Transcript 2.4. Globalny rynek

Globalny (agregatowy) rynek
Cel zajęć
Przedstawienie współzależności
makroekonomicznych na globalnym rynku
Rozwinięcie zagadnienia związanego z
zagregowanym popytem i zagregowaną
podażą
Zagadnienia:
1. Podstawowe współzależności makroekonomiczne
2. Globalny (zagregowany) popyt
1. Istota zagregowanego popytu
2. Czynniki kształtujące zagregowany popyt
3. Globalna (zagregowana) podaż
1. Istota zagregowanej podaży
2. Czynniki kształtujące zagregowaną podaż
4. Produkt potencjalny a produkt realny (prawo Okuna)
Współzależności
makroekonomiczne
Współzależności
makroekonomiczne
Rynek
dóbr i usług
finalnych
I
NP
Te
G-T
Y
Z
NX
G
B
rząd
Przedsiębiorstwa
S
c
ROW
C
Rynki
finansowe
Rynek czynników
produkcji
T
d
S
NX
X
Gospodarstwa
domowe
S
c
N
I
Zagregowany popyt
Zagregowany popyt
AD - pokazuje przebieg zagregowanych wydatków na dobra i
usługi przy różnych poziomach cen w pewny okresie czasu.
AD – pokazuje na jaki poziom (Y) produkcji będzie
zapotrzebowanie przy danym poziomie cen.
AD wykazuje ujemny związek między ogólnym poziomem
cen a całkowitym zasobem dóbr i usług, które konsumenci,
przedsiębiorstwa, rząd pragnie nabyć w gospodarce w danym
okresie.
Zagregowany popyt
P
P1
P0
AD
Y1
Y0
Y
Nachyleni jej wynika z oddziaływania cen na konsumpcję i
stopę oprocentowania. Tzn. spadek cen powoduje, że ludzie
mogą kupić więcej za posiadaną przez siebie gotówkę, zatem
wzrasta realne bogactwo, co napędza popyt konsumpcyjny, a
ponadto spadek cen wywołuje wzrost realnych zasobów
pieniądza i obniżenie stopy procentowej, co zwiększa popyt
inwestycyjny.
Zagregowany popyt
Obniżenie poziomu P powoduje wzrost Y (produktu
narodowego).
Zmiana ta zależy od nachylenia krzywej AD, które zależy od:
-relacji stopy procentowej (R) na zmianę wielkości realnych
zasobów pieniądza M
M= - hR
-relacji wydatków inwestycyjnych (I) na zmianę stopy
procentowej (R)
I = - dR
-relacji wydatków konsumpcyjnych (C) na zmianę realnego
bogactwa (Y)
C = bY
-relacji transakcyjnego popytu na pieniądz (Mt) na zmianę
poziomu dochodu narodowego (Y)
Mt = kY
Zagregowany popyt
Czynniki kształtujące AD:
Wydatki konsumpcyjne
Poziom oszczędności
Wydatki inwestycyjne
Wydatki rządowe
Eksport netto
Zagregowany popyt
Krzywa AD przesuwa się w prawo lub w lewo jeśli
zachodzą zmiany w:
- dochodzie realnym,
- stopach procentowych,
- przewidywanej stopie inflacji,
- przyszłej aktywności gospodarczej, która może
wywołać zmiany w planowanych wydatkach lub
gustach klientów.
Zagregowany popyt
P
AD0
AD1
Y
Ekspansywna polityka fiskalna
Ekspansywna polityka monetarna
Zagregowana podaż
Zagregowana podaż
AS odnosi produkt narodowy do ogólnego poziomu cen.
AS – dodatni związek między ogólnym poziomem cen a całkowitą
ilością dóbr i usług wytworzonych w gospodarce w danym okresie, czyli
wraz ze wzrostem produkcji należy oczekiwać wzrostu cen. AS w
długim okresie podaż staje się coraz bardziej pozioma, ograniczona
istnieniem naturalnej stopy bezrobocia.
