Grecka filozofia przyrody
Download
Report
Transcript Grecka filozofia przyrody
Grecka filozofia przyrody
Prezentacja wykonana w ramach realizacji samokształcenia
Historia
W VI w p.n.e. – powstaje głównie
filozofia przyrody, podstawowym pytaniem jest
„skąd pochodzi świat?”, rzadko zdarzają się
zagadnienia związane z człowiekiem. Filozofia
ta rozwijała się głównie na terenie wysp
jońskich oraz na Sycylii (filozofia bardziej
mitologiczna).
GŁÓWNE ZAGADNIENIA I
POJĘCIA
Pośród rozmaitych problemów tej
epoki na pierwszy plan wysunięta została
kwestia tzw. arche czyli pierwszej zasady
wszystkich rzeczy, będącej zarazem ich
źródłem i tworzywem.
Arche rozumiano jako:
a. początek
b. pierwsza przyczyna
c. racja
C. D.
Filozofowie przyrody formułowali swoje poglądy na
temat podstawowych składników materii, czasu, przestrzeni,
dynamiki ruchu i wszechświata jako całości na podstawie
bezpośredniego doświadczenia zmysłowego, opierając się
zwykle na pewnych założeniach metafizycznych.
Cel filozofii przyrody - refleksja nad filozoficznymi
założeniami nauk przyrodniczych, analiza pojęć, twierdzeń,
metod badawczych, sposobów dochodzenia do twierdzeń,
sposobów ich uzasadniania, weryfikowania.
Grupy filozoficzne w pierwszych
okresach greckiej filozofii przyrody
1. Tales z Miletu
2. Heraklit
3. Eleaci
4. Pitagorejczycy
5. Atomiści
6. Epikur
Tales z Miletu (625- 545 p.n.e.)
historycznie pierwszy mędrzec grecki,
któremu przyznaje się miano filozofa
Kliknij, aby edytować
matematyk, astronom, polityk
format tekstu konspektu
woda jako archre
Drugi poziom
argumentacja – woda niezbędna do życia,
konspektu
woda przybiera różne stany skupienia;
wszelki pokarm jest wilgotny, wszystko Trzeci poziom
jest wilgotne, wiec wzięło się z wody i do konspektu
wody wraca
Czwarty
Tales zmierzył piramidy, jako pierwszy
poziom
przepowiedział zaćmienie Słońca
konspektu
Piąty
poziom
konspektu
ANAKSYMANDER (610-545 p.n.e.)
uczeń Talesa z Miletu
Kliknij, aby edytować
świat wyłania się z bezkresu (apeiron)
format tekstu konspektu
początkiem i pierwszą przyczyną
istniejących rzeczy jest „bezkresne
i
Drugi
poziom
nieokreślone” pierwotne tworzywo konspektu
z
którego powstały przeciwstawne Trzeci poziom
formy materii
konspektu
pierwotnie materia nie miała granic i
Czwarty
przeciwieństw, dzięki procesowi
poziom
„łamania symetrii” powstał świat
konspektu
Piąty
poziom
konspektu
ANAKSYMENES (?-525 p.n.e.)
uczeń Anaksymandra
zafascynowany Talesem
Kliknij, aby edytować
format tekstu konspektu
próbuje pogodzić poglądy Talesa
Drugi poziom
oraz Anaksymandra na temat konspektu
Trzeci poziom
rozwoju świata
konspektu
powietrze jako arche, gdyż jest
ono bezkresne (Anaksymander) i Czwarty
poziom
niezbędne (Tales)
konspektu
Piąty
poziom
konspektu
HERAKLIT Z EFEZU (ok. 540-480
jeden z najwybitniejszych
p.n.e)
przedstawicieli filozofii
Kliknij, aby edytować
presokratejskiej
format tekstu konspektu
arche utożsamione zostało z ogniem
Drugi poziom
i logosem (rozumem)
konspektu
wariabilizm (zmienność wszelkich
rzeczy) nie można dwa razy wejść do Trzeci poziom
konspektu
tej samej rzeki, ponieważ świat
Czwarty
ciągle ulega przemianom a rządzić
poziom
nim musi rozum
konspektu
panta rhei - wszystko płynie
Piąty
poziom
konspektu
C.D.
relatywizm (względność)
świat materialny składa się z
przeciwnych stanów i tendencji, które są
przez ukrytą harmonię utrzymywane w
jedności: To, co przeciwstawne dąży do
jedności, z tego, co różne powstaje
najpiękniejsza harmonia
PARMENIDES Z ELEI (ok. 540-470
najważniejszy przedstawiciel
eleatów
p.n.e.)
pierwszy zajął się teorią bytu,a Kliknij,
byt aby edytować
definiuje jako kulę (idealny kształt),
format tekstu konspektu
ponieważ nie ma ona ani początku ani
Drugi poziom
końca
konspektu
głosił: „należy mówić i myśleć, że tylko
Trzeci poziom
byt istnieje. To bowiem, co jest, istnieje,
konspektu
a to, co nie jest, nie istnieje.”
Czwarty
istnieją 3 drogi życia: prawdy, mniemania
poziom
oraz fałszu. Drogi fałszu powinniśmy się konspektu
wystrzegać
Piąty
poziom
konspektu
ELEACI O PRÓŻNI
Nic nie jest próżne. Próżnia jest
nicością, a to, co jest nicością,
nie istnieje.
PARADOKSY ZENONA Z ELEI
wygłosił 4 paradoksy dotyczące ruchu: Achilles i
żółw, Strzała, Dychotomia, Stadion
Achilles i żółw: jeśli żółw wyprzedza trochę
Achillesa, to w czasie wyścigu Achilles nigdy go
nie dogoni, gdyż musi przebiec najpierw połowę
odległości, która go dzieli od żółwia, a przedtem
połowę tej połowy
strzała: strzała w ruchu tak naprawdę nie jest w
ruchu bo suma bezruchu (poszczególnych
pozycji ruchu strzały) nie może się równać
ruchowi
C.D.
