Transcript Yenidoğan Bakımı ve Beslenme

YENİDOĞAN KLAVUZU
Doğum sonu dönem ailede fiziksel,sosyal ve
duygusal değişimlerin oluştuğu bir süreçtir.
 Anne babanın yeni rol ve sorumluluklarına
hazırlanması ve uyumu için desteklenmesi gerekir.
 Yapılan bir çalışmada en çok gereksinim
duydukları bilgiler:


Silme banyo,banyo,isilik bakımı, konak bakımı,ağız
bakımı,göz bakımı, idrar ve dışkı miktarının izlenmesi,
sarılık yönünden izlenmesi olarak belirlenmiştir (başer ve
ark.2005)
YENİDOĞAN DÖNEMİ
Doğumdan sonraki ilk 4 haftaya (028gün) “yenidoğan dönemi” denir.
 Doğumdan sonra yaşamın ilk günü , ilk
haftası ve ilk ayı bebeğin dış ortama
uyumunu düzenlemesi bakımından
çevrenin yardımına en fazla gereksinim
duyduğu ve zararlı etmenlere karşı en
fazla duyarlı olduğu dönemdir.

SAĞLIKLI YENİDOĞAN KİMDİR?
Normal gebelik süresi
sonunda ve 2500-4000g
ağırlığında doğan, dış
ortama uyum yeteneği iyi
olan, hastalık belirtileri
göstermeyen bebek
olarak tanımlanır.
GENEL ÖZELLİKLER
Baş
gözler
kollar
gövde
göbek
bacaklar
Doğal Pozisyon:Fleksiyon
PRİMER İHTİYAÇLARI
SEVGİ
BOŞALTIM
BESLENME
SEVGİ
UYKU
SORUN SINYALLERI VE NEDENLERI

AĞLAMA
 sevilmeye
 acıktım
 altım
kirli
 gazım var
 sev beni
ihtiyacım var
EN YAKIN BAKIM
SERVİSLERİ
Yenidoğan Bakım Servisine
Hosgeldiniz..
•AÇS
‘LER
•SAĞLIK
OCAKLARI
•HASTANELER
Tüm Sorunlarınız Garanti
Kapsamında Değerlendirilir
1.HAFTA(ilk 10 günde)
•1.ay
•2.ay
•3.ay
•4.ay
•5.ay
•6.ay
•9.ay
•12.ay
•15.ay
•18.ay
•24.ay
•Yılda 1
•
RUTİN BAKIM PERİYODLARI
YENIDOĞAN’ IN GENEL BAKIMI
GÜVENLI ÇEVRENIN SAĞLANMASI
UYARANLAR
GÜVENLI ÇEVRENIN SAĞLANMASI

Bebeğin bulunduğu ortamda sigara içilmemesi

Enfeksiyondan koruma




El yıkama
Anne sütü ile besleme
Gözlem
Vücut ısısını koruma




Oda ısısı
Giyimi
Yatağının yeri
Gözlem
GÜVENLI TUTMA VE TAŞIMA
 Başın
desteklenmesi
 Beslenme sonrası
pozisyonu
 Uyku sırasında
pozisyonu
 Yemek yaparken ve
sıcak şeyler yiyip
içerken bebeğin
kucağa alınmaması.

Kazalardan koruma
 Bebek yüksek bir yerde iken ve banyo
yaptırılırken yalnız bırakılmamalıdır.
 Yatağın yumuşak olmaması ve yastık
kullanılmaması
UYGUN UYARANLARIN SAĞLANMASI




Uygun uyaranlar bebeğin
sosyalleşmesini ve zeka gelişimini
olumlu etkiler.
Bebeğin sakin uyanıklık dönemi
uyaran vermek için en uygun
zamandır.
Çok fazla uyaran bebeğin rahatsız
olmasına ve uykuya zor dalmasına
neden olabilir.
Bebeğin beslenmesi ve bakımı
sırasında onunla konuşulmalıdır.
BEBEĞIN ÇEVRESI ILGINÇ HALE GETIRILMELIDIR

.







