Od czego zależy sukces Regionalnej Strategii Innowacyjności ?

Elżbieta Książek

25 marca 2010 Warsztaty Regionalnego Komitetu Sterującego ds. Regionalnej Strategii Innowacyjności

Plan prezentacji

1. Co oznacza dla nas sukces RIS?

• W tym powtórka – Co to jest RIS? 2.

3.

• oraz Jak się wdraża RIS?

Różne rozumienie sukcesu RIS w Europie Osiągnięcia RIS w Europie - przykłady 4. Mierniki sukcesu 5. Wnioski

Co oznacza sukces RSI?

• Mini burza mózgów

Powtórzenie – po co RIS?

Konkurencyjny region

Cel Dobrobyt

Źródło: Saxon Brettel Warsztaty MLP

Gospodarka regionu Konkurencyjność Produktywność Zatrudnienie Źródła konkurencyjności Badania i rozwój Struktura gospodarcza Środowisko Rozwój MŚP Działalność innowacyjna Centra decyzyjne Inwestycje zewnętrzne Infrastruktura i zasoby ludzkie Instytucje i Kapitał społeczny Dostępność regionu Wykwalifikowane kadry Struktura społeczna Kultura regionu

Powtórzenie

Co to jest RIS?

• Regionalna Strategia Innowacji – • Eksperyment społeczny • „Operacjonalizacja’’ koncepcji wspólna wizja jako siła napędowa polityki oraz działań, – zaangażowanie odpowiednich aktorów (ludzi oraz instytucji) w proces tworzenia polityki innowacyjnej, regionalnego systemu innowacji • Przedsiębiorstwa są najważniejsze • RIS – bardziej proces

długookresowej polityki regionu???

w koncepcji systemu innowacji i polityki innowacyjnej, a nie projekt/dokument etc.

RIS jako początek procesu rozwijania

Powtórzenie -

Etapy RIS (typowe projekty) Etap 0 Konsensus Etap 1 Analizy Etap 2 Strategia oraz Plan Działań Implementacja ~12 miesięcy ~12 miesięcy ~8 miesięcy

Akcje pilotażowe ???

Wdrażanie RIS – idealny model

Diagnoza sytuacji Definicja strategii i planu działań Monitoring i ewaluacja Wdrażanie polanu działań

Dyskusja - dekonstrukcja

• Jaki jest cykl wdrażania RIS?

• Jakie są oczekiwane efekty?

• Jaki jest budżet wdrażania?

• Jaki mamy wpływ na programy finansujące?

• Jakie korekty możemy wprowadzać?

Dyskusja - rekonstrukcja

• Co można zrobić?

• Czy można zarządzać nie całkiem zależnymi elementami?

Różne rozumienie sukcesu RIS

• Zmiana

regionu

w bardziej innowacyjny •

Wdrożenie

planu działań RIS • Stworzenie konsekwentnej i spójnej

polityki innowacji

• Podniesienie

kapitału społecznego

RIS dla • Poprawa

systemu innowacji

?

Czynniki sukcesu

Czynniki sukcesu

• Warunki brzegowe • Proces • Aktorzy • Zasoby

Czynniki sukcesu

Warunki brzegowe

• Typowe warunki brzegowe – Stan gospodarki, kapitału społecznego – Potencjał innowacyjny firm – Potencjał intelektualny B+R – Atrakcyjność regionu itp..

• Potencjał polityczny regionu: – Autonomia regionu – Dojrzałość w prowadzeniu polityki innowacyjnej – Potencjał instytucjonalny – tworzenie polityki – Potencjał instytucjonalny – dostarczanie wsparcia i usług – Otwartość na uczenie się

Czynniki sukcesu

Proces RIS

• Przywództwo proces • Elastyczność i wzięcie odpowiedzialności za i improwizacja • Nacisk aktorów na wykazanie wyników

you measure is what you get)

(

what

• Umiejętne radzenie sobie z polityką– dyplomacja, wciąganie w proces, ‘apolityczność’ • Wiara w wizję i potrzebę zmian • Konsekwencja i stabilność

Wiedza dla dobrej implementacji

• Znajomość różnych

narzędzi

innowacyjnej polityki

– Mechanizmów – Wad i zalet

• Korzystanie z

doświadczeń

innych • Śledzenie

trendów • Ewaluacja

* Assessment of the Community regional innovation and technology transfer strategies, Luxemburg, 2001

Wnioski z oceny projektów RITTS w Europie* • • •

Jeśli chodzi o przełożenie wyników analiz w politycznie zaaprobowaną koncepcję innowacji oraz efektywną politykę – niewiele regionów może się pochwalić dojściem do tego poziomu,

RIS jest ambitnym programem regionów

, zawierającym wiele komplementarnych wobec siebie celów, które wzięte razem są poza zasięgiem większości

