Transcript Przykłady korzystnych rozwiązań dotyczących sprzedaży

Szczyrk, 25-25 czerwca 2013 r.
Śląska Izba Rolnicza
Przykłady korzystnych rozwiązań
dotyczących sprzedaży bezpośredniej
w krajach Unii Europejskiej
Czesław Nowak
[email protected]
Perspektywa WPR po 2013
Komisja Europejska, Bruksela 20/04/2012
Główne zagadnienia:
- realizacja odpowiedniego poziomu dopłat;
- możliwości rozwoju lokalnych systemów
żywności, krótkich łańcuchów żywnościowych
(w tym sprzedaży bezpośredniej) poprzez poprawę
świadomości konsumentów o lokalnych produktach
rolniczych;
Perspektywa WPR po 2013
Komisja Europejska, Bruksela 20/04/2012
Główne zagadnienia: cd
- potrzeba adaptacji prawa UE do przetwórstwa małej
skali i sprzedaży bezpośredniej;
- współpraca rolników i małych przetwórni
z kompetentnymi władzami odpowiedzialnymi
za przepisy dotyczące higieny.
UE-27: Źródła pozarolniczych dochody rolniczych
gospodarstw domowych
Przetwórstwo
51%
Rzemiosło
1%
Wyroby z
drewna
2%
Energia
odnawialna
3%
Turystyka
9%
Inne
19%
Praca najemna
14%
Akwakultura
1%
Ranking wg państw łatwości prowadzenia
działalności gospodarczej
Łatwość prowadzenia
działalności gospodarczej
Łatwość rozpoczynania
działalności gospodarczej
Łatwość uzyskiwania
pozwoleń
Włochy
73
Francja
34
Polska
55
84
27
124
103
52
161
skala: 1 – bardzo łatwo, im dalszy numer, tym trudniej;
ocena obejmuje 185 państw
Żródło: opracowanie na podstawie The Word Bank, Doing Business 2012
Szara strefa w UE-27 2012
UE-27: 18,8%
8,0%
• Grecja:
24,0%
• Holandia: 9,8%
• Polska:
24,4%
• Francja: 10,8%
• Rumunia: 29,1%
• Włochy: 21,6%
• Bułgaria: 31,9%
• Austria:
Wg: Friedrich Schneider F,
Cele zintegrowanego podejścia do bezpieczeństwa żywności w
UE:
- zapewnienie wysokiego poziomu
bezpieczeństwa żywności,
- zdrowie zwierząt,
- dobrostan zwierząt,
- zdrowie roślin,
poprzez spójne działania
od gospodarstwa do stołu konsumenta
poprzez odpowiedni monitoring
i efektywne funkcjonowanie wewnętrznego rynku UE.
Rozporządzenie (WE) nr 852/2004
Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r.
w sprawie higieny środków spożywczych
__________________________________________
ROZDZIAŁ I
PRZEPISY OGÓLNE
Artykuł 2
Definicje
(n) "produkty nieprzetworzone" oznaczają środki
spożywcze, które nie podlegają przetwarzaniu, i obejmują
produkty, które zostały rozdzielone, podzielone na części,
przecięte, pokrojone, pozbawione kości, rozdrobnione,
wygarbowane, skruszone, nacięte,
wyczyszczone, przycięte, pozbawione łusek, zmielone,
schłodzone, zamrożone, głęboko zamrożone lub
rozmrożone;
Rozporządzenie (WE) nr 852/2004
Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia
2004 r.
w sprawie higieny środków spożywczych
__________________________________________
ROZDZIAŁ I
PRZEPISY OGÓLNE
Artykuł 1
Zakres
2. Niniejsze rozporządzenie nie ma zastosowania do:
(c) bezpośrednich dostaw, dokonywanych przez
producenta, małych ilości surowców do konsumenta
końcowego lub lokalnego zakładu detalicznego
bezpośrednio zaopatrującego konsumenta końcowego;
Włochy
Rolnicy wiedzą, że najmniej zarabiają sprzedając
swoje produkty pośrednikom i komercyjnym
przetwórniom.
Przetwórstwo także małej skali spełnia wymagania
określone w przepisach UE i krajowych.
Przepisy dotyczące produktów regionalnych
i tradycyjnych określone są w Systemie Komisji
Europejskiej DOOR
Co sprzyja zainteresowaniu sprzedażą
bezpośrednią?