P
P1
ASs
P0
Y0
Y1
Y
Zagregowana podaż
Keynesiści zakładali P constans zatem ASs
jest pozioma w krótkim okresie.
By spowodować wzrost Y do poziomu
pełnego zatrudnienia nie ma potrzeby
wzrostu P
P
ASs
-wzrasta Y bo wzrasta zatrudnienie lub
-wzrasta Y bo nastąpiła iluzja pieniądza (bez
podnoszenia zatrudnienia)
lecz
przy pełnym zatrudnieniu wzrost Y wywołuje
wzrost P
Y
Zagregowana podaż
przy długookresowej krzywej ASL mamy koniec iluzji pieniądza
Wg klasyków AS jest pionowa (czyli istnieje stała relacja między Y i P)
co jest związane z naturalną stopą bezrobocia. Produkcja uzyskiwana
jest na poziomie potencjalnym.
P
ASL
Y
Zagregowana podaż
Nachylenie AS zależy od:
-rozmiarów iluzji pieniężnej i częściowo wskutek tego, że
właściciele zasobów nie są w stanie podnieść cen natychmiast
w ślad za ogólnym poziomem cen (Dopiero po pewnym
okresie ceny mogą być przetworzone na wzrost kosztów.
Zanim koszty nie dogonią cen, producenci będą zwiększać
produkcję by zebrać dodatkowe zyski.)
-stopnia łatwości uruchomienia zasobów w momencie wzrostu
cen,
-dostępności niewykorzystanych zasobów
-stopnia ścisłości ustalenia wysokości płac w umowach
zbiorowych pracy zawieranych ze związkami zawodowymi
Zagregowana podaż
Determinanty możliwości wytwórczych gospodarki:
Zasoby siły roboczej
Zasoby kapitałowe
Zasoby naturalne
Postęp naukowo – techniczny (innowacyjność)
Wiedza
Reprodukcja czynników produkcji
Zagregowana podaż
OTOCZENIE
czynniki
historyczne
klienci –
nabywcy
wyrobów
konkurencja
bezpośrednia /
pośrednia
czynniki
produkcji
wzorce
Unii
Europejskiej
dostawcy
czynników
produkcji
instytucje
współpracujące
Rys. Uwarunkowania podaży dóbr i usług krajowych
środowisko
ekonomiczne
czynniki
kulturowe /
społeczne /
demograficzne
środowisko
prawne /
polityczne /
legalne
środowisko
technologiczne
Zagregowana podaż
Krzywa AS przesuwa się (wg teorii ekonomii) jeśli
zachodzą zmiany:
-w podaży zasobów produkcyjnych,
-technologii lub wydajności pracy,
-w instytucjach, które maja wpływ na efektywność
wykorzystania zasobów l ich produktywności
Produkcja potencjalna
Maksymalne rozmiary produkcji (produkcję
potencjalną) wyznaczają:
-możliwości wytwórcze gospodarki,
-nagromadzone zapasy oraz
-możliwości importowe.
W praktyce jednak oferowane na rynku (faktyczne AS) ilości towarów nie są równe potencjalnej
produkcji w kraju.
Produkcja potencjalna
Produkcja potencjalna = produkcja faktyczna
1. w rzeczywistości nie wszystkie czynniki wytwórcze
znajdują zastosowanie, a zatem możliwości produkcyjne nie
są w pełni wykorzystywane,
2. część krajowej produkcji zostaje wyeksportowana lub
zużyta na wewnętrzne potrzeby, nie trafiając w ogóle na
rynek (np. produkcja na własne potrzeby gospodarstw
rolnych, straty i ubytki itd.). Z drugiej strony krajowa podaż
dóbr i usług uzupełniana jest przez towary importowane z
zagranicy.