Bardziej stosownym pytaniem jest:

region poprawił swoją sytuację w porównaniu do pozycji wyjściowej”? ‘Jak daleko

Najczęstsze problemy wdrażania

• Ciągłość procesu, ‘utworzenie cyklu polityki’ • Brak wizji , całościowej odpowiedzialności za wdrażanie strategii • Brak koordynacji strukturalnych : RIS a strategia rozwoju oraz programowanie i wdrażanie funduszy • Wiele działań wprowadzono w życie ALE brak strategicznej perspektywy oraz trwałości • Wiele działań dla infrastruktury brak perspektywy kapitału społecznego

RIS Western Scotland W poszukiwaniu „głębii przyczynowej’ INNOWACJE JAKO ACHIPELAG Widoczne elementy Brak wykorzystania wiedzy Mało nowych firm Zamknięty model firm Wyspy

--- ‘Poziom morza

Połączenia Brak strategicznego planowania Niewykorzystywanie nowych technologii Połączenia podwodne Głębokie przyczyny Statyczne praktyki biznesowe Podstruktura Strategiczny problem

Nieinnowacyjna kultura

Tektonika

Przykłady efektywnych strategii

Kraj Basków - od kryzysu do zaawansowanego technologicznie regionu Gipuzkoa (Donostia) Powierzchnia 7.234 km 2 Ludność 2.1 M Bizkaia (Bilbao) 4,6% Bezrobocie (2008) PKB na głowę Nakłady na B+R W tym przemysł 128 % UE 1,65% PKB 1,34% PKB

•

Od 1979 szeroka autonomia Capital: Araba

•

Do 2009 ciągłość polityczna rządów

•

Od załamania przemysłu ciężkiego do nowych sektorów gospodarki (Vitoria Gasteiz)

•

Od 25% bezrobocia w latach 90tych do 4,6% 2008

•

Od braku tradycji naukowych do czołowych ośrodków w Europie

Kraj Basków - rozwój polityki 1980-2010

pulled by firms ’ demand • 2001- 2010 • S&T POLICY ORIENTED TO MARKET RESULTS • Demand pull & supply push the Technological Infrastructure Guardianship decree (UET) First steps of Support to R&D technological Strategy

SOCIAL I NNOVATION PLAN 06-09 Technology and

Przykład kontynuacji RIS – Dolna Austria Development of the RIS NÖ Strategy

•Achieving consensus

on the orientation of the RIS Strategy Lower Austria

•Definition of 5

strategic corner pillars for RIS Lower Austria

•Definition of role

allocation of the regional actors Implementation of the RIS NÖ Strategy Development of the holistic Regional Innovation System

•Start of

implementation of strategic corner pillars

•Start and realisation of

projects that complement the corner pillars

•Orientation of the Obj. 2

New and INTERREG IIIa Programme towards the Regional Innovation Strategy Lower Austria

•Intensification of

cooperation of enterprises, research and administration in Lower Austria in the field of innovation

•Sharpening the

innovation profile of Lower Austria and international positioning of the region Vision: Establishment of NÖ as benchmark for European „Top“ innovation regions

•Establishment of

Lower Austrian innovation system as European benchmark

•Positioning and Lead

of Lower Austria for an innovation strategy „Vienna Region“ 1997 1999 2001 2004 2008

Przykład kontynuacji RIS – Development of the RIS NÖ Strategy Implementation of the RIS NÖ Strategy

• Achieving consensus

on the orientation of the RIS Strategy NÖ

• Definition of 5

strategic corner pillars for RIS Lower Austria Development of the holistic Regional Innovation System

• Start of

implementation of strategic corner pillars (soft measures)

• Start and realisation of

projects that complement the corner pillars

• Intensification of

cooperation of enterprises, research and administration in the field of innovation Dolna Austria VISION: Establishment of Lower Austria among the TOP EU Innovative Regions Vision: Establishment of NÖ as benchmark for European „Top“ innovation regions

•Consolidation of Lower Austria’s innovation system as European benchmark • Establishment of

Lower Austrian innovation system as European benchmark (Best Practices)

• Definition of roles

and responsibilities within the regional support system

• Orientation of regional

schemes and the Obj. 2 new Programme towards the Regional Innovation Strategy Lower Austria

• Sharpening the

innovation profile of Lower Austria

• International

positioning of Lower Austria as lead in Innovation“

•Sustainable (economic and) innovation policy – HR/society, environment, regional added value •Improving the Innovation Assessment Methodology Lower Austria (I-AM Lower Austria)

1997 1999 2001 2004 2008 2013

Włączania w główny nurt programów Standaryzacja i ciągłe doskonalenie Analizy obecnej sytuacji Opracowanie strategii i narzędzi Weryfikacja wyników akcji pilotażowych Decyzja o kontynuacji i ew. zmianach Testowanie strategii i narzędzi poprzez Akcje pilotażowe

Dolna Austria – czynniki sukcesu

• Konsekwentna konsytuacja RIS od 1997, ci sami ludzie • Wsparcie polityczne – ministerstwo i Komitet Sterujący RIS • Ciągłe sieciowanie i dialog • Konkretne środki na implementacje – własne i fundusze strukturalne • Jasny podział zadań i odpowiedzialności pomiędzy aktorami • Nakierowanie na klienta – MŚP • Eksperymentowanie, wyciąganie wniosków

