Transcript Ünite 10
Nokta Grupları
Moleküller simetrilerine göre sınıflandırılabilir.
Her molekül bir takım simetri elemanlarına sahiptir.
Aynı simetri elemanlarına sahip moleküllerin nokta grupları aynıdır.
H2O, H2S, H2Se, SO2, SnCl2, OF2 v.s gibi benzer moleküllerinin nokta
grubu C2v dir.
CH4, ClO4-, MnO4-, CCl4 ün nokta grubu Td dir.
Nokta Grupları
1. Düşük simetrili gruplar
sadece E var : C1
simetri düzlemi var: Cs
Simetri merkezi var: Ci
2. Sadece bir tane simetri eksenine sahip (Cn)
Başka elemanı yok: Cn
Artı düşey simetri düzlemleri var: Cnv
Artı yatay simetri düzlemi var: Cnh
Cn ile çakışan S2n ekseni var : S2n
3. Bir tane Cn baş dönme ekseni ve buna dik n C2 eksenine sahip (Dn)
Başka elemanı yok: Dn
Artı Cn ile çakışan S2n ekseni var : Dnd
Artı yatay simetri düzlemi var : Dnh
4. Yüksek simetrili gruplar
Dörtyüzlü (tetrahedral): Td
Sekizyüzlü (oktahedral): Oh
Yirmüyüzlü (ikosahedral): Ih
Doğrusal, simetri merkezi yok: Cv
Doğrusal, simetri merkezi var : Dh
Nokta grubu tayini
Molekül düşük veya yüksek simetrili nokta gruplarından mı?
Molekülün Cn ekseni var mı?
Molekül C2 Cn sahip mi?
EVET ise , molekül D grubundadır.
HAYIR ise,molekül C veya S grubundadır.
Molekül simetri düzlemine (h) sahip mi?
EVET ise, molekül Cnh veya Dnh grubundadır.
HAYIR ise, diğer simetri düzlemlerine bakınız.
Molekül Cn eksenini içeren simetri düzlemlerine (v) sahip mi?
EVET ise, molekül Cnv veya Dnd grubundadır.
HAYIR ve D grubunda ise, molekül Dn grubundadır.
HAYIR ve C grubunda ise devam ediniz.
Molekülde Cn ekseni ile aynı S2n ekseni bulunur mu ?
EVET ise, molekül S2n nokta grubundadır.
HAYIR ise, molekül Cn.
Örnek : CH2ClF
Bir tane simetri düzlemi bulunur,
O halde nokta grubu Cs dir.
Cs = C1h
Cnh Nokta Gruplarına örnekler
Cn nokta gruplarına örnekler
O
O
H
H
C2
C2v
F
O
O
O
C2v
1. Bir tane C2 ekseni vardır (aynı zamanda baş dönme ekseni)
2. Baş dönme eksenine dik C2 dönme eksenleri yoktur.
O halde C2 kümesindedir.
3. Baş dönme eksenine dik σh düzlemi yoktur.
O halde C2h grubunda değildir.
4. Baş dönme eksenini içeren 2 tane σv düzlemi vardır.
O halde nokta grubu C2v dir.
F
F
I
C4v
F
F
Cnv örnekler
Dn ve Dnh Nokta Grupları
C2 Cn
Halka düzlemleri arasındaki açı 0 ile 90º arasındadır
Cn e dik n tane C2
olmalı
1 Dn grubuna yatay ayna düzlemi konursa Dnh olur
1. C3 ekseni vardır, baş dönme eksenidir, 3 F atomunu birbirine taşır.
2. Baş dönme eksenine dik 3 tane C2 dönme ekseni vardır.
O halde D3 kümesindedir.
3. Baş dönme eksenine dik σh düzlemi vardır.
O halde nokta grubu D3h dır.
Nokta Grubu Örnekleri
CO2
N2
Dh
C1: E
CClBrHF
NHClBr
Asimetrik bileşiklerdir.
Optikçe aktiftirler.
Cs : E , σ
CBr2ClH
BFClBr
OHF
Urasil
Ci : E, i
trans- C2Br2Cl2H2
Nokta grubu : Cn
C2 : E, C2
H2O2
C3: E, C3,C3
B(C6H5)3
Cn nokta grubundaki moleküller disimetrik yapılardır. Optikçe aktiftirler.
C2v : E, C2, σv, σv'
H2O
C3v: E, 2C3, 3σv
N
1
3
2
S2n : E, Cn, S2n n= çift tam sayılar
S4 : E, C2, S4
D3: E, 2 C3, 3 C2
[Co(en)3]3+
Dn nokta grubundaki moleküller disimetrik yapılardır.
Optikçe aktiftirler.
D3 Nokta Grubu
Örnek: [Cr(acac)3]
ayna
Yüksek Simetrili Özel Gruplar
D2d : E, 2S4, C2, 2C2', 2σd
Allen
D3d : E, 2C3, 3C2, 2S6, 3σd
Çapraz C2H6
Dnd
D4d
D2h : E,C2(z),C2(y),C2(y), i,σ(xy), (xz),σ(yz)
Etilen
D3h : E, 2C3, 3C2, σh, 3σv, 2S3
PCl5
Çakışık C2H6
BF3
D4h : E, 2C4, C2, 2C2', 2C2'', i, 2S4, σh, 2σv, 2 σd
tetrakloroplatinat(II) anyonu
Kiral Moleküller
S-karvon
R-karvon
Asimetrik