faktyczną wielkość produkcji oferowana na rynku, wyznacza
stopień wykorzystania możliwości produkcyjnych kraju
Produkcja potencjalna
KRZYWA MOŻLIWOŚCI PRODUKCYJNYCH - PPF Production
Possibility Frontier jest krzywą, która pokazuje alternatywne
kombinacje dwóch dóbr (x, y), które kraj może wyprodukować
wykorzystując w pełni wszystkie swoje zasoby i używając
najlepszej dostępnej z danym momencie technologii. Wtedy
gospodarka będzie znajdowała się na linii PPF (punkt B). Jeśli jest
położona poniżej wtedy znajduje się w punkcie suboptymalnym
(punkt A), tzn. nie wykorzystuje w pełni co najmniej jednego
rodzaju zasobu. Jeśli zaś jest położona powyżej (punkt C) to
oznacz, że jest to punkt poza możliwościami produkcji tej
gospodarki. Ujemne nachylenie krzywych możliwości
produkcyjnych pokazuje, że jeśli chce kraj wytworzyć więcej dobra
x (przesunięcie z x0 do x1) musi zrezygnować z części produkcji
dobra y (przesunięcie z y0 do y1).
Produkcja potencjalna
X
X1
X0
Y1
Y0
Y
Produkcja potencjalna
Prawo Okuna
Arthur Okun oszacował tą wielkość nieczynnych zasobów
dla społeczeństwa.
Prawo Okuna, mówi że dla każdego procentu
wzrostu rzeczywistej stopy bezrobocia powyżej
naturalnej stopy bezrobocia, luka GNP powiększa
się o 2.5%.
Przy naturalnej stopy bezrobocia produkcja osiąga
wielkość potencjalną.
Reprodukcja
ODTWARZANIE ZWIĄZKÓW
I RELACJI ZACHODZĄCYCH
MIĘDZY LUDZMI W PROCESIE
ICH SPOŁECZNEGO DZIAŁANIA
UJĘCIE SPOŁECZNE
UJĘCIE BIOLOGICZNE
UJĘCIE RZECZOWE
KOPIA ORGINAŁU
RE( z łac.)ZNÓW, NA NOWO,
POWTÓRNIE
KOPIOWANIE CZEGOŚ
POWTARZANIE CZEGOŚ
REPRODUKCJA
ODTWARZANIE
...
ROZMNAŻANIE LUDZI
ROZMNAŻANIE ROŚLIN
W CELACH UŻYTKOWYCH
ROZMNAŻANIE ZWIERZĄT
W CELACH UŻYTKOWYCH
PRODUCTIO ( z łac.) TWORZYĆ,
PRODUKOWAĆ,PRZEDŁUŻAĆ...
UJĘCIE EKONOMICZNE
NIEUSTANNE ODTWARZANIE
WSZYSTKICH WARUNKÓW
I CZYNNIKÓW BIORĄCYCH
UDZIAŁ W PRODUKCJI
W CELU JEJ STAŁEGO
KONTYNUOWANIA
UJĘCIE PSYCHOLOGICZNE
ODTWARZANIE PAMIĘCI
PROCES CIĄGŁEGO
I NIEUSTANNIE
POWTARZAJĄCEGO SIĘ
ODNAWIANIA PRODUKCJI
DÓBR MATERIALNYCH
SIŁY ROBOCZEJ ORAZ
STOSUNKÓW
EKONOMICZNYCH JEMU
TOWARZYSZĄCYCH
REPRODUKCJA
GOSPODARCZA
CIĄGŁE I NIEUSTANNE
ODTWARZANIE
WSZYSTKICH WARUNKÓW
I CZYNNIKÓW
BIORĄCYCH
UDZIAŁ W PRODUKCJI
W CELU JEGO STAŁEGO
KONTYNUOWANIA
CIĄGŁE I NIEUSTANNE
ODTWARZANIE . . .