Przykład RIS – Dolna Austria

Najnowsze priorytety:

• Kapitał ludzki w przedsiębiorstwach • Holistyczne wspieranie MŚP • Benchmarking z innymi regionami

Dolna Austria – „Asystent Innowacji’’

• Cel – wzmocnienie zdolności i kultury innowacji w MŚP • Zatrudnienie absolwenta uczelni do konkretnego projektu innowacyjnego w przedsiębiorstwie: – Projekt B+R – Usprawnienie organizacyjne – Informacja i komunikacja • Finansowanie (max 15 miesięcy) • Koszt zatrudnienia ‘asystenta’ (50% w pierwszych 8 mmiesiącach, 35% następnych 7) max. ok. 20 tyś euro • Obowiązkowe szkolenie – specjalny kurs podyplomowy (100%) • Trener (zewnętrzny ekspert) dla projektu i asystenta (50%, max. 2.620 euro) • Monitoring przez zewnętrznego konsultanta – 100 %

Przykłady przedsięwzięć

Castilla y Leon Sieć agentów innowacji LEGITE

• Grupa docelowa

– tradycyjne MŚP w peryferyjnych miejscach regionu

• Cel

– promocja innowacyjnych technik i procesów

• Agenci z struktur zakorzenionych w tych regionach – Informacja o programach wsparcia – Poszukiwanie partnerów – Audyty strategiczne i technologiczne – Analiza ekonomiczno-finansowa projektów innowacyjnych – Poszukiwanie finansowania • Współpraca z instytutami naukowymi – Wizyta agenta – identyfikacja problemu/potrzeby – Dyskusja problemu z instytutami – Instytut proponuje konkretne rozwiązanie • Współpraca sieciowa i problemy/rozwiązania na poziomie regionu

‘Vouchery badawcze’ dla MŚP

• Limburgia (NL)

Cel – pobudzenie współpracy

MŚP i ‘dostawcami wiedzy’ (nie



finansowanie badań dla MŚP)

• Wartość voucheru – 3 dni pracy eksperta – Brak formalności, wybór z ‘książki telefonicznej’ – ‘Agenci’ regionalnej agencji rozwoju • Pierwszy kontakt, diagnoza problemu, identyfikacja eksperta • ‘Podobne’ Instrumenty finansowanie badań dla MŚP

Cel -

finansowanie badań dla MŚP)

– Często większa wartość – MŚP aplikuje o voucher (‘uproszczona’ procedura) Problem oraz `partner badawczy w gestii MŚP

MADRI+D

MADRI+D

MADRI+D

• Portal + sieć instytucji – Nagroda IRE • Wspólna marka • Transfer technologii – B2B, uczelnie-przemysł • Doradztwo, szkolenia • ‘Technology Watch’ • Wirtualny inkubator • Itd....

Uniwersytet w Umeå

Studenci w przedsiębiorstwach – program Biura Relacji Zewnętrznych • Cele – Wzmocnienie konkurencyjności firm – Zwiększenie zatrudnialności absolwentów • Proces: Rozmowy (wizyty) z przedsiębiorstwami – Opracowanie projektów (konsultanci UU) – nabór studentów • Prace magisterskie: – Analizy rynku dla nowych produktów – Ulepszenie istniejących produktów – Redukcja zużycia energii – Analiza satysfakcji z pracy – Nowe metody produkcji – Relacje z klientami

Peloponez (Grecja)

Peloponez (Grecja) • • •

Ludność 700.000 ( 6.5% ludności kraju) of the country’s population 15.000 metrów kwadratowych (11,7 % powierzchni kraju) PKB 80% of the średniej krajowej - 50% średniej UE

• •

Produkcja 30% PKB, 40% zatrudnienia Usługi 46% PKB, 40% zatrudniania

Program innowacyjny Peloponezu • • • •

Specjalizacja

– – – –

Oliwa Wino Suszone owoce Ser Feta – 4 typowe produkty Biznes Plany promocji produktów Wsparcie firm :

–

Pakowanie, ISO, HACCP, marketing Klastry

– – –

1 krok 2 krok 3 krok – wspólna promocja i marketing – kanały dystrybucji – innowacyjne produkty – megaklaster – promocja marki regionu

• •

Podsumowanie

Mix polityki

– – – – – –

Warunki brzegowe (infrastruktura, system fiskalny i wsparcia) Kapitał społeczny i kultura innowacji Instrumenty finansowe Wsparcie miękkie (szkolenia, doradztwo) Sieci współpracy, przepływy w systemie innowacji Produkcja wiedzy Lepsze procesy tworzenia i wdrażania polityki Współpraca, podział ról, przywództwo

– – – –

Monitoring i ewaluacja polityki (i ich stosowanie w praktyce) Inteligentne praktyki benchmarking Długoterminowe wizje (foresight) Zaangażowanie partnerów społeczno-gospodarczych

Dziękuję za uwagę

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego