklachten aan hun prostaat. Ter gelegenheid van de dag van de prostaat zal
er een publieksmanifestatie plaatsvinden in Amsterdam. Op de Dam zal een
megaprostaat te zien zijn, waar mensen in kunnen rondlopen. Tevens wordt er
informatie uitgedeeld en zijn urologen ter plaatse die vragen van het publiek kunnen
beantwoorden.
In opdracht van de Nederlandse Vereniging voor Urologie (NVU) heeft TNS NIPO een
onderzoek uitgevoerd naar de kennis van Nederlandse mannen over de prostaat en
prostaatproblemen. Middels dit onderzoek wordt in kaart gebracht wat de kennis,
houding en gedrag van mannen in de leeftijd van 50 jaar en ouder is ten aanzien van
prostaatklachten/-problemen. De resultaten van het onderzoek worden gebruikt ter
gelegenheid van de dag van de prostaat (15 september).
Er wordt in dit onderzoek onderscheid gemaakt tussen mannen met en zonder
plasklachten. We maken dit onderscheid omdat plasklachten kunnen wijzen op
prostaatproblemen.
Kennis over de prostaat > Doelstellingen en opzet onderzoek
7
Opzet onderzoek
Methode:
CAWI (Computer Assisted Web Interviewing)
Doelgroep:
Mannen van 50 jaar en ouder
Steekproefgrootte:
Netto: n=1.239
Steekproefbron:
TNS NIPObase
Lengte van de vragenlijst: 6 minuten
Veldwerkperiode:
11-18 augustus 2010
Kennis over de prostaat > Doelstellingen en opzet onderzoek
8
Plasproblemen bij mannen van 50 jaar
en ouder
Kennis over de prostaat
Vier op de tien mannen van 50 jaar en ouder geeft
aan last te hebben (gehad) van plasklachten
Van de ondervraagde mannen van 50 jaar en ouder heeft 19% van de mannen op dit
moment last van plasklachten en 20% last gehad van plasklachten. Ruim de helft van
de mannen geeft aan nog nooit last te hebben gehad van plasklachten.
Heeft u zelf wel eens last gehad van plasproblemen
of heeft u nu last van plasproblemen?
heeft nooit plasklachten gehad
58
heeft op dit moment
plasklachten
19
39%
heeft plasklachten gehad
20
weet niet
3
0
20
40
60
80
%
100
Kennis over de prostaat > Plasproblemen bij mannen van 50 jaar en ouder
10
Kennis omtrent prostaat en
prostaatklachten
Kennis over de prostaat
Een meerderheid van de mannen weet aan te
geven waar de prostaat zit
70% van de mannen van 50 jaar en ouder weet op een plaatje correct aan te geven
waar de prostaat zit. Toch geeft drie op de tien mannen een fout antwoord, daarbij
worden de blaas (12%) en plasbuis (9%) het vaakst gekozen.
U krijgt nu eerst een afbeelding te zien van het mannelijke
onderlichaam. Kunt u aan de hand van de aangegeven nummers
aangeven waar volgens u de prostaat zit?
1= anus
2= prostaat
3= blaas
4= plasbuis
5= darmen
8%
70%
12%
9%
1%
Kennis over de prostaat > Kennis omtrent prostaat en prostaatklachten
12
Bijna twee derde van mannen heeft niet gehoord
van de PSA-waarde
Een meerderheid van de mannen van 50 jaar en ouder geeft aan niet van de PSA-waarde te hebben
gehoord (62%), ruim een derde heeft hier wel eens van gehoord (38%). De mannen die op dit
moment last hebben van plasklachten of hebben gehad, geven vaker aan wel eens van de PSA
waarde gehoord te hebben.
Mannen die aangeven wel eens van de PSA-waarde te hebben gehoord is gevraagd waar volgens
hen het vaststellen van de PSA-waarde voor dient. Het vaststellen van de PSA-waarde dient volgens
deze groep mannen om (prostaat)kanker te voorkomen/aan te duiden (51%) of problemen/conditie
van de prostaat vast te stellen (33%). Mannen die wel eens last hebben (gehad) van plasklachten
weten iets vaker waar het vaststellen van de PSA-waarde voor dient.