DÓBR
MATERIALNYCH
SIŁY
ROBOCZEJ
STOSUNKÓW
EKONOMICZNYCH
PEŁNA
ODNAWIALNOŚĆ
ODNAWIALNOŚĆ
WIĘKSZA NIŻ PEŁNA
NIEPEŁNA
ODNAWIALNOŚĆ
SIŁA
ROBOCZA
STAŁA ILOŚĆ,
NIEZMIENNA JAKOŚĆ
WZROST ILOŚCIOWY
I JAKOŚCIOWY
W STOPNIU POŻĄDANYM
I WYSTARCZAJĄCYM
OBNIŻENIE ILOŚCI
I JAKOŚCI PONIŻEJ
POZIOMU
DOPUSZCZALNEGO
STOSUNKI
EKONOMICZNE
UTRZYMUJĄ SIĘ NA
STAŁYM POZIOMIE
ULEGAJĄ
POSZERZENIU
I POGŁĘBIENIU
ULEGAJĄ
OGRANICZENIU,
ZERWANIU I SPŁYCENIU
PROSTA
ROZSZERZONA
ZAWĘŻONA
DOBRA
MATERIALNE
RODZAJE REPRODUKCJI
REPRODUKCJA GOSPODARCZA
CHARAKTER REPRODUKCJI
SKALA
AKUMULACJI
NIE WYSTĘPUJE
DODATNIA
UJEMNA
(DEAKUMULACJA)
ROZMIARY
PRODUKCJI
NIE ZMIENIAJĄ SIĘ,
UTRZYMUJĄ SIĘ NA
DOTYCHCZASOWYM
POZIOMIE
ZWIĘKSZAJĄ SIĘ
W KOLEJNYCH
OKRESACH
ZMNIEJSZAJĄ SIĘ
W KOLEJNYCH
OKRESACH
STAN
GOSPODARKI
STAGNACJA
NIE ROZWIJA SIĘ
ROZWÓJ DYNAMICZNY
WZROST, ZMIANA
STRUKTURY
KRYZYS, REGRES
REPRODUKCJA
DÓBR MATERIALNYCH
CIĄGŁE ODTWARZANIE I PRZEKSZTAŁCANIE W PROCESIE
PRODUKCJI CZĘŚCI PRODUKTÓW PRACY LUDZKIEJ W
ŚRODKI PRODUKCJI
I
ŚRODKI KONSUMPCJI
NA POZIOMIE WYŻSZM LUB RÓWNYM WIELKOŚCI
ZUŻYTEJ W TOKU POPRZEDNIO REALIZOWANEJ PRODUKCJI
ŚRODKÓW KONSUMPCJI
(DÓBR KONSUMPCYJNYCH)
ŚRODKÓW PRODUKCJI
ZASOBÓW MATERIAŁOWYCH
ŚRODKÓW PRACY
PRZEDMIOTÓW PRACY
NARZĘDZIA
SUROWCE
MASZYNY
PÓŁFABRYKATY
URZĄDZENIA
NARZĘDZIA
AKUMULACJA
BEZPOŚREDNIEJ
KONSUMPCJI
ŻYWNOŚC
ODZIEŻ
...
POŚREDNIEJ
KONSUMPCJI
DOBRA TRWAŁEGO
UŻYTKU
INFRASTRUKTURA
TECHNICZNOEKONOMICZNA,
SOCJALNO-BYTOWA
I KULTURALNOOŚWIATOWA
REPRODUKCJA
SIŁY ROBOCZEJ
REPRODUKCJA
ODTWARZANIE
DEMOGRAFICZNE
(BIOLOGICZNOFIZJOLOGICZNE)
SIŁY
ROBOCZEJ
CIĄGŁE ODTWARZANIE ZDOLNOŚCI DO PRACY, LUDZKIEJ
SIŁY ROBOCZEJ I UCZESTNICTWA JEJ W PROCESACH
PRODUKCJI
W OPARCIU O
BEZPOŚREDNIĄ
KONSUMPCJĘ
POŚREDNIĄ
KONSUMPCJĘ
ŻYWNOŚĆ
DOBRA TRWAŁEGO UŻYTKU
ODZIEŻ
INFRASTRUKTURA TECHNICZNOEKONOMICZNA, SOCJALNO
-BYTOWA I KULTURALNO
-OŚWIATOWA
......
