Kıyı ve Deniz Suları İzleme: Yasal Süreçler ve İhtiyaçlar

Sinan Hüsrevoğlu – TÜBİTAK MAM DeKoS – Deniz ve Kıyı Suları İzleme ve Değerlendirme Programı Çalıştayı 29 Temmuz 2013 TÜBİTAK, Ankara

İzleme Ulusal Mevzuat – Kanun ve KHK’lar

• • • • • İzleme: 1380 Su Ürünleri Kanunu (1971) 2872 Çevre Kanunu (1983) KHK-639 Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bk. (2011) KHK-644 ve 648 Çevre ve Şehircilik Bk. (2011) KHK-645 Orman ve Su İşleri Bk. (2011) • • • Operasyonel: 1738 Seyir ve Hidrografi Hizmetleri Kanunu (1973) 5312 Denizlerin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanun (2005) KHK-655 Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bk. (2011)

Ulusal Mevzuat –Yönetmelik ve Tebliğler

• • • • • • • • • • • Su Ürünleri Yönetmeliği (1995) Su Ürünleri Yetiştiriciliği Yönetmeliği (2004) Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (2004) Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği (2005) Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği (2006) Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği (2006) Denizlerde Balık Çiftliklerinin Kurulamayacağı Hassas Alan Niteliğindeki Kapalı Koy ve Körfez Alanlarının Belirlenmesine İlişkin Tebliğ (2007) Denizlerde Kurulan Balık Yetiştiriciliği Tesislerinin İzlenmesine İlişkin Tebliğ (2009) Hassas ve Az Hassas Su Alanları Tebliği (2009) Su Havzalarının Korunması ve Yönetim Planlarının Hazırlanması Hakkında Yönetmelik (2012) Yüzeysel Su KalitesiYönetimiYönetmeliği (2012)

Uluslararası sözleşmeler ve AB direktifleri

• • • • Akdeniz'in Deniz Ortamı ve Kıyı Bölgesinin Korunması (Barselona) Sözleşmesi (1981 - UNEP/MAP) Karadeniz'in Kirliliğe Karşı Korunması (Bükreş) Sözleşmesi (1994 – Karadeniz Komisyonu) AB Su Çerçeve Direktifi (SÇD, 2000) ve ilgili öncül ve ardıl özel hüküm ve direktifler (Nitrat (1991), Kentsel Atık Suyun Arıtılması (1991), İçme Suyu (1998), Tehlikeli Madde Deşarjları (2006), Yüzme Suyu (2006), Çevresel Kalite Standartları (2008), Kimyasal Analiz ve Su Durumu İzleme (2009)) AB Deniz Stratejisi Çerçeve Direktifi (DSÇD, 2008) ve ilgili Avrupa Komisyonu kararı (İyi Çevresel Durum (2010))

Mevcut İzleme ve Veri Faaliyetleri

• • ÇŞB (Deniz ve Kıyı, Ölçüm ve İzleme): – Denizlerde bütünleşik izleme (Ege-Akdeniz (Barselona), Karadeniz (Bükreş) ve Marmara/Boğazlar Sistemi – Yüzme suyu kalitesi izleme – Hassas alan aylık izleme (KAAY ve tebliğ kapsamında yerel teşkilat tarafından) – Balık ve kabuklu sü ürünleri yetiştiriciliği su kalitesi izleme koordinasyonu (Tebliğler) ÇŞB (TVKGM-ÖÇK): – 168 (+15 atıksu) istasyonda izleme (iç sular SKKY, kıyı suları Yüzme Suyu, atıksu KAAY kapsamında) – ÖÇKA sayısı ve yerine göre izleme programı güncelleniyor – Esnek bütçe; ihale yoluyla şirket ve laboratuvarlar tarafından yapılyor – Veri: 2005’ten beri düzenli ve dijital. Erişim ücret karşılığında (Haziran 2012)

Mevcut İzleme ve Veri Faaliyetleri

• • • • OSİB: – Bütünleşik Havza İzleme: ihale yoluyla (5 havza başladı, 5 havza ihaleye çıkılıyor) – Balık ve kabuklu sü ürünleri yetiştiriciliği su kalitesi izleme koordinasyonu (Yönetmelik) – “Ulusal Su Veritabanı ve Bilgi Sistemi” çalışması var (2015 hedef) GTHB: – “İç sulara ve denizlerdeki istihsal yerlerine dökülmesi yasak olan zararlı maddeler ve alıcı ortam” izlemesi – Toplam 1400 noktada (iç sular, geçiş, kıyı) yerel teşkilat tarafından – Azot ve fosfor türevleri ve metaller (14 parametre/mevsimlik) Belediyeler: Kirlilik izleme (İSKİ, KBB) Sağlık Bk: Yüzme Suyu Analizleri

Mevcut İzleme Faaliyetleri – Temel Konular

• • • • • • • “Kıyı suları” örtüşen alan: – balık çiftlikleri, havza-deniz izleme Bütçe ve altyapı yatırımları Veri yönetimi entegrasyon ihtiyacı Kamu İhale Kanunu gereklilikleri Kurumların “yeniden yapılanma” süreçlerinden kaynaklı etkilerin azaltılması Bürokrasi-araştırma arasında güçlü işbirliği kurulması İzlemenin geniş çerçevede entegrasyonu: denizcilik, çevre, araştırma

Yeni Mevzuat Çalışmaları ve İhtiyaçlar

• • Devam eden taslak mevzuat çalışmaları: – Deniz ve Kıyı Sularında Dip Taraması ve Tarama Malzemesinin Yönetimine İlişkin Yönetmelik Taslağı – Yerüstü ve Yeraltı Sularının İzlenmesine Dair Yönetmelik Taslağı – Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği – Su Kanunu Tasarısı – Kıyı Kanunu ve Su Ürünleri Kanunu’nda olası revizyonlar Deniz araştırma stratejisi ve programları geliştirilmesi ihtiyacı (örn. TUDAS – UDAP)