Heeft u wel eens van de PSA-waarde gehoord?
totaal
38
Waar dient het vaststellen
62
Totaal
(n=480)
Wel eens last
(gehad) van
plasklachten
%
%
%
Voorkomen/aanduiding
van (prostaat) kanker
51
53
49
Problemen/conditie van
de prostaat
33
33
34
Weet niet
10
7
13
van de PSA-waarde
volgens u voor?
wel eens last
(gehad) van
plasklachten
50
nooit last gehad
van plasklachten
50
30
0
70
20
40
ja
60
nee
80
%
100
Nooit
plasklachten
gehad
Kennis over de prostaat > Kennis omtrent prostaat en prostaatklachten
13
Plasproblemen worden vooral genoemd als gevolg
van prostaatvergroting/problemen
Klachten die volgens mannen veroorzaakt kunnen worden door prostaatvergroting/problemen
hebben vooral te maken met plassen. Ruim een derde noemt in het algemeen plasklachten (36%),
maar ook moeilijk kunnen plassen (30%), vaak plassen en pijn bij het plassen worden veel genoemd.
Mannen die op dit moment last hebben van plasklachten of hebben gehad, geven vaker aan dat
prostaatvergroting/problemen (prostaat)kanker kunnen veroorzaken.
Welke klachten kunnen volgens u veroorzaakt worden
door prostaatvergroting/problemen?
Totaal
Wel eens last (gehad) van
plasklachten
Nooit plasklachten
gehad (incl. weet niet)
%
%
%
Plasproblemen/klachten met plassen
36
40
34
Moeilijk (moeite met) plassen
30
30
30
Vaak plassen, veel kleine plasjes
14
18
12
Pijn bij plassen/in buik
11
11
11
(Prostaat) kanker
8
11
6
Weet niet
9
4
12
Kennis over de prostaat > Kennis omtrent prostaat en prostaatklachten
14
Meeste mannen weten dat de prostaat groter wordt als men
ouder wordt
De meeste mannen weten dat de prostaat groter wordt naarmate men ouder wordt. De mannen die
op dit moment last hebben van plasklachten of hebben gehad, zijn hier beter van op de hoogte.
Andere omschrijvingen die genoemd worden zijn dat door het groter worden van de prostaat de
urinebuis kan afsluiten en dat naarmate men ouder wordt de kans op (prostaat) kanker groter wordt.
Ook denken sommige mannen dat de prostaat minder goed functioneert en/of verkalkt/dicht slipt
naar mate men ouder wordt.
Wat gebeurt er volgens u met uw prostaat als u ouder
wordt?
Totaal
Wel eens last (gehad)
van plasklachten gehad
Nooit plasklachten
gehad (incl. weet niet)
%
%
%
Prostaat wordt groter/zet uit/wordt dikker
65
74
60
Door groter worden van de prostaat kan de urinebuis
afsluiten
6
9
4
Prostaat functioneert minder
3
3
3
Prostaat verkalkt/slibt dicht/veroudert
3
3
3
Plasproblemen
3
4
2
Door groter worden van de prostaat vergroot de kans
op (prostaat)kanker
2
3
2
Prostaat krimpt/verkleint/verschrompelt
2
3
2
Weet niet
25
16
31
Kennis over de prostaat > Kennis omtrent prostaat en prostaatklachten
15
(Voorzorgs)maatregelen om de prostaat
gezond te houden
Kennis over de prostaat
Ruim een derde van de mannen van 50 jaar en ouder
plast zittend om de prostaat gezond te houden
Voorzorgsmaatregelen die mannen vooral nemen om hun prostaat gezond te houden, zijn zittend
plassen (35%) en het letten op wat men eet (25%).
Mannen die last hebben of last hebben gehad van plasklachten geven vaker aan
voorzorgsmaatregelen te nemen om hun prostaat gezond te houden dan mannen die nog nooit
plasklachten hebben gehad. Mannen die plasklachten hebben (gehad), gebruiken - zoals te
verwachten - vaker geneesmiddelen voorgeschreven door de arts en/of hebben zich laten opereren.
• Enkele mannen noemen zelf nog andere maatregelen die ze nemen. Hieronder vallen
bijvoorbeeld: regelmatige controle, veel drinken en goed uitplassen.
Hieronder staat een aantal (voorzorgs)maatregelen die u
kunt nemen om uw prostaat gezond te houden. Kunt u
aangeven welke maatregelen u wel of niet heeft
Totaal
genomen om uw prostaat gezond te houden?
Op dit moment
plasklachten
Wel eens
plasklachten
gehad
Nooit plasklachten
gehad (incl. weet
niet)
%
%
%
%
Ik ga zittend plassen
35
44
40
31
Ik let op wat ik eet (bijvoorbeeld tomaten)
25
24
29
24
Gebruik geneesmiddel voorgeschreven door de arts
12
31
22
3
Gebruik geneesmiddel gekocht bij de apotheek
5
7
10
3
Heb me laten opereren
5
6
15
2
Anders
4
6
3
4
Kennis over de prostaat > (Voorzorgs)maatregelen om de prostaat gezond te houden
17
Houding ten aanzien van
prostaatklachten en behandeling
Kennis over de prostaat
Vier op de tien mannen denken (wel eens) aan het
krijgen van prostaatkanker
41% mannen denken (wel eens) aan het krijgen van prostaatkanker, waarvan 3% hier vaak aan
denkt. Mannen die last hebben of hebben gehad van plasklachten geven opvallend vaker aan wel
eens te denken aan prostaatkanker dan mannen die geen last van plasklachten hebben (gehad).