REPRODUKCJA
DÓBR MATERIALNYCH
AKUMULACJA
PROCES GROMADZENIA ŚRODKÓW
RZECZOWYCH I FINANSOWYCH Z CZĘŚCI
WYTWORZONEGO PRODUKTU KRAJOWEGO
BRUTTO - NIE PRZEZNACZONEGO NA
SPOŻYCIE LECZ NA ZWIĘKSZENIE ZASOBU
MAJĄTKU NARODOWEGO
PRZEZNACZENIE
INWESTYCJA
PRODUKCYJNA
INWESTYCJA
NIEPRODUKCYJNA
PRZYROST
SALDO
ŚRODKÓW
HANDLU
OBROTOWYCH
ZAGRANICZNEGO
STRUKTURA
Warunek równowagi
makroekonomicznej
AS = AD + I niepl = AD + zap niepl
1. AS > AD  zap niepl > 0
Przy każdej cenie P1 wyższej niż P* ilość dóbr i usług dostępnych
będzie przewyższać wielość popytu zgłaszanego.
2. AS < AD  zap niepl < 0
Przy cenie P2 poniżej P* wielość popytu na dobro i usługi
przewyższy wielkość podaży. Na rynku występuje niedobór dóbr i
usług.
3. AS = AD  zap niepl = 0
Warunek równowagi
makroekonomicznej
P – poziom cen w kraju
AD
AS
P1
P*
P2
Y – dochód narodowy
Y*
AD1 AS2
AD2 AS1
Przykłady
Polityka ekonomiczna, która ma na celu wpłynąć na AD za pewnie wpłynie
i na AS.
Przykład: wzrost G może spowodować ekspansje – podniesienie
poziomu produkcji Y krajowej i przypuszczalnie wzrost cen. Podobne
skutki może wywołać redukcja podatków.
P
AS
P2
P1
AD1
Y1
Y2
AD2
Y
Przykłady
Przy obniżce stóp podatkowych, która zwiększy
skłonność ludzi do pracy i produkcji może nastąpić również
przesunięcie AS.
P
AD
AS1
AS2
P1
P2
Y1
Y2
Y
Przykłady
STAGFLACJA
Pogorszenie t of t, AS w lewo, Y spada, P rosną (tj. inflacja i stagflacja)
Wtedy rząd musi wprowadzić aktywną politykę fiskalną lub pieniężną by
uzyskać przesunięcie AD w prawo co niestety daje wzrost cen P ale co
istotniejsze powoduje wzrost Y (produkcji)
1
P
P3
AS1
AS0
2
P2
P1
AD0
Y2
Y3 Y1
AD1
Y
Przykłady
dewaluacja - spadek wartości pieniądza krajowego na skutek wzrostu kursu
walutowego
gdy spodziewamy się dewaluacji a ona nie występuje płace nominalne w rosną,
prowadzi to do AS w lewo, i uzyskujemy wzrost P i spadek Y
ponadto oczekiwania dewaluacyjne powodują wzrost R nominalnej, a w
konsekwencji spadek inwestycji co powoduje, iż AD przesuwa się lewo
1
P
P2
AS1
AS0
2
P1
P3
AD1
Y3Y2
Y1
AD0
Y
Przykłady
Jeśli gospodarka znajduje się w stanie pełnego zatrudnienia, nie można uzyskać
dodatkowej produkcji w celu skompensowania wzrostu M i V. W efekcie krzywa
zagregowanej podaży przybierze postać linii pionowej. Wtedy zwiększenie
zasobów pieniądza, ludzie będą mieli więcej pieniędzy niż chcą utrzymywać w
postaci płynnej, spowoduje, że będą oni chcieli się pozbyć tego nadmiaru.
Spowoduje to przesunie krzywą AD z 1 do 2. Wpłynie to na wzrost cen, a
produkcja pozostanie bez zmian.