• Coraz bardziej zróżnicowane potrzeby klientów,
• Powiązanie z lokalną tradycją,
• Wartości społeczne, kontakt z lokalnymi
producentami,
• Cechy żywności - w tym przekonanie o ich wysokiej
wartości odżywczej,
• Inny niż w przypadku produktów masowych
wygląd (opakowanie, kształt, kolor)
• Bardzie ekologiczny sposób produkcji,
• Fragmentacja rynku żywności.
Włochy – przykłady sprzedaży na targowiskach
Miejsce
Rok
otwarcia
Częstość
otwarcia
Lokalizacja
Liczba
sprzedawców
Główne produkty
Montevarchi 2005
1 raz w
miesiącu
centrum
miasta
Ok. 50
Owoce, warzywa, ich
przetwory, wina,
oliwa, wędliny, sery,
ryby, pieczywo,
miód, mydła
Neapol
2007
2 razy w
miesiącu
centrum
miasta
Ok. 30
Owoce, warzywa,
wina, oliwa, sery,
czekolady, miody.
Potenza
2007
3 razy w
tygodniu
przedmieścia Ok. 15
Owoce, warzywa i ich
przetwory, miód.
Vecchio R. 2010
CHRONIONA NAZWA
POCHODZENIA (ChNP)

PDO
Cały proces technologiczny czyli produkcja,
przetwarzanie i przygotowywanie odbywa się na tym
określonym obszarze geograficznym.
Najbardziej wskazany do sprzedaży bezpośredniej 
CHRONIONE OZNACZENIE
GEOGRAFICZNE (ChOG)
PGI
jako chronione oznaczenie geograficzne
może być uznany produkt, w przypadku
którego wystarczy, aby jeden proces
produkcyjny, tj. produkcja, przetwarzanie
lub przygotowywanie, odbywał się na
określonym obszarze.
?
GWARANTOWANA TRADYCYJNA
SPECJALNOŚĆ (GTS)

TSG
Oznacza tradycyjny produkt rolny lub środek
spożywczy zarejestrowany przez Komisję Europejską
ze względu na jego specyficzny charakter, czyli cechy
wyraźnie odróżniające dany produkt od podobnych
mu produktów należących do tej samej kategorii.
Czyli nie bardzo w typie sprzedaży bezpośredniej 
Zarejetrowane produkty
regionalne w UE
Włochy: 254
Francja: 197
Hiszpania: 163
Polska:
35
Stan 6 VI 2013
Specyfika rynku
Włochy:
90% rynku CHNP to 15 produktów
Włochy: wyspecjalizowane gospodarstwa
produkują
- 50 - 60 tys. butelek wina
- hektolitry oliwy
- sery z niepasteryzowanego mleka
- szynki z surowego mięsa
Włochy należą do UE.
Włochy
90% mleka przeznaczane jest na sery,
w tym połowę
na 3 sery chronionego pochodzenia
Mozzarella:
Grana Padano
Parmezan
(Parmigiano Reggiano)
223,6 tys. ton
163,3 tys. ton
116 tys. ton
Francja:
43 serów ma oznaczenie CHNP
5 serów ma oznaczenie CHOG
0
GTS
Dostęp 6 V 2013
Mleko we Francji:
ogółem 70 tys. gospodarstw mlecznych,
30 tys. produkuje na potrzeby serowarstwa
1,4 tys. producentów sera
w tym 1,3 tys. to małe serowarnie
Comté
czyt: kąte’
Ser nr 1. we Francji
Oznaczenie AOP w 1996 r.
AOP (Appellation d’Origine Protégée).
7 000 miejsc pracy
Produkcja roczna: ponad 50 000 ton (2012)
Obrót:
336 mln euro (2011)
wzrost 2009 – 2011: o 13.5%
Irlandia, Teagasc
Tylko 0,4%,
spośród 128 tys. farm Irlandii, prowadzi
przetwórstwo żywności
i sprzedaż bezpośrednią.
(2011)
Grecja
Wszystkie produkty muszą spełniać
podstawowe wymagania produkcji
- i te małej i te dużej skali przetwórstwa.
Np. dżemy, konfitury, sprzedawane lokalnie,
są często produkowane w małych spółdzielniach,
zwykle prowadzonych przez kobiety,
Źródło: Dr Alex Koutsouris an Assistant Professor (Agricultural Extension &
Education) in the Dept of Agricultural Economics & Rural Development,
Agricultural University of Athens, Greece, Dec. 2012.
Grecja
Bardziej restrykcyjne przepisy obowiązują
w przypadku produkcji serów i przetworów mięsnych.