Odasında parlak ışık olmaması
Büyük renkli, hareketli oyuncaklar şeçilmesi
Renkli resimlerle yatağın kenarının süslenmesi
Renkli şekilli yatak örtüleri ve perdeler
kullanılması
Hafif sesli müzikli oyuncaklar ya da radyo
dinletilmesi
İnsan yüzü ve sesi önemlidir, bebekle
konuşulması ve okşanması.
Uygun zamanlarda dışarı çıkartılıp gezdirilmesi
VÜCUT ISISININ KORUNMASI







Oda ısısının 22-24 C olması
Nem oranının %55-60 olması
Hava akımı olmaması
Başlık giydirilmesi
Yatağın soğuk duvar, pencere yanına konmaması
Kıyafetlerinin oda sıcaklığında ısıtılarak giydirilmesi
Bebeğin yüzünün kızarması vücut ısısının yükseldiğini, soluk
yada morumsu olası ise vücut ısısının düştüğünü gösterir.
BESLENMESI






İlk beslenme doğum sonu birinci evrede (ilk 1
saat) yapılmalıdır.
Emzirme sıklığı; bebeğin isteğine göre
ayarlanmalıdır.
İlk günlerde en az 10-12kez/gün emzirilmelidir.
Anne sütü dışında su dahil hiçbir besin
verilmemelidir.
ilk günlerde salgılanan sütün (ağız sütü) 1
damlası bile ziyan edilmemelidir.
Anne ile aynı odada kalan bebeklerin daha fazla
emzirildiği bulunmuştur (Çınar ve ark.2010)
GAZ’IN ÇIKARILMASI
UYKU




Yenidoğan bebekler zamanının çoğunu
uyuyarak geçirir (18-20saat), zamanla
uyanık olduğu süre artar.
Gece gündüz ayırımı yoktur.
Bazen uykularında vücutlarını
oynatırlar,emme hareketi yaparlar,irkilirler
ve gülümseyebilirler (aktif uyku ).
Bazen de düzenli nefes alır ve
kıpırdamadan uyurlar (sessiz uyku). Bu
uykuda bebekler dinlenir ve büyürler.
YD UYKUSU&YATAĞI,POZISYONU
Sırt üstü pozisyon
 Bebek yattığında
çökmeyen yatak
 Yastık kullanılmaması
 Uyurken yüzünün direkt
örtülmemesi
 Çok kalın yorgan ve örtü
kullanılmaması




Düzenli bir uyku alışkanlığı
kazanması için her beslemeden
sonra uykuya yatırılmalıdır.
Sessiz uyurken baş pozisyonu
değiştirilmelidir.
Uyku güvenliği sağlanmalıdır.





Işık ,ses ve gürültünün azaltılması
Sırt üstü ve baş yanda pozisyonu
Yastık kullanmama
Sert yatak
Kalın battaniye ve yorgan
kullanılmaması
08.04.2015
ANI BEBEK ÖLÜMÜ
Görünürde sağlıklı olan bir bebeğin
uykusu sırasında aniden ölmesi
 İlk bir yaşta sıktır.
 Sanıldığından daha sıktır.
 Kolaylaştırıcı faktörler:

 Birlikte
uyuma
 Yüzü koyun uyuma
 Uygunsuz uyku takımları
23
08.04.2015
Yatak paylaşma: Bir başka kişiyle aynı
yatakta uyuma
Oda paylaşma: Bebek, annenin
ulaşabileceği mesafede ancak aynı
yatakta değil.
YATAK PAYLAŞMA / ODA PAYLAŞMA
24
HIJYEN UYGULAMALARI
Göbek bakımı
 Göz-burun-kulak bakımı
 Alt temizliği
 Giyim
 Banyo
 Masaj

GÖBEK BAKIMI




Mikropların çoğalmasını
önlemek ya da en az düzeye
indirmekte en önemli
yöntemdir.
Özellikle bakteriler göbek
kordonunda hızla çoğalıp
kana karışır.
Doğumdan sonraki ilk
saatlerde göbek kordonu
kanama ve akıntı yönünden
kontrol edilmelidir.
Göbeğin etrafı kızarmışsa,
kötü kokuyorsa veya akıntı
varsa enfeksiyon gelişmiştir.