AS
P
P2
P1
AD1
Y
AD2
Y
Przykłady
Gdy gospodarka nie znajduje się w stanie pełnego
zatrudnienia, wtedy wielkość produkcji może wzrosnąć wraz
ze wzrostem cen. Bowiem wówczas krzywa AS nachylona
jest dodatnio.
P
AS
P2
P1
AD1
Y1 Y2
AD2
Y
Model Keynesa
Model Keynesa
Narzędzia polityki fiskalnej: podatki,
wydatki rządowe, transfery
Model Keynesa
Zał. funkcje behawioralne
Funkcje C, I, G , NX – funkcje
behawioralne, bowiem opisują
zachowanie poszczególnych klas
podmiotów (sektorów gospodarki)
Model Keynesa
Funkcja inwestycji
w rzeczywistości inwestycje zależą od: spodziewanych kosztów, efektów
inwestycyjnych tzn. od planowanej rentowności
Całkowita wartość inwestycji w gospodarce wyniesie I = 100 + 200 + 100 = 400 (przy zał. że
firma C podejmie decyzje pozytywną)
Gdy stopa procentowa wzrośnie do 8% I = 300
Gdy stopa procentowa spadnie do 2% I = 700
INWESTOR
INFORMACJE
1. minimalny nakład (w mld)
tab. Decyzje inwestycyjne w gospodarce
A
B
C
D
E
100
200
100
300
300
2. oczekiwana rentowność przed
finansowaniem
3. koszt funduszy inwestycyjnych (R)
12%
10%
5%
2%
1%
5%
5%
5%
5%
5%
4. ostateczna rentowność inwestycji (2-3)
+ 7%
+5%
0%
-3%
-4%
tak
tak
?
nie
nie
5. decyzja
Model Keynesa
I=e–dR
gdzie: e – autonomiczne inwestycje, d – współczynnik
wrażliwości inwestycji na zmianę stopy procentowej 0< d <
1, R – stopa procentowa
Inwestycje zatem nie zależą bezpośrednio od wysokości
NP.
Zakładamy, w naszym modelu, że inwestycje są stałe, tj. I=
I0
Model Keynesa
Funkcja wydatków rządowych
wydatki rządowe zależą od wielu czynników: politycznych
(opcja polityczna), społecznych i innych, których nie
można łatwo kwantyfikować.
Zakładamy zatem G = G0
Model Keynesa
Funkcja eksportu netto
Funkcja eksportu netto:
uproszczona NX = x – f Y rozwinięta NX = x – m - fY – nR
X = x – nR
Z = m +f Y
Gdzie x to automatyczny eksport x > 0, zaś f to krańcowa
skłonność do importu 0< f < 1, fY to wielkość importu (wyższy
Y daje wyższy import)
Krańcowa skłonność do importu (MPI - f) – pokazuje, jaką
część każdego dodatkowego pieniądza dochodu narodowego
podmioty krajowe chcą wydawać na dodatkowy import.
Dla uproszczenia zakładamy NX = NX
Model Keynesa
J.M. Keynes zajmował się krótkim okresem, w
którym akceptowana jest rola popytu, a podaż jest
dana (egzogeniczna) i występuje zał. stałości cen.
C= f (Y)
Jeśli dochód wzrośnie o Y to wywoła to wzrost
konsumpcji o C. Założymy, iż pierwsza pochodna
(tj. C/Y) jest >0, druga pochodna jest =0. zatem
funkcja jest liniowa.
Model Keynesa
Funkcja konsumpcji – pokazuje poziom zamierzonej
konsumpcji całkowitej przy każdym poziomie
rozporządzalnych dochodów osobistych
C = a + bY
a – wyraz wolny (opisywany również C0)
konsumpcja autonomiczna - zamierzona konsumpcja przy
zerowym poziomie dochodu. (tj. konsumpcja autonomiczna
nie zależy od dochodu)
a>0
Model Keynesa
krańcowa / marginalna skłonność do konsumpcji (MPC- marginal
propensity to consume) jest pierwszą pochodną funkcji konsumpcji.
graficznie,
MPC jest to () nachylenie krzywej konsumpcji = arc tg b = tg – 1.
