Transcript Prezentacja
Liliana Madelska Logopedyzacja rodziców i opiekunów Polskość poza granicami Rzeczpospolitej Ostróda, 25 - 28 marca 2010 r. Prezentacja na podstawie materiałów Liliany Madelskiej Posłuchaj, jak mówię: - Podręcznik dziecka - Poradnik dla rodziców i nauczycieli - Powiedz mi, co widzisz film dydaktyczny Liliana Madelska & Artur Jamrozowicz Fragmenty filmu dydaktycznego „Powiedz mi, co widzisz“ można obejrzeć na stronie www.lilianamadelska.com Joanna Wójtowicz i pracownicy PCN w Lublinie Hanna Kaczmarczyk i nauczyciele, Polska Szkoła w Wiedniu Małgorzata Lasocka i nauczyciele, Polska Szkoła w Londynie Agnieszka Rabiej, UJ Dziękuję Koleżankom z grupy ekspertów MEN za pomoc i współpracę Serdecznie dziękuję za pomoc, Postawy w stosunku do emigracji asymilanci asymil. niska tożsamość niska marginaliści integraliści tożsamość wysoka asymil. wysoka separatyści J. W. Berry Szkoły polskie za granicą: - zajęcia raz w tygodniu - zróżnicowane grupy - brak pomocy logopedycznej ⇒ pedagogizacja rodziców Fonologia a mentalne (nieuświadamiane) procesy, sterujące rozumieniem mowy A. Dieter z Austrii i Ewa z Polski Ewa: Podobno będziecie mieli trzecie dziecko? Dieter:Tak, moja żona jest cielna. Ewa: Musimy to oblać! Mamy wino, chcesz kieliszek? Dieter: Dziękuję, mam słój. Roger: Co to półka? Kasia: To regał na ścianie. Roger: A czemu regał półka? Kasia: Bo półka to regał. Roger: Ale czemu półka? Kasia: Chcesz wiedzieć, czemu się nazywa półka?! Roger: Nie, czemu półka!!! Co mówią dzieci, co „słyszą” rodzice ras tfa cz´szí sz´teri pieńsz´ sz´esz´sz´edem: No widzi pani? Dobrze liczy! Przykłady alternacji w polszczyźnie niosę : nosi : noś : znoszony wozy : wożę : wozi : wóź mróz : mrozić : mroźny : mrożonka miły : milszy duży : duzi ręka : ręce : ręczny noga : na nodze : piłka nożna Kasia : Kacha : Kasiunia : pięć Kaś kwas : kwaśny : kwaszony głuchy : głośno : głusza pusty : opuszczę : opuści jazda : jeździ : jeżdżący miasto : w mieście : mieszczański Przykłady paronimów w niemieckim: Ofen: offen Raten: Ratten Hüte: Hütte Höhle: Hölle spuken: spucken (oraz wiele niecenzuralnych przykładów angielskich) Rozpoznanie potrzeb dziecka: nauczyciel ⇒ opiekunowie Jak czuje się dziecko, któremu każemy pisać zdania typu: Kasia dzisiaj będzie jadła kaszę jeśli odbiera ono słuchem coś w rodzaju: kasz’a dż’isz’aj będż’e jadła kasz’ę. Typowe problemy dzieci polsko- i angielskojęzycznych słabe różnicowanie spółgłosek ś, ź, ć w opozycji do sz, ż, cz. Mylone pary minimalne to np. prosię : proszę, w zimie : w Rzymie, ciapki : czapki; słabe różnicowanie samogłosek i : y, np. biłem w Warszawie; dyftongizacja samogłosek: koki : kołki, puka : półka Typowe problemy dzieci polsko- i niemieckojęzycznych słabe różnicowanie spółgłosek ś, ź, ć w opozycji do sz, ż, cz Mylone pary minimalne to np. prosię : proszę, w zimie : w Rzymie, ciapki : czapki; słabe różnicowanie spółgłosek dźwięcznych w opozycji do bezdźwięcznych, np. pierzemy : bierzemy, buciki : budziki, cień : dzień; słabe różnicowanie w i ł, co prowadzi do mylenia par wyrazów jak łuski : wózki. W jakiej kolejności ćwiczyć podane przykłady? Tomek : domek cień : dzień leci : leczy szyje : żyje półka : bułka śle : źle kosa : koza Text Text Text Text Text Text Text sposób artykulacji: plozywne > frykatywne > afrykaty sylaba: akcentowana > nieakcentowana; nagłos > wygłos kompleksowość: sylaby o prostej strukturze (CV) > zbitki spółgłoskowe 1. Tomek : domek półka : bułka 2. kosa : koza szyje : żyje śle : źle 3. leci : leczy cień : dzień Potrzeby: - prosty system diagnozowania - proste materiały dydaktyczne dla opiekunów Podstawy teoretyczne: fonologia naturalna *** - rozwój mowy dziecka - języki świata - polszczyzna spontaniczna Zasada pięciu kroków 1. Wybór materiału 2. Omówienie znaczenia ćwiczonych wyrazów 3. Ćwiczenie słuchu mownego (percepcji słuchowej) 4. Ćwiczenie wymowy 5. Podsumowanie osiągnięć ucznia Ucznia trzeba chwalić za każdy sukces, warto też prowadzić dokumentację jego postępów : słyszę : mówię : piszę Cele: - rozwijanie świadomości fonetyczno-fonologicznej - przygotowanie do nauki innych języków - ćwiczenie dialogu, podstawowej formy komunikacji - przygotowanie do nauki czytania i pisania - nauka samodzielności i systematycznej pracy - dzieci uczą się od siebie nawzajem (indywidualizacja procesu dydaktycznego) Ćwiczenia, wspomagające rozwój świadomości fonologicznej: szukanie rymów do ćwiczonych wyrazów; jeśli np. na obrazkach mamy parę muszka : nóżka, to pasuje też do tego gruszka, jabłuszka czy pietruszka; układanie z dziećmi krótkich wierszyków, np. do pary cień : dzień: Biega za mną długi cień, bo dziś jest słoneczny dzień. recytowanie wierszyków, układanych wspólnie z dziećmi; można przy tym klaskać w dłonie, licząc w ten sposób sylaby; szukanie słów, „schowanych” w innych słowach, np. plamy: tu „schowały się” takie słowa, jak lamy, a, my; „rozwijanie” wyrazów, np. pas: PASek, zaPASy, PASuje, PAStwisko, wyPAStujemy, komPAS... Kto poleca uczniom powtarzanie „chrząszcz brzmi w trzcinie“, niech najpierw sam spróbuje coś takiego: The thirty-three thieves thought that they thrilled the throne throughout Thursday. Cinq chiens chassent six chats. Sopra la panca la capra campa, sotto la panca la capra crepa. Jorge el cerrajero vende cerrajes en la cerrajería. Zwischen zwei Zwetschgenzweigen sitzen zwei zechenschwarze tschechisch zwitschernde Zwergschwalben. Marzenia: - włączenie rodziców do pracy dydaktycznej - stabilna sytuacja materialna i zawodowa polskich nauczycieli za granicą - pomoc logopedów, przygotowanych do pracy z dziećmi wielojęzycznymi