Yenidoğanda göbek kordonu 5-14 günler
arasında kuruyarak düşer.
Göbek düşene kadar günde 3 kez %70 alkol ya
da mersol ile bakım verilmelidir.
Göbek kordonunun kuru tutulması, enfeksiyonu
önlemek açısından oldukça önemlidir.
Göbek düştükten sonra kabarıksa
granülom oluşmuştur.




Gümüş nitrat granüloma dokundurularak
yakılır.
Bunun için göbek alt bezinin üstünde kalmalı,
alt bezi göbeğe değmemelidir.
Göbek düşene kadar silme banyo yapılmalıdır.
Göbek kordonundaki mandalla oynanmamalıdır.
GÖZ-BURUN-KULAK TEMIZLIĞI







Yenidoğanın gözlerinde çapaklanma yoksa özel bir bakım
gerekmez.
Çapaklanma varsa; kaynatılmış ılık suda ısıtılmış steril gazlı
bez ile fazla bastırmadan içten dışa doğru silinir.
Her göz için başka bir tampon kullanılır.
Kulak ve burun ise; bükülmüş bir tülbent ucu ile dıştan ve
ucundan temizlenir.
Burnu tıkalıysa birer damla serum fizyolojik damlatılmalıdır.
Burun ve kulağa süt veya yağlı maddeler damlatılmamalıdır.
Bunlar solunum yolunu tıkayabilir.
Burun ve kulak içten temizlenmemeli sadece dışarı gelen
pislikler temizlenmelidir.
AĞIZ BAKIMI

Sağlıklı bebekte ağız bakımına gerek yok

Emzirme öncesi meme ucu kaynamış ılık suyla
temizlenmeli

Pamukçuk yaygın değilse emme güçlüğü yaratmaz
 Tedavi:

Nistatin 100.000 Ü/gün
* Karbonatlı suyla ağız temizlenir (1 çay bardağı
kaynamış ılımış suya 1 çay kaşığı karbonat konur)
ALT TEMIZLIĞI
Alt temizliği kız ve erkek çocuklarda
önemlidir.
 Erkek çocuklarda;sünnet derisi geriye doğru
çekilerek penis ucu temizlenmelidir.
 Kız çocuklarda;dudak kıvrımları ayrılarak
ıslak bir bezle önden arkaya doğru bölge
temizlenmelidir.

YENIDOĞANIN ÇIŞ VE KAKA ÖZELLIKLERI;
Yenidoğan doğar doğmaz çişini yapar
 İlk 24 saatte çişini yapmayan bebeklerin idrar
yolu ya da böbrek hastalığı olabilir.
 Bebek günde 6-8 kez idrarını yapar. Günde 6
defadan az idrar yapma yeterli beslenmediğini
gösterir.







Bebeğin ilk yaptığı kaka sulu, yapışkan ve
siyah renktedir, bu ilk 24 saat devam
eder.
İlk 48 içinde kaka yapmadıysa
barsaklarda bir tıkanıklık olabilir.
Bebeğin ilk günlerde kakası çok
yapışkandır bunun için hemen
temizlenmelidir, temizliği gecikirse kurur
ve cildi tahriş eder.
Kakanın rengi 2-3 günden sonra siyahyeşil’den sarıya doğru açılır (geçiş kakası).
Daha sonra beslenme şekline göre
normale döner.
Dışkılama alışkanlığı bireysel farklılık
gösterir.
PIŞIK OLUŞUMUNU ENGELLEMEK IÇIN






Sık bez değişimi
Havalandırma
Yüksek emme kapasiteli bez
kullanımı
Alkol içermeyen su emdirilmiş
mendiller kullanımı yada ılık su
ile temizleme
Koruyucu kremlerin ince bir
tabaka halinde
uygulanması(cinko oksit içeren)
Yapılan çalışmalarda ayçiçek yağı
önerilmektedir.
CILT BAKIMI