Skoro 0 < b < 1, to 00 <  < 450 .
Interpretacja ekonomiczna brzmi:
część każdego dodatkowego zł rozporządzalnego dochodu, którą
gospodarstwa domowe pragną przeznaczyć na wzrost konsumpcji.
Według badań empirycznych w długim okresie czasu MPC zwykle
kształtuje się w granicach 0.80 – 0.85.
MPC = C/Y
Model Keynesa
FUNKCJA KONSUMPCJI
a > 0, 0 < b < 1
C = a + MPC Y
gdzie
Średnia skłonność do konsumpcji (APC average propensity to consume) to
część całego dochodu przeznaczona na konsumpcje.
APC = C/Y
ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY APC I MPC
APC = C /Y = ( a + b Y) / Y = (a / Y) + MPC
ponieważ a > 0 i Y > 0, to (a/Y) > 0
więc APC > MPC
Model Keynesa
Funkcja oszczędności
Wyprowadzona z zależności:
Y = C+S
C= a + bY
więc
S = - a + (1 – b)Y
Krańcowa skłonność do oszczędności (MPS - marginal propensity to save)
Graficznie
to kąt nachylenia funkcji oszczędności  = arc tg (1 – b)
Ekonomicznie –
część dodatkowego dochodu przeznaczona na oszczędności.
Według badań empirycznych w długim okresie czasu MPS zwykle kształtuje się
w granicach 0.15– 0.20.
MPS = S / Y
1- MPC = MPS
MPC + MPS = 1
Model Keynesa
Funkcja konsumpcji a podatki
C = C (Yd)
Yd – dochód do dyspozycji
podatki mogą przybrać formę podatku kwotowego T = T0
i podatku proporcjonalnego T = tY gdzie t jest stopą opodatkowania (0< t < 1)
zatem T = T0 + tY
jeśli T = T0
to
zaś jeśli T = tY
C = a + b(Y – T0)
to
C = a + b(Y – tY) = a + b (1 – t) Y
Model Keynesa
możemy to uzupełnić o transfery B
i wtedy
C = a + MPC’ Yd
gdzie Yd = Y + B
MPC’ = b (1-t) krańcowa skłonność do konsumpcji z dochodu
narodowego
Ostatecznie
C = a + b (1 – t) (Y – T0 + B)
Model Keynesa
Zatem gospodarka według tego model jest w równowadze
gdy:
1. AS = AD
war. równowagi
2. AS  Y
podaż egzog.
3. AD  C = I pl
AD w zamkniętej gospodarce
4. C = a + bY
f. konsumpcji
5. I = I0
f. inwestycji
1’. Y = C + Ipl 4.5. Y = a + bY + I0
Model Keynesa
Z tego:
1
Y* =
(a + I0)
1- b
1/ (1- b)
mnożnik keynesowski (wydatkowy)
a, I0 - wydatki autonomiczne (można je powiększyć o G0)
Model Keynesa
Mnożnik (Mn) wielokrotność – informuje jak zmieni się
produkcja przy zmianie w popycie globalnym np. wydatków
inwestycyjnych (jest on większy od 1). Wyznacza on kres
spadku produkcji. Im mnożnik mniejszy tym perspektywy
ekonomiczne są gorsze.
Przykład
Gdyby prywatni inwestorzy zachcieli zwiększyć I0 o I to
produkt narodowy wzrósłby o I x [1/(1-b)]
Np. I = 100 jednostek jeśli spowoduje Y o 300 jed. to mnożnik =3
Dany przyrost inwestycji wywoła wzrost Y o większą ilość. Ten
zwielokrotniony efekt inwestycji wyrażający się w przyroście
produktu nazywamy mnożnikiem.