Kontrole dotyczą głownie higieny produkcji
i sprzedaży oraz aspektów finansowych (podatki)
INFORMATION ABOUT LEGAL FRAMEWORK FOR PROCESSING AND SELLING TRADITIONAL FOOD
PRODUCTS IN ROMANIA
Rumunia
Pozwolenia przetwórstwa i sprzedaży
bezpośredniej rolnikom, których
produkty są silnie powiązane
z zachowaniem kultury i dziedzictwa wsi.
IMAGES FROM A WEEKELY TRADITIONAL PRODUCTS MARKET IN
BUCHAREST
By A.Sin
IMAGES FROM A WEEKELY TRADITIONAL PRODUCTS MARKET IN
BUCHAREST
By A.Sin
IMAGES FROM A WEEKELY TRADITIONAL PRODUCTS MARKET IN
BUCHAREST
By A.Sin
IMAGES FROM A WEEKELY TRADITIONAL PRODUCTS MARKET IN
BUCHAREST
By A.Sin
IMAGES FROM A WEEKELY TRADITIONAL PRODUCTS MARKET IN
BUCHAREST
By A.Sin
Przetwórstwo małej skali
i sprzedaż bezpośrednia,
są zgodne z priorytetami UE
wg Strategii Europa 2020
w zakresie rolnictwa.
Szczególnie 2. 3. i 6.
Priorytety UE
(zgodne ze strategią Europa 2020)
1. ułatwienie transferu wiedzy i innowacji
w rolnictwie i leśnictwie oraz na obszarach
wiejskich;
2. poprawa konkurencyjności wszystkich
rodzajów gospodarki rolnej i zwiększenie
rentowności gosp. rolnych;
3. poprawa łańcucha żywnościowego
i promowanie zarządzania ryzykiem
w rolnictwie;
33
Priorytety UE cd.
(zgodne ze strategią Europa 2020)
4. odtwarzanie, chronienie i wzmacnianie
ekosystemów zależnych od rolnictwa
i leśnictwa;
5. wspieranie efektywnego gospodarowania
zasobami oraz przechodzenia na
gospodarkę niskoemisyjną i odporną na
zmianę klimatu w sektorach rolnym,
spożywczym i leśnym;
6. zwiększanie włączenia społecznego,
ograniczenie ubóstwa i promowanie rozwoju
gospodarczego na obszarach wiejskich.
34
Czas transformacji ekonomicznej
to także czas dynamicznych zmian
łańcucha żywnościowego
- od producenta do konsumenta,
UE: od gospodarstwa do widelca
From farm to fork
Cele zintegrowanego podejścia do bezpieczeństwa
żywności w UE:
- zapewnienie wysokiego poziomu
bezpieczeństwa żywności,
- zdrowie zwierząt,
- dobrostan zwierząt,
- zdrowie roślin,
poprzez spójne działania
od gospodarstwa do stołu konsumenta
poprzez odpowiedni monitoring
i efektywne funkcjonowanie wewnętrznego rynku UE.
http://ec.europa.eu/food/index_en.htm
Ciągle niedoceniany jest przez wielu rolników
dobry system rolniczej informacji rynkowej
Rynki rolne
Zintegrowany System Rolniczej Informacji Rynkowej
(MRiRW)
Informacja o cenach targowiskowych ODRów
Ceny w skupach i przetwórniach
Średnie ceny z rynków
Z perspektywy polskiego konsumenta, a więc
każdego z nas, stan obecny wcale nie jest stanem
dobrym:
- jedne z największych w UE wydatki na żywność
(25% wydatków gospodarstw domowych , wg GUS 2012,
-postępująca unifikacja żywności,
-kilka „afer” na rynku żywności ujawnionych najpierw
przez dziennikarzy, a potem dopiero interwencje
państwowych instytucji …
cd:
-jeden z najszybszych w UE wzrost liczby centrów
handlowych,
-dominacja na polskim rynku kilku sieci:
Biedronka, Tesco, Carrefour, Lidl, Kaufland, Real
Chociaż na razie super- i hipermarkety,
sklepy dyskontowe
to tylko 40% rynku spożywczego.
Inflacja, wbrew temu co głosi niemiecka
szkoła ekonomiczna, a zatem i NBP,
nie musi być jedynie wynikiem nadmiernej
podaży pieniądza.
Brak konkurencji, monopolizacja dużych
obszarów gospodarki, niska mobilność siły
roboczej to inne, nie mniej istotne przyczyny.
Prof. Kazimierz Dadak
Dziękuję Państwu za uwagę.
Czesław Nowak
[email protected]