Paradoks przeciwko wielości:
wszystko, co istnieje, ma jakąś wielkość. Jeżeli
byt jest nieskończenie podzielny, to składa się z
nieskończonej ilości części. Jeżeli części te nie
mają wielkości, to również całość, złożona z
części nieposiadających wielkości, musiałaby
nie mieć wielkości.
PITAGORAS Z SAMOS (ok.570-497
p.n.e.)
stworzył związek pitagorejski w Krotonie
Kliknij, aby edytować
format tekstu konspektu
jego szkoła ma charakter naukoworeligijny, która koncentruje się na Drugi poziom
przybliżeniu człowieka do boga
konspektu
Pitagorejczycy dostrzegali w nauce (gł.
Trzeci poziom
matematyce i filozofii) drogę
konspektu
prowadzącą do zbawienia pojmowanego
Czwarty
w duchu religii orfickiej, a więc
poziom
wyzwolenia z cyklu reinkarnacyjnego,
konspektu
zaś za zasadę wszechrzeczy uważali
Piąty
liczbę i relacje matematyczne
poziom
konspektu
Atomizm arytmetyczny
świat wg pitagorejczyków pochodzi z liczby jako byt
realny
liczba jest tu pewnego rodzaju symbolem: 1. punkt, 2.
linia, 3. figura geometryczna, 4. bryła, 5. własności ciał, 6.
życie, 7. duch, 8. miłość, 9. roztropność, sprawiedliwość,
10. doskonałość wszechświata
konstruowane w ten sposób obiekty mają charakter
dyskretny, a poszczególne punkty oddzielone są od
siebie próżnią, utożsamianą zwykle przez
pitagorejczyków z „nieskończonym powietrzem”.
EWOLUCJA KONCEPCJI
PITAGOREJCZYKÓW
Pitagorejczycy uważali monadę za
zasadę i początek ( arché) - wszystkiego. Punkt
bowiem uważali za początek linii, tę zaś za
początek powierzchni, a tę za początek bryły, to
jest ciała; zaś jeszcze przed punktem
rozpatrywali monadę. Dlatego początkiem i
zasadą ciał jest monada. Dlatego wszystkie ciała
powstają z monady.
Atomiści: DEMOKRYT Z ABDERY
(ok. 460-360 p.n.e.)
uczeń Leucypa
Kliknij, aby edytować
autor dzieł z zakresu medycyny, fizyki,
format tekstu konspektu
matematyki, architektury
Drugi poziom
„Początkiem wszechrzeczy są atomy i
konspektu
próżnia. Wszystko inne jest tylko
Trzeci poziom
mniemaniem”
konspektu
posłużył się pojęciem atomu dla
Czwarty
opisania najmniejszych,
poziom
niepodzielnych cząstek rzeczywistości
konspektu
przyrodniczej
Piąty
poziom
konspektu
Atomiści: LEUKIPPOS (V e. p.n.e)
Cel dociekań Leukipposa – sformułowanie
teorii przyrody zgodnej z tezą Parmenidesa
o niezmienności bytu i zachowanie zjawisk
Leukippos wpadł na pomysł atomistycznej
budowy materii, obserwując w silnym świetle
słonecznym poruszające się cząstki kurzu
Leukippos: jeżeli jest podział, wielość i ruch, to
jest próżnia; jest podział, wielość i ruch, więc
jest próżnia
atomy są bardzo małe i „dzięki ich maleńkim
Epikur ( ok. 341 p.n.e)
Epikur utrzymuje, że jest samoukiem,
Kliknij, aby edytować
który nie miał innych nauczycieli
prócz
natury i osobistego doświadczeniaformat tekstu konspektu
głosił, że nasz świat jest tylko jednym
Drugi poziom
z nieskończonej liczby światów, stanowiąc
konspektu
cząstkę nieskończonego Wszechświata
Trzeci poziom
znajdującego się w nieskończonej pustcekonspektu
całość Wszechświata nie zwiększa się i nie
Czwarty
zmniejsza, nic w niej nowego nie zachodzi,
poziom
a wszystko jest wynikiem wewnętrznej
konspektu
przemiany
Piąty
poziom
konspektu
C.D.
jedynym źródłem i kryterium poznania
jest wrażenie
istnieć to doznawać istnienia
sprowadza całą rzeczywistość
do kombinacji atomów, teoria ta ma nam
dostarczyć argumentów pozwalających
znaleźć spokój w życiu
Filozofowie greccy V w. p.n.e.
Empedokles z Akragas: lekarz i polityk, za podstawowe
zasady wszechrzeczy uznawał cztery żywioły, których
zmieszaniem kierowały dwie siły: Miłość i Nienawiść
Anaksagoras z Kladzomen: matematyk i astronom, za
siłę kierującą podstawowymi zarodkami przyrody uznał
Boski Umysł. Wszystkie rzeczy
w przyrodzie składają się
z jakościowo zróżnicowanych
cząstek, które nazywał nasionami .
Wiek V p. n. e.
W wieku V p.n.e. zaszła w filozofii
istotna przemiana związana
z pojawieniem się w greckich miastach
wędrownych nauczycieli zwanych sofistami.
Dzięki ich działalności zainteresowanie
filozofów przyrodą ustąpiło miejsca refleksji
nad człowiekiem, jego postępowaniem, cnotą
i szczęściem. Spośród sofistów najsłynniejszą
postacią był Protagoras z Abdery.