Zatem
wzrost I wywołuje wzrost Y i wzrost zatrudnienia
Model Keynesa
Gdy prywatni inwestorzy zamierzają zmniejszyć inwestycje, wtedy
może włączyć się rząd. Niedobór inwestycji może zastąpić
wydatkami budżetowymi. Mnożnik działa w tym przypadku jak
przy inwestycjach G
x [1/(1-b)]
Posunięcia takie jak: podniesienie ogólnego poziomu wydatków,
zmniejszenie podatków, obniżenie stóp procentowych, mają
wpłynąć na popyt na inwestycje przez to i na produkcje. Według
Keynesa, zwiększenie i obniżenie poziomu wydatków rządu czy
też podatków wywiera wpływ (mnożnikowy) na poziom dochodu
narodowego. Zwiększenie wydatków o G zmienia jednak w
większym stopniu dochód narodowy niż gdy nastąpi zmniejszenie
podatków T. Ponieważ mnożnik wyniesie
T x [(- b)/(1-b)]
Model Keynesa
zatem
1
1–b
>
b
1–b
Wzrost wydatków budżetowych i spadek podatków
prowadzi do wzrostu deficytu budżetowego. Aby tego
uniknąć należy zrównoważyć budżet wykorzystując
mnożnik. Mnożnik równoważący budżet wynosi 1.
1
(- b)
+
1–b
=1
1–b
Krzyż keynesowski
krótkookresowa równowaga gospodarcza
Nadwyżka produkcji
(zwiększenie zap.
nieplanowanych)
wydatki
E
AD
Niedobór produkcji
450
(zmniejszenie zap.
nieplanowanych)
dochody
Krzyż keynesowski
Linia 45 o nachyleniu 1 wykreślona jest w celu uzyskania
klarownego obrazu występujących zależności. W każdym
punkcie leżącym na linii wartość produkcji jest równa
dochodowi narodowemu (oznacza iż w każdym punkcie
dochód (oś pozioma) jest całkowicie realizowany (oś
pionowa)). W punkcie E konsumenci wydają swoje zasoby
i nic nie oszczędzają.
Przykłady
Efekt wypychania
wprowadzenie ‘t’ stopy podatkowej wpływa na nachylenie AD,
zatem wzrost G może być skompensowany in minus
nachyleniem AD
-
na położenie AD wpływa C, I, G, NX
-
na nachylenie AD wpływa t, MPC
Popyt inwestycyjny (był on dotychczas autonomiczny) teraz
uzależniamy go od stopy procentowej. Stopa procentowa
dwoma kanałami oddziałuje na AD – przez konsumpcje C i
inwestycje I
Przykłady
cd. Efekt wypychania
G
[AD0
AD1]
Y
MD
R
I
Wypieranie polega na ograniczeniu wielkości popytu
konsumpcyjnego i inwestycyjnego sektora prywatnego
pod wpływem wzrostu wydatków państwa, który
powoduje zwiększenie rozmiarów popytu globalnego
i w konsekwencji wzrost stopy procentowej
Ten mechanizm również połączył rynek dóbr z
rynkiem pieniądza
AD
Przykłady
Mechanizm transmisji (współzależność podaży
pieniądza i popytu globalnego oraz stopy procentowej)
MS
R
I
AD
Mechanizm ten łączy rynek dóbr i usług z rynkiem
pieniądza.
Nowoczesne teorie funkcji
konsumpcji
Keynes głosił, że funkcja konsumpcji opiera się na hipotezie absolutnego dochodu.
Alternatywne poglądy:
Duessenbery - funkcja konsumpcji opiera się na hipotezie
względnego dochodu, tj. z poprzednich okresów i podobnej
grupy społecznej – sąsiadów.
Ando, Modigliani, Brimery - funkcja konsumpcji opiera się na
hipotezie cyklu życia, tj. wygładzamy C w okresie całego cyklu
swojego życia.
Fridman - funkcja konsumpcji opiera się na hipotezie
permanentnego dochodu tj. C zależy od spodziewanego
dochodu z całego życia, bez przelotnych spadków i zniżek np.
wygranej na loterii.
Dziękuję
Państwu za uwagę