Vrijwel alle mannen vinden het dan ook belangrijk dat mannen van 50 jaar en ouder jaarlijks
gecontroleerd worden op prostaatkanker (87%). Mannen die last hebben (gehad) van plasklachten
vinden een jaarlijkse controle op prostaatkanker vaker zeer belangrijk.
Kunt u aangeven welke stelling het
Totaal
meest op u van toepassing is?
Op dit moment
plasklachten
Wel eens
plasklachten
gehad
Nooit plasklachten
gehad (incl. weet
niet)
%
%
%
%
Ik denk vaak aan het krijgen van
prostaatkanker
3
7
6
1
Ik denk wel eens aan het krijgen van
prostaatkanker
38
56
48
29
Ik denk eigenlijk nooit aan het
krijgen van prostaatkanker
59
36
46
70
Kennis over de prostaat > Houding ten aanzien van prostaatklachten en behandeling
19
Mannen van 50 jaar en ouder denken gemiddeld dat bijna
de helft van de mannen in dezelfde leeftijd last heeft van
plasklachten
Mannen van 50 jaar en ouder denken gemiddeld dat 46% van de mannen in dezelfde leeftijd last
heeft van plasklachten. Mannen die zelf plasklachten hebben of hebben gehad (gemiddeld 53%),
schatten dit percentage aanzienlijk hoger in dan mannen die nooit last hebben gehad van
plasklachten (gemiddeld 42%).
Hoeveel procent van de mannen van 50 jaar
en ouder heeft volgens u plasklachten?
totaal
46%
heeft op dit
moment
plasklachten
55%
heeft plasklachten
gehad
heeft nooit
plasklachten gehad
51%
42%
Kennis over de prostaat > Houding ten aanzien van prostaatklachten en behandeling
20
Van de mannen die plasklachten hebben (gehad) is
ruim twee derde naar de huisarts geweest
69% van de mannen die op dit moment plasklachten hebben of hebben gehad, geeft aan hiervoor
naar de huisarts te zijn geweest.
De overige 31% die niet naar de huisarts is geweest, geeft als reden dat plasklachten horen bij het
ouder worden (55%) en dat de klachten niet de dagelijkse bezigheden hinderen (51%). Ook geeft
een kleine groep aan geen zin te hebben in een lichamelijk onderzoek en dat de huisarts er toch
niets aan kan doen.
Bent u naar de huisarts geweest toen u
last kreeg van plasproblemen? (n=485)
31%
69%
ja
nee
Mannen met plasklachten die niet naar
Waarom bent u niet naar de huisarts geweest? de huisarts zijn geweest (n=148)
Hoort bij het ouder worden
55%
De klachten hinderen het verrichten van de
dagelijkse bezigheden niet
51%
Geen zin in een lichamelijk onderzoek
9%
De huisarts kan er toch niets aan doen
8%
Bang voor en operatie
6%
Ben onder behandeling bij een specialist
6%
Bang voor het ontdekken van kanker
4%
Gebruik zelfmedicatie (homeopathisch)
4%
Ik schaam me er voor
4%
Anders
6%
Weet niet
1%
Kennis over de prostaat > Houding ten aanzien van prostaatklachten en behandeling
21
Vrijwel alle mannen zonder plasklachten verwachten naar de
huisarts te gaan wanneer zij hier wel last van gaan krijgen
Mannen die nog nooit last hebben gehad van plasklachten geven aan hiermee wel naar de huisarts
te zullen gaan op het moment dat zij plasklachten krijgen. Maar in werkelijkheid gaat niet iedereen
met plasklachten naar de huisarts, zoals te zien was op de vorige slide.
Er is een kleine groep mannen die heeft aangeven waarschijnlijk/zeker niet met plasklachten naar de
huisarts te gaan. Deze groep geeft aan niet naar de huisarts te gaan, omdat zij geen zin hebben in
een lichamelijk onderzoek, dat het hoort bij het ouder worden of dat ze bang zijn voor een operatie.
Stel dat u zelf last zou krijgen van plasproblemen,
zou u hiermee naar een huisarts gaan? (n=754)
1%
7% 1%
30%
61%
zeker wel
waarschijnlijk wel
misschien
waarschijnlijk niet
zeker niet
Kennis over de prostaat > Houding ten aanzien van prostaatklachten en behandeling
22