Doğum sonu bebeğin cildinin yeni ortama alışması zaman alır
Gereken tek şey cildin ılık su ile yıkanmasıdır
Banyo suyuna az miktarda parfümsüz banyo yağı ilave
edilebilir.
Antibakteriyel ve parfümlü sabun gereksizdir
Soğuk havalarda cilt kuruyabilir günde 2-3 defa nemlendirici
kullanılabilir
Nemlendiriciler stratum korneum bütünlüğünü korur bariyer
oluşturur.Çatlamış kurumuş ciltte cilt bütünlüğünü onarmak
için boya ve parfüm içermeyen nemlendiriciler kullanılabilir.
Bebek cildi kimyasalları yetişkinden daha fazla emer cilde
sürülen ürün sayısını az tutunuz




Çiller en fazla güneş ışığı gören
alanlarda oluşabilir.iyi bir
koruma ile çiller engellenebilir.
Saçlar ; bazı bebekler fazla
saçlı doğabilir, bunlar birkaç ay
içinde dökülebilir.
Konak oluşmuş ise banyo
öncesi bebek yağı ile
yağlanarak taranır ve iyi bir
durulama ve kurulama
gerektirir.
İsilik fazla giyinmekte ve
sıcaktan oluşur bu nedenle
bebek ortam ısısına göre
giydirilmelidir.
GIYIM

Bebeği sıcak tutun – kaynatmayın!
 Uyurken
odası serin olsun.
 Özellikle hasta bebeklerin üzerine fazla örtmeyin ve
fazla giydirmeyin.
 Bebeğin
ensesine elinizle dokunun –Terleme olmamalı.
 Bebeğin elleri ve ayakları normalde soğuktur.
 Saçların
ıslanması, sıcaktan kızarma, hızlı nefes
alma, huzursuzluk ve ateş, bebeğin aşırı ısındığının
belirtileridir.
BEBEK BANYOSU

Göbeği düşene kadar vücudu silme şeklinde banyo
yapılmalıdır, sonra küvette banyoya başlanır

Bebeklere yazları günaşırı, kışları üç günde bir
banyo genellikle yeterlidir

Regürjitasyon ve bez değişimi sonrası ayrıca banyo
yaptırmak gerekmez
SİLME BANYO 1:





Banyodan önce gerekli gereçler toplanır
Sabun kullanılacaksa yumuşak, alkali olmayan
tercih edilir
Banyo sıcak, hava akımı olmayan, rahat ve
güvenli bir odada yaptırılır
Temizliğe yüzden başlanır, temiz, ılık su ile
ıslatılmış bir yumuşak bezle gözler yavaşca silinir
Her göz için ayrı pamuk kullanılmalı, gözler
içerden dışarı doğru silinmeli
SİLME BANYO 2:

Temiz havlu bez ile yüz ortadan dışarıya silinir.

Regürjitasyon sonrası kulakların iç ve çevresi silinir.

Göz-burun temizliğinde pamuk, yünlü ve sünger parçalar
kullanılmamalı.

İçine sardığımız havluyu açmadan bebeği futbol topu
pozisyonunda tutarken baş, sıcaklığı önceden kontrol
edilmiş suyla ıslanır, önden arkaya doğru masaj yaparak
şampuanlanıp durulanır.

Isı kaybını önlemek için saç iyice kurulanır.
SİLME BANYO 3:

Omuzların altından tutularak kaldırılır, baş geriye
düşünce boyun kıvrımları silinir

Vücuda sarılan havlu açılır, sabun/banyo köpüğü ve
ılık temiz suyla ıslatılan havlu bezle vücut silinir

Ilık suyla ıslatılmış başka bir havlu bezle durulanıp
yumuşak hareketlerle kurulanır

En son bez bölgesi temizlenir, önden arkaya doğru
silinir, havluya sarılıp giydirilir
KÜVET BANYOSU 1:

Oda sıcaklığı 24-26C olmalıdır

Küçük plastik küvet veya lavabo kullanılır

Dibine havlu veya köpük yastık yerleştirilir

Küvete ~ 7-8 cm ılık su konur

Bebek yerleştirilmeden önce yüz-saçı silme banyosundaki gibi
yıkanır

Üşümesini önlemek için saçı yıkadıktan sonraya kadar elbiseleri
çıkarılmaz
KÜVET BANYOSU 2:

Bebek yerleştirilirken bir kol başının altından geçirilir, koltuk
altından sıkıca kavranır, diğer elle iki bacağının altından tutulur.

Isısı önceden kontrol edilmiş suya önce bebeğin vücudunun alt
kısmı, sonra tüm vücudu sokulur.

Bebeğin uyum sağlamasına yardım edilmelidir

Bebeği emniyetli bir şekilde tutarken yumuşak, sakin bir ses
tonuyla konuşulmalıdır.
Bebeğin ilk banyosu anne baba için stress
kaynağı olabilir.
 Bu nedenle ilk banyosu için ebeveunlerin
desteklenmesi ve cesaretlendirilmesi önemlidir.

YENIDOĞAN MASAJI
Bebek masajı bebek gelişimini destekleyen
BASİT, UCUZ, ETKİLİ bir tekniktir.
Masaj anne bebek arasındaki duygusal bağı
güçlendirir ve psikososyal gelişimi destekler.
 Dokunma duyusu özellikle yenidoğan ve bebeklik
döneminde çevreyi algılama açısından önemlidir.
 Bebek kucağa alındığında, okşandığında,
dokunma duyusu aracılığıyla çevresiyle iletişim
kurar ve çevresini tanır.
 Bebeğin dokunma duyusunun uygun uyarılması
psikososyal gelişimi etkiler.


Yapılan bir çalışmada masaj yapılan bebeklerde 2 ve 14 hafta sonra
kontrol gruba göre boy ve tartı artışı anlamlı bulunmuştur.


(Yılmaz H.,Conk Z.Journal of Human Sciences,2009)
Yapılan çalışmalara göre masaj:

Anne bebek etkileşimini güçlendirir
Bebeğin seratonin düzeyini artırır ve stress hormonlarını düzenler
Uykuyu düzenler
Tartı alımını destekler

(Gürol P:A:Preventiv Medical Bulltin,2010)



SIK SORULAN SORULAR..?????
BEBEĞIMIN GAZI VAR NE YAPMALIYIM?

Bazı bebekler daha gazlı olur.
Bebeğiniz prematüre (erken
doğmuş) ise gaz çıkarma işlemini
beslenme sırasında da
tekrarlayın.

Bebeğin beslenirken hava
yutması gazın en önemli
nedenidir. 6. aydan sonra
geçecektir. (İnfantil Kolik)

Bebeğiniz yaşamın ilk
haftalarında kilo verecektir. Daha
sonra günde ortalama 20-30 gr.
almalıdır.
EMZIK VERMELI MIYIM?

Bu konuda farklı
fikirler vardır.

Özellikle prematüre
bebeklerde emme
refleksinin
geliştirilmesi
açısından
önerilebilir.
EMZIRMEK IÇIN UYANDIRMALI MIYIM?

Bebek günde en az 812 kez emzirilmeli.

Anne açlık belirtilerine
dikkat etmeli

Bebek uyanmıyorsa
en geç 4 saat sonra
uyandırılmalı
YETERLI BESLENDIĞINI NASIL ANLARIM?

Genelde günde en az 6-8 kez
açık renk idrar,

Günde 3-5 kez gaita yapmalı,

2. haftanın sonunda doğum
ağırlığına ulaşmalı,

İlk 6 ay boyunca ayda en az
500 gr veya haftada 125 gr
almalı,
İNEK SÜTÜ VERILEBILIR MI?


İnek sütü proteinleri
açısından bebeğin
sindirebilmesi açısından
uygun değildir.
Ayrıca inek sütü alerjisi
riski nedeniyle ilk 1
yaşta inek sütü
önerimemektedir (hatta
2 yıl önermeyen
kaynaklar bile vardır)